Turizm Pazarlaması Dersi 7. Ünite Özet

Giriş

Modern pazarlama dünyasında coğrafi sınırların ortadan kalkması üretici ile tüketici arasındaki mesafeyi açmış, dağıtım kanalında yeni aracıların kullanılmasını gerekli kılmıştır. Dağıtım kanalında çok aktörün yer alması, işletme ile tüketici arasındaki ilişkinin kaderinin bu aracılara bağlı olmasıyla sonuçlanmıştır. Pazarlar büyürken, pazarın sesini dinlemek güçleşmekte; çoğu zaman tüketiciyle yüz yüze gelmeden mübadeleler gerçekleşmektedir. İşte Web2.0 teknolojileri ve bu teknoloji sayesinde hayatımıza giren sosyal medya, pazarlama dünyasının pazarın sesine kulak verme ihtiyacını karşılayan yeni bir alternatif olarak işletmelerin sarıldığı bir kurtarıcıdır. Günümüzde sosyal medya, işletmeler için sadece pazarın buluştuğu yer değil yeni pazarlama araçları demektir. Bu nedenle sosyal medya platformlarının takibi, anlaşılması, benimsenmesi ve kullanımı işletmeler için bir zorunluluk hâline gelmiştir. Sosyal medyada var olma gerekliliği uluslararası rekabetin de oldukça yoğun olduğu turizm sektörü için de bir gerekliliktir. Emek yoğun bir sektör olan turizm sektöründe sürekli değişen ve hep önemini koruyan iki unsur, insan ve teknolojidir. Teknolojik gelişmeler, İnternet’in turizm pazarlamasında kullanımını da yaygınlaştırmakta, tüketiciyi bilinçlendirmekte ve taleplerini etkilemektedir. Turizm endüstrisinde İnternet, yeni bir iletişim kanalı ve alternatif dağıtım ağı olarak turistik ürün tüketicileri ve turistik ürün tedarikçilerine hizmet vermektedir.

Sosyal Medyanın Tanımı ve Gelişimi

1946 yılında askeri amaçlarla kullanılmak üzere geliştirilen ilk bilgisayar ile dijital çağ açılmış oldu. 1960’larda yine askerî amaçlarla bilgisayarların birbiriyle iletişimlerini sağlamak üzere ARPANET geliştirildi. O yıllarda askerî amaçlarla kullanılan bu teknoloji hızla gelişerek 1990’ların sonunda devasa bir iletişim ağına dönüştü. Türkiye ise ilk kez ODTÜ- TÜBİTAK iş birliği ile 1993 yılında ABD üzerinden İnternete erişti.

İlk çıktığı zamanlarda genel olarak bilgisayarları birbirine bağlamak için kullanılan İnternet, son yıllarda iyice hareketlenen sosyal ağlar sayesinde aynı beceriyi insanları birbirine bağlama konusunda da göstermektedir. İnternetin sosyal bilimlere adapte edilmiş bir tanımını yapmak gerekirse insanların ve toplumların üretilen bilgiyi saklama/paylaşma ve ona kolayca ulaşma istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknoloji olduğunu söylemek mümkündür.

Sosyal medya, temeli Web2.0 teknolojisi ve felsefesi üzerine kurulu, içeriğin tüketicilerce yaratılmasına ve paylaşılmasına olanak veren İnternet tabanlı uygulamalardır. Dolayısıyla yaratıcı tüketicilerin üretimlerinin bir sonucudur. Bu süreçte Web2.0, geleneksel medya monologlarının, sosyal medya diyaloglarına dönüşmesini sağlamaktadır. Sosyal medya; toplumun üst sınıflarının alt sınıfları yönettiği bir yönetim biçimi yerine, alt sınıfların üst sınıfları denetlediği, uyardığı ve geliştirmeye çalıştığı bir anlayışı ifade etmektedir. Bu nedenle alt sınıfın sürekli izlenmesinin gerektiği, çevrim içi etkileşim, etkili iletişim, paylaşım ve bilişim çağı olarak tanımlanabilir.

Web1.0 : World Wide Web, 1989-91 yılları arasında Dr. Tim Berners-Lee tarafından geliştirilmiştir. O ve ekibi, webin dört temel unsuru olan HTML, http, web server ve browserın ilk versiyonunu oluşturdular. 1993 yılına kadar web üzerinden paylaşılan bilgiler metin tabanlı olmaya devam etti. 1993 yılında Marc Andersen ve ekibi, grafik kullanıcı ara yüzüne sahip bir web tarayıcı geliştirdiler. Sınırlı bant aralığı nedeniyle görsel ve işitsel içeriğin son derce zayıf olduğu Web1.0 büyük oranda okuma ve araştırma mecrası olarak çalışmaktaydı. İçeriği bulmak için referans sitelere gidilir, ihtiyaç duyulan bilgiler yerinden sağlanırdı. HTML dil kodlamasının uzmanlık gerektiren, öğrenilmesi masraflı ve zor yapısı nedeniyle Web1.0 az sayıda içerik sağlayıcının çok sayıda istemciye cevap verdiği bir dönem hâline geldi. Web 1.0 teknolojisi, tarihsel gelişim sürecinde üç aşamadan geçmiştir. İlki, yenilik aşamasıdır. Bu aşamada temel İnternet kavramları oluşturulmuş, donanım ve yazılım unsurları geliştirilmiştir. Bu dönem 1961-1974 yılları arasını kapsar. İkinci aşama, kurumsallaşma aşamasıdır. İnternet’e büyük çaplı örgütlerin finansal destek vermeye başladığı 1975- 1995 yılları arasını kapsar. Tam da 1995 yılında Clifford Stoll adında bir yazar İnternet’in neden geleneksel araçların önüne geçemeyeceğine dair bir makale kaleme almaktadır. Üçüncü aşama 1995 sonrasını kapsamaktadır. Devletin İnternet’i sıradan insanların hayatlarının bir parçası hâline getirmek üzere özel kuruluşları desteklediği yılları ifade etmektedir.

Web2.0: Web 2.0, 2004 yılında düzenlenen ve teknoloji dünyasından önemli isimlerin katıldığı bir konferansta tartışılan fikirler üzerine geliştirilen bir kavramdır. Bu dönemde kullanıcılar pasif okuyucular olmaktan çıkıp aktif içerik yaratıcıları hâline gelmiştir. Kullanıcılar bir sitedeki içerik hakkında yorum yapabilmekte, bu içeriği paylaşabilmekte, topluluk oluşturabilmekte, oluşturulan topluluklarda yer alabilmekte, yarattıkları içerikle diğer kullanıcıları etkileyebilmektedir. Web 2.0, okuyucuları okur-yazar hâline getiren yeni platformun adıdır. Web 2.0 teknolojisi ise her bir İnternet kullanıcısını aynı zamanda bir içerik yaratıcısı hâline getirdi. Her tüketici yayın tekelini elinde bulunduran gruplardan bağımsız olarak özgürce kendi içeriğini oluşturabilir, yayınlayabilir, paylaşabilir hâle geldi. Böylelikle sayılı miktarda geleneksel medya aracının yanı sıra neredeyse sonsuz sayıda bireysel yayıncı tarafından sunulan içeriklerden istediğimizi seçme özgürlüğüne sahip olduk. Wikiler, bloglar, içerik paylaşım siteleri, sosyal ağlar gibi iletişimi kolaylaştıran hizmetleriyle Web2.0, İnternet’i sadece teknolojik ve tasarımsal olarak değil, yeni ekonomisi, ekonomik ve özgürlükçü paylaşımı ile siyasal olarak da etkilemiştir. Web 2.0 teknolojisi ile birlikte yepyeni pazar ortamları, yepyeni satın alma biçimleri oluştu. İşletmeler için tüketiciler daha bilinir hâle geldi. İnternet ortamında yapılan tüketim tercihleri, kayıt altına alınan ilgi alanları, tüketiciyi tercihleri konusunda görünür kıldı. Pazarda hedef kitleyi tanımlamak kolaylaştı. Potansiyel tüketicilere ulaşmak daha kolay hâle geldi. Pek çok İnternet sitesinde bir ürün satın aldığınızda içinde bulunduğunuz pazar bölümünün ilgilendiği diğer ürünleri gösteren uzantılar yer aldı. Fiyat karşılaştırma motorları ile tüketicilerin kısa sürede hangi ürünün daha hesaplı olduğunu belirleme şansı doğdu. Web 2.0 teknolojisi medyanın sosyalleşmesi için gerekli altyapıyı sunmakta ve tüketicilerin içerik yaratmasına imkân vermektedir. Sosyal medya ile yaratıcı tüketiciler arasındaki fark ise odak noktalarıdır. Sosyal medya içeriğe odaklanır. Yaratıcı tüketiciler ise bu içeriği şekillendirenlerdir. Web 2.0 ile kullanıcıların faaliyetleri masaüstlerinden webe kaymaktadır. Sosyal medya sayesinde ise pazardaki güç dengesi tüketici lehine bozulmaktadır. Sosyal medyada tüketiciler tarafından yaratılan içeriğin bazı ekonomik ve sosyal etkileri söz konusudur. Ortaya çıkan yeni gelir modelleri, düşük pazara giriş maliyetleri, kârlılık için ölçek ekonomilerine gerek olmayışı sektöre yeni oyuncuları çekmekte ve pazarı büyütmektedir. Böylelikle pazarda istihdam oranı da artmıştır. Sosyal medya turistik tüketicilerin satın alma karar süreçlerini de etkiler hâle gelmiştir. Kullanıcı tarafından üretilen içerikler, seyahate meraklı kişilerin en çok kullandıkları ortamlardan biri olarak kabul edilmektedir. Sosyal medyanın pazarlamada kullanımı, yalnızca tüketicileri güçlendirmemektedir. Bu değişime ayak uydurabilen ve sosyal tüketiciyi yakalayabilecek uygun stratejileri geliştirebilecek işletmeler de bu değişimden kârlı çıkacaktır.

Sosyal Medyanın Tüketici Karar Süreçlerine Etkileri:
Tüketiciler sosyal medya sayesinde daha önce deneyim yaşayan tüketicilerin görüş ve önerilerinden faydalanmaktadır. Bu bilgilerden faydalanarak satın alma gerçekleştiren tüketici, kendi deneyimlerini de yine sosyal medya üzerinden diğer tüketicilerin kullanımına açmakta ve onların karar süreçleri için girdi oluşturmaktadır. Bu döngü sosyal geribildirim döngüsü olarak adlandırılmaktadır.

Turistik tüketicilerin satın alma davranışlarına bakıldığında özellikle bilgi arama, alternatifleri değerlendirme, seçim, satın alma ve satın alma sonrası davranışlar aşamasında büyük oranda İnternet ve sosyal medyadan faydalandığı görülmektedir. Hangi ürün ve hizmetlerin İnternet’ten daha çok satıldığı ile ilgili Mediascope Europe tarafından yayınlanan Online Alışveriş Araştırması’na göre 10 Avrupa ülkesinde en popüler ürünler seyahat biletleri ve tatil paketleri olmuştur.

Turizmde Sosyal Medya Pazarlaması

Sosyal medya pazarlaması, işletmelerin sosyal medya platformlarını kullanarak gerçekleştirdiği pazarlama faaliyetlerini ifade etmek amacıyla kullanılmaktadır. Bugün sosyal medya, yoğun olarak pazarlama iletişiminde bir araç olarak kullanılmakla birlikte, yeni ürün geliştirme sürecine tüketicilerin müdahil olması, yeni ürün fiyatlandırma stratejilerinin tartışmaya açılması ve online sosyal ağlar üzerinden satış gerçekleştirilmesi gibi pek çok faaliyet de sosyal medya üzerinden gerçekleştirilmektedir.

Pek çok tüketici bir ürünü satın almadan önce İnternetten araştırma yapmakta ve tüketici yorum ve önerilerini okumaktadır. Markalar hakkında olumlu olduğu kadar olumsuz yorumlara da ulaşmak kolaylaşmıştır.

Sosyal Medyanın Pazarlamaya Etkileri: Sosyal medyanın en büyük vaadi işletme ile tüketici arasında gerçek, dürüst, samimi, insani ilişkiler kurarak uzun soluklu bir ilişki ve güven inşa etmektir. Sosyal medya pazarlaması, geleneksel pazarlamanın tek noktadan çok noktaya iletişim modelini, çok noktadan çok noktaya iletişim modeli hâline getirmiştir. Bu dönemde alıcılar ve göndericiler arasındaki iletişimin yanı sıra bu iletişimin gerçekleştiği ortam da önem kazanmıştır. Bu ortamda etkileşim yaratılmakta ve deneyimlenmektedir. Sosyal medya ile şekillenen yeni pazarlama anlayışında, işletmelerin tüketicilere bakışı da değişmektedir. Bu dönemde tüketici pasif konumdaki bir hedef kitle değil, değer üretimine ortak olan gerçek bir paydaş gibidir.

Sanal Topluluklar: Sosyal medya, üreticiler ile tüketiciler arasındaki ilişkide, kontrolü üreticiden alıp tüketiciye vermiştir. Sosyal medyayla oluşan online topluluklar içerik oluşturdukça, mesaj oluşturma ve yayma gücü yeni paydaş türleri de denilen online toplulukların eline geçmiştir. Pek çok sanal topluluk, tüketim aktivitesi etrafında biçimlenmiştir. Bu topluluklar mal ve hizmetleri kullanmaya, tercih etmeye, denemeye teşvik edilebilirler. Birçok firmanın yeni ürün geliştirme süreçleri ve dağıtım stratejileri üzerinde etkileri vardır. Bu topluluklar içinde reklam yaparak satış gelirlerini artırmak ve stratejik karar almada bilgi kaynağı olarak kullanmak mümkündür. Bunun için müşteri ilişkilerini geliştirmek, topluluk davranışlarını anlayabilmek ve yeni ürün geliştirme süreçlerine toplulukları dâhil edebilmek gerekmektedir. Turizm tüketicileri de sanal ortamlarda topluluklar oluşturmaktadır. Neo-tribler ya da yeni cemaatler olarak adlandırılan bu topluluklar ortak bir özel ilgi alanı, ürün ya da aktivite etrafında bir araya gelmişlerdir. Bu birliktelik onların heterojen demografik, ekonomik ve coğrafik özelliklerinin önüne geçmiştir. Onları bir araya getiren paylaşılan bir deneyim, satın aldıklarına atfettikleri değer, olaylar ve mekânlardır.

İçerik Pazarlama: İçerik pazarlama reklam/banner körlüğü konusunda bir çözüm olarak hayatımıza girmiştir. Müşterileri reklama boğmak yerine gerçekten ilgilendikleri için tükettikleri içerikler sunmaya dayalı bir modeldir. Klasik reklama göre uygulama açısından daha zor olsa da yüksek etkisi sayesinde her geçen gün daha fazla marka tarafından kullanılır hâle gelmektedir.

İşletmelerin Sosyal Medyayı Kullanım Amaçları: Sosyal medyanın düşük maliyetli olması, bilginin güncel kalması ve hızla yayılmasına fırsat vermesi, samimiyetin esas olduğu bir ortam olması, hedef kitleyi doğru tanıma fırsatı vermesi, ölçme ve değerlendirmenin yapılabilmesi, tüketicilerle aracısız direkt iletişim sağlanması, referans yoluyla alınan bilgilerin güvenirliğinin yüksek olması sosyal medyayı güçlü kılan unsurlardır. İşletmeler online fikir liderlerine ulaşmak, mevcut veya yeni ürünleriyle ilgili bilgileri bu gruplara aktarmak amacıyla sosyal medyayı kullanabilirler. Sosyal medya kullanıcısının sesine kulak vererek ürünleri ve markaları hakkında konuşulanları takip edebilirler. Turizm pazarlamasında da sosyal medya pek çok farklı amaç için kullanılmaktadır. Otel işletmeleri açısından; sosyal medya pazarlamasının başlıca amaçları otele ilgi yaratmak, promosyonları tanıtmak, misafirlerle samimi bir ortamda buluşmak, misafirleri otelde mutlu-mutsuz eden unsurları takip etmek, markaya duyulan güveni artırmak, basının ilgisini çekmek, marka bilinirliğini artırmak ve marka imajını kuvvetlendirmektir.

Sosyal Medya Pazarlamasının Avantajları ve Olası Tehlikeler: Sosyal medya pazarlamasının en önemli avantajları şunlardır;

• Düşük maliyet
• Marka inşası ve farkındalık yaratmak
• Sadık izleyici kitlesi
• Güven oluşturma
• Arama motorlarında daha üst sıralara gelmeye yardımcı olma

Yukarıda belirtilen faydaların yanı sıra sosyal medya pazarlamasının pazarlamacılara en önemli katkılarından biri de gelişmiş hedefleme seçenekleri sunması ve doğru hedefleme ile maksimum geri dönüşün sağlanmasıdır. İşletmeler için en büyük tehlike sosyal medyayı hiç dikkate almamaktır. Kimileri sosyal medyanın geçici bir heves olduğunu, bu ortama ayrılacak vaktin bir zaman kaybı olacağını düşünmektedir. Sosyal medya pazarlamasında işletmeleri bekleyen en önemli tehlikeler, bir strateji oluşturmadan sosyal medyada yer alma, yanlış stratejiler uygulama, üst yönetimin desteğinin olmaması, yetersiz zaman ve kaynak aktarımı, ölçüm yapmama ya da hatalı ölçümleme, günlük trendlere kapılma, yeni şeyler denemeye isteksizlik, bir gecede sonuca ulaşmayı beklemek, kontrolü elinde tutmaya çalışmak, kötü niyetli çalışanlar, karşılık vermekte yavaş kalmak, tüketicilerin gücünü göz ardı etmektir.

Sosyal Medya Platformları

Sosyal medya platformlarını 8 ana başlıkta toplamak mümkündür;

• Bloglar
• Mikrobloglar (Twitter gibi)
• İnternet forumları (Google grupları gibi)
• İnceleme ve değerlendirme siteleri (Yelp gibi)
• Sosyal haberler ve sosyal işaretleme siteleri (Digg gibi)
• Sosyal ağ kurma siteleri (Facebbok gibi)
• Medya paylaşım siteleri (Youtube, Flickr gibi)
• Sanal dünyalar (Second Life gibi)

Bloglar: Sosyal medyada kullanıcılar tarafından tutulan online günlüklerdir. Kullanıcıların kendi deneyimlerini, hayat hikayelerini, önem verdikleri konuları diğer kullanıcılarla paylaştıkları samimi sosyal paylaşım platformlarıdır. Bloglar kendini ifade etmek, kendi imkânlarıyla yayınlamak, bilgi ve kaynakları paylaşmak, topluluk oluşturmak, eğlence sağlamak, reklam ve pazarlama faaliyetlerini yürütmek için kullanılmaktadır.

Blogla Pazarlama: Bir pazarlama aracı olarak bloglar işletmelere bazı avantajlar sunmaktadır. Bloglar işletmelerin tüketicilerle bağ kurmasını sağlar ancak ilişkinin kontrol edilmesini sağlamaz. Bu ilişkide kontrol, içeriğin yaratıcısı tüketicidedir. tüm dünya da blogların markalar hakkında yazdığı yazıların büyük çoğunluğunun, bağımsız kullanıcı deneyiminin web üzerine aktarılmış hâli olduğunu düşünmektedir. Pek çok araştırma, blogların satın alma sürecinde güven duyulan kaynaklar arasında olduğunu ve bu güvenin artma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Sadece arama motorları yoluyla web sitesinin bulunurluğunu artırmak için bile işletmelerin blog yayınlaması faydalıdır. Bir işletme bloğu işletmeye inanılırlık, etkin müşteri ilişkileri, etkin medya ilişkileri, içsel iş birliği, bilgi yönetimi, işe alma süreçlerini kolaylaştırma, pazar testi ve arama motoru görünürlüğünü artırma gibi faydalar sağlamaktadır. Seyahat blogları kullanıcı tarafından yaratılan içeriğe verilebilecek en güzel örneklerdendir ve gittikçe gelişen ve yaygınlaşan bir uygulamadır. Bu siteler tur operatörlerine, seyahat acentelerine, destinasyon pazarlaması örgütlerine önemli bilgiler sağlamaktadır. Bloglar turizm pazarlamasında tüketici karar sürecinin son moda etkileyicilerindendir ve tüketicilere turizm tüketimleri boyunca yapmaları ve yapmamaları gerekenler hakkında detaylı bilgiler sağlamaktadır. Turizm açısından bakıldığında bloglarda dört ana grup mevcuttur. Bunlar bireysel bloglar, iş birlikçi bloglar, kurumsal bloglar ve geleneksel medya bloglarıdır.

Mikroblogging: Mikroblogging web üzerinde kullanıcılara hâlen ne yapıyor oldukları hakkında kısa mesajlar yayınlamayı mümkün kılan, blogging, anlık mesajlaşma ve durum bildirimlerinin bir karması olarak düşünülebilir. En bilinen örneği Twitterdır. Twitter, sosyal medya pazarlaması açısından da önemli bir mecradır. Bloglardan üstün yanı daha kısa ama daha vurucu mesajlar paylaşma imkânı tanımasıdır. Pazarlamada mikrobloglarm kullanımı, tutundurma faydası sağlamanın yanı sıra izleyicilerle daha uzun süre bağlantılı kalma, popüler bir marka kimliği inşa etme ve hedef pazarın kapsama alanı içerisinde kalma gibi yararlar da sağlamaktadır.

İnternet Forumları: İnteraktif bir şekilde devam eden karşılıklı konuşmalarla insanların ilişki kurmasını sağlayan bir yoldur. Bir İnternet forumu, insanların gönderilen mesaj şeklinde konuşmalarının yer aldığı bir online tartışma sitesidir. Forumlar benzer ilgilere sahip tüketicilerin bir araya geldikleri ve mesajlaştıkları online toplanma yerleridir. Forumlar aracılığıyla pazarlamada iki yol mümkündür. Birincisi işletmenin bir forum sayfası açması, ikincisi ise var olan bir forum sayfasına üye olmasıdır.

İnceleme ve Değerlendirme Siteleri: Bu siteler tüketicilere ürünler, hizmetler, kitaplar, müzikler, oteller, restoranlar yani pazarlanabilir tüm varlıklarla ilgili olumlu-olumsuz düşüncelerini paylaşma imkânı veren ortamlardır. Söz konusu sitelerde tüketiciler, ilgilendikleri ürün veya hizmet grubunda faaliyette bulunan pek çok işletmenin bilgilerine ulaşabilmenin yanı sıra bu ürün ve hizmetleri daha önce kullanmış olan tüketicilerin deneyimlerine de ulaşabilmektedir. Turizm pazarlaması alanında en bilinen inceleme ve değerlendirme sitesi, sekiz farklı seyahat markasına sahip TripAdvisordır. Ayda 25 milyon ziyaretçi, 5 milyon kayıtlı kullanıcı, 10 milyon görüş ve öneri ile dünyadaki en geniş seyahat topluluğudur.

Sosyal Haber ve Sosyal İşaretleme Siteleri: Sosyal haber siteleri, kullanıcıların webden içerik göndermesi ve oylamasını sağlayan sitelerdir. Sosyal işaretleme sitelerinde ise kullanıcılara sunulan değerde, onların ilginç buldukları, tekrar ziyaret etmek istedikleri linkleri toplamasına ve depolamasına fırsat verilmektedir. Sosyal işaretleme siteleri, gündemi ve trendleri takip etmede önemli bir fırsat sunmanın yanı sıra markaların online etkilerinin ölçümlenmesi için de iyi bir kriter olarak kabul edilebilir. Sosyal haber siteleri belirli bir kampanya ya da nesne etrafında trafik ve fısıltı yaratmaya çalışmakla birlikte, bu sitelerde doğrudan pazarlama yapılması çok uygun görülmemektedir.

Lokasyon Bazlı Servisler: O an bulunduğunuz yeri paylaşabileceğiniz hizmetlerden, bulunduğunuz lokasyona göre en yakın restoranlar, kafeler, oteller, ulaşım araçları, eczaneler, hastaneler ve hatta indirimli mağazaları bulmanızı sağlayan farklı kurgularla oyunlar oynayabileceğiniz pek çok farklı lokasyon bazlı hizmet, hayatımızın bir parçası hâline gelmiştir. Lokasyon bazlı hizmetlerin en yaygın kullanılanlarından biri Foursquaredir. Bu sitede check-in yaparak bulunduğumuz mekânları yakınlarımızla paylaşmamız ve mekânlar hakkında yorum yapmamız mümkün olmaktadır. Bunun yanı sıra yeni gittiğimiz bir yerde de hangi mekânların görülmeye değer olduğu bilgisine ulaşmak ve önceki ziyaretçilerinin yorumlarını okuyabilmek için de kullanılmaktadır.

Online Sosyal Ağlar: İnternet kullanıcılarının birbirleriyle iletişim kurarak tanışması, diyalog kurması, içerik paylaşması, ortak ilgi alanlarındaki kişilerin bir araya geldiği gruplar oluşturulması amacıyla faaliyet gösteren İnternet siteleri sosyal ağlar olarak anılmaktadır. Online sosyal ağlar içerisinde en bilineni Facebook’tur. Yoğun kullanım oranı Facebook’u pazarlamacılar için de önemli bir mecra hâline getirmiştir. Online sosyal ağların turizm pazarlamasında kullanılması da mümkündür. Turizmde kullanımına örnek olarak “Cities I Have Visited” uygulaması verilebilir. Facebook üzerindeki “Cities I Have Visited uygulaması, TripAdvisor sponsorluğundaki bir uygulamadır.

Medya Paylaşım Siteleri: Kullanıcılara resim, video ya da ses kaydı yükleme izni veren ve bunları başka kullanıcılar için görünür kılan sitelerdir. En bilinen örneği YouTubedur. İşletmeler ürünleri ve hizmetleri ile ilgili bilgileri içeren videoları YouTube, Vimeo, Dailymotion gibi medya paylaşım sitelerinde tüketicilere yayabilirler.

Sanal Dünyalar: Sanal dünyalar, kullanıcıların çevrim içi olarak 3 boyutlu modellenmiş bir dünyada işlerini yapabilmelerini sağlayan sistemlerdir. Bu web alanı seyahat ve otel işletmeciliği endüstrisinde de hedeflenmeye başlanmıştır. Örneğin; Starwood otelleri, sanal dünyalarda kullanıcı tarafından yaratılan içerik ve pazarlama iletişimi kurgusu için harekete geçmiştir. Bu sekiz temel sosyal medya platformunun yanı sıra, wikiler ve online sözlükler de kullanıcıların bir araya geldikleri ve yarattıkları içerikle birbirlerini ve işletmeleri etkiledikleri mecralardır. Wikilerin tüm sosyal medya araçları içerisinde ülkemizde en az ilgi çekeni olduğu söylenebilir. İnteraktif sözlükler, pazarlama açısından da önemli platformlardır.

Sosyal Medya Pazarlama Stratejisi

Sosyal medya stratejisini geliştirmeye çalışan firma, öncelikle şu soruları cevaplandırmalıdır;

• Sosyal medyanın felsefesi, marka konumlandırmasıyla uyuşuyor mu?
• Tüketicilerin sosyal medyadaki yerini biliyor musunuz?
• Hedeflediğiniz topluluklar markaların katılımına açık mı?
• Sosyal medya için gerekli zaman ve parayı aktarmaya hazır mısınız?
• Topluluklarla etkileşiminizi ya da söyleşinizi ateşleyecek bir başlangıç noktanız var mı?
• Risk almaya hazır mısınız?

Bir sosyal medya stratejisi geliştirmek aşağıdaki adımları gerektirir;

• Markanın sosyal grafiğinin oluşturulması
• Marka hakkında konuşulanların dinlenmesi
• İçeriğin analiz edilmesi
• Amaçların ve ölçüm kriterlerinin belirlenmesi
• Sosyal grafik üzerindeki önemli etkileyicilerin belirlenmesi
• İçerik stratejisinin oluşturulması
• Uygulama için taktik planın oluşturulması ve sosyal medya araç ve platformlarının belirlenmesi
• Sohbete katılım
• Sonuçların izlenmesi ve ölçümü