Temel Ceza Muhakemesi Hukuku Bilgisi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Soruşturma evresinin kapsamı nedir?

Suç şüphesinin yetkili makamlarca öğrenilmesi ile başlayan ve iddianamenin kabulü ile son bulan evreye soruşturma evresi denilmektedir.

Soruşturma evresinin görevi nedir?

Soruşturma evresinin görevi kovuş- turma evresine hazırlık yapmaktır. Soruşturma evresinin görevlerini şu şekilde belirleyebiliriz: delilleri bulma, koruma altına alma ve olayı yargılamayı yapacak mahkemenin önüne götürmektir.

Soruşturma evresi ne zaman başlatılır?

Suç işlendiği izlenimini veren bir hal öğrenilir öğrenilmez soruşturma başlatılır. Bu nedenle suçun işlendiğine yönelik basit bir şüphenin soruşturma makamlarında oluşması üzerine hakikatin araştırılması gerekir.

Soruşturma makamları suçun işlendiğini hangi zamanlarda öğrenebilirler?

Bazen gerçekte bir suç işlendiği halde, soruşturma makamlarının suçun işlendiğinden haberdar olmadıkları bir durumda henüz başlamış bir soruşturma bulunmamaktadır. Bazen suç işlenmekte iken veya işlendiği anda soruşturma makamları durumdan haberdar olurlar. Bu durumda, aynı anda soruşturma da başlamıştır. Bazen de, gerçekte bir suç işlenmediği halde, bir suç iddiasının bulunması nedeniyle soruşturma başlayabilir. Bu durumda iddianın doğru olmadığı ancak soruşturma veya kovuşturma sonunda ortaya çıkabilir.

Re’sen öğrenme nedir?

Soruşturma makamları olan savcılık veya kolluk herhangi bir vatandaş gibi, basından veya görevini yaparken suçun işlendiğini öğrenmiş olabilir. Burada arada herhangi bir vasıta veya kişi olmadan soruşturma makamlarının suçu doğrudan öğrenmesi söz konusudur.

Ceza muhakemesini diğer muhakeme alanlarından ayıran temel özellik nedir?

Ceza muhakemesini diğer muhakeme alanlarından ayıran temel özellik, bir suçun işlendiğinin soruşturma makamlarınca re’sen öğrenilmesi üzerine, kural olarak soruşturma başlatılmasıdır. Örneğin medeni muhakemede bir kişinin başka bir kişiye borçlu oldu- ğunu mahkemeler öğrense bile, alacaklının talebi olmadan harekete geçip yargılama yapamazlar.

İhbar ve şikayet nedir?

Bazen suçun mağduru kişiler veya suçun işlendiğine tanıklık eden kişiler olayı kolluk veya Cumhuriyet savcılığına bildirirler. Bu yollardan ilki, ihbardır. İhbar, suçların suçtan zarar gören dışındaki üçüncü kişiler tarafından soruşturma ve kovuşturma makamlarına bildirilmesidir. Re’sen soruşturulan ve kovuşturulan suçların hem üçüncü kişiler hem de suçtan zarar gören tarafından bildirimi ihbardır. Takibi şikayete bağlı suçlarda suçtan zarar görenin suçun işlendiğini soruşturma ve kovuşturma makamlarına bildirmesine şikayet denir. Bu suçların suçtan zarar gören dı- şındaki kişiler tarafından bildiriminin ise ihbar olarak değerlendirilmesi gerekir.

Tutanakla öğrenme ne şekilde olur?

Bir kimsenin duruşma sırasında suç işlemesi halinde mahkeme, bu kişiyi doğrudan yargılayıp cezalandırma yetkisine sahip değildir. Davasız yargılama olmaz ilkesi buna engel teşkil eder. Bu nedenle suç işleyen bir kişi hakkında ilk başta bir soruşturma yapılması ve bu suça ilişkin iddianame düzenlenerek dava açılması gerekir. Bir kimse, duruşma sırasında bir suç işlerse, mahkeme olayı tespit eder ve bu hususta düzenleyeceği tutanağı yetkili makama gönderir; gerek görürse failin tutuklanmasına da karar verebilir.

Talep yoluyla öğrenmenin soruşturma ve kovuşturmaya etkisi nedir?

Talep, adalet bakanının belirli suçların takip edilmesini Cumhuriyet savcısından istemesidir. Şikayetten farklı olarak, talep halinde savcı iddianame düzenlemek zorundadır. Savcının iddianame düzenlemek zorunda oluşu, delillerin iddianame düzenlemek için yeterli olup olmadığı hususunda takdir yetkisinin bulunmadığı anlamına gelmektedir. Bu zorunluluk, aynı şekilde, iddianameyi kabul edilebilirlik yönünden değerlendirecek olan mahkemeyi de bağlamaktadır. İadeyi gerektiren başka bir sebep bulunmadığı takdirde, mahkeme, delilin dava açmak için yeterli olmadığı gerekçesiyle iddianameyi iade edemeyecektir.

Soruşturma evresinin gizli yapılmasının sebepleri nelerdir?

Soruşturma evresinin gizli yapılmasının iki nedeninin olduğu belirtilmektedir. Birincisi, soruşturma suçun işlendiği yolunda basit bir şüphe ile başlar. Buradan da anlaşılmaktadır ki, kişinin suçu işlediği henüz tam kesin değildir. Soruşturmanın sonunda belki şüphelinin söz konusu eylemi gerçekleştirmediği ortaya çıkacaktır. Soruşturma işlemleri gizli yapılarak şüphelinin kimliğinin de soruşturma makamları dışındaki kişiler tarafından öğrenilmesine engel olunmaktadır. Böylece kişinin lekelenmeme hakkına zarar verilmiş olmaz. İkincisi, soruşturmanın asıl işlevi olan kovuşturma evresi için gerekli hazırlıkların yapılmasını sağlamak ve delillerin toplanması ile alakalıdır. Soruşturma evresi gizli yapılarak, delillerin karartılmasının önüne geçilecektir. Böylece sağlıklı bir kovuşturmanın yapılması sağlanacaktır.

Soruşturmanın gizliliği ilkesi kime yöneliktir?

Soruşturma evresinin gizliliği asıl olarak muhakemenin tarafı olmayan üçüncü kişiler bakımındandır. Nitekim, müdafi soruşturma evresinde dosya içeriğini inceleyebilir ve istediği belgelerin örneğini harçsız olarak alabilir.

Soruşturma evresinde yazılılık ilkesi nasıl gerçekleştirilir?

Yazılılık, soruşturma evresinde yapılan sözlü veya hareketli tüm işlemlerin tutanağa geçirilmesini ifade eder. Her soruşturma evresi işlemi tutanağa geçirilir. Tutanak, işlemi gerçekleştiren kolluk görevlisi ve Cumhuriyet savcısı tarafından imzalanır. Eğer soruşturma işlemleri sırasında müdafi veya vekil de hazır bulunmuş ise, tutanakta onların da isimleri ve imzaları bulunur.

Soruşturmada dağınıklık nedir?

Soruşturma evresinde, birbirinden farklı nitelikte çok sayıda işlem yapılır. Örneğin olay yeri incelemesi, yer gösterme, fizik kimliğinin tespiti, beden muayenesi, moleküler genetik inceleme, yakalama, arama, el koyma, telefon dinleme, teknik araçlarla izleme, tutuklama, ifade alma, sorgu vs. işlemler farklı yerlerde, farklı kişiler tarafından farklı zamanlarda yapılmaktadır.

Soruşturma evresinin sahibi kimdir? Bu ne anlama gelir?

Soruşturma evresinin asıl sahibi Cumhuriyet savcısıdır. Cumhuriyet savcısı en başından itibaren soruşturmadan haberdar olmaktadır ve onun emir ve talimatları doğrultusunda kolluk soruşturma işlemlerini yapmaktadır.

Soruşturmanın sevk ve idaresi konusunda 5271 sayılı CMK’nın getirmiş olduğu yenilik nedir?

Soruşturmanın, en başından sonuna kadar Cumhuriyet savcısının sevk ve idaresinde yürütülmesi, 5271 sayılı CMK’nın getirmiş olduğu en önemli yeniliklerden birisidir. Kanuna göre teknik anlamda bir soruşturmanın başlaması için ihbar veya şikayetin mutlaka Cumhuriyet savcılığına yapılması gerekmez, kolluğa yapılan ihbar veya şikayet ile de teknik anlamda bir soruşturma başlamıştır. Ancak bu gibi durumlarda kolluğun derhal Cumhuriyet savcısına haber vermesi ve onun emir ve talimatları çerçevesinde hareket etmesi gerekir.

Soruşturmaya ilişkin araştırmalar kimin tarafından yerine getirilir?

Cumhuriyet savcısı soruşturmaya ilişkin araştırmaları kendisi yapabileceği gibi, emrindeki adli kolluk görevlilerine de yaptırtabilir. Adli kolluk görevlilerine emirler yazılı veya sözlü olarak verilir. Ancak soruşturmanın yazılılığı prensibi gereğince, sözlü olarak verilen emirler en kısa zamanda yazılı hale getirilmelidir.

Soruşturma evresinde hangi deliller toplanır?

Gerek Cumhuriyet savcısı, gerekse de onun emrinde çalışan adli kolluk görevlileri sadece şüphelinin aleyhine olan delilleri toplamakla değil, şüphelinin lehine olan delilleri de toplamakla yükümlüdürler.

Cumhuriyet savcıları, hangi sınırlar içerisinde görevlerini icra ederler?

Cumhuriyet savcıları, nezdinde görev yaptıkları ağır ceza mahkemesinin yetki sınırları içerisinde görev icra ederler. Ancak çoğu zaman suçlar, belirli bir bölgeyle sınırlı olarak işlenmemektedirler. Bu nedenle kanun savcılar arasında işbirliğini de öngörmüştür. Buna göre Cumhuriyet savcısı, adli görevi gereğince nezdinde görev yaptığı mahkemenin yargı çevresi dışında bir işlem yapmak ihtiyacı ortaya çıkınca, bu hususta o yer Cumhuriyet savcısından söz konusu işlemi yapmasını ister.

Soruşturma evresindeki hangi işlemler hâkim tarafından icra edilmek zorundadır?

Soruşturma evresindeki işlemlerin bütünü savcının kararı ile yerine getirilememektedir. Bazı işlemlerde kanun, hakim kararının gerekli olduğunu belirtmiştir. Örneğin tutuklama koruma tedbiri sadece hakim kararı üzerine icra edilebilir. Cumhuriyet savcısı, ancak hakim tarafından yapılabilecek olan bir soruşturma işlemine gerek görürse, istemlerini bu işlemin yapılacağı yerin sulh ceza hakimine bildirir. Sulh ceza hakimi istenilen işlem hakkında, kanuna uygun olup olmadığını inceleyerek karar verir ve gereğini yerine getirir. Taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma, telekomünikasyon yoluyla iletişimin denetlenmesi, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi ve teknik araçlarla izleme gibi tedbirlere karar verme bakımından ise ağır ceza mahkemesi yetkili kılınmıştır.

Cumhuriyet savcısı ne zaman kamu davası açmak zorundadır?

Cumhuriyet savcısı, yapılan soruşturma sonucunda suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturan delillerin elde edilmesi durumunda kamu davası açmak, daha doğru bir ifade ile iddianame düzenlemek zorundadır.

İddianame ne zaman iade edilir?

Cumhuriyet savcısının iddianame düzenlemek zorunda olması demek, iddianamenin sunulduğu mahkemenin bu iddianameyi mutlaka kabul etmesi gerektiği anlamına da gelmemektedir. Yeterli delil bulunmadan veya toplanmadan adeta delilsiz davanın açılmış olması ve bunun sonucu olarak mahkemenin soruşturma yapmak zorunluluğunda kalacağının anlaşılması halinde iddianame iade edilecektir.

Mahkeme hangi gerekçelerle iddianameyi iade edemez?

Deliller kamu davası açmak için yeterli olsa bile, iddianamede bulunması gerekli diğer ve bir bakıma şekli sayılabilecek hususların yer almaması halinde de iade mümkün ise de, sırf bu sebeple iade, bu kurumun amacına uygun düşmez. Örneğin iddianamede bulunması gerekli hususlardan birisi şüphelinin kimliğidir. İddianamede şüphelinin isminde harf yanlışlığı yapılmış olabilir. Ancak soruşturma dosyasından şüphelinin doğru kimliği rahatlıkla tespit edilebilmektedir. Bu gibi durumda iddianame sırf şüphelinin kimliği yanlış yazılmış olması gerekçesi ile iade edilemez. Ayrıca Cumhuriyet savcısının değerlendirmesine tabi hususlar iade gerekçesi olamaz. Bu nedenle mahkeme, Cumhuriyet savcısının nitelendirmesine katılmadığını belirterek bir hususu iade konusu yapamaz. Örneğin Cumhuriyet savcısı eylemi kasten yaralama olarak düşünüp, görevli mahkemeye hitaben iddianamesini düzenlemiştir. Mahkeme eylemin kasten öldürmeye teşebbüs olduğu gerekçesi ile iddianameyi iade edemez.

İddianamenin iadesi üzerine cumhuriyet savcısının izleyebileceği yollar nelerdir?

İddianamenin iadesi üzerine Cumhuriyet savcısının izleyebileceği iki yol bulunmaktadır. İlki, iade kararında belirtilen eksiklikleri giderdikten, hatalı noktaları düzelttikten sonra yeniden iddianame düzenlemektir. Eksiklik ve yanlışlıklar giderildikten sonra, artık mahkeme yeni ve başka sebeplere dayanarak yeniden iade edemez. İkinci yol ise iade kararına karşı itiraz kanun yoludur. İtiraz merciinin kararı kesin olduğundan, Cumhuriyet savcısını da mahkemeyi de bağlayacaktır.

İddianame iade süresi ne kadardır?

Mahkeme iddianameyi on beş gün içerisinde iade etmelidir. İddianameyi iade için öngörülen süre, kesin bir süredir. Bu süre içinde iade edilmeyen iddianame artık kabul edilmiş sayılır.

Kamu davası açmada takdir yetkisi hangi durumlarda kullanılabilir?

Suç işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturacak kadar delile ulaşılmış olsa da, Cumhuriyet savcısının kamu davası açmamak hususunda takdir yetkisi bulunmaktadır. İki durumda Cumhuriyet savcısına dava açmayabilme yetkisi tanınmaktadır. İlki, cezayı kaldıran şahsi sebep olarak etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmasını gerektiren koşulların varlığıdır. Cumhuriyet savcısının kamu davası açmayabileceği ikinci hal, şahsi cezasızlık sebebinin varlığıdır. Tereddüt halinde dava açılması yönünde takdir kullanılmalıdır. Cumhuriyet savcısının kamu davasının açılmaması yönünde takdir yetkisini kullanması halinde buna itiraz mümkün değildir.

Hangi hallerde kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilebilir?

Cumhuriyet savcısı, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olup, üst sınırı bir yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı, yeterli şüphenin varlığına rağmen, kamu davası- nın açılmasının beş yıl süreyle ertelenmesine karar verebilir. Ayrıca uzlaşma kapsamındaki suçların cezası bir yıldan fazla olsa bile, eğer şüphelinin yerine getireceği edim ileri bir tarihe bırakılmış, takside bağlanmış veya süreklilik arz ediyorsa, bu durumda da kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir.

Kamu davasının ertelenme süresi içerisinde suç işlenmesinin ertelenen kamu davası bakımından etkileri nelerdir?

Kamu davasının erteleme süresi içinde şüpheli kasıtlı bir suç işlemez ise, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir. Buna karşılık şüpheli, erteleme süresi içerisinde kasıtlı bir suç işler ise ertelenmiş olan kamu davası açılır. Erteleme süresi içerisinde, erteleme konusu suç bakımından zaman aşımı işlemez.

Hangi hallerde kovuşturmaya yer olmadığına karar verilir?

Yapılan soruşturma sonunda, kamu davası açılması için yeterli delile ulaşamayan Cumhuriyet savcısı, kamu davası açmak üzere iddianame düzenlemeyecek, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verecektir. Aynı şekilde, kovuşturma olanağının bulunmadığı hallerde de kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilecektir. Kovuşturma olanağının bulunmadığı haller, örneğin şüphelinin ölümü, af, zamanaşımı, şikayet süresinin dolmuş olması, önödeme yerine getirilmiş veya uzlaşma sağlanmış bulunması gibi dava şartlarının gerçekleşmemesi halleridir.

Delil yetersizliği nedeniyle kovuşturmaya yer olmadığına karar verildikten sonra, aynı fiilden dolayı yeniden kamu davası açılabilmesinin yolları nelerdir?

Delil yetersizliği nedeniyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildikten sonra, aynı fiilden dolayı, kamu davası açılmak üzere iddianame düzenlenebilmesi iki halde mümkündür. Birincisi, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildikten sonra yeni delil meydana çıkmasıdır. İkinci yol ise, savcının bu kararına itirazın, itirazı inceleyen merci tarafından haklı görülmesidir.

Koruma tedbiri nedir?

Koruma tedbirleri, ceza muhakemesinin gereği gibi yapılabilmesi veya hükmün infazının mümkün kılınması amacıyla muhakeme sürecinde başvurulabilen ve hükümden önce, gerektiğinde zor kullanmak suretiyle bazı temel hak ve özgürlüklere geçici müdahaleyi gerektiren işlemlerdir.

Koruma tedbirlerine ne zaman başvurulur?

Koruma tedbirlerine soruşturma evresinin yanı sıra kovuşturma evresinde de başvurulabilir. Ancak soruşturma evresinin asıl amacının kovuşturmaya hazırlık olduğu göz önünde bulundurulursa, koruma tedbirlerine daha çok soruşturma evresinde başvurulması gerekir. Zira ideal olanı, kovuşturmanın tek celsede bitirilmesidir.

Koruma tedbirlerine başvurmaya kim yetkilidir?

Koruma tedbirlerine daha ziyade soruşturma evresinde başvurulacak olması nedeniyle, doğal olarak bu tedbirlere soruşturmanın hakimi durumunda olan Cumhuriyet savcısının karar vermesi gerekir. Nitekim CMK’da bir çok koruma tedbirinin uygulanmasına savcı karar verebilmektedir. Ancak CMK’da soruşturma evresinde de uygulanabilecek olmasına rağmen bir çok koruma tedbirine ya sadece hakim veya ağır ceza mahkemesi karar verebilmekte ya da Cumhuriyet savcısının koruma tedbirine başvurma kararı hakim onayına sunulmaktadır.

Önödeme kapsamına giren bir suçun soruşturulması sırasında önödemenin gerçekleştirilmesinin soruşturmaya etkisi nedir?

Bazı suçların soruşturulması veya kovuşturulması, önödemenin yerine getirilmesi halinde devam etmemektedir. Böylece, bu suçlarda önödemenin yerine getirilmesi bir soruşturma ve kovuşturma şartı olmaktadır. Önödeme kapsamına giren bir suçun soruşturulması sırasında önödemenin yerine getirilmesi halinde şüpheli hakkında kamu davası açılmak üzere iddianame düzenlenemeyecektir. Soruşturulan fiil bu kapsamda olmasına rağmen Cumhuriyet savcısı tarafından önödeme usulü uygulanmaksızın iddianame düzenlenmesi halinde, bu husus iddianamenin iadesi sebebidir.

Önödeme kapsamına giren bir suçun kovuşturulması sırasında önödemenin gerçekleştirilmesinin kovuşturmaya etkisi nedir?

Yargılama aşamasında da önödeme söz konusu olabilmektedir. Örne- ğin, önödeme kapsamına giren bir suçla ilgili olarak, özel kanun hükümleri gereğince, Cumhuriyet savcısı tarafından bir iddianame ile kamu davası açılmaksızın, işin doğrudan mahkemeye intikal etmesi halinde önödeme uygulanabilecektir. Keza, fiilin önödeme kapsamında olduğu Cumhuriyet savcısı ve iddianameyi inceleyen mahkeme tarafından fark edilmediği için önödeme işlemi yapılmaksızın kamu davası açılmış olması halinde de önödeme uygulanabilecektir. Nihayet, yargılama aşamasında vasıf değişikliği nedeniyle fiilin önödeme kapsamına giren bir suça dönüşmesi halinde de önödeme usulü uygulanarak sonuca ulaşılmaya çalışılacaktır.

Önödemenin gerçekleştiği muhakeme evresine göre verilmesi gereken kararlar nelerdir?

Önödemenin soruşturma evresinde yerine getirilmesi halinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı yargılama aşamasında önödemenin yerine getirilmesi halinde ise düşme kararı verilecektir.

Uzlaşma nedir ve hangi amaca yönelmektedir?

Asıl olarak soruşturma şartı, istisnai hallerde ise kovuşturma şartı olarak öngörülmüş bulunan uzlaşma, CMK’nın 253 ve devamı maddelerinde yer alan yeni bir ceza muhakemesi kurumudur. Uzlaşma bir yandan mağdurun korunmasına, diğer yandan, muhakemenin olabildiğince erken bir aşamasında uyuşmazlığı sona erdirerek yargının iş yükünün hafiflemesine, nihayet insanları barıştırmak suretiyle daha kalıcı bir sosyal barışa hizmet etmektedir.

Hangi suçlar uzlaşma kapsamındadır?

Hangi suçlar bakımından uzlaşmaya başvurulabileceği kanunda açıkça gösterilmektedir. Hangi kanunda yer alırsa alsın soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı bütün suçlar öncelikle uzlaşma kapsamındadır. Bunun yanında, liste halinde sayılan bazı suçlar için de uzlaşma mümkündür. Bunlar, şikayete bağlı olup olmadığına bakılmaksızın, TCK’da yer alan kasten yaralama (üçüncü fıkrası dışında TCK m. 86, m. 88), taksirle yaralama (TCK m. 89), konut dokunulmazlığı- nın ihlali (TCK m. 116), çocuğun kaçırılması ve alıkonulması (TCK m. 234), bazı sırlara ilişkin bilgi veya belgelerin açıklanması (dördüncü fıkrası dışında TCK m. 239) suçlarıdır.

Hangi suçlar uzlaşma kapsamında değildir?

Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olsa bile, etkin pişmanlık hükümlerine yer verilen suçlar ile cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda uzlaşma kapsamında değildir. Uzlaşma kapsamına giren bir suçun, bu kapsama girmeyen başka bir suçla birlikte işlenmiş olması halinde de uzlaşma hükümleri uygulanmayacaktır.

Uzlaşma sürecinin başlamasının soruşturma sürecine etkisi nedir?

Uzlaşma teklifinin kabul edilmesi üzerine uzlaşma süreci sonunda tarafların anlaşması her zaman için mümkün olmayabilir. Uzlaşma sürecinin olumsuz bir şekilde sonuçlanması ihtimalinin her zaman için göz önünde bulundurulması gerekir. Bu nedenle kanun koyucu uzlaşma teklifinin kabul edilmesine rağmen soruşturma konusu suça ilişkin delillerin toplanılmasına devam edileceğini belirtmiştir. Böylece uzlaşma olumsuz bir şekilde sonuçlansa da eldeki mevcut delillerle soruşturma kısa süre içerisinde bitirilebilecek, delillerin uzlaşma bahanesi ile kaybolmasının önüne geçilmiş olunacaktır.

Kimler uzlaştırmacı olabilir?

Şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören uzlaşma teklifini kabul ettikleri zaman Cumhuriyet savcısı uzlaşmayı doğrudan kendisi yapabilir. Ancak Cumhuriyet savcısı bunun yerine bir uzlaştırmacı da görevlendirebilir. Görevlendirilecek uzlaşmacı bir avukat olabileceği gibi, hukuk öğrenimi görmüş diğer kişiler de uzlaştırmacı olabilir.

Uzlaşmanın sonunda şüphelinin edimini yerine getirmesinin sonuçları nelerdir?

Uzlaşma sonucunda şüphelinin edimini def ’aten yerine getirmesi halinde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir. Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik arzetmesi halinde, 171. maddedeki şartlar aranmaksızın, şüpheli hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilir. Erteleme süresince zamanaşımı işlemez. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararından sonra, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi halinde, 171. maddenin dördüncü fıkrasındaki şart aranmaksızın, kamu davası açılır.

Uzlaşma etkisini hangi alanda gösterir?

Uzlaşma, etkisini sadece ceza hukuku alanında değil, özel hukuk alanında da göstermektedir. Zira uzlaşmanın sağlanması halinde, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamayacak, açılmış olan tazminat davasından ise feragat edilmiş sayılacaktır.

Soruşturma evresinin görevi nedir?

Soruşturma evresinin görevi; delilleri toplamak, muhafaza altına almak ve olayı, yargılamayı yapacak mahkemenin önüne götürmektir.

Soruşturma evresinin sevk ve idaresini kim yapar?

Soruşturma evresinin asıl sahibi Cumhuriyet savcısıdır. Cumhuriyet savcısı, soruşturma evresini sevk ve idare edendir; deyim yerindeyse soruşturma evresinin beynidir.

Soruşturma evresinde yetkili mahkeme neresidir?

Soruşturma evresinde hakim kararını gerektiren bir işleme ihtiyaç duyulduğunda Cumhuriyet savcısı işlemin yapılmasını o yer sulh ceza hakiminden ister. Sulh ceza hakimi, bu şekilde soruşturma evresinde görev yapan bir makam olarak karşımıza çıkar.

Bir suçun işlendiği ne şekilde öğrenilebilir?

Soruşturma makamları olan savcılık ve onun yardımcısı olan kolluğun suçun işlendiğini çeşitli şekillerde öğrenmesi mümkündür. Bunlar re'sen öğrenme, ihbar veya şikayet yoluyla öğrenme, tutanakla öğrenme, talep yoluyla öğrenme ve müracaat yoluyla öğrenme şeklinde olur.

Müracaat yoluyla bir suçun işlendiği nasıl öğrenilir?

Müracaat, bazı suçlarda, belirli makamların veya yabancı devletin şikayette bulunmasıdır. Başvuru üzerine savcı dava açmak zorunda değildir. Müracaat üzerine savcı soruşturma yapar ve suçun işlendiği hususunda yeterli delile ulaşırsa, kamu davası açmak üzere iddianame düzenler.

Talep yoluyla bir suç işlendiğinin öğrenilmesi nasıl olur?

Talep, adalet bakanının belirli suçların takip edilmesini Cumhuriyet savcısından istemesidir. Şikayetten farklı olarak, talep halinde savcı iddianame düzenlemek zorundadır.

Soruşturma evresinin kural olarak gizli yapılmasının nedeni nedir?

Savunma hakkını ihlal etmemesi koşuluyla soruşturma evresindeki usul işlemleri gizli yapılır (m. 157). Soruşturma evresinin gizli yapılmasının iki nedeninin olduğu belirtilmektedir. Birincisi, soruşturma suçun işlendiği yolunda basit bir şüphe ile başlar. Buradan da anlaşılmaktadır ki, kişinin suçu işlediği henüz tam kesin değildir. . Soruşturma işlemleri gizli yapılarak şüphelinin kimliğinin de soruşturma makamları dışındaki kişiler tarafından öğrenilmesine engel olunmaktadır. Böylece kişinin lekelenmeme hakkına zarar verilmiş olmaz. İkincisi, soruşturmanın asıl işlevi olan kovuşturma evresi için gerekli hazırlıkların yapılmasını sağlamak ve delillerin toplanması ile alakalıdır. Soruşturma evresi gizli yapılarak, delillerin karartılmasının önüne geçilecektir. Böylece sağlıklı bir kovuşturmanın yapılması sağlanacaktır

Soruşturmada dağınıklığın söz konusu olmasının anlamı nedir?

Soruşturma evresinde, birbirinden farklı nitelikte çok sayıda işlem yapılır. Örneğin olay
yeri incelemesi, yer gösterme, fizik kimliğinin tespiti, beden muayenesi, moleküler genetik inceleme, yakalama, arama, el koyma, telefon dinleme, teknik araçlarla izleme, tutuklama, ifade alma, sorgu vs. işlemler farklı yerlerde, farklı kişiler tarafından farklı zamanlarda yapılmaktadır.

Teşkilat Kanununa göre Cumhuriyet Başsavcılığının görevleri nelerdir?

- Kamu davasının açılmasına yer olup olmadığına karar vermek üzere soruşturma
yapmak veya yaptırmak,

- Kanun hükümlerine göre, yargılama faaliyetlerini kamu adına izlemek, bunlara
katılmak ve gerektiğinde kanun yollarına başvurmak,

- Kesinleşen mahkeme kararlarının yerine getirilmesi ile ilgili işlemleri yapmak ve
izlemek,

- Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.

Teşkilat Kanununa göre Cumhuriyet Savcısının görevleri nelerdir?

- Adli göreve ilişkin işlemleri yapmak, duruşmalara katılmak ve kanun yollarına
başvurmak,
- Cumhuriyet başsavcısı tarafından verilen adli ve idari görevleri yerine getirmek,
- Gerektiğinde Cumhuriyet başsavcısına vekalet etmek,
- Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.
- Aynı yerde görev yapan Cumhuriyet başsavcıvekili bulunmadığında, Cumhuriyet
başsavcısına vekalet edecek olanı Cumhuriyet başsavcısı belirler.

Teşkilat Kanununa göre Cumhuriyet Başsavcısının görevleri nelerdir?

- Cumhuriyet başsavcılığını temsil etmek,
- Başsavcılığın verimli, uyumlu ve düzenli bir şekilde çalışmasını sağlamak, iş bölümünü yapmak,
- Gerektiğinde adli göreve ilişkin işlemleri yapmak, duruşmalara katılmak ve kanun yollarına başvurmak,
- Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.
- Ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet başsavcısının; ağır ceza mahkemesinin yargı çevresinde görevli Cumhuriyet başsavcıları, Cumhuriyet başsavcıvekilleri, Cumhuriyet savcıları ile bağlı birimler üzerinde gözetim ve denetim yetkisi vardır.
- Asliye ceza mahkemesi Cumhuriyet başsavcısının o yer yargı çevresinde görevli Cumhuriyet savcıları ile bağlı birimler üzerinde gözetim ve denetim yetkisi vardır

Soruşturma aşamasında ağır ceza mahkemesi hangi durumlarda yetkilidir?

Taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma, telekomünikasyon yoluyla iletişimin denetlenmesi, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi ve teknik araçlarla izleme gibi tedbirlere karar verme bakımından ise ağır ceza mahkemesi yetkili kılınmıştır.

İddianame ve iadesi nasıl olur?

Kamu davasının tek veya zorunlu olduğunda birbirini izleyen oturumlarda ve mümkünse bir günde sonuçlandırılmasını gerçekleştirebilmek amacıyla; iddianamenin, hukuken geçerli ve yeterli delillerin toplanmasından ve dava açma koşullarının gerçekleşmesinden sonra, tüm yönleriyle doğru ve eksiksiz olarak mahkemeye verilmesi gerekmektedir.

İddianamenin iadesi üzerine Cumhuriyet savcısının izleyebileceği yol nedir?

İddianamenin iadesi üzerine Cumhuriyet savcısının izleyebileceği iki yol bulunmaktadır. İlki, iade kararında belirtilen eksiklikleri giderdikten, hatalı noktaları düzelttikten sonra yeniden iddianame düzenlemektir. Eksiklik ve yanlışlıklar giderildikten sonra, artık mahkeme yeni ve başka sebeplere dayanarak yeniden iade edemez. İkinci yol ise iade kararına karşı itiraz kanun yoludur. İtiraz merciinin kararı kesin olduğundan, Cumhuriyet savcısını da mahkemeyi de bağlayacaktır.

Kamu davası açılmasında takdir yetkisi var mıdır?

Suç işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturacak kadar delile ulaşılmış olsa da, Cumhuriyet savcısının kamu davası açmamak hususunda takdir yetkisi bulunmaktadır (m. 171). İki durumda Cumhuriyet savcısına dava açmayabilme yetkisi tanınmaktadır.
İlki, cezayı kaldıran şahsi sebep olarak etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmasını gerektiren koşulların varlığıdır. Cumhuriyet savcısının kamu davası açmayabileceği ikinci hal, şahsi cezasızlık sebebinin varlığıdır

Kamu davasının açılması ertelenebilir mi?

Cumhuriyet savcısı, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olup, üst sınırı bir yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı, yeterli şüphenin varlığına rağmen, kamu davasının açılmasının beş yıl süreyle ertelenmesine karar verebilir.

Kamu davasının açılmasının ertelenebilmesi için hangi şartlar gereklidir?

Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, kamu davasının açılmasının ertelenebilmesi için,
• Şüphelinin daha önceden kasıtlı bir suçtan dolayı hapis cezasına mahkum olmaması,
• Kamu davasının açılmasının ertelenmesi halinde şüphelinin suç işlemekten çekineceği kanaati oluşması,
• Kamu davasının açılmasının ertelenmesinin, şüpheli ve toplum açısından kamu
davası açılmasından daha yararlı olması,
• Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan
önceki hale getirme veya tazmin suretiyle, tamamen giderilmesi koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerekir.

Soruşturmanın sonlandırılmasına neden olan ön ödeme işlemi nedir?

Bazı suçların soruşturulması veya kovuşturulması, ön ödemenin yerine getirilmesi halinde devam etmemektedir. Böylece, bu suçlarda ön ödemenin yerine getirilmesi bir soruşturma ve kovuşturma şartı olmaktadır.

Hangi suçlarda uzlaştırma mümkündür?

a. Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı suçlar.
b. Şikâyete bağlı olup olmadığına bakılmaksızın, Türk Ceza Kanununda yer alan;
1. Kasten yaralama (üçüncü fıkra hariç, madde 86; madde 88),
2. Taksirle yaralama (madde 89),
3. Tehdit (madde 106, birinci fıkra),
4. Konut dokunulmazlığının ihlali (madde 116),
5. Hırsızlık (madde 141),
6. Dolandırıcılık (madde 157),
7. Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması (madde 234),
8. Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (dördüncü fıkra hariç, madde 239) suçları.
c. Mağdurun veya suçtan zarar görenin gerçek veya özel hukuk tüzel kişisi olması
koşuluyla, suça sürüklenen çocuklar bakımından ayrıca, üst sınırı üç yılı geçmeyen
hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlar

Birden çok kişi tarafından işlenen suçlarda uzlaşma nasıl olur?

Aralarında iştirak ilişkisi olsun veya olmasın birden çok kişi tarafından işlenen suçlarda, ancak uzlaşan kişi uzlaşmadan yararlanır.