İnşaat ve Gayrimenkul Muhasebesi Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Arsa (Kat) Karşılığı Yapılan İnşaat İşleri

1. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinin sağladığı faydalar nelerdir?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri, bir tarafın arsasını, diğer tarafın emek ve sermayesini koyması suretiyle gerçekleşen bir inşaat işidir. Yaygın olarak yürütülen arsa (kat) karşılığı inşaat işleri konut ve işyeri üretimi sağlarken diğer yandan ekonominin gelişmesi ve istihdam açısından önemli bir katkı sağlamaktadır.


2. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinin işleyişi nasıl gerçekleşmektedir?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri bir özel inşaat işletmesinin başkasının arsası üzerine inşaat yapması işidir. Bu şekilde yapılan inşaat sonucu üretilen daire işyeri gibi yapılar belli bir sözleşme çerçevesinde taraflar arasında paylaşılır. Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde arsa, gerçek bir kişiye ait ya da bir işletmenin aktifine kayıtlı olabilir. Arsa sahibi arsanın belli bir bölümünü inşaatı yapan müteahhit ya da işletmeye devretme, bunun karşılığında arsa sahibine üretilen arsa bedeli olarak üretilen daire ve/veya işyerlerinin belli bir kısmı verilmektedir.


3. Soru

Gelir Vergisi Kanunu’na göre hangi durumlarda arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde değer artış kazancı ortaya çıkmaktadır?

Cevap

Gerçek kişilerin arsa karşılığı elde ettikleri gayrimenkulleri elde ediş tarihinden itibaren 5 yıl içinde elden çıkarmaları durumunda elde ettikleri kazanç Gelir Vergisi Kanunu’na göre değer artış kazancı olarak vergilendirilir.


4. Soru

Gelir Vergisi Kanunu’na göre hangi durumlarda arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde ticari kazanç ortaya çıkmaktadır?

Cevap

İşletmelerin aktifine kayıtlı arsa karşılığı elde ettikleri gayrimenkuller bakımından devrettikleri arsa tutarı ile elde ettikleri gayrimenkul arasındaki fark ticari kazanç olarak değerlendirilir.


5. Soru

Özel inşaat işletmelerinin hangi durumlarda bilanço esasına göre defter tutmaları gerekmektedir?

Cevap

Belirli ölçüleri aşan özel inşaat işletmelerinin bilanço esasına göre defter tutmaları gerekmektedir. Bu ölçüler şöyle sıralanabilir: • Vergi Usul Kanunu (VUK) md 177’de belirlenen sınırları aşmış olmak, • Kendi isteği ile bilanço esasına göre defter tutmak isteyenler, • Kurumlar Vergisine tabi diğer tüzel kişiler.


6. Soru

Bilanço esasında hangi defterler tutulur?

Cevap

Bilanço esasında aşağıdaki defterler tutulur: • Yevmiye defteri, • Defterikebir, • Envanter defteri


7. Soru

Yapı işlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğüne göre tutulması gereken defter nedir?

Cevap

Yapı işlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğüne göre işveren Yapı İş Defterini, işyerinde bulundurmakla yükümlüdür.


8. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde gider yerleri nasıl bölümlenir?

Cevap

Arsa (kat) Karşılığı İnşaat İşlerinde Gider Yerleri (10-99) şöyle bölümlenir: • Esas üretim gider yerleri, • Yardımcı üretim gider yerleri, • Yardımcı hizmet gider yerleri, • Yatırım gider yerleri, • Üretim yerleri yönetimi gider yerleri, • Araştırma ve geliştirme gider yerleri, • Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri, • Genel yönetim gider yerleri.


9. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde gider hesapları grupları nelerdir?

Cevap

Gider hesapları grupları: • 0 İlk madde ve malzeme, • 1 İşçi ücret ve giderleri, • 2 Memur ücret ve giderleri, • 3 Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler, • 4 Çeşitli giderler, • 5 Vergi, resim ve harçlar, • 6 Amortismanlar ve tükenme payları, • 7 Finansman giderleri.


10. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde oluşan maliyetler nasıl kaydedilir?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde oluşan maliyetler, ilk madde ve malzeme giderleri, direkt işçilik giderleri ve Genel Üretim Giderleri hesaplarına borç kaydedilmek suretiyle gerçekleştirilir.


11. Soru

Arsa sahibinin arsasını değerlendirdiği, inşaat şirketinin de arsanın finansmanına katlanmadan yapı üretimi gerçekleştirdiği durumlarda inşaat işleri hangi hesaplarda izlenir?

Cevap

Bu tür inşaat işlerinde inşaatın başlamasıyla birlikte arsa emsal bedel üzerinden Nazım hesaplarda izlenir.


12. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işi yapan işletme arsa bedelini hangi hesaba kaydedecektir?

Cevap

710 Direkt İlk madde ve Malzeme Giderleri hesabına kaydedecektir.


13. Soru

Nazım hesapları ne zaman kapatılır?

Cevap

Arsa maliyeti kayıtlara alındıktan sonra artık nazım hesaplarda arsayı izlemeye gerek kalmamaktadır. Bu nedenle nazım hesapların kapatılması gerekir.


14. Soru

İnşaat tamamlandıktan sonra üretilen yapılar hangi hesaba aktarılır?

Cevap

İnşaat tamamlandıktan sonra üretilen yapılar işletme için mamul niteliği alır ve 152 Mamuller hesabına aktarılması gerekir


15. Soru

Arsa (kat) karşılığı yapılan inşaat işleri sonucunda üretilen konut işyeri gibi yapılar katma Değer Vergisine tabi midir?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı yapılan inşaat işleri sonucunda üretilen konut işyeri gibi yapılar işletme açısından bir mamuldür. Bu mamullerin arsa karşılığı tesliminde Katma Değer Vergisi hesaplanması gerekmektedir. Katma Değer Vergisi 150 m2 altındaki konutlar için %1; 150 m2 üzeri konutlar ve işyeri teslimlerinde %18 olarak uygulanmaktadır.


16. Soru

Arsa (kat) karşılığı işyeri ve konut vb. teslimlerde emsal bedel nasıl bulunur?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı işyeri ve konut vb. teslimlerde emsal bedelin belirlenmesinde inşaat maliyetine VUK. m.267. 2. fıkrası uygulanacak olup %5 ilave edilmek suretiyle emsal bedel bulunmuş olacaktır.


17. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat teslimlerinden doğan borç ve alacak hesapları nasıl izlenmelidir?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı inşaat teslimlerinden doğan borç ve alacak hesapları teslim sonrası karşılıklı olarak kapatılır. Borç alacak ilişkisinden doğan herhangi bir alacak varsa tahsil edilir. Bu durumda, 136 Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı ve 336 Diğer Çeşitli Borçlar hesabı karşılıklı olarak kapatılır.


18. Soru

Katma Değer Vergisinin arsa karşılığı inşaat işini yapan tarafından üstlenilmesi durumunda işletme katma değer vergisini indirim konusu yapabilir mi?

Cevap

Katma Değer Vergisinin arsa karşılığı inşaat işini yapan tarafından üstlenmesi durumunda işletme Katma değer vergisini dönem gideri olarak dikkate alabilir. Bu durumda katma değer vergisi tutarı 770 Genel Yönetim Giderleri hesabına kaydedilir. Ancak bunun vergi kanunları açısından kanunen kabul edilmeyen bir gider niteliğinde olmasından dolayı ayrıca Nazım hesaplarda izlenmesi gerekmektedir.


19. Soru

İşletmelerin dönem sonu yapacakları muhasebe işlemleri nelerdir?

Cevap

İşletmeler faaliyet dönemi sonunda envanter çıkarmak, kar/zararını hesaplayabilmek için dönem sonu işlemlerini yapmak ve bilanço, gelir tablosu gibi mali tablolarını düzenlemek zorundadır. Bir işletmenin dönem sonunda yapacağı muhasebe işlemleri şöyle olacaktır: • Maliyet hesaplarını yansıtma hesapları aracılığıyla gelir tablosu hesaplarına aktarmak, • Gelir tablosu hesaplarını kapatarak dönem karı veya zararını bulmak.


20. Soru

İşletmelerin aktifine kayıtlı arsalar üzerine yapılan inşalardan işletmeye devredilen gayrimenkullerin maliyet değeri ile arsa değeri arasındaki fark hangi kazanç unsuru olarak değerlendirilmektedir?

Cevap

Ticari kazanç olarak değerlendirilmektedir.


21. Soru

İşletme aktifine kayıtlı arsa üzerine yapılan inşaat işlerinin muhasebe kayıtları nasıl yapılır?

Cevap

İşletme aktifine kayıtlı arsa üzerine yapılan inşaat işlerinin muhasebe kayıtları iki şekilde yapılır: • Arsa (kat) karşılığı üzerine inşaat işlerini yapan işletme açısından bunun kaydı yapılmakta, • Aktife kayıtlı arsa üzerine arsa (kat) karşılığı inşaat yaptıran işletme açısından bunun kaydı yapılmakta.


22. Soru

Arsa karşılığı inşaat işi yapan işletmeler muhasebe kayıtlarını nasıl tutarlar?

Cevap

Arsa karşılığı inşaat işi yapan işletmeler bir üretim işletmesi niteliğinde olup, üretim işletmelerine benzer şekilde muhasebe kayıtlarını tutarlar. Arsa karşılığı inşaat işlerinde mamul maliyeti arsa bedeli ve inşaat maliyetleri oluşturmaktadır.


23. Soru

Kat karşılığı inşaat işleri neden üretim işletmesi niteliği taşımaktadır?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri sonucunda konut işyeri gibi bir yapı üretimi gerçekleşmektedir. Bu nedenle kat karşılığı inşaat işleri de bir üretim işletmesi niteliği taşımaktadır.


24. Soru

İnşaat işleri yapan işletmeler açısından arsa maliyeti nedir?

Cevap

İnşaat toplam üretim maliyeti, arsa ve inşaat üretim maliyetlerinden oluşmaktadır. Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri yapan işletmeler açısından arsa maliyeti, arsa (kat) karşılığı teslim ettiği işyeri, daire gibi gayrimenkullerin üretim maliyetidir. Bunun için önce toplam inşaat üretim ve birim inşaat maliyetinin bulunması gerekir.


25. Soru

İşletmenin aktifine kayıtlı arsa üzerine inşaat yapılacaktır. Toplam inşaat alanı 5000 m2 ; teslim edilecek inşaat alanı 2000 m2 ve arsa bedeli 2.000.000 Türk Lirası ise, işletmenin hesaplanan KDV ne kadardır?

Cevap

Katma Değer Vergisi Matrahı şöyle hesaplanacaktır. Genel Yönetim Giderlerinden kat karşılığı teslim edilecek gayrimenkullere düşen payın bulunması: Birim (m2) Başına Genel Yönetim Gideri = Genel Yönetim Gideri / Toplam İnşaat Alanı = 200.000 / 5.000 m2 = 40 m2 Teslim Edilecek Alanlara Düşen GYG Payı = 2.000 m2 x 40 m2 = 80.000 Türk Lirası Emsal Bedeli (Arsa bedeli + GYG Payı) x %5 = (2.000.000 + 80.000) x %5 = 104.000 KDV Matrahı (2.000.000+80.000+104.000) = 2.184.000 Türk Lirası ve Hesaplanan KDV (%18) 2.184.000 x %18) = 393.120 Türk Lirasıdır.


26. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri yapan işletme inşaatı tamamladığında dönem içinde oluşan maliyetleri hangi hesaplarda izlemektedir?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri yapan işletme inşaatı tamamladığında dönem içinde oluşan maliyetleri önce 151 Yarı Mamul Üretim hesabına aktaracaktır. İnşaat üretim süreci tamamlandıktan sonra 151 Yarı Mamul Üretim hesabından, 152 Mamuller hesabına aktaracaktır


27. Soru

Arsa karşılığı gayrimenkullerin teslimi işlemi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde arsa sahibine arsa payına karşılık inşaatı tamamlanan gayrimenkullerin (bağımsız bölümlerin) bir kısmı devredilmektedir. Böylece arsa sahibi arsasına karşılık gelecek gayrimenkullere para vermek yerine arsasını devrederek arsasını değerlendirmiş olmaktadır.


28. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaatlarda yapılan teslimler Katma Değer Vergisine tabi midir?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı inşaatlarda yapılan teslimler Katma Değer Vergisine tabidir.


29. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaatlarda yapılan teslimlerde 130 m2’lik bir daire için KDV % kaç olarak uygulanır?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı inşaatlarda yapılan teslimlerde 130 m2 ’lik bir daire için KDV %1 olarak uygulanır. Çünkü Katma Değer Vergisi 150 m2 ’nin altındaki daireler için %1 ve 150 m2 üstü daireler ve işyerleri için %18’dir.


30. Soru

X Limited Şirketine teslim edilecek daireler 150 m2 ’nin altındadır. İnşaatın toplam maliyeti 1.200.000 Türk Lirasıdır. Bu durumda düzenlenecek faturada KDV ne kadar hesaplanacaktır?

Cevap

Öncelikle emsal bedelin bulunması daha sonra bulunan bedel üzerinden KDV’nin hesaplanması gerekmektedir. Emsal bedel (%5) = 1.200.000 x %5 = 60.000 KDV matrahı = 1.200.000 + 60.000 = 1.260.000 Uygulanacak KDV Oranı %1’dir (daireler 150 m2 ’nin altında olduğu için). Bu durumda KDV = 12.600 Türk Lirasıdır.


31. Soru

Bir işletme aktifine kayıtlı arsasının üzerine arsa (kat) karşılığı inşaatın başlaması durumunda muhasebe kaydını nasıl yapacaktır?

Cevap

Bir işletme aktifine kayıtlı arsası üzerine arsa (kat) karşılığı inşaat yapılması konusunda bir anlaşmaya varabilir. Bu durumda aktife kayıtlı bir arsa üzerine inşaatın başlamasıyla birlikte arsalar arsa sahibi işletme açısından yapılmakta olan yatırımlara dönüşür. 150 Arsa ve Araziler hesabından çıkarılarak, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabına aktarılacaktır.


32. Soru

Arsa (kat) karşılığı yapılan sözleşme sonucunda inşaatın tamamlanmasıyla sözleşmede belirlenen bağımsız bölümler, gayrimenkuller arsa sahibine devredilir. Bu şekilde arsa (kat) karşılığı teslim alınan gayrimenkuller hangi hesaba kaydedilir?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı yapılan sözleşme sonucunda inşaatın tamamlanmasıyla sözleşmede belirlenen bağımsız bölümler, gayrimenkuller arsa sahibine devredilir. Bu şekilde arsa (kat) karşılığı teslim alınan gayrimenkuller, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabına kaydedilir.


33. Soru

İşletme aktifine kayıtlı bir arsayı kat karşılığı devretmesi durumunda elde ettiği gayrimenkul ile teslim ettiği arsa arasında oluşan değer farkının kaydı nasıl yapılır?

Cevap

İşletme aktifine kayıtlı bir arsayı kat karşılığı devretmesi durumunda elde ettiği gayrimenkul ile teslim ettiği arsa arasında bir değer farkı oluşacaktır. Aradaki bu fark işletmeler açısından ticari kazancın bir unsurudur. Dolayısıyla oluşan fark olağandışı gelir ve kar olarak gelir tablosu hesaplarında kayıt altına alınmalıdır. Diğer yandan arsa (kat) karşılığı bağımsız yerlerin, gayrimenkul teslimleri aynı zamanda Katma Değer Vergisine tabidir.


34. Soru

Gerçek kişiye ait arsa üzerine yapılan arsa teslimleri ile arsa karşılığı gayrimenkul teslimleri arasında Katma Değer Vergisinin hesaplanması bakımından ne gibi farklılık vardır?

Cevap

Gerçek kişiye ait arsa üzerine yapılan arsa teslimlerinde Katma Değer Vergisi hesaplanmamaktadır. Ancak arsa karşılığı gayrimenkul teslimlerinde toptan teslim sayılarak emsal bedel üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplanmaktadır.


35. Soru

Bir işletmenin aktifine kayıtlı arsa üzerine inşaat işi yapanlar arsa bedeli üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplamak zorunda mıdır?

Cevap

Evet, arsa karşılığı gayrimenkul teslimleri de Katma Değer Vergisine tabidir. Bu yüzden bir işletmenin aktifine kayıtlı arsa üzerine inşaat işi yapanlar arsa bedeli üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplamak zorundadır.


36. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işi nedir?

Cevap

Bir tarafın arsası­nı, diğer tarafın emek ve sermayesini koyması suretiyle gerçeleşen bir inşaat işidir. Arsa sahi­bine, arsasına karşılık kat ya da iş yeri gibi gayrimenkuller verilmektedir. Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri özel inşaat işidir. Özel inşaat işletmeleri kendi nam ve hesabına, kendi veya başkasına ait arsa veya arazisi üzerine inşaat faaliyeti sür­düren işletmelerdir. Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri bir özel inşaat işletmesinin başkasının arsası üzerine inşaat yapması işidir. Bu şekilde yapılan inşaat sonucu üretilen daire iş yeri gibi yapılar belli bir sözleşme çerçesinde taraflar arasında paylaşılır. Diğer bir deyişle arsa sahibine arsası karşılığı yapılan inşaatın belli bir kısmı devredilir.


37. Soru

Arsasını kat karşılığı veren gerçek kişilerin, inşaat sonucu elde ettikleri gayrimenkulleri, ilk 5 yıl içerisinde elden çıkarırlarsa ne olur?

Cevap

Gerçek kişiler arsa karşılığı elde ettikleri gayri­menkulleri elde ediş tarihinden itibaren 5 yıl içinde elden çıkarmaları durumun­da elde ettikleri kazanç Gelir Vergisi Kanunu’na göre değer artış kazancı olarak vergilendirilir. İşletmeler aktifine kayıtlı arsa karşılığı elde ettikleri gayrimenkul­ler bakımından devrettikleri arsa tutarı ile elde ettikleri gayrimenkul arasındaki fark ticari kazanç olarak değerlendirilir.


38. Soru

Kat (arsa) karşılığı inşaat işi yapan işletmeler hangi defterleri tutabilirler?

Cevap

İşletmeler bilanço esasına göre veya işletme hesabı esasına göre defter tutabilirler. Bilanço esasına göre yevmiye defteri, defterikebir ve envanter defteri tutulurken, işletme hesabına esasına göre ise işletme hesabı defteri tutulabilir.


39. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri yapan işletmelerin bilanço esasına göre defter tutabilmesi için gerekli ölçüler nelerdir?

Cevap

  • Vergi Usul Kanunu (VUK) madde 177’de belirlenen sınırları aşmış olmak
  • Kendi isteği ile bilanço esasına göre defter tutmak isteyenler
  • Kurumlar Vergisine tabi diğer tüzel kişiler


40. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinin maliyet hesaplarında kullanılan 7/A ve 7/B seçeneği nedir?

Cevap

Gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak üzere iki seçenek hâlinde 7/A ve 7/B olarak sunulmuştur. 7/A seçeneğinde giderler defter-i kebirde fonksiyon esasına göre, 7/B seçeneğinde ise çeşit esasına göre belirlenmiştir. Bu suretle, işlet­melere giderlerin bölümlenmesinde ve defter-i kebirde izlenmesinde kendi orga­nizasyon yapılarına, büyüklüklerine ve ihtiyaçlarına göre düzenleyebilmeleri için kolaylık sağlanmış, farklı maliyet hesaplama yöntemlerine uyulabilmesi açısından da geniş bir esneklik tanınmıştır. Özel inşaat işletmeleri işletme özelliği ve büyük­lüğüne göre 7/A veya 7/B seçeneğinden birisini uygulayabilecektir.


41. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde gider yerleri nasıl bölümlenir?

Cevap

  • Esas üretim gider yerleri
  • Yardımcı üretim gider yerleri
  • Yardımcı hizmet gider yerleri
  • Yatırım gider yerleri
  • Üretim yerleri yönetimi gider yerleri
  • Araştırma ve geliştirme gider yerleri
  • Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri
  • Genel yönetim gider yerleri


42. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde gider çeşitleri hesaplarının kodlamasında nasıl bir sınıflama esas alınmaktadır?

Cevap

  • Gider hesapları grupları:
  • İlk madde ve malzeme
  • İşçi ücret ve giderleri
  • Memur ücret ve giderleri
  • Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler
  • Çeşitli giderler
  • Vergi, resim ve harçlar
  • Amortismanlar ve tükenme payları
  • Finansman Giderleri


43. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde 7/A seçeneğini uyguladıklarında kullanabile­cekleri hesaplar hangileridir?

Cevap

710 Direkt İlk madde ve Malzeme Giderleri Hesabı

711 Direkt İlk madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma Hesabı

720 Direkt İşçilik Giderleri Hesabı

721 Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesabı

730 Genel Üretim Giderleri Hesabı

731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı

750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri

751 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı

760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri

761 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı

770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı

771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı

780 Finansman Giderleri Hesabı

781 Finansaman Giderleri Yansıtma Hesabı


44. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde 7/B seçeneğini uyguladıklarında maliyet hesap grupları nasıl bölümlenir?

Cevap

79 GİDER ÇEŞİTLERİ

790 İlk Madde ve Malzeme Giderleri

791 İşçi Ücret ve Giderleri

792 Memur Ücret ve Giderleri

793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler

794 Çeşitli Giderler

795 Vergi, Resim ve Harçlar

796 Amortismanlar ve Tükenme Payları

797 Finansman Giderleri

798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hesapları

799 Üretim Maliyet Hesabı


45. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde inşaatın yapıldığı arsanın maliyeti nasıl belirlenir?

Cevap

Özel inşaat işleri yapan işletmeler arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde arsaya herhangi bir bedel ödeme­mektedirler. Başkasına ait arsa karşılığında daire, iş yeri ya da kat vermek uygula­masında “arsa sahibine verilen dairelerin maliyeti arsanın maliyetini” oluşturur. Bu nedenle arsa maliyeti ancak inşaatların tamamlanması ve inşaatı oluşturan bö­lümlerin maliyetlerinin saptanması ile tespit edilir.


46. Soru

Gerçek kişilere ait arsa üzerine yapılan kat karşılığı inşaat işlerinin, işletme ve arsa sahibi açısından yararı nedir?

Cevap

Gerçek kişilere ait arsalar üzerine inşaat işleri günümüzde yaygın olarak uygula­ma alanı bulmaktadır. Özellikle tasarruf amacıyla alınan arsalar üzerine inşaat şir­keti veya bir müteahhitle anlaşılarak inşaat işleri yapılmaktadır. Böyle arsa sahibi arsasını değerlendirmekte, inşaat şirketi de arsanın finansmanına katlanmadan yapı üretimi gerçekleştirmektedir.


47. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat faaliyetlerinde arsa maliyetinin kaydı nasıl yapılır?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı inşaat faaliyetlerinde arsa, inşaat maliyeti açısından ilk madde ve malzeme olarak değerlendirilmektedir. Arsa (kat) karşılığı inşaat işi yapan iş­letme arsa bedelini 710 D. İLKMADDE VE MALZEME GİDERLERİ HESABI’na kaydedecektir.


48. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat faaliyetlerinde arsa maliyeti nasıl hesaplanır?

Cevap

Arsa bedelinin bulunması için öncelikle inşaat üretim maliyetinin bulunması gerekmektedir. İnşaat üretim maliyetinden arsa karşılılığı verilecek gayrimenkul­lerin maliyeti arsa maliyeti olarak değerlendirilecektir.


49. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat faaliyetlerinde, arsa maliyeti ve inşaat sonunda arsa sahibine teslim edilen gayrimenkullerin KDV’ye tabi olma durumları nasıldır?

Cevap

Gerçek kişilere ait arsalar için Katma Değer Vergisi hesaplanmaz. Ancak inşaat sürecinin tamamlanmasının ardından arsa sahibine, arsa karşılığı  teslim edilmesi gereken gayrimenkuller KDV’ye tabidir.


50. Soru

Arsa (kat) karşılığı yapılan inşaat işlerinde inşaat maliyeti nasıl bulunur?

Cevap

Arsa (kat) karşılığı yapılan inşaat işlerinde maliyet, arsa bedeli ile inşaat maliyeti­nin toplamından oluşmaktadır. İnşaat maliyetine varsa önceki dönem maliyetleri ile birlikte ilk madde ve malzeme giderleri, direkt işçilik giderleri ve genel üretim giderlerinden oluşur.


51. Soru

Arsa (kat) karşılığı yapılan inşaat işleri sonucunda, konutların tesliminde Bü­yükşehir Belediyesi Kanunun kapsamı dışında kalan yerlerde KDV oranı nasıl uygulanmaktadır?

Cevap

Büyükşehir Belediyesi Kanunu dışındaki yerler için Katma Değer Vergisi 150 m2 altındaki konutlar için %1,150 m2 üzeri konutlar ve iş yeri teslimlerinde %18 olarak uygulanmaktadır.


52. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde, arsa karşılığı gayrimenkul tesliminin ardından hangi hesaplar düzenlenir?

Cevap

İnşaat işletmesinin arsa karşılığı gayrimenkul tesliminden sonra borçlanan 136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR HESABI ve 336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR HESABI karşılıklı olarak kapatılır.


53. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde, arsa karşılığı gayrimenkul tesliminde KDV’nin tahsilatı inşaat şirketinden mi yoksa arsa sahibinden mi yapılmaktadır?

Cevap

KDV tahsilatı ikisinden de yapılabilir. Ancak sözleşme gereği eğer Katma Değer Vergisi arsa sahibinden tahsil edilecekse tahsilat kaydı yapılır. Ancak genellikle arsa sahipleri Katma Değer Vergisi ödemek istememekte ve katma değer vergisini inşaat işini yapan işletmeler üstlenmektedir.


54. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde, arsa karşılığı gayrimenkul tesliminde KDV’nin tahsilatının inşaat şirketinden yapıldığı bir durumda, bu gider nasıl dikkate alınır ve hangi hesaba kayıt edilir?

Cevap

Katma Değer Vergisinin arsa karşılığı inşaat işini yapan tarafından üstlenme­si durumunda işletme katma değer vergisini dönem gider olarak dikkate alabi­lir. Bu durumda katma değer vergisi tutarı 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI’na kaydedilir. Ancak bu vergi kanunları açısından kanunen kabul edilme­yen bir gider niteliğinde olduğundan ayrıca nazım hesaplarda izlenmesi gerekir.


55. Soru

Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri yapan bir işletmenin dönem sonunda yapacağı muhasebe işlemleri nelerdir?

Cevap
  • Maliyet hesaplarını yansıtma hesapları aracılığıyla gelir tablosu hesaplarına aktaracaktır.

• Gelir tablosu hesaplarını kapatarak dönem kârı veya zararını bulacaktır.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi