Vergi Uygulamaları Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Vergilendirme Sürecine Genel Bakış

1. Soru

Vergilendirme sürecinin en önemli aktörü nedir?

Cevap

Vergi mükellefidir.


2. Soru

Vergi mükellefiyetinin ortaya çıkardığı yükümler kimler tarafından yerine getirilir?

Cevap

Mükellef, sorumlu veya temsilciler tarafından yerine getirilir.


3. Soru

Vergi mükellefi (yükümlü) kimdir?

Cevap

Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettübeden gerçek ve tüzel kişidir.


4. Soru

Vergi mükellefinin vergi borcunu ödeme dışındaki diğer yükümlülükleri nelerdir?

Cevap

Defter tutmak, işe başlamayı ve işi bırakmayı bildirmek, adres değişikliklerini bildirmektir.


5. Soru

Vergi mükellefinin vergi borcunu ödeme dışındaki diğer yükümlülükleri nerede belirtilmiştir?

Cevap

Vergi Usul Kanunu’nda.


6. Soru

Şekil yükümlülükler nelerdir?

Cevap

Defter tutmak, işe başlamayı ve işi bırakmayı bildirmek, adres değişikliklerini bildirmek şekil yükümlülükler kapsamına girer.


7. Soru

Maddi vergi yükümlülüğü nedir?

Cevap

Vergi borcunun ödenmesidir.


8. Soru

Vergi ehliyeti kavramı nedir?

Cevap

Ehliyet kurumu Medeni Kanun’da düzenlenmiştir. Vergi Usul Kanunu’un 9. Maddesinde Mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şart değildir. Hükmü yer almaktadır. Buna göre bir kimsenin vergi yükümlüsü ya da vergi sorumlusu olabilmesi için fiil ehliyeti olması gerekmez. Gerçek kişilik doğumla başladığına göre, bir bebeğin ya da küçük bir çocuğun, temyiz kudretine sahip olmayan bir kimsenin, bir akıl hastasının vergi yükümlüsü olması mümkündür.


9. Soru

Vergi sorumlusu kişi ne demektir?

Cevap

Kendisi gerçek yükümlü olmamasına rağmen, vergi kanunlarının emredici hükümleri dolayısıyla verginin vergi dairesine ödenmesi ve diğer bazı işlemleri yapması zorunluluğu olan kişilerdir.


10. Soru

Vekâlet yolu ile temsil ne demektir?

Cevap

Kişi ya da kuruluşların vergilendirme ile ilgili ödevlerinin kanuni temsilciler tarafından yerine getirilmesidir.


11. Soru

Vergilendirme ödevi ile ilgili olarak asıl yükümlü ve vekil edenin sorumlulukları nasıldır?

Cevap

Yükümlü tarafından atanan vekil, yükümlü adına vergileme ile ilgili işlemleri gerçekleştirebilir. Bu işlemlerden dolayı vekil sadece kendisini vekil olarak atayan yükümlüye karşı sorumludur. Başka bir deyişle, iradi temsil durumunda vergi dairesinin muhatabı vekil değil; asıl yükümlüdür. Vekilin vergileme ile ilgili ödevleri yerine getirmemesi durumunda, eksik ödenen vergiler asıl yükümlüden istenir ve cezalar da asıl yükümlü adına kesilir.


12. Soru

Vergilendirmede özel sözleşmelerin yükümlülüğe etkisi nasıldır?

Cevap

Özel hukukta, kişiler arası yapılan sözleşmelerle borç ve alacakların devri mümkündür. Bir kişi, başka bir kişinin ödemesi gereken vergileri ve yapması gereken diğer ödevleri üstlendiğini sözleşmeyle kabul edebilir. Ancak, bu sözleşme vergi dairesini bağlamaz. VUK’un 8. maddesinin üçüncü fıkrasına göre; Vergi kanunlarıyla kabul edilen hâller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya vergi sorumluluğuna müteallik özel mukaveleler vergi dairelerini bağlamaz.


13. Soru

Vergi yükümlülüğünün veya sorumluluğunun devrinin vergi hukukunda geçerli olmamasının sebebi nedir?

Cevap

Vergi alacağının güvence altına alınmasını sağlamaktır. Eğer bu tür sözleşmeler geçerli olsaydı, kötü niyetli bazı kimselerin ödeme gücü olmayan kimselerle sözleşme yaparak vergi borcundan kurtulmaları yolu açılabilirdi. Arada sözleşme bulunması durumunda, vergi dairesi asıl yükümlü veya sorumluyu muhatap almaktadır. Sözleşme ise özel hukuk kuralları çerçevesinde sözleşmenin tarafları arasında geçerlilik taşımaktadır.


14. Soru

Vergi sorumlusu nedir?

Cevap

Vergi sorumlusu, kendisi gerçek yükümlü olmamasına rağmen, vergi kanunlarının emredici hükümleri dolayısıyla verginin vergi dairesine ödenmesi ve diğer bazı işlemleri yapması zorunluluğu olan kişilerdir.


15. Soru

Devletin asıl vergi yükümlüleri dururken üçüncü kişilere vergi sorumluluğu getirmesinin temel nedeni nedir?

Cevap

Verginin kolay ve daha az masraflı olarak toplanmasını ve vergi güvenliğini sağlamaktır.


16. Soru

Vergi hukukunda ortaklaşa (müşterek) sorumluluk nedir?

Cevap

Ortaklaşa sorumlulukta, vergiyi ödeyen asıl yükümlü ile vergiyi vergi dairesine yatırmak zorunda olan iki kişi bulunmaktadır. Vergi sorumlusu ile verginin asıl borçlusu farklı kişilerdir. Vergi sorumlusu, ödediği bu borç için asıl yükümlüye rücu edebilir. Dolayısıyla vergi sorumlusunun kendi borcu söz konusu olmadığından bu sorumluluk tali niteliktedir. Ortaklaşa sorumluluk hâlinde, ortaklaşa sorumlu olanlar verginin doğumuna neden olayın tarafı durumundadırlar.


17. Soru

Vergi hukukunda zincirleme (müteselsil) sorumluluk nedir?

Cevap

Vergi borcunun tamamını zincirleme borçlu durumunda olanların herhangi birinden isteyebilir. Zincirleme sorumluluk durumunda, vergi borcu kişinin asli borcu niteliğine bürünmektedir. Borç, zincirleme sorumlu bulunanlardan herhangi birisinden tahsil edildiğinde ortadan kalkmaktadır.


18. Soru

Vergi hukukunda mirasçıların sorumluluğu nedir?

Cevap

Vergi yükümlüsünün ölmesi durumunda, bu kişinin vergi borçlarından mirasçılarının hangi sınırlar içinde sorumlu olacağı VUK’un 12. maddesinde belirlenmiştir. Anılan madde hükmüne göre; Ölüm halinde mükellefin ödevleri, mirası reddetmemiş kanuni ve mansup mirasçılara geçer. Ancak, mirasçılardan her biri ölünün vergi borçlarından miras hisseleri nispetinde sorumlu olurlar. Mirasçıların ölenin vergi borçlarından sorumlu tutulabilmesinin temel koşulu, mirasçıların mirası reddetmemiş olmalarıdır. Mirasçılar ölüm tarihinden itibaren 3 ay içinde mirası reddedebilir (Medeni Kanun m. 606). Mirasın reddedilmesi durumunda, mirasçıdan ölenin vergi borçlarının istenebilmesi mümkün değildir. Mirası kabul etmiş mirasçıların vergi borcundan sorumluluğu, oransal olarak sınırlandırılmıştır. Mirasçı, kendisine düşen miras hissesi oranında ölenin vergi borçlarından (gecikme zammı, gecikme faizi dâhil) sorumludur. Cezalar dolayısıyla mirasçıların herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Bu, cezanın kişiselliği kuralının bir sonucu olup ölüm hâlinde cezalar düşmektedir.


19. Soru

Vergi hukukunda emlak devralanın sorumluluğu nedir?

Cevap

Emlak vergisine tabi bir bina, arsa veya arazinin devredilmesi hâlinde eski mükellefe ait ödenmemiş emlak vergisi borçlarından devreden ve devralan müteselsilen sorumlu tutulurlar (EVK m. 30/ 7). Devir sebebinin satış, trampa, bağış olmasının bir önemi yoktur. Devralanın devredene ait ödediği vergiler nedeniyle devreden mükellefe rücu hakkı saklıdır.


20. Soru

Vergi hukukunda kurumları devralanın sorumluluğu nedir?

Cevap

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda öngörülen şartlara göre yapılan devirlerde devralan kurum, devralınan kurumun tahakkuk etmiş veya edecek vergilerini ödemeyi taahhüt ederse vergiden sorumlu hâle gelir (KVK m. 20). Bu yolla yaratılan sorumluluk iradi yolla yaratılan bir sorumluluktur.


21. Soru

Vergi hukukunda taşıt işlemlerinden kaynaklanan sorumluluk nedir?

Cevap

Taşıtların trafiğe uygunluğunu denetleyen taşıtlarla ilgili fenni muayene komisyonları, liman ve deniz işletme bölge müdürlükleri, belediyeler veya liman başkanlıkları ile Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü taşıtların fenni muayenelerini yapmadan, denize veya uçuşa elverişli belgelerini vermeden önce verginin ödenip ödenmediğini araştırmak zorundadırlar. Belirtilen kontrole ilişkin görevlerini yerine getirmeden işlem yapanlar bu fiilleri nedeniyle sebep oldukları ödenmeyen vergi, ceza ve ferilerinden mükelleflerle birlikte müteselsilen sorumlu tutulmuşlardır. Ancak, bunlar sorumlu sıfatıyla ödemek zorunda kaldıkları vergiler dolayısıyla mükelleflere rücu edebilir.


22. Soru

Vergi hukukunda harca tabi işlemlerden sorumluluk nedir?

Cevap

Ödenmesi gereken harcın mükellefinden tahsil edilmesi sağlanmadan harca konu işlemi yapan memurlar, harcın tamamen ödenmesinden mükellefle birlikte sorumlu tutulmuştur (HK m. 128).


23. Soru

Vergi hukukunda meslek mensuplarının sorumluluğu nedir?

Cevap

3568 sayılı Kanun kapsamında kalan meslek mensupları (serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir) kanunda üzerlerine düşen mesleki yükümlülükleri gereği gibi yerine getirmemeleri hâlinde vergi kaybı ortaya çıkar ceza da kesilirse vergi aslı ve/veya cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar. Meslek mensuplarının sorumlulukları, imzaladıkları vergi beyannameleri veya düzenledikleri tasdik raporlarında yer alan bilgilerin defter ve kayıtları ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelerin uygun olup olmamasıyla sınırlı tutulmuştur. Vergi hukukunda alım satıma taraf olanların sorumluluğu nedir?


24. Soru

Vergi hukukunda ilan ve reklam işleri yapanların sorumluluğu nedir?

Cevap

İlan ve reklam vergisinin mükellefi ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek ve tüzel kişilerdir. İlan ve reklam işlerini mutad meslek olarak ifa edenler, verginin mükelleflerinin adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmaktan sorumlu tutulmuştur (BGK m. 13).


25. Soru

Vergi hukukunda kefillerin sorumluluğu nedir?

Cevap

Kanunlarımızda bir vergi borcu nedeniyle idareye karşı kefil olunması hususu düzenlenmiştir (AATUHK m. 10). Borçlu, borcunun ödenmesine yönelik muteber bir şahsı müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlu olarak gösterebilir. Vergi idaresi gösterilen kefili kabul etmek zorunda değildir. Kabul etmesi hâlinde kefil durumuna giren kişi, kefaletiyle sınırlı olarak artık mükellefin vergi borcundan sorumlu olur.


26. Soru

Vergi hukukuna göre limited şirketlerin ortaklarının sorumluluğu nedir?

Cevap

Limited şirketten alınamayan vergi ve cezalar kanuni temsilciden (müdür ya da müdürlerden) aranır. Kanuni temsilciden de alınamazsa sermayedeki paylarına göre doğrudan ortaklar sorumlu olur (AATUHK m. 35). Limited şirketin ortakları gerçek kişi olduğunda sorumlulukları tüm mal varlıklarını kapsar. Ortaklar tüzel kişi olduklarında sorumluluk tüzel kişinin mal varlığı ile sınırlı olacaktır. Bir limited şirketin ortakları arasında bir başka limitet şirketin bulunması halinde ortak olan limited şirketin kanuni temsilcisi ve onun ortaklarına gidilemez. Çünkü bir limited şirketin kanuni temsilcilerine ve ortaklarına gidebilmesi o limited şirketin bizzat borçlu olması hâlinde mümkündür. Oysa, ortak olan limited şirketin konumu kanunda (AATUHK) borçluluk değil, borçtan sorumluluk şeklinde düzenlendiğinden ortak olan limited şirketin kanuni temsilcisine ve ortaklarına gidilemeyecektir.


27. Soru

Vergi hukukunda damga vergisinde sorumluluk nedir?

Cevap

Damga vergisine tabi bir kâğıdın mükellefinin vergisini de ödemesi gerekir. Verginin mükellefi kâğıdı düzenleyendir. Kâğıdı düzenleyen (mükellef) vergisini ödememiş veya noksan ödemişse, bu kâğıdı icraya koymak amacıyla ibraz eden kişi, kâğıda ilişkin vergi ve cezadan sorumlu tutulmuştur. İbraz eden vergi ve cezayı ödediğinde mükelleflere rücu edebilme hakkına sahiptir (DVK m. 24). Resmî daire veya noterlerce düzenlenerek kişilere verilen ya da daire veya noterde bırakılan kâğıt için ödenmeyen veya noksan ödenen vergi asılarından mükellefler, cezalardan resmî daire veya noterler sorumlu tutulmuştur. Resmî daire veya noterin sorumluluğu vergi aslıdan değil, cezadan olmakla birlikte, vergi aslının mükelleften alınmaması hâlinde vergi de kâğıdı düzenleyen resmî daire ve noterlerden alınır. Resmî daire ve noterler ödemek zorunda kaldıkları vergi için mükelleflere rücu etme hakkına sahiptirler (DVK m. 24/son).


28. Soru

Vergi hukukunda alım satıma taraf olanların sorumluluğu nedir?

Cevap

Katma değer vergisi açısından daha fazla işlerliliği olan düzenleme şöyledir. Satıcı, sattığı malların veya hizmetlerin bedeline bağlı olarak hesaplanan KDV’den alımları nedeniyle ödemek durumunda kaldığı KDV’leri indirim konusu yaparak hesaplanan vergi lehine ortaya çıkan farkı vergi dairesine yatırır. Satıcının hesaplanan KDV’si (karşı taraftan aldığı KDV) diğer taraf olan vergi mükellefi alıcının vergi dairesine ödeyeceği KDV’den indirim konusu yapacağı KDV’yi oluşturur. Satıcı kestiği faturayı kayıtlarına geçirmiş veya geçirmemiş olsun, satışlarına yönelik hesaplanan KDV’yi alıcısı indirim konusu yapar. Ancak satıcı ilgili KDV’yi Hazineye intikal ettirmemiş olabilir. İşte bu durumda malın alıcısı ile KDV’yi Hazineye intikal ettirmeyen satıcısı arasında doğrudan veya hısımlık nedeniyle ya da sermaye, organizasyon veya yönetimine katılmak veya menfaat sağlamak suretiyle dolaylı olarak ilişkide bulunduğu tespit olunanlar, vergiden müteselsilen sorumlu tutulmuşlardır (VUK. m. 11). Burada verginin mükellefi satıcı olmasına rağmen Hazineye intikal ettirmediği KDV’den alıcı sorumlu tutulmuştur.


29. Soru

Vergi borcu nasıl doğar?

Cevap

Vergi borcu kural olarak vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile doğmaktadır. Nitekim VUK 19/2’de Vergi alacağı vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar denilmektedir.


30. Soru

Verginin tarhı ne demektir?

Cevap

Verginin tarhı, VUK’un 20. maddesinde Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir. şeklinde tanılanmaktadır.


31. Soru

Matrah ne demektir?

Cevap

Üzerinden vergi hesaplanabilecek teknik, fiziki veya ekonomik büyüklüktür. Matrah; adet, litre, kilogram, metrekare ve benzeri miktarlar esas alınarak spesifik olarak belirlenebileceği gibi, doğrudan parasal büyüklük (değer) esas alınarak advalorem olarak da belirlenebilir.


32. Soru

Tarh çeşitleri nelerdir?

Cevap

Beyana dayalı tarh, ikmalen tarh, re’sen tarh ve idarece tarhtır.


33. Soru

Beyana dayalı tarh nedir?

Cevap

Verginin hesaplanmasında, yükümlünün beyan ettiği matraha vergi tarifesinin uygulanması yoluyla gerçekleştirilen tarh işlemidir.


34. Soru

İkmalen vergi tarhı ne demektir?

Cevap

Bir vergi tarh edildikten sonra ortaya çıkan vergi farkı dolayısıyla gerçekleştirilmektedir.


35. Soru

Re’sen tarh ne demektir?

Cevap

Vergi matrahının tamamen veya kısmen defter ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkân bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır.


36. Soru

Re’sen tarh ile ikmalen tarh arasındaki fark nedir?

Cevap

İkmalen tarhiyatın söz konusu olması için, daha önce yapılmış bir tarh işleminin bulunması şarttır. Re’sen tarhiyatta ise bu şart olmayıp, daha önceden tarh işlemi yapılsın veya yapılmasın re’sen tarhiyat yapılabilmektedir.


37. Soru

İdarece tarh ne demektir?

Cevap

Verginin idarece tarhı; 29. ve 30. maddeler dışında kalan hallerde, mükelleflerin verginin tarhı için vergi kanunları ile muayyen zamanlarda müracaat etmemeleri veya aynı kanunlarla kendilerine tahmil edilen mecburiyetleri yerine getirmemeleri sebebiyle zamanında tarh edilemeyen verginin kanunen belli matrahlar üzerinden idarece tarh edilmesidir.


38. Soru

Verginin tebliği ne demektir?

Cevap

Vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe ya da ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesidir.


39. Soru

Vergilendirmede tebliğ edilecek zorunlu belgeler nelerdir?

Cevap

Vergi ihbarnameleri, ceza ihbarnameleri, ödeme emirleri, takdir komisyonlarının bazı kararları, vergi incelemesi sırasında bilgi isteyen yazılar, veraset ve intikal vergisinde ikinci ek sürenin hatırlatma yazısı, uzlaşma toplantı bildirim yazısı, uzlaşma toplantı tutanağı vb.


40. Soru

Vergi tebliği yapılacak kimse yurt dışında ise izlenecek yol nedir?

Cevap

Tebliğ yapılacak kimseler yurt dışında ise tebliğ, söz konusu ülkenin yetkili makamı tarafından yapılır. Yabancı ülkede bulunan tebliğ muhatabı Türk vatandaşı ise tebligat Türk siyasi memuru ya da konsolos aracılığıyla da yapılabilir. Yabancı ülkelerde resmî görevli olarak bulunan Türk memurlarına tebligat Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılır. Yabancı ülkede görevli olan askerî personele yapılacak tebligatlar ise bağlı bulunduğu komutanlıklar eliyle yapılır.


41. Soru

Tebliğ usulleri nelerdir?

Cevap

Posta ile tebliğ, görevliler aracılığı ile tebliğ, daire veya komisyonda tebliğ, ilan yoluyla tebliğ.


42. Soru

Görevliler aracılığıyla tebliğ hangi yollarla yapılabilir?

Cevap

Vergi dairesi çalışanları aracılığı ile, silahlı kuvvetler aracılığı ile, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla, konsolosluklar aracılığı ile, yabancı ülkenin yetkili makamı aracılığı ile.


43. Soru

Daire veya komisyonda tebliğ nedir?

Cevap

Tebligat işlemini kolaylaştırmak için tebliğ muhatabının kabul etmesi şartıyla dairede veya komisyonda da tebligat yapılması mümkündür. Bu taktirde durumun bir tutanakla tespit edilmesi ve imza altına alınması gerekmektedir. Tutanakta yazılı bulunan tarih, tebliğ tarihi olarak kabul edilir.


44. Soru

Yabancı ülkelerde tebliğ olanaksızlığı durumunda hangi yol izlenir?

Cevap

Yabancı ülkede bulunan Türk veya yabancılara yasada belirtilen yöntemlere tebliğ yapılmasının mümkün olmadığının anlaşılması durumunda ilan yoluyla tebliğ yapılır.


45. Soru

Geçici ayrılma nedeniyle tebliğ yapılamaması durumunda hangi yol izlenir?

Cevap

Posta veya memur eliyle tebligat yapılmak istenen muhatabın bilinen adresinde geçici olarak bulunmadığının tespit edilmesi durumunda da ilan yoluyla tebliğ yapılır.


46. Soru

Verginin tahakkuku ne demektir?

Cevap

Tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenebilecek aşamaya gelmesidir. Yasada yer alan bu tanımlamaya göre, tahakkuk etmiş bir vergi artık ödenebilecek bir konuma gelmiş demektir.


47. Soru

Vergilendirme nedeniyle yükümlü ile devlet arasında ortaya çıkan borç-alacak ilişkisini sona erdiren başlıca sebepler nelerdir?

Cevap

Tahsil, terkin ve zamanaşımıdır.


48. Soru

Terkin ne demektir?

Cevap

Silinme anlamına gelmektedir. Vergi hukukunda terkin, bazı koşulların varlığı durumunda devletin vergi alacağını bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran bir idari işlemdir.


49. Soru

Terkin işlemi hangi nedenlere dayalı olarak yapılabilir?

Cevap

Verginin terkin edilmesi ancak yasal koşulların bulunması durumunda mümkündür. Terkin işlemi dört nedene dayalı olarak yapılabilir: doğal afetler nedeniyle, yargı kararına dayalı, vergi hatalarının düzeltilmesi nedeniyle, amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanuna dayalı olarak.


50. Soru

Zamanaşımı nedir?

Cevap

Yasalar tarafından belirlenmiş koşullar çerçevesinde belirli bir sürenin geçmesi nedeniyle bir hakkın kazanılması veya borçtan kurtulma yoludur. Vergi hukukunda zamanaşımı ise yasada belirlenmiş olan koşullara uygun olarak yasa tarafından belirlenmiş sürenin geçmesi nedeniyle, devletin vergi alacağını isteme olanağını yitirmesidir.


51. Soru

Zamanaşımı türleri nelerdir?

Cevap

Tahakkuk zamanaşımı ve tahsil zaman aşımı.


52. Soru

Zamanaşımını kesen nedenler nelerdir?

Cevap

Ödeme yapılması, haciz uygulanması, zorla tahsil ve takip işlemleri sonucunda tahsilat yapılması, ödeme emri tebliğ edilmesi, mal bildirimi, mal edinme ve artmalarının bildirilmesi, sayılan işlemlerin kefil veya kanuni temsilci kişiliğinde gerçekleşmesi, uyuşmazlık konusu olan kamu alacaklarında yargı organı tarafından bozma kararı verilmesi, yargı organlarının yürütmenin durdurulması kararı vermesi, kamu alacağın teminata bağlanmasıdır.


53. Soru

Vergi mükellefi kimdir?

Cevap

Vergi Mükellefi, kendisine vergi kanunları gereğince vergi borcu ve/veya şekli ve usuli görevler düşen gerçek ve tüzel kişidir.


54. Soru

Vergi ehliyeti için kanuni ehliyet şart mıdır?

Cevap

Ehliyet kurumu Medeni Kanun’da düzenlenmiştir. Vergi Usul Kanunu’un 9. maddesinde “Mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şart değildir.” hük-mü yer almaktadır.


55. Soru

Vergi yükümlülüğü ya da vergi sorumluluğunun devredilmesi mümkün müdür?

Cevap

Bir kişi, başka bir kişinin ödemesi gereken vergileri ve yapması gereken diğer ödevleri üstlendiğini sözleşmeyle kabul edebilir. Ancak, bu sözleşme vergi dairesini bağlamaz.


56. Soru

Vergi sorumlusu kimdir?

Cevap

Vergi sorumlusu, kendisi gerçek yükümlü olmamasına rağmen, vergi kanunlarının emredici hükümleri dolayısıyla verginin vergi dairesine ödenmesi ve diğer bazı işlemleri yapması zorunluluğu olan kişilerdir.


57. Soru

Emlak devralanların vergi sorumluluğu var mıdır?

Cevap

Emlak vergisine tabi bir bina, arsa veya arazinin devredilmesi hâlinde eski mükellefe ait ödenmemiş emlak vergisi borçlarından devreden ve devralan müteselsilen sorumlu tutulurlar (EVK m. 30/ 7).


58. Soru

Limited şirket ortaklarının vergi sorumluluğu nasıldır?

Cevap

Limitet şirketten alınamayan vergi ve cezalar kanuni temsilciden (müdür ya da müdürlerden) aranır. Kanuni temsilciden de alınamazsa sermayedeki paylarına göre doğrudan ortaklar sorumlu olur (AATUHK m. 35). Limitet şirketin ortakları gerçek kişi olduğunda sorumlulukları tüm mal varlıklarını kapsar. Ortaklar tüzel kişi olduklarında sorumluluk tüzel kişinin mal varlığı ile sınırlı olacaktır.


59. Soru

Vergi borcu nasıl ortaya çıkmaktadır?

Cevap

Vergi borcu kural olarak vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile doğmaktadır. Vergiyi doğuran olay, vergi yasalarının verginin doğumunu bağladıkları bir işlem, olay veya hukuki durumun gerçekleşmesidir.


60. Soru

Verginin tarhı nedir?

Cevap

Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir.


61. Soru

"Matrah" nedir?

Cevap

Matrah, verginin hesaplanması için esas alınan teknik, fiziki veya ekonomik büyüklüktür.


62. Soru

İkmalen vergi tarhı nedir?

Cevap

İkmalen vergi tarhı, bir vergi tarh edildikten sonra ortaya çıkan vergi farkı dolayısıyla gerçekleştirilmektedir. Yani, ikmalen tarhiyatın olması için, önceden tarh işlemi yapılmış olmalıdır. Ve bu tarh işlemi ile karşılanmayan bir vergi farkı bulunmalıdır. Ancak bu şartlarda ikmalen (tamamlayıcı nitelikte) vergi tarhı yapılabilir.


63. Soru

Verginin tebliği ne demektir?

Cevap

Verginin tebliği vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe ya da ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi anlamına gelmektedir.


64. Soru

Verginin tebliği kime yapılmalıdır?

Cevap

Tebliğ işleminin hukuksal sonuç doğurabilmesi, yasada belirtilen kişilere ve öngörülen biçimde yapılmasına bağlıdır. Vergilendirmeyle ilgili ve hüküm ifade eden işlemler, vergi yükümlüsü, vergi sorumlusu ve ceza muhatabına yapılmalıdır.


65. Soru

Re’sen, ikmalen veya idarece yapılan vergi tarhlarında verginin tahakkuku ile kesinleşmesi arasında ne kadar süre bulunmaktadır?

Cevap

Re’sen, ikmalen veya idarece yapılan vergi tarhlarında ise verginin tahakkuku ile kesinleşmesi arasında belirli bir süre bulunmaktadır. Bu süre, yükümlünün bu tarhiyatlara dava açması için tanınmış bulunan 30 günlük süredir


66. Soru

Vergi borcunu ortadan kaldıracak durumlar nelerdir?

Cevap

Vergilendirme nedeniyle yükümlü ile devlet arasında ortaya çıkan borç-alacak ilişkisini sona erdiren başlıca üç neden bulunmaktadır. Bunlar; tahsil, terkin ve zamanaşımıdır.


67. Soru

Verginin tahsili, vergi borcunu nasıl ortadan kaldırır?

Cevap

Yükümlü ya da onun adına hareket eden kimseler tarafından ödeme yapılmasıyla vergi borcu ortadan kalkar. Bu tür ödemelerin geçerli olabilmesi için yasaya uygun biçimde yapılması gerekmektedir. Yasa verginin kural olarak yükümlünün bağlı bulunduğu vergi dairesine nakden yatırılmasını öngörmektedir


68. Soru

Verginin terkini hangi koşullarda yapılabilir?

Cevap

Verginin terkin edilmesi ancak yasal koşulların bulunması durumunda mümkündür. Terkin işlemi dört nedene dayalı olarak yapılabilir:

Doğal Afetler Nedeniyle Terkin

Yargı Kararına Dayanan Terkin

Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Nedeniyle Terkin

Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a Dayalı Terkin


69. Soru

Terkin kavramını açıklayınız.

Cevap

Devlet ve vergi yükümlüsü arasındaki borç-alacak ilişkisini sona erdiren bir neden de terkindir. Terkin, silinme anlamına gelmektedir. Vergi hukukunda terkin, bazı koşulların varlığı durumunda devletin vergi alacağını bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran bir idari işlemdir.


70. Soru

Vergi borcunun ortadan kaldırılmasında zamanaşımı ne demektir?

Cevap

Zamanaşımı, yasalar tarafından belirlenmiş koşullar çerçevesinde belirli bir sürenin geçmesi nedeniyle bir hakkın kazanılması veya borçtan kurtulma yoludur. Vergi hukukunda zamanaşımı ise yasada belirlenmiş olan koşullara uygun olarak yasa tarafından belirlenmiş sürenin geçmesi nedeniyle, devletin vergi alacağını isteme olanağını yitirmesidir.


71. Soru

Vergi usül kanununa göre tahakkuk zamanaşımı nedir?

Cevap

Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. Yasada öngörülen bu süre içinde idarenin tarh ve tebliğ işlemlerini yapmaması durumunda, vergiyi tahakkuk ettirme olanağı bulunmamaktadır. Dolayısıyla, tahakkuku yapılmamış verginin “alacak” niteliği bulunmadığından dolayı yükümlüden istenme olanağı bulunmamaktadır.


72. Soru

Tahsilat zamanşımı süresi ne kadardır?

Cevap

Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar.


Güz Dönemi Ara Sınavı
7 Aralık 2024 Cumartesi
v