Konaklama İşletmelerinde Muhasebe Uygulamaları Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Konaklama işletmelerinin ana faaliyet konusu nedir?

Konaklama işletmelerinin ana faaliyet konusu, konaklama hizmeti sağlamaktır.

Konaklama işletmelerinde konaklama hizmetinin yanında yer alması söz konusu olan bazı hizmetler nelerdir?

Günlük gereksinimi karşılamaya yönelik olarak yeme-içme, eğlenme gibi bazı hizmetlerin de aynı süreç içinde yer alması söz konusudur.

Maliyet nasıl tanımlanmaktadır?

Hedeflenen sonuca ulaşmak için katlanılması gereken fedakarlıkların para ile ölçülebilen tutarı şeklinde tanımlanmaktadır.

Harcama nedir?

Bir varlığın edinilmesi, hizmetin sağlanması ya da zararın karşılanması amacıyla para ödeme, para dışında bir varlık verme, hizmet sunma, borç altına girmedir.

Gider nedir?

Gelir elde etmek amacıyla elden çıkarılan varlıkların değeri ise gider adını alır. Gider, belli bir amaca ulaşmak için normal sınırlar içinde yapılan tüketimlerdir.

Zarar nedir?

İşletme faaliyetlerinin normal sonucu olmayan, olağandışı bir harcama veya tüketim olabileceği gibi, bir hesap dönemindeki faaliyetin genel sonucu (gelirlergiderlerkâr/zarar) olarak da ortaya çıkabilir.

Yatırım maliyetleri nelerdir ve nasıl raporlanır?

Yatırımlar konaklama faaliyetlerinin yürütüleceği ortamın hazırlanması ile ilgili çalışmalardır. İşletme faaliyet merkezlerinin konumlandırılacağı yerin belirlenmesi (oda, mutfak, yemek salonu, havuz, idari ofis vb.) faaliyetlerde kullanılacak tesis ve araçların belirlenmesi (oda takımı, pişirme cihazları, soğutma depoları, bilgisayar sistemi vb.) organizasyon ve faaliyetlerle ilgili yetki ve izinlerin alınması (işletme ruhsatı, isim hakkı, eğitim sertifikası vb.) yatırım kavramı kapsamındadır. Bu tür uzun vadeli kullanım amaçlı varlıkların edinilmesinde katlanılan maliyet duran varlık olarak aktifleştirilir ve bilançoda raporlanır.

Konaklama işletmelerinde satışların maliyeti nasıl tanımlanmaktadır?

Konaklama işletmeleri için satışların maliyeti, yararlanılacak konaklama hizmetini sağlamak amacıyla elden çıkarılan varlıkların değeri ya da yapılan giderlerin (malzeme, işçilik, enerji vb.) toplamı şeklinde tanımlanabilir.

Konaklama hizmet üretim maliyeti içinde en önemli kalemler nelerdir?

Konaklama hizmet üretim maliyeti içinde en önemli kalemleri işçilik ve malzeme giderleri oluşturmaktadır.

Hizmet üretim maliyeti içindeki yardımcı üretim maliyeti kalemleri nelerdir?

Haberleşme, ısıtma-soğutma, aydınlatma, güvenlik, ulaşım gibi pek çok yardımcı üretim maliyeti vardır.

Konaklama işletmelerinde ne zaman hizmet üretim maliyeti, satılan malın maliyetine dönüşür?

Konaklama işletmelerinde hizmet satışı gerçekleştikçe hizmet üretimi maliyeti, satılan hizmet maliyetine dönüşür.

Brüt satış karı ya da zararı nasıl ortaya çıkar?

Satışlar ile satılan hizmet maliyetinin karşılaştırılmasıyla bulunan sonuç brüt satış karı veya zararıdır.

Hizmet üretim maliyeti nasıl muhasebeleştirilir?

Mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan varlık tüketimleri, maliyet unsurlarına dönüştürülerek maliyet hesaplarına kaydedilir. Konaklama hizmet üretiminde katlanılan giderler, 740 Hizmet Üretim Maliyeti hesabı kullanılarak muhasebeleştirilecektir.

740 Hizmet üretim maliyeti hesabında hangi giderler toplanır?

Hizmet üretim maliyetini oluşturan işçilikler, malzeme kullanımı, dışarıdan alınan hizmet bedelleri vb. tüketimler bu hesapta toplanır.

740 Hizmet üretim maliyeti hesabında toplanan tutarlar dönem sonunda nasıl dönem giderine dönüştürülür?

Bu hesapta biriken tutarlar dönem sonunda yansıtma hesabı aracılığıyla 622 Satılan Hizmet Maliyeti hesabına devredilerek dönem giderine dönüştürülür.

7/A kodunu alan maliyet hesapları ile 7/B kodunu alan maliyet hesapları arasındaki fark nedir?

7/A kodunu alan birinci grubunda giderler, işletme işlevlerine (fonksiyon esasına) göre sınıflandırılırken, 7/B kodunu alan ikinci grubunda giderler, çeşit (tür) esasına göre sınıflandırılmıştır.

Malzeme nedir?

İşletme faaliyetleri gerçekleştirilirken tüketilmek, kullanılmak üzere temin edilen fiziki varlıklara malzeme denir.

Konaklama işletmelerinde ne gibi malzemeler kullanılmaktadır?

Konaklama işletmelerinde malzeme kullanımı oldukça geniş bir alanda gerçekleşmektedir. Odalarda kullanılan peçete, buklet malzemesi vb. et, baharat, su gibi yiyecek-içecek veya kağıt, kalem, toner gibi idari ofislerde ya da diğer birimlerde kullanılan kısa süreli stoklanabilen varlıklar malzeme kavramı içinde yer alır.

Konaklama işletmelerinde uzun süre kullanılan, amortismana tabi duran varlıklar içerisinde yer alan varlıklar hangileridir?

İşletme faaliyetlerinde uzun süre kullanılabilen yiyecek-içecek servis tabak ve bardakları, battaniyeler, animasyon dekorları gibi dayanıklı varlıklar amortismana tabi duran varlıklar içerisinde yer alan varlıklardır.

Bir işletmede malzeme tedarik ve kullanma döngüsü nasıl bir akış izlemektedir?

Satın alma kararı, teslim alma, borçlanma ve/veya ödeme, depolama, üretimde kullanma ve iadeler ile stok kontroldür.

Satın alma süreci nasıl olmaktadır?

Öncelikle malzeme talebi belirlenir, Pazar araştırması yapılır, ya da tedarikçiyle bağlantı kurulur, sipariş verilir, satın alma kararı onaylanır ve anlaşma koşulları çerçevesinde satın alma eylemi gerçekleşir. Son yıllarda yaygınlaşan uzun süreli tedarikçi anlaşmaları ile bu süreç büyük ölçüde kısaltılmaktadır.

Teslim alma işlemi nasıl gerçekleşmektedir?

Teslim alma aşamasında genellikle işletmede uzman bir kurul tarafından, teslim alınacak malzeme verilen siparişe uygunluk bakımından karşılaştırılır, nitelik ve nicelik bakımından belirlenen standartlar ve yapılan anlaşma koşulları çerçevesinde muayene edilir. Uygun bulunan malzemeler kabul tutanağı ile depoya alınır.

Depolama hangi işlemleri kapsamaktadır?

Teslim alınan malzemenin uygun şekilde depoya yerleştirilmesi, kayıt altına alınması, güvenliğinin sağlanması, bakımının yapılması gibi işlemleri kapsamaktadır.

Malzemelerin üretime gönderilmesinde ne önem taşır?

Malzemelerin üretime gönderilmesi bakımından nispeten dayanıklı malzemeler ile çabuk bozulabilir malzemelerin ayrılması önem taşır. Baklagiller gibi kuru gıdalar, sıvı yağlar, konserveler, peçete, sabun gibi malzemeler daha uzun olarak stoklanabilir. Taze et, süt, çilek gibi çabuk bozulabilir malzemeler ise kolay erişilebilir yerde tutulmalı ve en kısa yoldan kullanım noktasına ulaştırılmalıdır.

Stok kontrol sürecinde gerçekleştirilen işlemler nelerdir?

Malzeme tedarikinin uygun koşullarda yapılması, kayıtların kontrolü, yönetim prosedürlerinin yerine getirilmesi, malzeme kullanımı ile ilgili birimler arasında eşgüdüm sağlanması gibi işlemler stok kontrol sürecinde gerçekleştirilir.

Satın alınan malzemeler hangi grupta hangi hesapta izlenir?

Konaklama işletmelerinde stok kayıt yöntemine göre bazı farklılıklar olsa da satın alınan malzemeler genellikle stoklar kapsamında ‘İlk Madde ve Malzeme ‘ hesabında özlenmektedir.

Malzeme satın alma sürecindeki muhasebe kayıtları nasıl olmaktadır?

İlk olarak satın alınacak malzemenin sipariş verilmesiyle ilgili muhasebe kaydı yapılır, daha sonra malzeme teslim alındığında da teslim alınmasıyla ilgili muhasebe kaydı yapılır.

Malzeme siparişi verildiğinde hangi hesaplar borçlanır ve alacaklanır?

Verilen Sipariş Avansları hesabı borçlanırken, ödemenin yapılma türüne bağlı olarak ilgili hesap alacaklanır.

Sipariş verilen malzeme teslim alındığında hangi hesaplar borçlanır ve alacaklanır?

Malzemenin stoklara girişi yapıldığından İlk Madde ve Malzeme hesabı ile İndirilecek KDV hesabı borçlanır, avans kapatıldığından Verilen Sipariş Avansları hesabı alacaklanır.

Konaklama işletmelerinde malzeme kullanımının muhasebeleştirilmesinde hangi yöntemler kullanılmaktadır?

Genellikle endirekt yöntem ve direkt yöntem olmak üzere iki yöntem kullanılmaktadır.

Endirekt yöntemin işleyişi nasıldır?

Bu yöntemde kayıtlar, satın alınan malzemelerin önce İlk Madde ve Malzeme hesabına alınması, ilgili birimlerden malzeme talebi geldikçe stoktan çıkarılan malzemelerin kullanıldığı yere uygun gider gider hesabında izlenmesi şeklindedir.

Direkt yöntemin işleyişi nasıldır?

Bu yöntemde satın alınan malzeme stoklanmadan, doğrudan kullanıldığı yere gönderilmektedir. Bu durumda söz konusu malzemeler stok hesabına alınmadan, doğrudan Hizmet Üretim Maliyeti hesabına borç yazılır. Bu yol genellikle çabuk bozulabilen yiyecek-içecek malzemeleri için tercih edilir.

Üretim birimlerinden depoya iade edilen malzemelerin muhasebe kaydı nasıl olmaktadır?

İade işlemlerinin muhasebe kaydı hem endirekt hem de direkt yöntemde aynıdır. Malzeme depoya iade edildiğinde İlk Madde ve Malzeme hesabı borçlandırılır, Hizmet Üretim Maliyeti hesabı alacaklandırılır.

Dönem sonunda stokların fiili durumu nasıl kesinleştirilir?

Stok kayıtlarının gerçeğe uygun yapılması önem taşımakla birlikte, stokların fiili durumu zaman zaman yapılan envanter işlemleri (sayım ve değerleme) ile kesinleştirilir.

Vergi mevzuatımızda stok değerlemesinde gerçek maliyet belirlenemiyorsa hangi varsayım yöntemlerinden biri uygulanır?

Stok değerlemesinde gerçek maliyet belirlenemiyorsa ortalama maliyet, ilk giren ilk çıkar, son giren ilk çıkar yöntemlerinden (varsayımlarından) biri uygulanır.

Hizmet kalitesinin arttırılması ve konuk memnuniyetinin üst düzeyde sağlanması için, sektörde nitelikli insan gücü talebinin artması bir yönüyle neyin artması anlamına gelmektedir?

Bu durum bir yönüyle istihdama katkı sağlamakta ve bu alanda eğitim alan öğrenciler için umut ışığı olmakta, diğer yönüyle de işletmelerin işgücü maliyetlerinin artması anlamına gelmektedir.

Ek maliyet kalemlerinin oransal artışı ile işçilik maliyetlerini arttıran faktörler nelerdir?

Çalışma koşullarının iyileştirilmesi, çalışma sürelerinin kısaltılması, iş güvenliği, işçi sağlığı gibi çalışan memnuniyetinin artırılmasına yönelik politikalar, izin, tatil, sendika, emeklilik, eğitim gibi faktörlerdir.

Ücret nedir?

Bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.

Vergi mevzuatımızda ücret nasıl tanımlanmıştır?

İşverene tabi bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilen menfaatlerdir.

İş sözleşmesi nedir?

Bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir.

İş sözleşmesi özel bir şekle tabi midir?

İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe özel bir şekle tabi değildir. Süresi 1 yıl ve daha fazla olan sözleşmelerin yazılı şekilde yapılması zorunludur.

Konaklama işletmelerinde çalışanların hak ettiği brüt ücreti belirleyen unsurlar nelerdir?

Bunlar; esas ücret, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ve genel tatil ücreti, yıllık izin ücreti, özendirici ücretler, sosyal güvenlik hakları kişisel ve ayni haklar şeklinde sıralanabilir.

Esas ücret nedir?

İşçinin yaptığı işin niteliğine göre sözleşme ile belirlenen temel ücretidir.

Fazla çalışma ücreti nedir?

Ülkenin genel yararı ya da işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle, Kanun’ da yazılı koşullar çerçevesinde haftalık 40 saati aşan çalışmalar karşılığında hesaplanan ücrettir. Normal ücretin %50 fazlası şeklinde hesaplanır.

Hafta tatili ücreti nedir?

Sözleşme koşullarına uygun çalışan işçilere 7 günlük zaman diliminde, kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili verilir). Bunun için 1 günlük ücret tam ödenir.

Genel tatil ve bayram günleri ücreti nedir?

İşçilere, genel tatil ve ulusal bayram günlerinde çalışmazlarsa o günün ücreti tam olarak ödenir. Tatil yapmayarak ayrıca çalışılan her gün için 1 günlük ücret ödenir.

Yıllık izin ücreti nedir?

İş yerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi dahil, en az 1 yıl çalışmış olanlara yıllık ücretli izin verilir.

Özendirici ücretler nelerdir?

İşçinin motivasyonunu ve iş yerine bağlılığını artırmak amacıyla yapılan prim ödemeleridir.

Kişisel ve ayni haklar nelerdir?

İşçiye verilen kıdem tazminatı, ikramiye, kar payı, aile ve çocuk yardımı, giyecek, yemek, ulaşım, konut yardımları gibi tutarlardır.

Net ücretin oluşumunu ve işçilik maliyetini etkileyen faktörler nelerdir?

Sözleşme koşullarına göre günlük ücretin belirlenmesi yanında, personelin bekar, evli ya da çocuklu olması, çocuk sayısı, kıdem durumu, sigorta primleri, vergi oranları gibi pek çok faktör vardır.

Brüt ücretten işçi adına yapılan kesintiler nelerdir?

Bunlar; sosyal sigorta primi işçi payı, gelir vergisi, damga vergisi ve işsizlik sigortası işçi payıdır.

İşveren adına yapılan kesintiler nelerdir?

Sosyal sigorta primi işveren payı ve işsizlik sigortası işveren payıdır.

5510 sayı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında işverenin yükümlülüğü nedir?

İşveren, çalıştırdığı işçilerin ücretinden belli oranlarda sigorta primi kesmek ve buna işveren adına hesaplanan sigorta primi payını da ekleyerek Sosyal Güvenlik Kurumuna ödemekle yükümlüdür.

Sigorta primi oranları nasıl belirlenmektedir?

Yapılan işe göre çalışanların karşılaşacağı risk durumu esas alınarak sigorta primi oranları adı geçen Kanun’un 81. Maddesinde belirlenmiştir. Buna göre işçi payı %14, işveren payı da %19,5 ile %25 arasında değişmektedir.

Gelir vergisi oranı nedir?

Artan oranlı tarifeye sahip olup, vergi oranlarının uygulanacağı yıllık gelir dilimlerine esas tarife, her yıl Maliye Bakanlığınca güncellenerek yayımlanmaktadır.

Damga vergisi oranı nedir?

Damga Vergisi Kanunu gereği, brüt ücretin %06 sı oranında hesaplanmaktadır.

İşsizlik sigortası prim oranları kaçtır?

5510 sayılı Kanun’un 80’nci ve 82’nci maddelerinde belirtilen prime esas aylık brüt kazançlarından %1 sigortalı, %2 işveren ve %1 devlet olmak üzere hesaplanır.

Ücretin belirlenmesinde hangi yöntemlerden birisi uygulanmaktadır?

Sabit ücret sistemi ya da yüzdeli ücret sisteminden birisi uygulanmaktadır.

Sabit ücret sisteminde ücret nasıl hesaplanmaktadır?

Zaman esaslı bir yöntem olup belirlenen günlük ücret tutarı ile çalışılan gün sayısı çarpılarak bulunmaktadır.

Bu sistemde çalışılan günler nasıl hesaplanmaktadır?

Çalışılan günlerin hesabında hafta tatili, yıllık izin ve genel tatil günleri çalışılmış gün olarak sayılır. Fazla mesai ve diğer eklentiler ayrıca hesaba katılır.

Yüzdeli ücret sisteminde ücret nasıl belirlenmektedir?

Bu yöntemde genellikle işveren tarafından garanti edilen sabit bir ücrete ilave olarak satış hacmiyle ilişkilendirilerek ve personelin iş pozisyonu (görevi) dikkate alınarak ücret belirlenir.

Yüzdeli ücret sisteminin neden riskli bir ücretlendirme yöntemi olduğu söylenir?

Hesaplaması karmaşık, mevzuata sıkı sıkıya bağlı ve konuklarda, yüzde adıyla ek ödeme yapılıyor algısını uyandırması bakımından riskli bir ücretlendirme yöntemi olduğu söylenir.

İşçilik maliyetlerinin muhasebeleştirilebilmesi için nelerin yapılması gereklidir?

Ücretin muhasebeleştirilebilmesi için normal ücret, kök ücret gibi isimler de verilen esas ücret üzerinden yapılan hesaplamalarla, ücretin işçiye ve işverene yansıyan tutarlarını belirlemek gerekir.

Gerçekleşen işçilik maliyeti 7/A hesap grubu kullanılarak işlevsel birimlere hangi hesaplar borçlandırılarak yüklenir?

740 Hizmet Üretim Maliyeti, 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri, 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri ve 770 Genel Yönetim Giderleri hesapları borçlandırılarak işçilik maliyetleri işlevsel birimlere yüklenir.

Brüt ücretten kesintiler düşüldükten sonra işçiye ödenecek olan net ücret için hangi hesap alacaklandırılır?

335 Personele Borçlar hesabı alacaklandırılır.

Ücretten kesilen vergiler ve sosyal sigorta ve işsizlik sigortası primleri için hangi hesaplara nasıl kayıt yapılır?

Vergiler için 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar, sigorta ve işsizlik sigortası primleri için 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri hesaplara alacaklandırılır.

Maliyet kavramını açıklayınız.

Maliyet, hedeşenen sonuca ulaşmak için katlanılması gereken fedakârlıkların para ile ölçülebilen tutarı şeklinde tanımlanabilir. Ulaşılmak istenen her farklı sonuç için ayrı bir maliyet söz konusu olabilir. İşletme faaliyetleri, birtakım ekonomik değerlerin (varlıkların) kullanılmasıyla gerçekleştirilir. Ancak söz konusu varlık kullanımı ve tüketimi her zaman maliyet kavramı ile açıklanamaz.

Harcama kavramını açıklayınız.

Harcama bir varlığın edinilmesi, hizmetin sağlanması ya da zararın karşılanması amacıyla para ödeme, para dışında bir varlık verme, hizmet sunma, borç altına girmedir.

Gider kavramını açıklayınız.

Gelir elde etmek amacıyla elden çıkarılan varlıkların değeri ise gider adını alır. Gider, belli bir amaca ulaşmak için normal sınırlar içinde yapılan tüketimlerdir. Gider ile maliyet arasında yakın ilişki vardır. Gider, yararı tükenmiş maliyettir. Örneğin konaklama işletmesinde malzeme satın alınır, satın alma giderleri toplamı üzerinden varlık (stok) maliyeti olarak aktifleştirilir. Malzeme kullanıldığında, hizmet üretim maliyetinin bir unsuruna dönüşür. Hizmet satışı gerçekleştiğinde, bunun içinde yer alan malzeme tüketim bedeli, diğer gider kalemleriyle birlikte, satılan hizmet maliyeti adıyla dönem giderine dönüşür.

Zarar kavramını açıklayınız.

Zarar; işletme faaliyetlerinin normal sonucu olmayan, olağandışı bir harcama veya tüketim olabileceği gibi, bir hesap dönemindeki faaliyetin genel sonucu (gelirler - giderler = kâr/ zarar) olarak da ortaya çıkabilir. Varlıkların amaç dışı tüketilmesi, aşırı veya kontrolsüz şekilde kullanılması gibi nedenlerle oluşan kayıplar zarardır.

Konaklama işletmeleri, hizmet işletmesi olmakla birlikte, aynı zamanda üretim süreçlerinde yoğun olarak malzeme tüketilen işletmelerdir. Malzeme, işletme faaliyetleri gerçekleştirilirken tüketilmek, kullanılmak üzere temin edilen fiziki varlıklardır. Konaklama işletmesinde malzeme kullanımı oldukça geniş bir alanda gerçekleşir. Odalarda kullanılan peçete, buklet malzemesi vb. et, baharat, su gibi yiyecek-içecek veya kâğıt, kalem, toner gibi idari ofislerde ya da diğer birimlerde
kullanılan kısa süreli stoklanabilen varlıklar malzeme kavramı içinde yer alır. İşletme faaliyetlerinde uzun süre kullanılabilen yiyecek-içecek servis tabak ve bardakları, battaniyeler, animasyon dekorları gibi dayanıklı varlıklar ise amortismana tabi
duran varlıklar içinde yer alır. Stok denildiğinde ilk akla gelen varlıklardan biri
olan mal ise satmak amacıyla edinilen ve üzerinde değişiklik yapmadan satışa sunulan varlıkların genel adıdır. Dolayısıyla hizmet üretimi amacıyla tüketilen, kullanılan malzeme ile doğrudan satışa konu olan mal oldukça farklı kavramlardır.
Bir konaklama işletmesinde malzeme hareketleri nasıl bir akış izler?

Bir konaklama işletmesinde malzeme hareketleri şöyle bir akış izler;
• Satın alma (sipariş) kararı,
• Teslim alma,
• Borçlanma ve/veya ödeme,
• Depolama,

•Üretimde kullanma ve iadeler,
•Stok kontrol

Bir konaklama işletmesinde malzeme tedarik sürecinin basamaklarını  açıklayınız.

malzeme tedarik süreci, ilgili işletme biriminden gelen malzeme talebine ve stok kontrol onayına bağlı olarak satın alma işlemleriyle başlamaktadır. Bu amaçla malzeme talebi belirlenir, pazar araştırması yapılır ya da tedarikçiyle bağlantı kurulur, sipariş verilir, satın alma kararı onaylanır ve anlaşma koşulları çerçevesinde satın alma eylemi gerçekleşir. Son yıllarda yaygınlaşan uzun süreli tedarikçi anlaşmaları ile bu süreç büyük ölçüde kısaltılmaktadır.
Teslim alma aşamasında genellikle işletmede uzman bir kurul tarafından, teslim alınacak malzeme verilen siparişe uygunluk bakımından karşılaştırılır, nitelik ve nicelik bakımından belirlenen standartlar ve yapılan anlaşma koşulları çerçevesinde muayene edilir. Uygun bulunan malzemeler kabul tutanağı ile depoya alınır. Teslim alma işlemlerinin tamamlanması ve satıcı faturasının onaylanmasıyla ödeme ya da anlaşma koşulları çerçevesinde borçlanma süreci başlar. Önceden avans verilmişse bu mahsup edilir. Ödeme şekline göre (kasa, çek/ senet cirosu, çek verilmesi, banka hesabı, senetsiz veya senetli ticari borç) ilgili hesaplar çalıştırılır.
Depolama, teslim alınan malzemenin uygun şekilde depoya yerleştirilmesi, kayıt altına alınması, güvenliğinin sağlanması, bakımının yapılması gibi işlemleri kapsar. Bu aşamada genellikle depo alanı, işçilik, bilgi teknolojileri, soğutma, sigorta
gibi ek maliyetler ortaya çıkar. Çabuk bozulabilir gıda malzemelerinin bozulma riski de maliyeti artıran bir unsurdur. Dolayısıyla işletmeler olabildiğince az miktarda malzemeyi olabildiğince kısa süreli olarak stoklamak eğilimindedir. Malzemelerin üretime gönderilmesi bakımından nispeten dayanıklı malzemeler ile çabuk bozulabilir malzemelerin ayrılması önem taşır. Baklagiller gibi kuru gıdalar, sıvı yağlar, konserveler, peçete, sabun gibi malzemeler daha uzun süreli olarak stoklanabilir. Bu tür malzemeler daha uzun aralıklarla ve çok miktarda satın alınarak, maliyet avantajı sağlanabilir. Taze et, süt, çilek gibi çabuk bozulabilir malzemeler ise kolay erişilebilir yerlerde tutulmalı ve en kısa yoldan kullanım noktasına ulaştırılmalıdır. Bu tür malzemeler kısa aralıklarla ve az miktarda satın alınır.
Tüm malzeme alımlarının merkezî bir depoda izlenmesi yanında, üretim birimlerinde yedek depolar da oluşturulabilir. Birimlerde kullanılmayan malzemenin merkez depoya iadesi ve ilgili kayıtlarda da gerekli düzeltmeler yapılır. Stok kontrol, malzeme hareketlerinin titizlikle izlendiği ve gerekli müdahalenin yapıldığı aşamadır. Malzeme tedarikinin uygun koşullarda yapılması, kayıtların kontrolü, yönetim prosedürlerinin yerine getirilmesi, malzeme kullanımı ile ilgili birimler arasında eşgüdüm sağlanması gibi işlemler stok kontrol sürecinde gerçekleştirilir. Böylece birimlerden gelen malzeme taleplerinin uyumlaştırılması ve en
uygun stok maliyeti ile faaliyetin gerçekleştirilmesi sağlanır.

Malzemelerin stoklar kapsamında yer aldığı daha önce belirtilmişti. Stoklar işletme faaliyetlerinde, kısa süre (en çok 1 yıl) içinde kullanılması, tüketilmesi ya da satılarak nakde çevrilmesi amacıyla edinilen varlıklardan oluşur.
THP kapsamında stoklar için hangi hesaplar öngörülmüştür;

15 STOKLAR
150 İLK MADDE VE MALZEME
151 YARI MAMULLER - ÜRETİM
152 MAMULLER
153 TİCARİ MALLAR
157 DİĞER STOKLAR
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI

Konaklama işletmelerinde malzeme kullanımının muhasebeleştirilmesi genellikle iki yoldan biri tercih edilerek yapılır. Bunlardan biri endirekt, diğeri direkt yöntem olarak adlandırılmaktadır. Bunlardan endirek yöntemi açıklayınız.

Bu yöntemde kayıtlar, satın alma sürecinde açıklandığı gibi, satın alınan malzemelerin önce İlk Madde ve Malzeme hesabına alınması, ilgili birimlerden malzeme talebi geldikçe stoktan çıkarılan malzemelerin kullanıldığı yere uygun gider hesabında izlenmesi şeklindedir. Bu durumda odalar, yiyecek, içecek, haberleşme, teknik bakım gibi hizmet birimlerinde gerçekleşen malzeme tüketimleri için 740 Hizmet Üretim Maliyeti hesabı borçlandırılır. Diğer işlevsel bölüm giderleri de uygun gider
hesaplarına alınır. Örneğin pazarlama faaliyetlerinde kullanılan bilgisayarın toneri için 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri hesabı, idari ofiste kullanılan bilgisayarın toneri için de 770 Genel Yönetim Giderleri hesabı çalıştırılır.

Konaklama işletmelerinde malzeme kullanımının muhasebeleştirilmesi genellikle iki yoldan biri tercih edilerek yapılır. Bunlardan biri endirekt, diğeri direkt yöntem olarak adlandırılmaktadır. Bunlardan direk yöntemi açıklayınız.

Malzeme tüketiminin muhasebeleştirilmesinde izlenen diğer bir yol, satın alınan malzemenin stoklanmadan, doğrudan kullanıldığı yere gönderilmesidir. Bu durumda söz konusu malzemeler stok hesabına alınmadan, doğrudan 740 Hizmet Üretim Maliyeti hesabına borç yazılır. Bu yol genellikle çabuk bozulabilen yiyecek-içecek malzemeleri için tercih edilir.

Malzeme iadelerinin Muhasebeleştirilmesi sürecini açıklayınız.

Birimler arasında eşgüdüm (koordinasyon) ne kadar iyi olursa olsun, işler her zaman planlandığı gibi ilerlemeyebilir. Örneğin hizmet üretim birimlerinde kullanılmak üzere depodan çekilen malzemenin %100’ü kullanılamayabilir. Malzeme kayıtlarının direkt yöntemle yapılması durumunda da üretim birimlerinde artan malzemeler olabilir. Kısacası herhangi bir nedenle amaca uygun olmayan malzemelerin depoya iadesi gerekir. İade işlemlerinin muhasebe kayıtları hem direkt hem de
endirekt kayıt yöntemlerinde aynı şekildedir.

Muhasebe ilkeleri kapsamında stokların değerlemesinde maliyet bedeli ya da maliyet ve piyasa fiyatından düşük olanı ile değerleme seçenekleri yer almaktadır. Vergi mevzuatımızda da stok değerlemesinde maliyet bedeli öngörülmüş, değeri düşen stokların değerlemesinde ise emsal bedeli uygulanabileceği belirtilmiştir. Ancak maliyetin belirlenmesi her zaman kolay olmaz. Stok değerlemesinde gerçek maliyet belirlenemiyorsa ortalama maliyet, ilk giren ilk çıkar, son giren ilk çıkar yöntemlerinden (varsayımlarından) biri uygulanır. Bunlardan ortalama maliyet yönetimini açıklayınız.

Ortalama maliyet yöntemi, belli bir zaman diliminde satın alınan malzemelerin
birim maliyetleri ve miktarlarının çarpımıyla bulunan toplam satın alma maliyetinin, aynı dönemdeki alış miktarına bölünmesiyle bulunan ortalama birim maliyetin kullanılmasını öngörür. Bu şekilde bulunan ortalama birim maliyet, stokta kalan malzeme miktarıyla çarpıldığında dönem sonu stok maliyeti bulunur

Muhasebe ilkeleri kapsamında stokların değerlemesinde maliyet bedeli ya da maliyet ve piyasa fiyatından düşük olanı ile değerleme seçenekleri yer almaktadır. Vergi mevzuatımızda da stok değerlemesinde maliyet bedeli öngörülmüş, değeri düşen stokların değerlemesinde ise emsal bedeli uygulanabileceği belirtilmiştir. Ancak maliyetin belirlenmesi her zaman kolay olmaz. Stok değerlemesinde gerçek maliyet belirlenemiyorsa ortalama maliyet, ilk giren ilk çıkar, son giren ilk çıkar yöntemlerinden (varsayımlarından) biri uygulanır. Bunlardan ortalama ilk giren ilk çıkar yönetimini açıklayınız.

İlk giren ilk çıkar yöntemi, stok girişi önce olan malzemelerin öncelikli olarak stoktan çıkarılacağı varsayımına dayanır. Bu durumda dönem başı stok maliyetinden ya da ilk alış birim maliyetinden başlanarak, miktarlarıyla ilişkilendirilmek suretiyle malzeme kullanım maliyeti bulunur.

Muhasebe ilkeleri kapsamında stokların değerlemesinde maliyet bedeli ya da maliyet ve piyasa fiyatından düşük olanı ile değerleme seçenekleri yer almaktadır. Vergi mevzuatımızda da stok değerlemesinde maliyet bedeli öngörülmüş, değeri düşen stokların değerlemesinde ise emsal bedeli uygulanabileceği belirtilmiştir. Ancak maliyetin belirlenmesi her zaman kolay olmaz. Stok değerlemesinde gerçek maliyet belirlenemiyorsa ortalama maliyet, ilk giren ilk çıkar, son giren ilk çıkar yöntemlerinden (varsayımlarından) biri uygulanır. Bunlardan ortalama son giren ilk çıkar yönetimini açıklayınız.

Son giren ilk çıkar yönteminde, stoklara en son giren malzemelerin öncelikle
kullanılacağı varsayılır. Kullanılan malzemelerin maliyeti, en son satın alınan malzemelerin birim maliyetinden başlamak suretiyle kullanım miktarıyla ilişkilendirilerek bulunur.

Türkiye Muhasebe Standartları kapsamında 2005 yılında yayımlanan “TMS - 2 Stoklar” standardında, stokların maliyet ve net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerleneceği belirtilmiştir (Md. 9). TMS 2’nin tanımlar başlığı altında, net gerçekleşebilir değer nasıl tanımlanmıştır?

TMS 2’nin tanımlar başlığı altında, net gerçekleşebilir değer; işin normal akışı içinde tahmini satış fiyatından, tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış giderleri toplamının düşürülmesiyle elde edilen tutarı ifade eder şeklinde tanımlanmıştır (Md. 6).

Ücret kavramını tanımlayınız.

Ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır (İş Kanunu, md. 32). Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak (hakediş) kural olarak Türk parası ile iş yerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenir (17/04/2008 tarihli, 5754 sayılı Kanunla (md.85) getirilen değişiklik). Vergi mevzuatımızda ise ücret şöyle tanımlanmıştır Gelir Vergisi Kanunu (md.61); “İşverene tabi bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilen menfaatlerdir.” İsmi ve ödeme şekli farklı da olsa bu tanıma uygun yapılan her türlü ödeme ücret kapsamındadır.

Ücret nasıl belirlenir?

Ücret, taraflar arasında karşılıklı rızaya dayanan bir sözleşme ile belirlenir. İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanun’da aksi belirtilmedikçe özel bir şekle tabi değildir. Süresi 1 yıl ve daha fazla olan sözleşmelerin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu belgeler damga vergisi ile her çeşit resim ve harçtan muaftır (İş Kanunu, md. 8). İş sözleşmesi ile çalışan ve İş Kanunu kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığıyla, ücretlerin asgari (alt) sınırları en geç iki yılda bir belirlenir (İş Kanunu, md. 39).

Fazla çalışma ücretini açıklayınız.

Ülkenin genel yararı ya da işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle (İş Kanunu, md. 41), Kanun’da yazılı koşullar çerçevesinde haftalık 40 saati aşan çalışmalar karşılığında hesaplanan ücrettir. Normal ücretin %50 fazlası şeklinde hesaplanır. Çalışma süresi haftalık en çok 45 saattir. Bu süre günlük 11 saati aşmamak üzere hafta içine dağıtılabilir (İş Kanunu, md. 63). Gece çalışma süresi ise günde en çok 7,5 saat ile sınırlıdır (İş Kanunu, md. 69).

Yıllık izin ücretini açıklayınız.

Yıllık izin ücreti: İş yerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi dâhil,
en az 1 yıl çalışmış olanlara yıllık ücretli izin verilir (İş Kanunu, md. 53). İşçilere
verilecek yıllık ücretli izin süreleri şöyle belirlenmiştir;
• 1-5 yıl çalışanlara 14 günden,
• 5 yıldan fazla 15 yıldan az çalışanlara 20 günden,
• 15 yıl ve daha fazla çalışanlara 26 günden az olamaz.
03.03.2004 tarihli, 25391 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Yıllık Ücreti İzin
Yönetmeliği” ile uygulamanın esasları belirlenmiştir.

Ücret ile ilgili düzenlemeler yasa ve yönetmeliklerle ayrıntılı şekilde belirlenmiştir. Sözleşme koşulları içinde de taraşarı en çok ilgilendiren konuların başında ücret gelmektedir. Ancak ücretin net tutarı hemen her ay sonunda az veya çok farklı olur. Bunun nedeni brüt ücret üzerinden yapılan kesintiler ile çalışma sürelerinin değişkenliği ve farklı ücretlendirme uygulamalarıdır. Sözleşme koşullarına göre günlük ücretin (yevmiye) belirlenmesi yanında, personelin bekâr, evli ya da çocuklu olması, çocuk sayısı, kıdem durumu, sigorta primleri, vergi oranları gibi pek çok faktör, net ücretin oluşumunu ve işçilik maliyetini etkiler. Dolayısıyla aynı işte çalışsa bile, her birey için farklı net ücret tutarları ve farklı işçilik maliyeti çıkabilir. Brüt ücretten işçi adına yapılan kesintiler nelerdir?

Brüt ücretten işçi adına yapılan kesintiler şöyledir:
• Sosyal Sigorta Primi İşçi Payı: %14
• Gelir Vergisi: *
• Damga Vergisi: %06
• İşsizlik Sigortası işçi Payı: %1
İşveren adına yapılan kesintiler de şöyledir;
• Sosyal Sigorta Primi İşveren Payı: %19,5-25
• İşsizlik Sigortası İşveren Payı: %2
*Gelir vergisi oranı gelir büyüklüğüne göre değişmektedir.