Özel Güvenlik Hizmetlerinde Güvenlik Önlemleri Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Özel güvenlik önlemlerinin alınmasının temel amacı
nedir?

Özel güvenlik önlemlerinin alınmasının temel amacı, suç işleme düşüncesinde olan kişilerin caydırılmasıdır.

Uluslararası Suç Önleme Koalisyonu 1988’de 11
temel ilke üzerinde görüş birliğine varmıştır. Suç önleme alanının uygulayıcı ve teorisyenleri için çok önemli bir kaynak ve rehber olarak görülen bu maddeleri sırasıyla açıklayarak yazınız.

Bu maddeler sırasıyla şu şekilde açıklanabilir:

• Suç önlemenin geniş bir çerçevesi vardır: Suç önleme sadece belirli suç türleri, belirli bir bölge veya belirli kişi veya gruplara hitap eden bir yapı ortaya koymamaktadır. Suç önleme bireylerin, ev ve işyerleri ile toplumun korunmasını içerir. Bu açıdan toplumun her kesimi suç önlemenin hedef kitlesi içerisinde yer alır.
• Suç önleme herkesin işidir: Suç önleme sadece bir kurumun veya kesimin sorumluluğunda olan bir konu değildir. Suç önleme ancak geniş ve farklı kitlelerin katılımı ile anlam kazanır. Bu anlamda suç ve bu sorunun çözümü herkesin sorumluluk hissetmesi gereken bir konudur. Suç önlemenin herkesin işi ve görevi olması nedeniyle bu konu ile ilgili her türlü kaynak (bilgi, para ve araştırmalar gibi ) herkes tarafından ulaşılabilir olmalıdır. Suç önleme aktif işbirliğini gerektirir: Suç önleme hiç bir kişi veya kurumun tek başına üstesinden gelebileceği kadar basit ve dar kapsamlı bir konu değildir. Suç önleme bireyler, kurum ve kuruluşlar, topluluklar ve ceza adalet sistemi arasında ortaklık ve koalisyonlar yoluyla aktif işbirlikçi çabaları gerektirir.
• Suç önleme polisin en önemli görevlerindendir: Suç önleme programlarının hayata geçirilmesi ve uygulanmasında vatandaşlara yardım eden ilk ve en önemli kaynak polistir. Suç önleme bütün polis faaliyetlerinin merkezi durumundadır. Polis, bu anlamda birinci derecede suç işlenmeden önce tedbirler almak ve suçların oluşmasını önlemekle görevlidir.
• Suç önleme hükümetin sorumluluğudur: Temel stratejileri belirlemek, politika üretmek, rehberlik hizmeti sunmak ve kaynak sağlamak suretiyle toplumsal suç önleme çabalarına önderlik etmek hükümetin en önemli ve hayati sorumluluklarından biridir. Özellikle, merkezden yönetim yapılanmasının belirgin ve yaygın olduğu ülke ve toplumlarda bu sorumluluğun önemi daha da fazladır.
• Suç önleme ve eğitim iç içe kavramlardır: Suçu önlemede anahtar unsur eğitimdir. Eğitim, gençlik ve aile üzerine eğilmeyle ve suç önlemeyle ilgili bilgilerin basın yayın organları tarafından yayılmasıyla desteklenmelidir.
• Suç önleme ihtiyaçlara göre ayarlanmalı, düzenlenmelidir: Belirli bir topluluk için kullanılan suç önleme programının aynı şekilde başka bir topluluk için de kullanılması aynı ölçüde verimli ve etkili sonuçlar doğurmayabilir. Bu nedenle, etkin suç önleme programları her bir topluluğun kendine özgü yapısı ve ihtiyaçlarına uygun olarak değiştirilip düzenlenmelidir.
• Suç önleme yaşam kalitesi sunar: Suç önleme, suç korkusunu azaltmak suretiyle bireylerin yaşamlarından haz almalarını, temel hak ve hürriyetlerini rahat bir şekilde kullanmalarını sağlar. Bireylerin, kendi topluluklarının ilerlemesi yolundaki çalışmalara katılımına ve bu tür çabaları sahiplenmelerine yardımcı olur. Böylece, bireylerin yaşam kalitesini yükseltir.
• Suç önleme ileri görüşlülüktür: Suç önlemeye ilişkin ileri görüşlü yaklaşımlar, suçların işlenmesinde etkili olan yoksulluk, işsizlik ve uyuşturucu kullanımı gibi temel faktörler ve bunların toplum üzerindeki etkilerine hitap eder. Bu bağlamda, asıl suç nedenlerinin incelenmesi ve iyileştirilmesine yönelik çalışmalar büyük önem taşır.
• Suç önleme yüzeyin altına iner: Suç önleme, suç örneklerini analiz etmek, suç eğilimlerini önceden tahmin etmek, araştırmalar yapmak ve elde edilen başarıları değerlendirmek suretiyle suç önleme konusunda daha derin ve kapsamlı bir anlayış ve yaklaşımı önerir.
• Suç önleme parasal yatırıma değer bir alandır: Suç önleme programlarına çok miktarda maddi kaynak harcanıp karşılığında aynı türden kazanç elde edilmese de, orta ve uzun vadede ulaşılacak sonuçlar yapılan masrafları telafi edici türdendir. Suç önleme çalışmalarına aktarılan maddi kaynağın çok kısa bir süre içerisinde kendisini amorti etmesi düşüncesi rasyonel bir değerlendirme değildir. Orta ve uzun vadede, insanların daha huzurlu olması, temel hak ve hürriyetlerin rahat ve mutlu bir şekilde kullanılması, birbirine karşı olumlu düşünce ve davranışlar sergileyen bir toplumun varlığı, bu uğurda harcanan her türlü maddi kaynağa değer bir sonuçtur. Sonuçta huzur, mutluluk, güven ve cesaretin olduğu toplumlarda üretim artacak, bu da beraberinde ekonomik kazancı ve zenginliği getirecektir.

Suçun işlenmesinde etkili olan üç unsur nelerdir?

Suçun işlenmesinde etkili olan üç unsur vardır. Bu unsurlar sırasıyla;

• Hedefler (arabalar, mağazalar, diğer işyerleri, otomatik para makineleri...)
• Mağdurlar (yalnız yaşayan bayanlar, yabancılar, sarhoşlar...)
• Suçu kolaylaştırıcılar (Silahlar, otomobiller, alkol, uyuşturucu...) dır.

Güvenlik önlemlerinin uygulamaya kondukları
yerlerdeki hedefleri nelerdir?

Temelde beş önemli noktası bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla;

• Suç için harcanması gereken çabanın arttırılması
• Yakalanma riskinin artırılması
• Suçtan elde edilmesi düşünülen kazancın (ödülün) azaltılması
• Provokasyonun azaltılması
• Potansiyel suçlunun ileri sürebileceği mazeretlerin ortadan kaldırılmasıdır.

Suç işlenmesi için gerçekleştirilecek zamanın
artırılabilmesi için neler yapılabilir ve bu neden
önemlidir?

İşyerlerinin vitrin ve giriş kapılarına kepenk
takılması, kapıların çelik, sağlam ve özel kilitli olması, mağaza içlerindeki küçük elektronik cihazların her birinin sağlam bir yere kilitle bağlanması gibi uygulamalar bu çerçevede değerlendirilebilir. Bu önlemlerin alındığın
yerlerde suç işlemek isteyen kişiler amaçlarına
ulaşabilmek için çok daha fazla zaman harcamak zorunda kalacaklardır. Bu durumla karşılaşan potansiyel suçluların büyük bir kısmı söz edilen güvenlik önlemlerinin alındığı yerlerde suç işlemekten vaz geçmektedirler.

Yakalanma riskinin artırılabilmesi için neler
yapılabilir?

Yakalanma riskinin artırılması farklı güvenlik uygulamaları ile sağlanabilir. Bina ve tesislerde güvenlik kamerası, alarm ve buna benzer sistemlerin kullanılmasının yanı sıra insana dayalı güvenlik modelleri de (özel güvenlik görevlilerinin bulunması) bu anlamda ifade edilmesi gereken uygulamalar arasında yer almaktadır.

Suçtan elde edilmesi düşünülen kazancın (ödülün)
azaltılması ne anlama gelmektedir?

Elbette bir malın değeri azaltılamaz ama hırsızın çalmayı düşündüğü şeyin saklı olması ve görünmemesi, hırsızın kafasının karışmasına ve çalacağı şeyin daha değersiz olmasını düşünmesine neden olmaktadır. Bu da suçu işlemekte kararsız kalmasına sebep olmaktadır. Ama görünen eşyalar değeri bilindiği için daha cazip görünmektedir.

Provakasyonun azaltılması ne anlama gelmektedir?

Provokasyonun azaltılması suç işlemeye neden
olan tetikleyici nedenlerin ortadan kaldırılması veya
azaltılmasıdır. Trafikteki asabilik, eğlence mekânlarının geç saatlerde kapanması sırasında meydana gelen gerginlikler, anlaşmazsızlıklar ve kavgalar, internetteki chat odalarının izlenmemesi gibi durumlar suçu tetikleyen etkenlerden bazılarıdır.

Potansiyel suçlunun ileri sürebileceği mazeretlerin
ortadan kaldırılması için neler yapılabilir?

Kamuya açık alanlarda belirli yerlere çöp kovaları koymak, trafikte yol işaret çizgi ve levhaları kullanmak, parlamentolardan çıkan yasalar ve diğer yasal düzenlemeler kamuoyu ile paylaşmak, ileri sürülebilecek mazeretleri engellemek için yollardan bazılarıdır.

Ağustos 2002’de uygulamaya giren POLNET
projesinin polislere sağladığı ve sağlayacağı düşünülen avantajlar nelerdir?

POLNET’in sağladığı yararlar şu şekilde sıralanabilir;

• Dağınık ve ilişkisiz bilgiye ulaşım ve kullanımdaki güçlükler ortadan kaldırılacak, belirli anahtarlarla bir bilgi ile ilintili tüm bilgilere güvenilir ve hızlı erişim sağlanabilecektir.
• Teşkilat içinde bilgi bütünlüğünün sağlanması kolaylaşacaktır. Kurulan bilgi sistemi, şahıs merkezli olduğu için birimler bilgileri kolay bir şekilde aynı şahsa ekleyebilecektir.
• Bir şahıs, aranan pozisyona düştükten ve bilgisayara girildikten sonra 3 saniye içerisinde ülke genelinde herhangi bir yerden o kişinin bilgisayarda sorgulanması halinde o şahsın arandığı bilinebilecektir.
• Bilgisayar üzerinde işlem yapan polisin sürekli olarak programlar tarafından uyarılması mümkün olacaktır. Örneğin; sürücü belgesi kontrolü yapan polis, bilgisayar sistemine girdiğinde, eğer şahıs aranıyorsa, polise önce şahsın arandığı bildirilecek, ceza puanı programı daha sonra devreye girecektir.
• Olaya karışan silah bilgisinin sorgulanması yapılırken, eğer bu silah ruhsatlı ise, sistem otomatik olarak bu silah “x” şahsına ait ve ruhsatlıdır diyerek görevliyi uyaracaktır. Olaya karışan araçların bilgilerinin bilgisayara girilmesi esnasında, araç sahibi hakkındaki bilgiler otomatik olarak gösterilecektir.
• Bilgi sisteminde aranan şahısların bilgileri olduğu gibi aranan araç bilgileri de olacak ve buna bağlı olarak sorgulamalar ve işlemler esnasında kullanıcı personel uyarılacaktır.
• Çalıntı kaydı girilmiş eşyaların özel bir numara ile ayırt edici özelliğinin bulunması halinde, eşyanın bulunduğu yerde işlem yapan personele bu eşya “x” yerden çalınmış, “a” karakoluna haber verin diye ikazda bulunulabilecektir.
• Bilgi siteminden istatistiki bilgiler istenilen her düzeyde ve teşkilatın seyrine yön verecek şekilde alınabilecektir. Örneğin; A ili x caddesinde meydana gelen soygun olayları istatistiği alınabildiği gibi iller ve ülke çapında ihtiyaç duyulan her istatistik günlük olarak alınabilecektir. Bilgiler bilgi sistemindeki veri tabanına online işlendiği için olayların online izlenebilme imkanı sağlanacaktır.

k Bilgi Bankasındaki olay ve şahıs veri tabanından
hangi konularda istatistik bilgileri alınabilmekte ve bu bilgilere dayalı olarak suç analizleri yapılmaktadır?

• Olayların bölgesel dağılımı.
• Olayların zaman dağılımı.
• Olayların meydana geliş nedenleri (sosyal, siyasi, ailevi, ekonomik).
• Olayların türlerine göre dağılımı.
• Olayların aydınlatılma oranları.
• Sanıkların işledikleri suçlara göre gruplandırılması.
• Olayların işleniş şekline göre sınıflandırılması ve dağılımı.
• Olaylarda kullanılan suç aletlerinin sınıflandırılması.

Durdurulan ve kimlik kontrolü yapılan şüphelilerden, Polis Vazife ve Salahiyet Kanununun 17’nci maddesinin ilgili fıkralarına göre, kimliğini geçerli belgeler ile veya polisçe tanınan kişilerin tanıklığı ile ispat edemeyenler veya kimliğinden şüphe edilenler hakkında yapılacak başlıca işlemler nelerdir?

• İlgili kişilerin parmak izleri ve fotoğrafları alınır ve normal durumlarda kişiler bu işlem sonrası serbest bırakılır.
• Nüfus kayıtları olmadığı anlaşılan kişiler nüfus idaresine gönderilir ve başka bir işlem yapılmaz.
• Kimliğini ispat edemeyenlerden suçlu olduklarına dair şüphe uyandıran kişilerin eşkalleri ile parmak izleri alınır ve tüm illere gönderilerek aranan kişilerden olup olmadıkları araştırılır.
• Yabancıların kimlik kontrollerinde pasaport ve vize işlemleri ile ilgili mevzuat çerçevesinde işlem yapılır.

İlk olarak İstanbul’da uygulanmaya başlayan
MOBESE yani “Kent Bilgi ve Güvenlik Sistemi”projesiylene hedeflenmiştir?

MOBESE sistemiyle;

• İstanbul halkına sunulmakta olan kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi,
• Yönetim işlevinin kolaylaştırılması,
• Muhtarlık hizmetlerinin düzenlenmesi ve
• Suç sayısının düşürülmesi (suçların önlenmesi, suçluların yakalanması, suçların aydınlatılmasıdır).

MOBESE projesinin bileşenleri nelerdir?

MOBESE Projesi’nin 12 bileşeni bulunmaktadır.

• Komuta Kontrol Merkezi (K.K.M.)
• Araç Takip Sistemi (A.T.S.)
• Mobil Araç Sorgulama Sistemi (M.A.S.)
• Mobil-K Ünitesi (MOBİL-K)
• Karınca Evrak Transfer Sistemi (K.E.T.SİS.)
• Nezarethane İyileştirme ve Kontrol Merkezi (N.İ.K.S.)
• Bölge Görüntüleme Sistemi (B.G.S.)
• Plaka Algılama Sistemi (P.A.S.)
• Muhtarlık Otomasyon Sistemi (M.O.S.)
• 1Asayiş Otomasyon Sistemi (AS.O.S.)
• Mobil Operasyon Yönetim Merkezi (MO.YÖN)
• İstanbul Emniyet Müdürlüğü Bilgisayar Ağı (İEMNET)

qKomuta Kontrol Merkezinin görevi nedir?

K.K.M. İstanbul’un yönetimi sırasında ihtiyaç
duyulabilecek her türlü bilginin toplandığı, olağan ya da olağanüstü durumlarda, güvenlik hizmetlerinin yönetildiği ve yönlendirildiği kontrol ve yönetim sistemidir.

İlçe Komuta Merkezi ne iş yapar?

İlçe Komuta Merkezleri MOBESE İstanbul
Projesinin en önemli modüllerinden biri olup, Komuta Kontrol Merkezlerinin küçük birer prototipidir. Bölgelerden gelen bilgiler ilk önce ilçelerde bulunan İlçe Komuta Merkezlerindeki veri tabanına işlenmekte ve daha sonra da merkezde bulunan K.K.M.’ye iletilmektedir. Bu sistem, aynı zamanda verilerin birkaç yerde yedekli olarak
tutulması gibi bir avantaj sağlamaktadır.

Başarılı sonuçlar elde edilebilmesi için özel güvenlik
personeli ve uygulamaları nasıl olmalıdır

• Yüksek seviyede görünür olmalıdır.
• Tanımlanabilir olmalıdır.
• Suç sonrası müdahaleye hazır olmalıdır.
• Sistemli ve devamlı olmalıdır.
• Her yerde var olma algısı oluşturmalıdır.
• Suç önlemede elde edilen başarıları kamuoyuna duyurmalıdır.
• Kurumlar arası işbirliği içinde hareket etmelidir.
• Tutum ve davranışlarına dikkat etmelidir.
• Görev bölgesini çok iyi tanımalıdır.
• Görev bölgesinin tamamını kontrol altında tutmalıdır.
• Suçla ilgili endişe ve korkuya yol açmamalıdır.
• Potansiyel suçlular tarafından önceden tahmin edilemez olmalıdır.
• Vatandaşların desteğini ve katılımını sağlamalıdır.

Özel güvenlik personeli nelere dikkat etmelidir?

Güvenlik personelinin dikkat etmesi gereken hususlar maddeler halinde şu şekilde açıklanabilir;

• Her zaman güler yüzlü ve iletişime açık olmalıdır.
• Görevini severek yapmalı ve bunu dışarıya yansıtmalıdır.
• Görev esnasında daima dinamik ve enerji dolu olmalıdır. Güzel bir duruş ve yürüyüş pozisyonu içinde olmalı, daima dik olarak yürümeli ve duraklamalarda gevşememelidir.
• Ellerini cebine sokmuş bir şekilde durmamalı, yürümemelidir.
• Ceplerini şişkin bulundurmamalı, ceplerinde taşıdığı şeyleri azaltmalıdır.
• Vatandaşlarla yüz yüze iken sigara içmemelidir.
• Şapkasını düzgün bir şekilde giymeli, kıyafetinin temizliğine ve ütüsüne özen göstermelidir.
• Vatandaşlar ile özel güvenlik personeli arasındaki olumlu ilişkinin geliştirilmesinin birinci derecede özel güvenlik personelinin katkıları ile başarılabileceğini unutmamalıdır.

Özel güvenlik personelinin görev yapmış olduğu
bölgeyle ilgili olarak bilmesi gereken temel hususlar nelerdir?

Görev yapılan birim, görev bölgesi hakkında
genel ve özellik gösteren hususlar, ticari işyerleri, toplum.

Özel güvenlik hizmeti sunan kişi görev yaptığı birim ile ilgili neleri önceden öğrenirse iyi olur?

• Burada görevli yetkililer ve personel,
• Girilmesi yasak veya izine bağlı olan yerler,
• Gizli bilgi veya nesnelerin olduğu yerler,
• Kilitli kalması gereken yerler, odalar,
• Arıza ve acil durumlarda irtibat kurulması gereken kişiler,
• Giriş çıkış saatleri,
• Gece mesaisinin yapıldığı yerler ve bu mesaiye kalan kişiler,
• Kural ve düzenlemeler, hakkında kapsamlı bilgi sahibi olunmalıdır

Görev bölgesi hakkında genel özellik gösteren
hususlar nelerdir?

Nüfus, coğrafi veri, acil yardım birimleri ve suç
riski önceden binmelidir.

Ticari iş yerlerinde görev yapan özel güvenliklerin
bilmesi gereken hususlar nelerdir?

• Görev bölgesindeki işyerlerinin isimleri, hizmet alanları, adres bilgileri, sahibi veya yetkili personeli, açılış kapanış saatleri bilinmelidir. Bu yolla, bölgesinde kimlerin nerede ne zaman olması gerektiğini öğrenen özel güvenlik personeli, geç saatlerde nerelerin açık ve kapalı olduğunu, hiç kimsenin bulunmaması gereken bir zaman ve yerde görülen kişilerin şüpheli olma olasılığının yüksek olduğunu değerlendirir, böylece sıra dışı davranışları hemen fark eder ve araştırır.
• 24 saat açık olan iş yerleri.
• Görev bölgesinde bulunan ticari işyerleri ile ilgili indeks veya dosyalar hazırlanır ve bulundurulur.
• Dosya kartları; işyeri adı, adresi, sahibi, sorumlusu, çalışma saatleri, varsa kontrol edilme tarihleri gibi bilgileri içerir.
• Bunlar genelde merkezlerde adreslerin de ekli olarak bulunduğu kartlarda muhafaza edilir. Bu dosyalar itina ile tutulmalı ve korunmalıdır.
• Bu tür dosya ve indeksler, daha düzenli tutulabilmesi için, bir görevlinin sorumluluğuna verilmelidir. Bu kartlar, acil durumlarda özel güvenlik personelinin en önemli yardımcısı olabilir. Bu şekilde, olaylara müdahale ve olay araştırması daha pratik ve kolay olur.

Özel güvenlik personeli, görevlerini yerine
getirebilmek için etkili mücadele yöntemleri geliştirmenin yanında nelere dikkat etmelidir?

Halkla bütünleşmek en önemli görevidir aslında. Bununla birlikte;

• Vatandaşların temel hak ve hürriyetlerini kullanmasını sağlayıcı ve kolaylaştırıcı zemini hazırlamak,
• Vatandaşların suçla ilgili endişe ve korkuya kapılmadan yaşamını sürdürmesini sağlamak,
• Yaşam kalitesini yükseltici bir atmosfer oluşmasına katkıda bulunmak,
• Vatandaşların desteğini kazanmak, zorundadır

Devriye yapılırken neler dikkate alınmalıdır?

• Vatandaşlar hiçbir zaman potansiyel suçlu olarak görülmemelidir.
• Sadece suç ve suçlu odaklı bir hizmet anlayışı ile hareket edilmemelidir.
• Zorunlu haller dışında, belirli ve dar bir alanda fazla sayıda üniformalı özel güvenlik personeli bir arada bulunmamalıdır.
• Telsiz görüşmeleri ve anonslar çevredeki kişiler tarafından duyulmayacak şekilde yapılmalıdır.
• Görev esnasında vatandaşlara ve iş yeri sahiplerine karşı direkt, belirgin, sert ve benzeri şekilde rahatsız edici bakılmamalıdır.
• Bir sorunun varlığı halinde, hiçbir zaman ve hiçbir şekilde vatandaşlarla sözlü tartışmaya girilmemelidir.
• Görev bölgesinde, acil ve zorunlu haller dışında, vatandaşlar arasında koşarak veya hızlı adımlarla hareket edilmemelidir.

Suç önleme programlarının yakın ilişki içerisinde
bulunduğu başlıca disiplin alanları nelerdir?

Başlıca disiplin alanları şunlardır;

• Eğitim
• Psikoloji
• Sosyal psikoloji
• Bilgisayar
• Ceza adalet sistemi
• Hukuk
• Polis ve iç güvenlik
• Mimarlık
• Elektronik
• Sosyoloji
• İlahiyat ve felsefe