Türev Araçlar Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yatırımcıların çoğu riskten kaçınan bireyler olmalarına rağmen vadeli işlem piyasalarında yatırımcıların riske karşı duyarsız oldukları varsayılmaktadır.

Türev ürünlerinin fiyatını belirleyen ve spot piyasada alınıp satılabilen varlıklara dayanak varlık denir.

Vadeli işlem piyasalarında uzun pozisyon, yapılan işlemler sonucunda alım yönünde net pozisyona sahip olunmasıdır.

Açık pozisyon sayısı herhangi bir sözleşmede yapılan işlemler sonucu uzun ve kısa pozisyonların toplamının yarısıdır.

Arbitrajcı malı fiyatların düşük olduğu yerden alarak yüksek olduğu yerde satıp kâr etmeyi amaçlamaktadır.

• Yatırımcılar her zaman daha fazla refahı tercih eder.
• İki yatırım fırsatı karşısında, yatırımcılar her zaman tüm durumlarda en az diğerleri kadar iyi performans göstereni sadece bir durumda iyi performans gösterene tercih ederler.
• Eğer iki yatırım fırsatı eşit sonuçlar doğuruyorsa eşit fiyatlara sahip olmalıdır.
• Tüm durumlarda eşit getiri sağlayan bir yatırım risksizdir ve getirisi risksiz faizoranı kadar olmalıdır.
• Etkin piyasalarda, tek fiyat kanunu hiçbir zaman ihlal edilmez. Bazı durumlarda fiyatlar kısa süreli olarak çizginin dışına çıksa da arbitraj mekanizması fiyatları çizgide tutan bir mekanizmadır.

Vadede, forward sözleşmeler ve gelecek sözleşmeleri türev ürüne konu olan varlığın teslimi ya da nakit uzlaşması için çağrıda bulunur. Yani vadesi gelmiş bir forward sözleşmesi ya da bir gelecek sözleşmesi bir spot işlem gibidir.

Vadeli işlem piyasalarında riskini düşürmek için işlem yapan yatırımcılara riskten korunan yatırımcılar (hedger) denilmektedir.

Vadeli işlem piyasalarında risk alarak işlem yapan yatırımcılara spekülatör denilmektedir.

Finansal araçların alım-satım işlemlerinin belli kurallara bağlanmadığı ve bu işlemlerin herhangi bir fiziksel mekâna bağlı kalmadan yapıldığı piyasalar tezgâhüstü piyasalardır.

Tezgâhüstü piyasaların en önemli avantajı sözleşme esnekliği olarak bilinmektedir.

Bu sözleşmenin amacı iki taraf arasında yerine getirilecek işlemlerin genel şartlarını belirlemektir.

Forward piyasalarında bankalar ve şirketler gibi kurumsal yatırımcılar işlem yapmaktadır.

Tipik bir forward piyasasında tara ar birbirleri ile telefon ve bilgisayar terminali yolu ile iletişime geçmektedir. Yatırımcı bilgisayar ya da telefonu kullanarak piyasada geçerli fiyatı görebilmektedir. Daha sonra ise başka bir işlemci ile aynı fiyat üzerine anlaşarak işlem yapabilmektedir. İşlemci kendi adına ya da kendi şirketi adına işlem yapabildiği gibi herhangi bir firma ya da bir hedge fon adına da işlem yapabilmektedir. Yapılan işlem bir riskten korunma işlemi ya da bir arbitraj işlemi olabilir.