Radyo ve Televizyon Tekniği Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Ses Kurgusunun Temel İşlevleri

1. Soru

Ses ve görüntü kurgusu yapman›n bazı temel amaçları bulunmaktadır bu amaçlar neler olabilir?

Cevap

Ses ve görüntü kurgusu yapmanın bazı temel amaçları bu amaçlardan bazıları şunlardır: • İstenmeyen kayıtlar aralardan çıkarılabilir. • Programın anlatımına ve süresine uygun olarak ses ve görüntüler bir sıraya dizilebilir. • Başka ses ve görüntü kayıtlarından eklemeler yapılabilir. • Görüntüye yazı bindirilebilir. • Ses ve görüntülere çeşitli efektler katılabilir. • Ses ve görüntü ayarları teknik olarak yeniden değerlendirilebilir. • Kurgulanmış program bant ya da disk gibi bir ortama aktarılıp, kopyası alınabilir.


2. Soru

İşitsel ya da görsel-işitsel bir yapımın ses kayıt ve kurgu çalışmalarını yapabilmek için bazı bilgi ve becerilere sahip olmak gerekir. Bunlar nelerdir?

Cevap

İşitsel ya da görsel-İşitsel bir yapımın ses kayıt ve kurgu çalışmalarını yapabilmek için bazı bilgi ve becerilere sahip olmak gerekir. Bunlar: • Sesin fiziksel ve duyusal özelliklerini kavrayabilmek, • Ses kayıt ve kurgu teknolojilerini kullanabilmek, • Sesin tek başına ya da görsel bir ögeyle olan etkileşimini değerlendirebilmektir.


3. Soru

Profesyonel analog makara bant sistemlerinde bulunan üç kafa isimlerini yazınız.

Cevap

Silici kafa, kayıt kafası ve okuyucu kafa.


4. Soru

Resolution neyi ifade eder?

Cevap

Sesin bit çözünürlüğü belirlenir (16 bit, 24 bit gibi).


5. Soru

Ses kalitesini etkileyen en önemli işlemcilerden biri olan equalizer nedir?

Cevap

Equalizer (EQ): Ses kalitesini etkileyen en önemli işlemcilerden biridir. EQ “ses frekans dengeleyici” olarak tanımlanabilir.


6. Soru

DAW sistemlerde ham ses dosyalarına uygulanan işlemler nelerdir?

Cevap

DAW sistemlerde ham ses dosyalarına iki şekilde işlem uygulanır: kalıcı işlem (destructive) ve kalıcı olmayan işlem (nondestructive).


7. Soru

Compressor ve Limiter nedir ve nasıl kullanılırlar?

Cevap

Compressor ve Limiter: Ses seviyesini “sıkıştırıcı ve sınırlayıcı” işlemcilerdir. Her iki işlemci birbirinden ayrı ya da aynı anda kullanılabilir. Kompresör, ses kayıtlarında sesin belli bir seviyeyi geçmemesi ve düşük ses seviyeleri ile yüksek ses seviyeleri arasındaki seviye farkını azaltmak için kullanılır. Ses kurgusunda kompresör işlemci daha ayrıntılı ve etkili olarak kullanılabilir. Kompresör işlemci, genelde threshold, ratio, attack time ve release time fonksiyonlarından oluşur.


8. Soru

Ses kurgu çalışmalarında ses dosyalarına uygulanabilecek olan işlemlerden olan Split nedir, açıklayınız.

Cevap

Split: Bölme işlemi. Ekranda görünen ses dosyası istenen yerlerden bölünüp, parçalara ayrılabilir.


9. Soru

Temelde iki farklı sesli yapımından söz edilebilir. Bunlar nelerdir?

Cevap

Temelde iki farklı sesli yapımından söz edilebilir: bunlar: • Görsel-işitsel yapımlar (TV, film, tiyatro, bilgisayar oyunları vb.) • İşitsel yapımlar (Radyo, müzik, sesli kitap vb.)


10. Soru

DAW sistemlerde daha rahat çalışabilmek için teknik özellikleri kişisel bilgisayarlardan yüksek performanslı ve iki adet görüntü monitörüne sahip olunmasında fayda vardır. Yazılımların genelde sahip oldukları arayüzler nelerdir?

Cevap

DAW sistemlerde daha rahat çalışabilmek için teknik özellikleri kişisel bilgisayarlardan yüksek performanslı ve iki adet görüntü monitörüne sahip olunmasında fayda vardır. Yazılımların genelde sahip oldukları arayüzler şunlardır: • Multi-track penceresi • Edit penceresi • Mixer penceresi • Effect penceresi • Video penceresi ve diğer menülere ait pencereler.


11. Soru

Sayısal kurgu sistemleri nasıl tanımlanır ve çalışır?

Cevap

Sayısal kurgu sistemleri “Non-Linear Editing, NLE” (doğrusal olmayan kurgu) olarak tanımlanır. NLE sistemler hem ses hem de video görüntü çalışmalarına oldukça önemli kolaylıklar sağlamaktadır.


12. Soru

Yazılımlarda sample rate, channels (mono - stereo) ve resolution ayarlarının kullanıcı tarafından tanımlanması istenir. Daha sonra da çalışmanın adı belirlenir ve proje yeni bir isimle kaydedilir. Bu bağlamda simple rate nedir?

Cevap

Sample Rate: Proje tarafından kaydedilecek ya da kullanılacak sesin örnekleme oranıdır (44.100 Hz, 48.000 Hz gibi).


13. Soru

DAW sistemlerde ses kurgusuna başlamadan önce neler yapılmalıdır?

Cevap

AW sistemlerde ses kurgusuna başlamadan önce, ses kurgusunda kullanılacak olan ham ses dosyalarının birer kopyası mutlaka alınmalıdır. Ses dosyalarının kopyası bir klasör içinde toplanmalı ve klasöre çalışmanın adı verilmelidir. Kurgu çalışmasına başlamadan önce dikkat edilmesi gereken bir diğer konu da her bir ses dosyası arasındaki format biçimidir.


14. Soru

Günümüzde ses kurgu çalışmaları nasıl tanımlanır ve çalışma sistemleri nasıl işler?

Cevap

Günümüzde ses kurgu çalışmaları DAW (Digital Audio Workstation) olarak tanımlanan, bilgisayar donanım ve yazılımlarından (hardware-software) oluşan ş istasyonlarında yapılır.


15. Soru

Yazılımlarda sample rate, channels (mono - stereo) ve resolution ayarlarının kullanıcı tarafından tanımlanması istenir. Daha sonra da çalışmanın adı belirlenir ve proje yeni bir isimle kaydedilir. Bu bağlamda channels nedir?

Cevap

Channels: Yeni ses kanal› ya da kaydedilecek yeni ses, tek kanal (mono) ya da çift kanal (stereo) biçiminde oluşturulur. Projedeki “stereo” kanal ifadesi, birbirinden ayrı “iki mono kanal” olarak düşünülmemelidir. Stereo kanal, kendi içinde birbirinden bağımsız “iki ses izi” taşıyan tek bir kanaldır (sol ‘left’ ve sağ ‘right’). Konuşma kayıtları genellikle mono kanallara yapılır.


16. Soru

Görsel-işitsel yapımlarda ses ögesi iki farklı yöntem ile kullanılır: ses kaynağı görünen sesler ve ses kaynağı görünmeyen sesler. Bunlar nelerdir?

Cevap

Görsel-işitsel yapımlar: Görsel-işitsel yapımlarda ses ögesi iki farklı yöntem ile kullanılır: ses kaynağı görünen sesler ve ses kaynağı görünmeyen sesler. Bunlar: • Ses kaynağı görünen sesler: Bu sesler mutlaka görüntü ile eş zamanlı olarak kullanılmalıdır. Örneğin görüntüde bir kapı kapatılıyorsa kapının kapatılması ile kapıya ait ses aynı anda gerçekleşmeli. Bir başka örnek ise oyuncuların dudak hareketleri ile konuşma sesleri eş zamanlı olmalıdır. • Ses kaynağı görünmeyen sesler: Bunlar görüntü çerçevesi dışında kalan ses kaynaklarına ait seslerdir. Örneğin filmi anlatan kişinin sesi, kuş sesleri, kalabalık trafik vb. ses kaynağı görünmeyen sesler eş zamansız olarak kullanılabilir. Fakat bazı sahnelerde oyuncunun konuşması hem görüntü içinde hem de görüntü dışında olabilir. Böyle bir durumda hareket ve zaman ilişkisi ayarlanmalıdır. Bu tür seslerin kullanımı oldukça önemlidir. Çünkü izleyici, görmediği kaynaktan gelen sesleri doğru bir biçimde algılayıp yorumlayabilmelidir.


17. Soru

Canlı olmayan bir radyo program› hazırlığında, yalnızca diyalog, müzik ve program jeneriğinden oluşan ses bantlarıyla kay›t/kurgu yapabilmek için nasıl bir sıra takip edilmekteydi?

Cevap

Canlı olmayan bir radyo program› hazırlığında, yalnızca diyalog, müzik ve program jeneriğinden oluşan ses bantlarıyla kayıt/kurgu yapabilmek için şu sıra takip edilmekteydi: • Konuşma kayıtları yapılır. Konuşma kayıtları genelde “kurgulu kayıt tekniği” ile yapılır. Kayıt esnasında oluşan yanlış okuma ya da teknik hatalar düzeltilerek ses kaydına devam edilir. Böylece kayıt sonrasına fazla iş kalmamış olur. • Programda kullanılacak müzikler belirlenir ve aktarılır. • Program jeneriği hazırlanır. • Konuşma, müzik ve jenerikten oluşan üç makara bant, ayrı ayrı bant okuyucu cihazlara takılır. Bant okuyuculardan gelen ses sinyalleri ses mikserine bağlanır. Mikser çıkışı da ses kayıt cihazına bağlanır. Ses provaları ve zaman hesapları yapılır. • Seslerin kurgulu biçimde birleştirileceği yeni bandın başına, 1 dakika kadar 1 kHz test sinyali yerleştirilir. • Kayda girilir ve jenerik bandının takılı olduğu bant okuyucu cihaz çalıştırılır. Canlı bir radyo programı nasıl başlayıp devam ederse, sesler de bu şekilde sırasıyla birleştirilip kurgulanmış olur. Örneğin konuşmalarla müzikler arasında “mix” bir geçiş yoksa, teknik bir hata olduğunda ilk sessiz yere (kesme yerine) geri dönülür. Eğer “mix” bir geçiş uygulanmışsa, çok daha gerilere, hatta programın başlangıcına kadar geri gidilip yeniden başlanabilir.


18. Soru

DAW sistem nedir?

Cevap

“DAW”, Digital Audio Workstation kelimelerinin kısaltılmışıdır. Türkçede “Sayısal Ses İşistasyonu” olarak tanımlanır. Bilgisayar tabanlı donanım ve yazılımlardan oluşan sayısal ses kayıt ve kurgu sistemleridir. Sayısal video işistasyonlarında da olduğu gibi, doğrusal olmayan (Non-Linear Editing, NLE) sistemlerdir.


19. Soru

Bir yapımda sesin sahip olduğu üç unsur vardır. Bunlar nelerdir?

Cevap

Bir yapımda sesin sahip olduğu üç unsur vardır. Bunlar: • Diyalog, • Müzik, • Ses efektleri.


20. Soru

Kompresör işlemcilerini oluşturan fonksiyonlardan biri olan release time nedir?

Cevap

Release time: Atakta bulunulan ses seviyesinin bırakılma süresidir. Sıkıştırma süresi, bırakma süresinin uzunluğuna bağlıdır. Bu süre iyi dengelenmediğinde, ses seviyesinde ani artma ya da azalma gibi olumsuz etkiler oluşur.


21. Soru

DAW Sistem nedir?

Cevap

“DAW”, Digital Audio Workstation kelimelerinin kısaltılmışıdır. Türkçede “Sayısal
Ses İşistasyonu” olarak tanımlanır. Bilgisayar tabanlı donanım ve yazılımlardan
oluşan sayısal ses kayıt ve kurgu sistemleridir. Sayısal video İşistasyonlarında da olduğu gibi, doğrusal olmayan (Non-Linear Editing, NLE) sistemlerdir. Ses kayıtları
doğrusal bir şekilde art arda dizilmek zorunda değildir. Ses kartlarına sahip kişisel
bilgisayarlar da birer DAW sistemdir.


22. Soru

Bir DAW sistem kullanılarak yapılacak olan ses kayıt ve kurgu çalışmalarındaki bazı avantajlar nelerdir?

Cevap

Bir DAW sistem kullanılarak yapılacak olan ses kayıt ve kurgu çalışmalarındaki bazı avantajlar şunlardır: • Ses sinyaline ait ses dalgaları görsel hale getirilir. • Analog ses sistemlerinde kullanılan mikser ve ses işlemciler gibi cihazlar, tek bir yazılım paketinde bulunabilir. • Aynı anda birden fazla ses kanalına kayıt yapılabilir (multi-track). • Her ses kaynağı için ayrı bir okuyucu ya da kaydedici cihaza gerek duyulmaz. Daha önceden disk ya da bantlara yapılmış olan ses kayıtları sisteme yüklenebilir. • Sesler istenen sıraya göre hızlı ve kolay bir şekilde dizilebilir (NLE). • İstenmeyen sesler kolayca kesilip çıkarılabilir. • Seslere istenen efekt ve işlemler uygulanabilir. • Program sonucu kurgu esnasında önceden görülüp dinlenebilir ve hatalar düzeltilebilir. • Bilgiye ulaşım ve transfer çok hızlıdır. • Video görüntüye ait ses çalışmalarında da hız ve kolaylık sağlar.


23. Soru

Ses kurgu çalışmalarında ses dosyalarına uygulanabilecek bazı temel işlemler vardır. Bunlardan biri olan fade nedir?

Cevap

Fade: Ses şiddet seviyesi istenen hızda düflürülür ya da yükseltilir (fade-in, fade-out). Genellikle ses parçalarının başlangıç ve bitişine uygulanan bir işlemdir.


24. Soru

Reverb ve Echo nedir ve nasıl kullanılır?

Cevap

Reverb ve Echo: Her iki ifade de sese derinlik katma anlamında yansı ve yankılanma olarak tanımlanabilir. Bu etkiler çoğu zaman birbirine karıştırılır ve tek bir isim altında “eko” olarak kullanılır. Bu yanlış bir ifadedir. Kapalı ve açık mekanlarda, ortamdaki nesnelerin yapısına bağlı olarak seslerin yansıma biçimleri farklıdır. Reverb sese doğal bir derinlik etkisi katar ve seste algılanabilen tekrarlar yoktur. Echo ise seste belli aralıklarla gecikme ve şiddeti gittikçe azalan tekrarlardan oluşur. Örneğin şiir ve şarkı gibi okumalarda sese zenginlik katarlar. Sonuçta bütün ses sinyal işlemciler sesin kalitesini artırmak ve amacına uygun sunumlar yapılmak için kullanılır. Bazen çeşitli denemelerle oldukça ilginç sonuçlar alınabilir.


25. Soru

Profesyonel analog makara bant sistemlerinde genelde kaç adet kafa bulunur ve bunlar nelerdir?

Cevap

Profesyonel analog makara bant sistemlerinde genelde üç adet kafa bulunur ve bunlar da: • Silici kafa, • Kayıt kafası • Okuyucu kafa


26. Soru

Kurgu aşamasındaki render işlemi nedir?

Cevap

Render işlemi, kurgu esnasında görüntüye uygulanan bütün işlemleri tek tek değerlendirir ve tek bir parça haline dönüştürür. Burada önemli olan, render öncesi görüntüye uygulanan bütün işlemler aslında gerçek değildir. Ham görüntü dosyası olduğu gibi korunur. Render işlemi ile birlikte yeni bir film dosyası oluşturulur ya da başka bir bant veya disk ortamına kopyası alınır. Bu “kalıcı olmayan” işlemdir ve ham dosya kurguda yapılan işlemlerden etkilenmez.


27. Soru

İşitsel yapımlarda görsel ögeler olmadığı için, sesler arasındaki fiziksel ve duyusal dengeler çok iyi kurulmalıdır. İşitsel yapımlara bu bağlamda nasıl bir örnek verilebilir?

Cevap

İşitsel yapımlarda görsel ögeler olmadığı için, sesler arasındaki fiziksel ve duyusal dengeler çok iyi kurulmalıdır. Özellikle radyo piyesleri gibi yapımlarda, sesin bütün ögelerinden yararlanılır. Örneğin spikerlerin bir futbol maçını televizyondan ve radyodan anlatış biçimleri farklıdır. Radyo dinleyicisi maçı göremediği için, spiker maç anlatma biçimine görsel yorumlar da katar.


28. Soru

Ses kurgu çalışmalarında ses dosyalarına uygulanabilecek bazı temel işlemler vardır. Bunlardan biri olan paste nedir?

Cevap

Paste: Yapıştırma işlemi. Kopyalanan (copy) ya da kesilen (cut) ses dosyası veya parçaları istenilen bir bölgeye yapıştırılır.


29. Soru

Ses kurgu çalışmalarında ses dosyalarına uygulanabilecek bazı temel işlemler vardır. Bunlardan biri olan Zero Crossing ve Crossfade nedir?

Cevap

Zero Crossing ve Crossfade: Ses dosyalarında bölme işlemi genellikle kelime, cümle ya da müziğin bitiş yerlerinden yapılır. İki sessiz nokta arasında kalan ses ya da gürültü silinir. Bu işlem kullanılan yazılıma göre multitrack ya da edit penceresinde yapılabilir. Eğer multi-track penceresinde bölme işlemi yapılırsa, bölünüp çıkarılan veya silinen ses dosyası iki parçaya ayrılır. İki parça arasında boş bir alan kalır. Bu boşluk tamamen sessiz bir alan olarak bırakılabilir. Fakat bu sessiz alan işitsel algıda da bir boşluk yaratabilir.


30. Soru

İşitsel ya da görsel-işitsel bir yapımın ses kayıt ve kurgu çalışmalarını yapabilmek için sahip olunması gereken bilgi ve beceriler nelerdir?

Cevap

  • Sesin fiziksel ve duyusal özelliklerini kavrayabilmek,
  • Ses kayıt ve kurgu teknolojilerini kullanabilmek,
  • Sesin tek başına ya da görsel bir ögeyle olan etkileşimini değerlendirebilmektir.


31. Soru

Yazılımlarda sample rate, channels (mono - stereo) ve resolution ayarlarının kullanıcı tarafından tanımlanması istenir. Daha sonra da çalışmanın adı belirlenir ve proje yeni bir isimle kaydedilir. Bu bağlamda resolution nedir?

Cevap

Resolution: Sesin bit çözünürlüğü belirlenir (16 bit, 24 bit gibi).


32. Soru

Normalization nedir ve ne zaman uygulanabilir?

Cevap

Normalization: Ses dosyasının bir bütün olarak ya da bölümler halinde belli bir seviyede dengelenmesidir. Kurgu aşamasında kullanılabilen bir işlemdir. Bu işlem uygulanırken, yazılım tarafından ses dosyası içindeki ani ses sıçramaları referans alınır. Daha düzgün dağılımlı bir işlem yapabilmek için sesteki sıçramalar limiter yardımıyla kırpılabilir. Kırpılma sonrası “normalization” işlemi uygulanabilir. Fakat düşük seviyeler belli bir seviyeye yükseltilirken, dip gürültüler de yükselebilir. Aksi işlemde de düşük seviyeli sesler daha da indirgenebilir.


33. Soru

Kompresör işlemcilerini oluşturan fonksiyonlardan biri olan attack time nedir?

Cevap

Attack time: Kompresörün, eşik seviyesini geçen ses seviyesine ne kadar süre sonra müdahale edeceğini belirten atak süredir. Atak süresi milisaniye olarak belirlenir.


34. Soru

EQ kullanımı diğer ses işlemciler gibi neden dikkatli kullanılmalıdır?

Cevap

EQ kullanımı diğer ses işlemciler gibi dikkatli kullanılmalıdır. Çünkü her kişinin ses frekanslarına karşı algısı değişiktir ve ses kalitesi bozulabilir. Yazılımlarda farklı fonksiyonlara sahip EQ işlemciler bulunabilir.


35. Soru

Sample Rate'in tanımını yapınız.

Cevap

Proje tarafından kaydedilecek ya da kullanılacak sesin örnekleme oranıdır (44.100 Hz, 48.000 Hz gibi).


36. Soru

Ses kurgu çalışmalarında ses dosyalarına uygulanabilecek olan işlemlerden olan Fade nedir, açıklayınız.

Cevap

Fade: Ses şiddet seviyesi istenen hızda düşürülür ya da yükseltilir (fade-in, fade-out). Genellikle ses parçalarının başlangıç ve bitişine uygulanan bir işlemdir.


37. Soru

DAW gibi sayısal ses sistemlerinde bütün sesler sayısal olarak işlenir ve kaydedilir. Profesyonel çalışmalarda ses kalitesini koruyabilmek için, sayısal sesler sıkıştırılmamış ses dosyaları biçiminde kullanılmak istenir. En yaygın olarak Windows işletim sistemlerinde ve Mac OS işletim sistemlerinde de ne kullanılır?

Cevap

DAW gibi sayısal ses sistemlerinde bütün sesler sayısal olarak işlenir ve kaydedilir. Profesyonel çalışmalarda ses kalitesini koruyabilmek için, sayısal sesler sıkıştırılmamış ses dosyaları biçiminde kullanılmak istenir. En yaygın olarak Windows işletim sistemlerinde “WAV” ve Mac OS işletim sistemlerinde de “AIFF” kullanılır.


38. Soru

Sıkıştırma ve sınırlama oranları gereğinden fazla uygulanırsa ne olur?

Cevap

Her iki işlemci de ses seviyelerine uygun olarak kullanılmalıdır. Sıkıştırma ve sınırlama oranları gereğinden fazla uygulanırsa, hem işitsel hem de kalite olarak seste bozulma ve kayıplar oluşur.


39. Soru

Ses ve görüntü kurgusu yapmanın temel amaçlarını yazınız.

Cevap

  • İstenmeyen kayıtlar aralardan çıkarılabilir.
  • Programın anlatımına ve süresine uygun olarak ses ve görüntüler bir sıraya dizilebilir.
  • Başka ses ve görüntü kayıtlarından eklemeler yapılabilir.
  • Görüntüye yazı bindirilebilir.
  • Ses ve görüntülere çeşitli efektler katılabilir.
  • Ses ve görüntü ayarları teknik olarak yeniden değerlendirilebilir.
  • Kurgulanmış program bant ya da disk gibi bir ortama aktarılıp, kopyası alınabilir.


40. Soru

DAW Sistemlerde kullanılan yazılımların genelde sahip oldukları arayüzler nelerdir?

Cevap

  • Multi-track penceresi
  • Edit penceresi
  • Mixer penceresi
  • Effect penceresi
  • Video penceresi ve diğer menülere ait pencereler


41. Soru

1990’lı yıllara kadar analog bant kayıt ve kurgu sistemleri oldukça yaygın olarak kullanılıyordu. Sayısal tabanlı ses stüdyoları ile karşılaştırıldığında, analog sistemlerin nasıl bir yapısı vardır?

Cevap

tabanlı ses stüdyoları ile karşılaştırıldığında analog sistemler hem hacim olarak daha fazla yer kaplıyorlardı hem de ses kurgu çalışmaları fazla zaman alıyordu. Profesyonel analog ses kayıt/kurgu cihazlarında makara bantlar kullanılıyordu (Audio Tape Recorder, ATR). Bu makara bantlar mono (tek kanal), stereo (çift kanal) ya da multi-track (çok kanal) ses kaydı yapabilme imkânlarına sahiptiler.


42. Soru

Bir yapımda sesin sahip olduğu üç unsur nelerdir?

Cevap

Diyalog, müzik ve ses efektleri.


43. Soru

Sinyal işlemcilerden olan Equalizer'ı (EQ) açıklayınız.

Cevap

Ses kalitesini etkileyen en önemli işlemcilerden biridir. EQ “ses frekans dengeleyici” olarak tanımlanabilir. Ses kayıtlarında mümkün olduğunca sesin frekansları değiştirilmez. Fakat bazı durumlarda ses frekansları arasında işitsel bir denge kurabilmek ve istenmeyen seslerin frekanslarını filtrelemek için kullanılır.


44. Soru

Görsel-işitsel yapımlarda ses ögesi hangi yöntemler ile kullanılır?

Cevap

Görsel-işitsel yapımlarda ses ögesi iki farklı yöntem ile kullanılır: ses kaynağı görünen sesler ve ses kaynağı görünmeyen sesler.


45. Soru

Ses birleştirmeye ne ad verilir?

Cevap

Mixing


46. Soru

Analog sistemlerin,sayısal tabanlı ses stüdyolarına göre dezavantajları nelerdir?

Cevap

Sayısal tabanlı ses stüdyoları ile karşılaştırıldığında, analog sistemler hem hacim olarak daha fazla yer kaplıyorlardı hem de ses kurgu çalışmaları fazla zaman alıyordu.


47. Soru

Hangi sistem kullanılarak yapılan ses kayıt ve kurgu çalışmalarında;

  • Analog ses sistemlerinde kullanılan mikser ve ses işlemciler gibi cihazlar, tek bir yazılım paketinde bulunabilir,
  • Aynı anda birden fazla ses kanalına kayıt yapılabilir (multi-track),
  • Sesler istenen sıraya göre hızlı ve kolay bir şekilde dizilebilir (NLE),
  • Bilgiye ulaşım ve transfer çok hızlıdır?
Cevap

DAW sistem


48. Soru

Ses kurgu tasarımı, yapımın türüne göre değişkenlik gösterir. Buna göre kaç çeşit sesli yapım vardır, açıklayınız. 

Cevap

  • Görsel-işitsel yapımlar (TV, film, tiyatro, bilgisayar oyunları vb)
  • İşitsel yapımlar (Radyo, müzik, sesli kitap vb)


49. Soru

Görsel-işitsel yapımlarda, ses kaynağı görünen sesler nasıl olmalıdır örnekleyerek açıklayınız.

Cevap

Ses kaynağı görünen sesler: Bu sesler mutlaka görüntü ile eş zamanlı olarak kullanılmalıdır. Örneğin görüntüde bir kapı kapatılıyorsa kapının kapatılması ile kapıya ait ses aynı anda gerçekleşmeli. Bir başka örnek ise oyuncuların dudak hareketleri ile konuşma sesleri eş zamanlı olmalıdır.


50. Soru

Kurgu esnasında görüntüye uygulanan bütün işlemleri tek tek değerlendiren ve tek bir parça haline dönüştürene sistem hangisidir?

Cevap

Render işlemi, kurgu esnasında görüntüye uygulanan bütün işlemleri tek tek değerlendirir ve tek bir parça haline dönüştürür.


51. Soru

Kompresör işlemcilerini oluşturan fonksiyonlardan biri olan ratio nedir?

Cevap

Ratio: Kompresörün devreye girdiği eşik seviyesinden itibaren, ses seviyesine uygulanacak sıkıştırma oranını belirler. Bu oranlar 1:1, 2:1, 4:1 şeklinde olabilir. Örneğin 1:1’lik oran etkisizdir. 2:1’lik oran ise eşik seviyesini geçen her 2 dB’lik ses yükselmesinin, çıkışta 1 dB indirgeneceğini belirtir.


52. Soru

Doğrusal olmayan kurgu yani NLE'nin açılımı nedir?

Cevap

Non-Linear Editing


53. Soru

DAW sistemlerde ham ses dosyalarına kaç şekilde işlem uygulanır?

Cevap

DAW sistemlerde ham ses dosyalarına iki şekilde işlem uygulanır. Bunlar: • Kalıcı işlem (destructive) • Kalıcı olmayan işlem (nondestructive).


54. Soru

Kompresör işlemcilerini oluşturan fonksiyonlardan biri olan threshold nedir?

Cevap

Threshold: Kompresörün devreye gireceği, ses sinyal seviyesinin eşiğini belirler. Örneğin ses şiddetinin - 18 dB seviyesini geçmemesi isteniyorsa, ses şiddeti ayarlanan seviyeye ulaşmadıkça, kompresör devreye girmeyecektir.


55. Soru

Kompresör işlemci genelde hangi fonksiyonlardan oluşurlar?

Cevap

Kompresör işlemciler genelde şu fonksiyonlardan oluşmaktadır: • Threshold, • Ratio, • Attack time, • Release time.


56. Soru

Ses kurgu çalışmalarında ses dosyalarına uygulanabilecek bazı temel işlemler vardır. Bunlardan biri olan * nedir?

Cevap

Delete: Silme işlemi. Ses dosyasının tamamı ya da yalnızca seçilen parçaları ekrandan silinebilir.


57. Soru

Sayısal kurgu sistemlerinden önce, video yapımlarında bütün ses ve görüntü kayıtları nasıl yapılıyordu?

Cevap

Sayısal kurgu sistemlerinden önce, video yapımlarında bütün ses ve görüntü kayıtları bant ortamlarda yapılıyordu. Kurgulanacak olan ham kayıtlar, bir başka bant ortama sırasıyla aktarılırdı. Her bir kayıt parçası birbirini takip edecek şekilde kurgulanırdı. İki ses ya da görüntü arasına bir başka kayıt ekleyebilmek için süre hesapları yapılırdı. Sayısal olmayan kurgu sistemleri hem zaman hem de kalite bakımından sınırlı olanaklara sahiptiler.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi