Genel Matematik Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Denklemler Ve Eşitsizlikler

1. Soru

Karesinden kendisini çıkardığımızda 12'den küçük sonuçlar bulduğumuz sayılar kümesini bulunuz.

 

Cevap

İfadeyi matematiksel bir ifadeye dönüştürürsek:

x2-x<12

x2-x-12<0

son ifadeyi çarpanlarına ayırırsak:

(x+3)(x-4)<0

Bu ifadeyi, eşitlik olsaydı, x= -3 ve x=4 sağlar idi. Bu nedenle yine 3 aralık inceleyeceğiz.

1.x<-3 aralığı. Bu aralıktan x=-4'ü ele alalım. x=-4 için (x+3)(x-4)=-1*-8=8>0 olacak ve eşitsizlik sağlanmayacaktır.

2.-3<x<4 aralığı. Bu aralıktan x=0'ı seçelim. x=0 için (x+3)(x-4)=3*-4=-12<0 olacak ve eşitsizlik sağlanacaktır.

3. x>4 aralığı. Bu arlıktan x=5'i seçelim. x=5 için (x+3)(x-4)=8*1=8>0 olacak ve eşitsizlik sağlanmayacaktır.

Bu durumda Ç=(-3,4) aralığı eşitsizliği sağlayan tek aralıktır.


2. Soru

Denklem, denklemin çözümü, çözüm kümesi, boş küme nedir? 

Cevap

Bilinmeyen içeren ve bilinmeyenin bazı değerleri için gerçeklenen eşitliklere denklem denir.

Bir denklemde eşitliği  sağlayan bir sayıya, denklemin çözümü denir.

Denklemin çözümlerinin kümesine de çözüm kümesi denir.

Denklem bilinmeyenin hiçbir değeri için sağlanmıyorsa, çözüm yok ve çözüm kümesi boş kümedir denir.


3. Soru

İkinci dereceden bir bilinmeyenli eşitsizlik nedir?

Cevap

a, b,c gerçel sayılar, a 0 ve x herhangi bir gerçel sayı olmak üzere,

ax2+ bx + c > 0,

ax2+ bx + c < 0, 

ax2+bx+c ? 0 veya

ax2+bx+c ? 0¸

seklinde yazılabilen eşitsizliklere ikinci dereceden bir bilinmeyenli eşitsizlikler denir. Böyle bir eşitsizliği sağlayan x değerlerinin kümesine de bu eşitsizliğin çözüm kümesi denir.


4. Soru

ax+b>0, ax+b≥0, ax+b<0, ax+b≤0 eşitsizliklerinde b sayısı sıfır olabilir mi?

Cevap

Elbette verilen eşitsizliklerin her birinde


5. Soru

Cebirsel ifade ne demektir?

Cevap

Bilinmeyen dediğimiz x,y,z,... gibi değişkenleri, 1,2,3,...gibi sayıları ve +,-,×, . . . , kök alma gibi işlemleri içeren ifadelere cebirsel ifade denir.


6. Soru

Albrecht Dürer’in sihirli karesinin özelliği nedir?

Cevap

Dürer'in sihirli karesi yatay, dikey ve köşegen toplamları 34 olan 4x4 bir matristir.


7. Soru

Çevresinin uzunluğu 24 metre olan diktörtgen şeklinde bir arsanın alanı 35 metrekare ise bu arsanın kısa kenarı kaç metredir?

Cevap

Kısa kenar x, uzun kenar y olsun. O zaman 2(x+y)=24 ve buradan x+y=12 olacaktır. Alanı 35 olduğuna göre xy=35 olacaktır. Bu soruyu tek bilinmeyene dönüştürmek için denklemlerden birini kullanabiliriz. x+y=12 denkleminden y'yi çekersek; y=12-x olacaktır. Şimdi bu y değerini diğer denklemde ikame edersek;

xy=35

x(12-x)=35

12x-x2-35=0 veya x2-12x+35=0 olacaktır.

Tam kare metoduyla çözersek:

x2-12x+36-1=0

(x-6)2=1 ve buradan x-6=-1 veya x-6=1 olur. Bu durumda x=7 ve x=5 bu denklemi sağlayan iki köktür. Kısa kenar sorulduğuna göre cevabımız x=5 olur.


8. Soru

İkinci dereceden bir bilinmeyenli denklemlere iki tane örnek veriniz.

Cevap

3x2-5x+4=0 ve x2-x=2


9. Soru

2x2-3x+5=0 denkleminin diskirminantı kaçtır?

Cevap

ax2+bx+c=0 denkleminin diskirminantı b2-4ac olduğuna göre verilen denklem için a=2 b=-3 c=5 değerlerini yerine yazarsak diskirminant 9-4*2*5=-31 olur


10. Soru

Diskirminantı negatif olan bir denklemin çözüm kümesi kaç elemanlıdır?

Cevap

Sıfır. Diskirminantı negatif olan bir denklemin çözümü yoktur.


12. Soru

x2-5x<0 eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz.

Cevap

Yine çarpanlarına ayıralım:

x(x-5)<0

Bu denklemin de 2 kökü bulunurdu eğer bir eşitlik olsaydı: x=0 ve x=5. Demek ki yine 3 aralık inceleyeceğiz:

1.x<0 aralığı. Bu aralıktan herhangi bir sayı seçelim: örneğin -1. x=-1 için x(x-5)=-1*-6=6>0. Demek ki bu aralıktaki sayılar eşitsizliği sağlamıyor.

2.0<x<5 aralığı. Bu aralıktan da herhangi bir sayı seçelim: örneğin 2. x=2 için x(x-5)=2*-3=-6<0. Demek ki bu aralıkaki sayılar eşitsizliği sağlıyor.

3. x>5 aralığı. Bu aralıktan da x=6 sayısını alalım. x=6 için x(x-5)=6*1=6>0. Demek ki bu aralıktaki sayılar eşitsizliği sağlamıyor.

Bu durumda eşitsizliği sağlayan tek aralık 0<x<5 aralığı olduğu için çözüm kümemiz Ç=(0,5) olacaktır


13. Soru

İkinci dereceden bir bilinmeyenli denklem nedir?

Cevap

 a,b,c gerçel sayılar ve a≠0 şeklindeki denklemlere ikinci dereceden bir bilinmeyenli denklemler denir.


14. Soru

Birinci dereceden bir bilinmeyenli denklem nedir?

Cevap

 a ve b iki gerçel sayı ve a≠0 olmak üzere,

ax + b = 0

şeklindeki bir denkleme birinci dereceden bir bilinmeyenli denklem denir.


15. Soru

Birinci dereceden bir bilinmeyenli eşitsizlik nedir?

Cevap

a,b gerçel sayılar a≠0 olmak üzeri;

  • ax + b>0
  • ax + b≥0
  • ax + b<0
  • ax + b≤0

şeklinde yazılabilen bir eşitsizliğe birinci dereceden bir bilinmeyenli eşitsizlik denir.


16. Soru

Özdeşlik nedir?

Cevap

(x + y)2= x2+2xy + y2

(x - y)2= x2-2xy + y2

eşitlikleri herhangi iki x ve y gerçel sayıları için doğrudur. Böyle eşitliklere özdeşlik denir.


17. Soru

x²-x+1=0 denkleminin çözümü nedir?

Cevap

Verilen denklem için diskriminant;

Δ=(-1)² - 4.1.1=1 - 4= -3<0

olduğundan, bu denklemin çözümü olan bir sayı yoktur.


18. Soru

Birinci dereceden bir bilinmeyenli denklemlere 3 tane örnek veriniz.

Cevap

3x+2=7, 5y-3=-3, 4z-2=1/2


19. Soru

İkinci dereceden bir bilinmeyenli eşitsizlikleri tanımlayınız.

Cevap

a,b,c gerçel sayılar, a=0 ve x herhangi bir gerçel sayı olmak üzere,ax2+bx+c>0, ax2+bx+c<0, ax2+bx+c?0 veya ax2+bx+c?0 ¸seklinde yazılabilen eşitsizliklere ikinci dereceden bir bilinmeyenli eşitsizlikler denir.


20. Soru

İkinci dereceden bir bilinmeyenli denklemi tanımlayınız.

Cevap

Bir bilinmeyen içeren ve bilinmeyenin kuv-veti iki olan bir denkleme, ikinci dereceden bir bilinmeyenli (veya kısacaikinci dereceden) denklem denir.


22. Soru

(x+3)² ≤ (x+1)² eşitsizliğinin çözüm kümesi
nedir?

Cevap

(x+3)² = x² + 6x + 9 ve (x+1)² = x²+2x+1 olduğundan x² + 6x + 9 ≤ x² + 2x +1 eşitsizliğinin çözüm kümesinin bulunması gerekiyor:

      x² + 6x + 9 ≤ x² + 2x + 1
      6x + 9 ≤ 2x + 1
      4x + 9 ≤ 1
      4x + 8 ≤ 0
      4 (x + 2) ≤ 0
      x + 2 ≤ 0
      x ≤ -2 bulunur.

Bu durumda eşitsizliğin çözüm kümesi, (-∞, -2) aralığıdır.


23. Soru

Diskirminantı pozitif olan bir denklemin çözüm kümesi kaç elemanldır?

Cevap

2. Diskirminant pozitifse denklemi sağlayan 2 tane kök olur.


24. Soru

Karesiyle kendisinin toplamı 6'dan büyük olan sayılar hangi kümeyi oluşturur?

Cevap

x2+x>6 eşitsizliğini sağlayan x sayılarının çözüm kümesi sorulmaktadır.

x2+x-6>0

(x+3)(x-2)>0

x=-3 ve x=2 bakacağımız aralıkların sınırlarını oluşturmaktadır. Yine 3 aralık incelenecektir.

1.x<-3 aralığından x=-4ü seçersek (x+3)(x-2)=-1*-6=6>0 olacağından eşitsizlik sağlanmakta

2.-3<x<2 aralığından x=0 seçersek (x+3)(x-2)=3*-2=-6<0 olacağından eşitsizlik sağlanmamakta

3. x>2 aralığından x=3ü seçersek (x+3)(x-2)=6*1=6>0 olacağından eşitsizlik sağlanmaktadır.

1 ve 3. aralıkların bileşimi çözüm kümesi olacağından Ç=(-?,-3)U(2,?)


25. Soru

Diskirminantı sıfır olan bir denklemin çözüm kümesi kaç elemanlıdır?

Cevap

1. Diskirminant sıfıra eşit olduğunda denklemin tek kökü vardır.


26. Soru

Eşitsizliklerin çözümü ile ilgili özellikler nelerdir?

Cevap

  • Bir eşitsizliğin iki tarafına aynı sayının eklenmesi veya iki tarafından aynı sayının çıkarılması durumunda eşitsizlik bozulmaz.
  • Bir eşitsizliğin iki tarafının pozitif bir sayı ile çarpılması veya bölünmesi durumunda eşitsizlik bozulmaz.
  • Bir eşitsizliğin iki tarafının negatif bir sayı ile çarpılması veya bölünmesi durumunda eşitsizlik yön değiştirir.


27. Soru

x2-3x+2>0 eşitsizliğinin çözüm kümesi nedir?

Cevap

ifadeyi çarpanlarına ayırırsak (x-1)(x-2)>0 elde ederiz. Eğer (x-1)(x-2)=0 olsaydı denklemin iki kökü olacaktı x=1 ve x=2 olmak üzere. Bu durumda inceleyeceğimiz 3 aralık bulunmaktadır.

1. x<1 aralığı: x<1 için (x-1) ve (x-2) değerlerinin ikisi de negatif olacaktır. İki tane negatif sayının çarpımı pozitif olacağından x<1 için (x-1)(x-2)>0 olur. Demek ki x<1 aralığı eşitsizliği sağlamaktadır.

2.1<x<2 aralığı: 1<x<2 için (x-1)>0 ve (x-2)<0 olacaktır. Pozitif bir sayı ile negatif bir sayının çarpımı negatif olacağından 1<x<2 için (x-1)(x-2)<0 olacak ve bu aralık eşitsizliği sağlamayacaktır.

3.x>2 aralığı: x>2 için (x-1)>0 ve (x-2)>0 olacaktır. İki tane pozitif sayının çarpımı pozitif olacağından x>2 için (x-1)(x-2)>0 olacak ve bu aralık eşitsizliği sağlayacaktır.

Bu durumda 1. ve 3. aralıklar eşitsizliği sağlamakta ve çözüm kümemiz (x<1)U(x>2) olacaktır. Yani Ç=(-?,1)U(2, ?)


28. Soru

3x2+8>0 eşitsizliğinin çözüm kümesi nedir?

 

Cevap

3x2+8>0

3x2>-8

x2>-8/3

x ister negatif olsun ister pozitif, isterse x=0 olsun yukardaki eşitsizlik mutlaka sağlanır. Bu nedenle çözüm kümesi Ç=(-?,?) olur.


29. Soru

Dikdörtgen şeklindeki bir halının boyu, eninden 1 metre fazla ve halının alanı 6m2 ise; en-boy ölçüsünü bulmak için yararlanılacak denklem nasıldır?

Cevap

Halının kısa kenarına x dersek, uzun kenarı x + 1 olur. Buradan,

x(x +1) = 6

x2+ x = 6

ya da

x2+ x -6 = 0 denklemi yazılabilir.


30. Soru

Diskriminant ?(delta) nedir?

Cevap

ax2+bx+c = 0 denklem çözümünde,  b2-4ac ifadesine  diskriminant denir ve ? = b2- 4ac’nin işaretine göre ikinci dereceden bir bilinmeyenli denklemin çözümü bulunur.


32. Soru

Bir bilinmeyenli birinci dereceden denklemi tanımlayınız.

Cevap

Bir bilinmeyen içeren ve bilinmeyenin kuvveti bir olan denkleme, birinci dereceden bir bilinmeyenli (veya kısaca birinci dereceden) denklem denir.


33. Soru

ax+b=d denkleminin çözümü nedir? (x=?)

Cevap

ax+b=d denkleminde b'yi karşı tarafa atarsak:

ax=d-b olur. Buradan da a'yı karşı tarafa atarsak:

x=(d-b)/a


34. Soru

Bir sayı ile onun yarısının 3 eksiğinin toplamı 12 ise o sayı kaçtır?

Cevap

Sayımız x olsun. O zaman soruda verilen ifadeyi denkleme dönüştürürsek:

x+x/2-3=12 olacaktır.

x+x/2=15

3x/2=15

3x=30

x=10 olur. Sayımız 10'dur.


35. Soru

Bir otomobil fabrikası her bir otomobil için 400 kg demir kullandığına göre 8.3 ton demir kullanarak en fazla kaç otomobil üretebilir?

Cevap

400kg=0.4 ton olduğuna göre, otomobil sayısı x olmak üzere eşitsizlii 0.4x=<8.3

şeklinde kurabiliriz. Buradan x=<20.75 olacaktır. Otomobil sayısı tam sayı olacağına göre cevabımız 20 olacaktır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v