Radyo ve Televizyon Tekniği Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Stüdyodan Evlere

1. Soru

Radyo stüdyolarının tasarımında akustiğin nasıl bir rolü vardır?

Cevap

Stüdyolar sesin oluşturularak mikrofonlar tarafından alınmasını sağlayan akustik bir ortamı yaratmak için en çok üzerinde çalışılan alanlardır. Bu alanlar özel bir amaç ya da işleve hizmet etmek üzere tasarlanmakta ya da düzenlenmektedir. Bu alan içinde kullanılan ses özellikleri, yaklaşım biçimleri ve kullanılan mobilyaların da dahil olduğu yerleşim planı ve bunların düzenlenmesi tamamen bu akustik ortamı başarmak için ortaya konan çabadan oluşmaktadır. Bir radyo stüdyosu ortamında bulunan materyallerin yapısı ya da şekli, ses dalgalarının farklı davranışlar sergilemesine ya da değişmesine neden olmaktadır. Bu nedenle, bir radyo stüdyosunda, seslerin alınması ve işlenmesinde, sesin kaynağı, onu çevreleyen materyallerin yapısı ve şekli, ses niteliğini belirlemekte önemli rol oynamaktadır.


2. Soru

Akustik izolasyon dışında bir radyo stüdyosunun inşasında dikkat edilmesi gereken unsurlar nelerdir?

Cevap

Bir radyo stüdyosunun inşasında gözden kaçırılmaması gereken pek çok nokta bulunmaktadır. Havaalanı, demiryolunun bulunduğu yerlere yakın bölgelerde inşa edilmemelidir. Bunun dışında eski moda masif yapı tarzı, çelik çerçeveye tercih edilmelidir. Tuğla ya da beton duvarlar iyi olmakla birlikte ahşap ya da alçı duvarlardan kaçınmak gerekmektedir. Gürültülü şehir merkezlerinde stüdyonun dışında ofisler akustik ortamı korumak adına inşa edilebilir. Dışarıda kalan yapılar herhangi uygun bir formda oluşturulmakla beraber, stüdyolar kesinlikle ses geçirmez olarak tasarlanmalıdır. Bu nedenle, bir stüdyonun inşa edilebileceği en uygun yer, sağlam bir zemin olmalıdır.


3. Soru

Stüdyo içi düzenlemelerde özen gösterilmesi gereken konular nelerdir?

Cevap

Kabloların yapım stüdyosu, koridor veya cihazların bulunduğu bir başka odayla bağlantılarının sağlanması için duvarlarda açılacak çeşitli boşlukların da yer almasına dikkat edilmelidir. Stüdyo ve kontrol odası arasında yer alan camlar, normal cam kalınlıklarından en az 2-3 kat daha fazla, bir başka deyişle 6-9 mm arasında olmalı ve iki cam arasındaki hava boşluğuna imkan verecek mesafe en azından 100 mm olmalıdır. Temel stüdyo yapısını, basit bir betondan oluşan boş bir kutu gibi tanımlamak mümkündür. Pek çok ses çarparak yansımaktadır. Odaya halı, perde veya hafif sandalye gibi mefruşatlar yerleştirildiğinde ve insanlar da bu stüdyo içinde yer aldığında, bunlar ses emiciler haline gelmektedir. Dolayısıyla bu tür malzemelerin yerleşim planı doğru yapılmalıdır.


4. Soru

İyi bir akustik düzenleme neleri gerektirir?

Cevap

Radyo yayın ve yapım stüdyosundaki akustik koşulların iyi bir şekilde sağlanması, akustik konusunda uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmesi ile mümkündür. İyi bir stüdyo akustiğinin sağlanması için de odanın boyutları ve şeklinin yanı sıra oda içindeki materyaller de önem taşımaktadır. Ses yayılımının düzenlenmesi için ses emici materyaller kullanılmakta ve ses dalgalarının dağılımına yardımcı olmak üzere farklı şekillerde duvar yüzeyleri oluşturulmaktadır. Duvarlar da çift kat yapılarak aralarında hava boşluğu bırakılmakta, sesin içeriye veya dışarıya sızmasını önlemek için izole edilmektedir.


5. Soru

Yayın stüdyolarında kullanılan başlıca teknik cihazlar nelerdir?

Cevap

Mikrofonlar, kulaklıklar, kaydedilmiş anons, program ve müzik için playback üniteleri, tüm kaynakları kontrol eden ve birbirine miksleyen ses kontrol masası, program anonslarını veya canlı performansın kaydedilmesini sağlayan kayıt cihazları olduğu söylenebilir. Tüm bunların yanında, mikrofonların tam tersi bir prensiple çalışan ve elektrik enerjisini akustik enerjiye çevirerek duyulabilir ses üreten hoparlörler bir başka tanımıyla monitörler de bulunmaktadır.


6. Soru

Drive Time ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bir radyo istasyonunun zaman çizelgesindeki programlama dilimidir. Bu zaman dilimi en çok dinleyiciye ulaşılan, sabah işe gidiş ve akşam eve dönüş saatlerinde yolda geçirilen zamanda dinlenen saatleri tanımlamaktadır.


7. Soru

Radyo yayıncılığının ilk yıllarındaki programcılık anlayışı stüdyo yapısını ve çalışma şeklini nasıl etkiliyordu?

Cevap

Pek çok yaratıcı ve teknik becerileri olan kişilere ihtiyaç duyulmaktaydı. Yazarlar, oyuncular, sunucular, kontrol masası operatörleri ve mühendisler, ses efektlerini yaratanlar, canlı müzik çalan müzisyenler, yönetmenler ve asistanlar gibi birçok kişi radyo yayınlarında yer almaktaydı. Dolayısıyla, eski dönem yayın stüdyosu tasarımları, gerektiğinde izleyicilerini, bir grup oyuncuyu, ses efekti malzemelerini ve gerektiğinde de piyano gibi büyük bir müzik aletini alacak kadar geniş bir biçimde yapılmaktaydı. Yayınlar, stüdyoya bitişik bir kontrol odasında yer alan yönetmenin talimatları ve teknik ekibin desteği ile gerçekleştirilmekteydi.


8. Soru

Radyo istasyonlarında yer alan yapım stüdyoları ne gibi işlevlere sahiptir?

Cevap

Prodüksiyon stüdyosu olarak da tanımlanan bu stüdyolar, sesleri, efektleri, müziği bir araya getirerek daha sonra yayınlanmak üzere birtakım ürünleri-radyo yapımlarını ortaya çıkarmak için kullanılmaktadır. Birbirinden farklı seslerden oluşan bir radyo yapımının, bir araya getirilerek kurgulanması, birden fazla ses efektinin veya müziğin eklenmesi tek bir seferde ve aynı anda gerçekleştirilmesi mümkün olmayan yapımlardır. Bu açıdan, yapım stüdyoları bunun gibi daha karmaşık yapımları oluşturmak için büyük önem taşımaktadır.


9. Soru

Radyo yayıncılığında kullanılan günümüz teknolojisi stüdyo yapısını ne yönde etkilemektedir?

Cevap

Bugünün modern yayın stüdyolarına bakıldığında, bir yayının oluşturulması için gerekli temel cihazların dışında kalabalık bir ekibe ihtiyaç duyulmamaktadır. Genellikle, sunucu veya DJ’in tek başına yayınları gerçekleştirdiği görülmektedir. Yayın içinde yer alan müzik daha önceden kaydedilmiş müzik, spotlar veya başka ses kaynakları olabilmektedir. Daha önceden kaydedilmiş ses kaynakları, reklam, çeşitli spotlar, ses efektleri, hatta sunucunun anonsları bile olabilmektedir. Bu teknik olanaklar, canlı yayınların sürekliliğini hiçbir aksama olmaksızın sağlayabilmektedir. Zaman zaman bir yayın stüdyosu, kullanıcı dostu olarak, donanım ve yazılım üniteleriyle canlı yayınları kolaylaştırmaktadır. Bir tek programcının yer aldığı ve yayının her türlü aşamasının bu kişi tarafından gerçekleştirildiği günümüz yayın stüdyolarına “combo” ya da “self-operation studio” adı verilmektedir.


10. Soru

Yapım stüdyolarında ses kurgusu nasıl gerçekleştirilmektedir?

Cevap

Yayın stüdyolarında olduğu gibi, yapım stüdyolarında da bilgisayar yazılımlarından yararlanılmaktadır. Seslerin, kurgulanması ve depolanmasında ses sayısal verilere dönüştürülerek iş istasyonlarında (workstation) işlenebilmektedir. İş istasyonları, kullanım kolaylığının yanı sıra yapımlarda esneklik, zaman kazanımı ve yaratıcı olanakların arttırılması gibi üstünlükleri de beraberinde getirmektedir. Yapım stüdyolarında iş istasyonlarının kullanımı, sesin işlenmesinde kolay kurgu, ses frekans ayarı (equalization), sıkıştırma (compressing), derinlik verme (reverbarati- on), yedekleme, efektler ekleme, istenmeyen gürültüleri önleme gibi kazanımlar sağlamaktadır.


11. Soru

Dolaylı ve direkt ses ne anlama gelmektedir?

Cevap

Kapalı bir alanda sesler, pek çok kez yansımakta ve her bir yansımada sesin bir kısmı emilmektedir. Ses, kaynağından çıktıktan sonra dinleyiciye çeşitli yollardan ulaşırken herhangi bir engele çarpmıyorsa bu sesler “direkt, dolaysız ulaşan ses” olarak tanımlanmaktadır. Ses kaynağından çıktıktan sonra duvar, tavan gibi bazı engellere çarparak yansıyan sesler ise, “undirect-dolaylı ses” olarak tanımlanmaktadır. Dolaylı ses, her zaman dolaysız seslerden daha uzun bir yol almakta ve dinleyiciye daha geç ulaşmaktadır.


12. Soru

Radyo stüdyosunda kullanılacak mikrofonlara ilişkin nelere dikkat edilmelidir?

Cevap

Öncelikle ne tür mikrofon kullanılacağına karar vermek gerekmektedir. Yayının nereden ve nasıl gerçekleştirileceğine bağlı olarak, el mikrofonları ya da stüdyo mikrofonları kullanılabilir. Yine de bu seçim bir yayının doğru bir şekilde gerçekleştirilmesi için yeterli olmayacaktır. Bu nedenle, seçilen mikrofonun ses alma kalıbına göre özelliklerine de dikkat edilmesi gerekmektedir. Sonuç olarak radyo yayıncılığında kullanılacak olan mikrofonların özellikleri ve türlerinin iyi bilinmesinin yanı sıra farklı seslerde nasıl uygun kullanılacağı, en sakin seslere dahi duyarlı olup olmadığı, sağlam olması, monte edildiği yerde herhangi bir titreşime sahip olmaması, kendi sesini üretmemesi gibi birtakım noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir. Tüm bunlara ek olarak, boy, ağırlık, kullanım kolaylığı, uygun fiyatlı ve yayın türüne uygun tasarımı gibi diğer özellikler de beklenen diğer özellikler arasında yer almaktadır.


13. Soru

Sesin daha sonra kullanılmak üzere kaydedilme serüveni nasıl bir yol izlemiştir?

Cevap

1887’lerde Edison’un icadı fonograf ilk kez sesin kaydedilebilmesini sağlayan cihaz olmuş, gramofonun gelişimiyle plaklar, uzunçalarlar, 45’likler bu süreç içinde yer almıştır. Sesleri kaydetmenin yanında okuma ve silme işlemlerinin de kolaylıkla yapılabilmesi, önemli işlevler arasında yer alırken, günümüzde sayısal okuma ve kayıt ortamlarına gelinceye kadar ses kayıtları manyetik bantlar üzerinde analog olarak gerçekleştirilmiştir. Manyetik sistem zamanla yerini sayısal sistemlere bırakmaya başlamıştır.


14. Soru

Manyetik kayıt sistemlerinin çalışma prensipleri nelerdir?

Cevap

Manyetik ses bandının yüzeyinde çok küçük demiroksit parçacıkları bulunmaktadır. Bazı bantlarda ise kromdioksit ya da saf metal kaplama yer almaktadır. Ses bandı bu parçacıkları üzerinde bulunduran plastik bir tabaka ve alt kaplamadan oluşan ince parlak bir şerittir. Bant yüzeyinde yer alan her tanecik bir manyetik kutbu oluşturmakta ve bir manyetik alanın yönlendirilmesiyle manyetik bilgiyi taşımaktadırlar. Bir başka ifade ile, mikrofon veya diğer ses kaynaklarından gelen ses dalgaları elektrik sinyallerine çevrilmekte ve bu ses kayıt cihazının kafasına gönderilerek manyetik bir form haline gelmektedir. Ses böylece okunmak ya da daha sonra silinmek üzere ses bandı üzerinde depolanmaktadır.


15. Soru

Makara bantlı ses kayıt cihazlarının temel bileşenleri nelerdir?

Cevap

Bu cihazlar farklı amaçlar içeren 3 farklı manyetik kafadan oluşmaktadır. Aslında bu kafalar küçük mıknatıslardır. Elektrik enerjisini manyetik enerjiye dönüştüren ve sesi kaydetmeye yarayan kayıt kafası, manyetik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren ve sesi okumaya yarayan okuma kafası ve manyetik izleri kayıt cihazından silmeye yarayan silme kafası.


16. Soru

Kasetli kayıt cihazlarının avantaj ve dezavantajları nelerdir?

Cevap

Taşınabilme kolaylığı, hafifliği ve küçük olma özelliği gibi avantajları olmakla birlikte, daha küçük teyp ebadı daha düşük kalitede kayda, daha düşük kayıt hızı da ses kalitesinin istenilen düzeyde olmaması gibi dezavantajları da beraberinde getirmektedir. Bunların yanında, kolay kurguya olanak tanımaması da diğer bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tür taşınabilir kullanımı, özellikle radyo haber merkezlerinde yoğun olarak kullanılmasını sağlamıştır.


17. Soru

Linkler kaç kategoriye ayrılır?

Cevap

Linkler 3 kategoride incelenebilmektedir: • Destek Linkleri (Contribution Links): Haber desteği ve diğer uzak yapım materyalini şebeke ya da stüdyo merkezine göndermek için kullanılır. • Ağ Dağıtım Linkleri (Network Distrubution Links): Şebeke program malzemelerini ülkenin farklı bölgelerine dağıtmak için kullanılır. • Stüdyodan Vericiye Linkler (Studio-Transmitter Links-STL): Bir istasyonun stüdyo merkezini verici mahalline bağlamak için kullanılır.


18. Soru

Radyo stüdyosunda gereken düzenleme yapılmadığı takdirde, dolaylı sese ilişkin ne tür sıkıntılar yaşanabilir?

Cevap

Eğer radyo stüdyosunda, bu iki ses arasındaki zaman farkı (en az 40 milisaniye) çok büyük ise dolaylı sesin, dolaysız sesin ardından gelen bir tekrar olarak işitilmesine neden olmaktadır. Bu durum sesin yankısının (eko) duyulmasına neden olmaktadır. Bu yankılanmanın bozulma oranı her bir stüdyonun bir karakteristiği olan yankılanma zamanını tanımlamaktadır. Sesin orijinal yoğunluğunun kaybolması, bir başka deyişle sesin kesildiği andan başlayarak şiddetinin milyonda bire düşmesine kadar geçen saniye cinsindeki süre, yankılanma zamanını oluşturmaktadır ve bu oran yaklaşık 60 desibellik bir ses zayıflamasına neden olmaktadır.


19. Soru

AM ve FM yayın hizmetlerinde vericilerin gücü ve yapısı ne şekildedir?

Cevap

Standart AM yayın vericilerinin gücü 5W ile 50 kW arasında değişmektedir. FM yayın vericilerinin gücü ise, 10W ile 50 kW arasında değişmektedir. Bir AM radyo istasyonunun verici anteni, genellikle basit bir istasyon kulesinden oluşmaktadır. Kulenin yüksekliği, istasyonun ilettiği frekansa bağlı olmaktadır. Düşük frekanslı istasyonların daha yüksek kule uzunluğu bulunmaktadır. FM iletim antenleri genellikle kapsama alanı içinde yer alan topluluğa yakın bir yerde ve mümkün olduğunca yüksek bir kulenin üzerinde yer almaktadırlar. Kule genelde bölgenin en yüksek yerine, örneğin uygun olan bir dağ bölgesine yerleştirilir.


20. Soru

Sayısal kayıt ve okuma teknolojileri ne tür kolaylıklar sağlamıştır?

Cevap

Nitelikli ses kayıtları, bant dışında sayısal kayıt ortamlarını kullanılması, kolay erişim ve yapım olanakları sağlaması, ses kaydında sınırlılıkların bir anlamda ortadan kalkması veya daha fazla seçenekler sunması gibi artan verimlikler, sayısal kayıt sistemlerinin radyo yayıncılığında daha çok kullanım alanı bulmasına neden olmuştur. Sayısal sistemde analog kayıtta kullanılandan farklı olarak sayısal manyetik bant kullanılmaktadır. Bu manyetik bantlar fiziksel kurgulamaya izin vermekte, kayıt aralarına kolaylıkla giriş ve çıkış yapılabilmesini sağlamaktadır.


21. Soru

Döner kafalı kayıt ve okuma sistemlerinin kullanım şekli ve alanları nelerdir?

Cevap

Bunlar; optik kayıt ve okuma sistemleri yerlerini alıncaya kadar oldukça verimli kullanılmış ve halen radyo yayıncılığında da kullanımı devam eden sayısal sistemlerdir. Yayıncılar bu sistemi ilk olarak 1970’li yıllarda makara bantlı ses kayıt cihazlarının yerine kullanmaya başlamışlardır. Ses kayıtlarında DAT olarak bilinen kasetler kullanılmaktadır. Yüksek kalitede ses kaydı, depolanması ve kaydı yapılmış olan sesin dinlenmesi, yayın sırasında sağladığı kolaylıklar, küçük boyutlu olması gibi özellikleri ile yayıncılar açısından oldukça popüler hale gelmiştir.


22. Soru

Optik sistemlerin diğer sistemlere göre başlıca avantajları nelerdir?

Cevap

Manyetik sistemlerden 100 kat fazla veri depolamaya olanak sağlayan, daha düşük maliyetli, uzun ömürlü sistemlerdir.


23. Soru

Radyo istasyonlarında bulunan stüdyolarla ilgili neler söylenebilir?

Cevap

Bir radyo istasyonunda işlevlerine iki tip stüdyo bulunur. Yayın (On-Air) Stüdyosu ve Yapım (Prodüksiyon) Stüdyosu. Her iki stüdyonun da temel tasarım özellikleri ve birbirinden çok da farklı olmayan temel cihazları bulunmaktadır. Yayın teknolojilerinin günden güne çeşitlenerek artması, radyo yayın tekniğinde de bu yeniliklere uygun adım atılmasını gerektirmektedir. Bu nedenle, bir radyo stüdyosu içinde yer alan teknik cihazlar ve aletler değişebilmekte ve güncellenmek zorunda kalabilmektedir. Fakat bir radyo stüdyosu için en temel gereksinim, akustik ortamın sağlanması olarak tanımlanabilir.


24. Soru

Optik kayıt ortamlarının başlıcaları nelerdir?

Cevap

Kompakt diskler (CD-Compact Disc), MiniDisk (MD), DVD (Digital Versatile Disc) kayıt ortamlarının başlıcaları arasında sayılabilir. Bunların içinde MD, CD ve DVD’ler önceden kayıt yapılan ve birden fazla baskı sistemiyle çoğaltılabilen, CD-R (Recordable CD) ve DVD-R (Recordable DVD) ise, bir kere yazılabilen ve silinip değiştirilemeyen, manyetik disklerle aynı özelliklere sahip MD ve CD-RW (Rewritable CD) ise, silinebilen ve üzerine yeni ya da farklı kayıtların yapılabildiği optik sistemlerdir.


25. Soru

Kullanıldığı dönemlerde CD’lerin sunduğu avantajlar nelerdi?

Cevap

Yayıncılar için bir CD’nin hafifliği ve boyutlarının oldukça küçük olması, analog disklere oranla daha dayanıklı olmasının yanı sıra, CD okuyucular da en cazip hale getiren şey, üstün kalitedeki sesi olmuştur. Bu özelliklerine ek olarak, bir önceki kayıt ve okuma ortamlarına göre dinamik bir çeşitlilik, başlangıç noktasını oluşturma sırasında fiziksel bir temasa gerek duyulmaması, daha önce kaydedilmiş sesleri çalan cihazlarda oluşan ses bozukluğunun olmaması gibi kullanım kolaylıklarını da beraberinde getirmiştir. Efekt çeşitliliği özelliklerini sağlaması, radyo yapım stüdyolarında kullanımı da arttırmıştır.


26. Soru

Ses karakterinde değişikliğe neden olan sorunlarla karşılaşıldığında ne tür tedbirler alınabilir?

Cevap

Akustik düzenleme ve düz olmayan duvarlar ses karakterindeki değişikliği bir miktar kesebilmektedir. Fakat dikdörtgen biçimindeki küçük stüdyolarda etkili olmayabilir ve bu durum, mikrofona daha yakın çalışmayı gerektirebilir. Doğrusal mikrofonlarla, bas ayarları yükseltilmeli ve çalışma uzaklığı olduğundan daha fazla kısaltılmalıdır. Ses karakterindeki değişiklik çok kötü olmamakla birlikte, kabul edilebilir sınırlarda kullanılmalıdır.


27. Soru

Optik disk teknolojisindeki ilerlemeler hangi sonuçları beraberinde getirmiştir?

Cevap

Teknolojik ilerlemeler, CD’leri sadece fabrika çıkışında kaydedilen sesler ötesine taşıyarak, kayıt yapma (CD-R) ve hem silme hem de tekrar tekrar kayıt yapma (CD-RW), DVD’lerle çok fazla miktarda veri saklama ve çok kanallı kayıt yapma boyutuna kadar taşımış, böylece özellikle radyo yapım stüdyolarında daha işlevsel bir halde kullanılmasını sağlamıştır. HD DVD ve özellikle Blu-Ray diskler ise, radyo yapımlarının saklanması, ses kütüphanelerinin oluşturulması gibi büyük boyutlu verileri depolayabilecek ve kullanımı gittikçe diğer CD’lerin yerine geçmek üzere olan diskler olmaya başlamıştır.


28. Soru

Radyo stüdyosunda yer alan ses masasının işlevleri nelerdir?

Cevap

Bir ses masası, çeşitli ses kaynaklarını bir araya getiren, karıştıran (mix), seviye veya seslerini kontrol eden, vericiye ya da kayıt cihazına çıkışları gönderen bir araçtır. Bir stüdyoda birbirinden farklı ses kaynakları bulunabilmektedir. Mikrofonlar, CD’ler, plaklar, DAT kayıt cihazları, telefon, bilgisayar gibi kaynaklar bunların başlıcaları sayılabilir. Bir yayının belirli standartlar ve istenilen düzeyde gerçekleşebilmesi için tüm bu kaynakların bir araya getirilmesinde ses masası, ses kaynakları ve verici arasındaki bağlayıcı gücü oluşturmaktadır. Bu nedenle, ses masasının öncelikli amacı, farklı kaynaklardan gelen ses sinyalini yükseltmek ve doğru yere göndermektir denilebilir.


29. Soru

Verimli bir radyo yayını için ihtiyaç duyulanlar nelerdir?

Cevap

Öncelikli olarak üretimin son haline geleceği bir mekan ve bu mekanın işlevini yerine getirebilecek çeşitli teknik donanım ve yazılımlara gereksinim vardır. Bir başka deyişle, radyonun varlığını ortaya çıkaran ses ve bu sesin farklı biçimlerde işlenerek iletimi için oluşturulan sistem. Mikrofonlar, ses masası, çalıcı ve kaydedici ortamlar gibi cihazların birlikteliği ve bunların bir arada bulunduğu stüdyolar ile yayınları dinleyicilere ulaştıracak son noktadaki anten ve verici iletim sistemleri.


30. Soru

Kartuş cihazları hangi alanlarda ve hangi amaçla kullanılmıştır?

Cevap

1950’lerin sonundan itibaren okuma ve kayıt süreci için kullanılmaya başlamıştır. Makara bantlı ses kayıt cihazlarının yüksek kalite sağlamasına karşın, makarayı takmak ve başlangıç noktasını bulabilme konusunda bazı engellerinin olması kartuş cihazlarının bu problemi çözmek için geliştirilmesine neden olmuştur. Genellikle kart adı verilen bir kartuş kullanılır. Bu cihazlar özellikle radyo yapımlarında çok faydalı olmuştur. Ayrıca tüm yayın boyunca, yayınlanması istenen reklam, radyo istasyonunu tanımlayan anonslar, kamu spotları gibi zamanında yayınlanması gereken kısa ses kayıtları için kullanılmaktadır.


31. Soru

MD optik kayıt sistemlerinin kullanım alanıyla ilgili neler söylenebilir?

Cevap

Yayın stüdyolarında yer alan MD Player’lar ile yayın içeriği içinde yer alan ve daha önceden kayıtlı seslerin yayına taşınmasına, MD kasetler yapım stüdyolarında da varolan ve kullanılmayan ya da kullanılması düşünülmeyen verilerin silinerek üzerine başka kayıtlar yapılmasına imkan tanımaktadır.


32. Soru

Yapım stüdyolarından radyo programları dışında başka ne tür üretimlerde yararlanılabilinir?

Cevap

Yapım stüdyoları, bir radyo istasyonunun yayınlarını geliştirmek ve desteklemek için daha yaratıcı aktiviteleri gerçekleştirmek üzere kullanılmaktadır. Yapım stüdyolarında spot (tanıtım), reklam spotları, bir istasyonun tanıtım spotları, kamu spotları, sabah veya akşam üstleri drive-time’larda yayınlanan şov programlarında yer alan belli komedi bölümlerini hazırlamak üzere yararlanılabilmektedir. Kimi yapım stüdyolarında reklam spotları da hazırlanabilmektedir.


33. Soru

Bilgisayarlar radyo yayıncılığında ne gibi olanakları beraberinde getirmektedir?

Cevap

Bilgisayarlardan özellikle radyo otomasyon sistemlerinde yararlanılmaktadır. Otomasyon sistemleri günlük yayın akışı içinde, reklam, şarkı veya başka yayınlanması gereken ögeleri düzenleme ve planlama imkanı sağlamaktadır. Özellikle müzik planlama yazılımları, şarkı geçişlerinde miks yapmayı, radyo istasyonunun müzik yayın politikası çerçevesinde öne çıkarılması veya belli bir plan dahilinde yayınlanması istenen şarkıları belli bir rotasyon düzeninde oluşturması kolaylıklarını sağlamaktadır.


34. Soru

Bir radyo istasyonunu dinleyicileri açısından cazip hale getirecek müzik, konuşma, reklam veya diğer program ögelerinin seçimi ve düzenlemesine ne ad verilir?

Cevap

Programlama denir.


35. Soru

Canlı yayın kayıtlarındaki anonsların kaydedilmesine ne ad verilir?

Cevap

Aircheck denir.


36. Soru

Kullanıcılarına silinebilmesi ve tekrar kayıt yapılabilmesi, yazılı verilere kolay ulaşımın yanında ekonomik olması gibi kolaylıklar sağlayan sisteme ne ad verilir?

Cevap

MiniDisk (MD) denir.


37. Soru

Manyetik okuma ve kayıt sistemleri nelerdir. 

Cevap

Makara bantlı ses kayıt cihazları, Kasetçalar, Teyp çalar cihazlar ve Kartuş cihazları.


38. Soru

Sayısal okuma ve kayıt sistemleri nelerdir?

Cevap

Döner kafalı kayıt sistemleri, Optik kayıt ve okuma sistemleri, MiniDisk (MD) ve Döner kafalı okuma sistemleridir.


39. Soru

Şebeke program malzemelerini ülkenin farklı bölgelerine dağıtmak için kullanılan link hangisidir?

Cevap

Ağ Dağıtım Linkleridir. 


40. Soru

Algılanan sesin fiziksel davranışlarına ne ad verilir?

Cevap

Akustik denir.


41. Soru

Bir tek programcının yer aldığı ve yayının her türlü aşamasının bu kişi tarafından gerçekleştirildiği günümüz yayın stüdyolarına ne ad verilir?

Cevap

Combo denir.


42. Soru

Bir radyo istasyonunun zaman çizelgesindeki programlama dilimine ne ad verilir?

Cevap

Drive Time denir.


43. Soru

Manyetik sistemlerden 100 kat fazla veri depolamaya olanak sağlayan, daha düşük maliyetli, uzun ömürlü sistemlerine ne ad verilir?

Cevap

Optik kayıt ve okuma sistemleri adı verilir.


44. Soru

Bir stüdyo için ifade edilen tanımlamalar nelerdir?

Cevap

Yayın, Prodüksiyon, Combo ve Self-operation


45. Soru

Akustik bir ortam sağlamak için gerekli usurlar nelerdir?

Cevap

Çeşitli mefruşatın kullanıldığı stüdyo ortamının hazırlanması, Stüdyo ortamında bulunan materyallerin yapısının ya da şeklinin akustik ortama uyumlu olması, Ses yayılımının düzenlenmesi için ses emici materyallerin kullanılması ve Ses dalgalarının dağılımına yardımcı olmak üzere farklı şekillerde duvar yüzeylerinin oluşturulması.


46. Soru

İyi bir stüdyo akustiğinin sağlanmasının koşulları nelerdir?

Cevap

Farklı şekillerde duvar yüzeylerinin oluşturulması, Stüdyoların kesinlikle ses geçirmez olarak tasarlanması, Stüdyo ve kontrol odası arasında yer alan camların standart cam kalınlıklarından en 2-3 kat fazla olması ve Stüdyodaki akustiğin yok denecek kadar az olması.


47. Soru

Sayısal okuma ve kayıt sistemleri nelerdir?

Cevap

R-DAT, CD, CD-RW ve MD.


48. Soru

“Combo” kelimesinin Türkçe karşılığı nedir?

Cevap

Yayın stüdyosu


49. Soru

Kasetçalar ya da teyp çalar cihazlar ne ile çalışır?

Cevap

Kaset bantlar ile çalışırlar.


50. Soru

MiniDisk (MD) kullanım faydalanı nelerdir?

Cevap

Optik kayıt sistemi de kullanıcılarına silinebilmesi ve tekrar kayıt yapılabilmesi, yazılı verilere kolay ulaşımın yanında ekonomik olması gibi kolaylıklar sağlamaktadır.


51. Soru

Say›sal Okuma ve Kay›t Sistemleri nelerdir?

Cevap

Döner kafalı kayıt ve okuma sistemleri, Optik kayıt ve okuma sistemleri ve MiniDisk (MD).


52. Soru

Linklerin incelendiği kategoriler nelerdir?

Cevap

1. Destek Linkleri (Contribution Links): Haber desteği ve diğer uzak yapım materyalini şebeke ya da stüdyo merkezine göndermek için kullanılır.

2. Ağ Dağıtım Linkleri (Network Distrubution Links):şebeke program malzemelerini ülkenin farklı bölgelerine dağıtmak için kullanılır.

3. Stüdyodan Vericiye Linkler (Studio-Transmitter Links-STL): Bir istasyonun stüdyo merkezini verici mahalline bağlamak için kullanılır.


53. Soru

Bir radyo istasyonunda işlevlerine göre bulunan stüdyolar nelerdir?

Cevap

Yayın (On-Air) Stüdyosu ve Yapım (Prodüksiyon) Stüdyosudur.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v