Haberciliğin Temel Kavramları Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Bir gazetede vitrin sayfası ne anlama gelmektedir?

Gazetelerin ilk sayfası “baş sayfa” ya da “vitrin sayfası” olarak adlandırılır. Gazetedeki en önemli, en çarpıcı, okuyucunun ilgisini en çok çekebilecek, dolayısıyla “gazeteyi sattırabilecek” içerikler burada okuyucuya duyurulur.“Vitrin sayfası” gazete içeriğindeki haberlerin belirli bir önem sırası ile yerleştirildiği sayfa olmanın ötesinde gazetede yer alan ve iç sayfalarda daha geniş yer bulacak olan yazıların tanıtıldığı sayfadır. Gazetenin kimliği bu sayfa ile ortaya konur.

Bir gazetede "sürmanşet haber" ne zaman kullanılır?

“Sürmanşet haber” ise olağan üstü durumlarda tercih edilen, manşet haberden çok daha önemli haberlere karşılık gelir. Dolayısıyla geleneksel gazetecilik anlayışında normal bir günde sürmanşet haber uygulamasına gerek yoktur. Ancak çok daha önemli gelişmelerin yaşandığı nadir durumlarda sürmanşet uygulamasına gidilir.

Bir derginin kapağı, haber hiyerarşisine nasıl tasarlanmalıdır?

Dergilerde ise ilk sayfaya “kapak” adı verilir. “Kapak haberi” dergide en geniş şekilde yer verilen özel konu ya da habere karşılık gelir. Dergi kapaklarında genellikle sayfayı kaplayan boyutlarda tek bir fotoğraf yer alır ve bu fotoğrafın üzerinde en büyük puntolu harflerle yazılan başlık kapak haberinin başlığıdır. . Kapak fotoğrafının üzerinde ayrıca dergide yer alan okuyucunun ilgisini çekebilecek diğer haber ya da köşelere ait başlıklar da bulunur. Kimi zaman bu haberlere ait küçük fotoğraflar da kapakta uygun yerlere konulabilir.

İnternet haber portallarında ya da gazetelerin internet sayfalarında en önemli haberler genellikle sayfanın hangi bölümünde yer alır?

İnternet haber portallarında ya da gazetelerin internet sayfalarında en önemli haberler genellikle ana sayfadaki en üst bölümde yer alan görsel ya da fotoğraflarla tanımlanır. Gazetelerin “manşet” kısmına karşılık geldiği söylenebilecek bu bölümde birden çok habere ait görsel sürekli döner.

Bir haberin yayın organında yer almasında etkide bulunan unsurlar nelerdir?

Bir haberin yayın organında yer almasında etkide bulunan unsurlardan “medya içeriklerini etkileyen unsurlar” bağlamında söz edilebilir. Literatürde bu unsurlar genel olarak beş ayrı düzeyde tanımlanır. Bunlar yayın organındaki sorumlu kişilerin kişisel tecrübe, siyasi görüş ve bakış açıları (bireysel unsurlar); yayın organının yayın politikası, kurumsal amaçları, karlılık hedefi, patronaj (kurumsal unsurlar); yayın süresi, periyodu, yer ve zaman kısıtı (medya rutinleri); rakipler, reklam verenler, hammadde sağlayanlar, baskı güçleri, yasal düzenlemle ve diğer (kurum dışı) unsurlar ve ideolojik unsurlar şeklinde sıralanmaktadır.

Gazete, dergi ve internet haberciliğinde kullanılan haberde başlık kompozisyonunu oluşturan öğeler nelerdir?

Gazete, dergi ve internet haberciliğinde kullanılan haberde başlık kompozisyonunu oluşturan beş öğe vardır.Ancak her haberde bu beş öğenin de aynı anda mutlaka bulunması gerekmez. Bu öğeler şunlardır:

• Üst başlık
• Ana başlık
• Alt başlık
• Spot ve
• Ara başlıklar

İyi bir haber başlığında hangi unsurlar yer almalıdır?

İyi bir haber başlığının nasıl olması gerektiğine ilişkin belli başlı noktalar üzerinde durulacak olursa özetle şunlara dikkat edilmesi gerektiğinin altı çizilebilir:

• Başlıklar haberi okutmak için okuyucuyu isteklendirmelidir.
• Okuyucunun ilgi ve dikkatini çekmelidir.
• Haber unsurlarını içermelidir.
• Kısa ve anlaşılır olmalıdır.
• Haber metni ile çelişmemelidir.
• Haberin özünden uzaklaşılmamalıdır.
• Abartılı olmamalıdır.
• Çoklu okuma ya da yanlış anlaşılmaya yol açmamalıdır.
• İmalı anlamlar içermemelidir.
• Boş sözlerden kaçınılmalıdır.
• Habere yorum getirmemelidir.

Haber spotunun işlevi nedir?

Haber içindeki özellikleri vurgulamak, ana ayrıntıları başlık kompozisyonu içinde sergilemek için haber spotu kullanılır.

Gazete, dergi ve internet haberciliğinde görsel unsurların temel görevi nedir?

Gazete, dergi ve internet haberciliğinde görsel unsurların temel görevi haberi desteklemektir. Başka bir deyişle haberde geçen olay, kişi, konu ya da diğer unsurları okuyucuya göstermektir.

Haber yazmada en çok kullanılan haber giriş tekniği hangisidir?

Haber yazmada en çok kullanılan haber giriş tekniği özetleyici giriştir.

Bir haberde aynı tür olay ya da konuların söz konusu olduğu ya da tekrarlandığı durumlarda kullanılan giriş tekniği hangisidir?

Aynı tür olay ya da konuların söz konusu olduğu ya da tekrarlandığı durumlarda genelleyici giriş tekniği kullanılır. Böylece okurun daha önceki olayları hatırlaması ve ilişki kurması sağlanabilir.

Yazılı ya da okumaya dayalı gazete, dergi, internet ya da bu yayınlar için haber üreten ajans haberciliğinde en pratik ve en kullanışlı haber yazım tekniği hangisidir?

Yazılı ya da okumaya dayalı gazete, dergi, internet ya da bu yayınlar için haber üreten ajans haberciliğinde en pratik ve en kullanışlı yazım tekniği ters piramittir.

Ters piramit tekniği ile yazılmış bir haberde genellikle hangi giriş tekniği kullanılır?

Ters piramit tekniği ile yazılmış bir haberde genellikle özetleyici giriş tekniği ile habere giriş yapılır.

Haber yazımında dörtgen tekniği genellikle hangi durumlarda kullanılır?

Ters piramit tekniğinin uygun bulunmadığı ve genellikle bir olay değil de bir konunun ele alındığı durumlarda en çok tercih edilen tekniklerden biri dörtgen tekniğidir. Haber yapılacak bilgilerin eş değer bulunması durumunda bu tekniğe başvurulur. 

Spor haberciliğinde en çok kullanılan haber yazım tekniği nedir?

Spor haberciliğinde en çok kullanılan haber yazım tekniği kronolojik dizi tekniğidir. Bu teknikle yazılmış futbol, basketbol ya da hentbol gibi spor karşılaşmaları, okuyucunun karşılaşmayı izlemeden, sanki izliyormuş gibi hissetmesini ve önemli anlarda neler olduğunu öğrenmesini sağlar. 

Dergi ve magazin haberciliğinde yaygın olarak kullanılan, öyküleyici tarzda yazılan ve muhabirin olaya ilişkin yorumda bulunabileceği haber yazım tekniği hangisidir?

Piramit tekniği ile yazılan haberler genellikle bir öykü tarzında başlar ve haberin sonunda ne olduğu genellikle son paragrafta yer alır. Dergi ve magazin haberciliğinde yaygın olarak kullanılır. Bu yapısıyla “renkli habercilik türü” olarak da adlandırılır. Öyküleyici anlatım nedeniyle muhabirin olaya ilişkin yorumda bulunması söz konusudur.

Konuşma dili tekniği ile yazılan haberlerin özellikleri nelerdir?

Konuşma dili tekniği ile yazılan haberlerde, konuşma dilindeki gibi basit, kısa ve anlaşılır cümleler kullanılır. Bağlaç kullanımı ve dolaylı anlatım yaygındır. Bununla birlikte haberlerin anlaşılabilir özetlikte olması gerekir. Kelime zenginliği yerine, daha az kelimeyle daha çok bilgi aktarılmaya çalışılır. Halk arasında kullanımı yaygın, güncel sözcüklerle konuşulması önemlidir. Açıklamalara ve geçmiş hakkındaki bilgilere yer verilmeyebilir. Haberdeki ifadelerin sıkıcı ya da monoton olmaması, yığma bilgi içermemesi ve kendine özgü bir canlı ruhunun bulunması dikkat edilecek unsurlar arasındadır.

Cümle ve yüklem yapısına göre haber anlatım türleri nelerdir?

Bir haber metni mercek altına alındığında üç tür cümle yapısı ve yüklem görülür. Bunlar;

• Konu ya da olay anlatımı
• Dolaylı anlatım ve
• Doğrudan anlatımdır.

Haberlerde zaman unsuruna özellikle yer verilmemesinin sebebi nedir?

Son zamanlarda haberlerde özellikle zaman unsuruna yer verilmediği görülmektedir. Bunun nedeni ise haberlerin sürekli olarak güncellenmesidir. 

Radyo ve televizyon haberciliğinde en çok kullanılan haber yazım tekniği hangisidir?

Radyo ve televizyon haberciliğinde en çok kullanılan haber yazım tekniği “Konuşma Dili Tekniği”dir.