Lojistik Maliyetleri ve Raporlama 1 Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Günümüz koşullarında lojistik maliyetlerinin ihtiyaca uygun bir şekilde hesaplanabilmesi için yapılması gereken öncelikli işler nelerdir? Kayıtların bilgisayarda tulmasının avantajları nelerdir?

Lojistik maliyetlerin ihtiyaca uygun bir şekilde hesaplanabilmesi için yapılması gereken ilk iş, bu amaç doğrultusunda bir muhasebe bilgi sisteminin kurulmasıdır. Muhasebe bilgi sisteminin temel yapı taşlarından birisi de kayıt sistemidir. "işletmelerde kayıtlar, kalem ve defter aracılığıyla tutulabileceği gibi bilgisayarlar aracılığıyla da tutulabilir. Ancak, günümüz küresel ticaret ve yoğun rekabet ortamında, işletmelerin işlem hacimlerinin artması ve teknolojik gelişmeler sonucunda artık işletmelerin hemen hepsi finansal nitelikte olsun olmasın kayıtlarını bilgisayar aracılığı ile tutmayı tercih etmektedirler. Kayıtların bilgisayarlar aracılığıyla tutulduğu kayıt sisteminde gerekli donanımın (bilgisayar, yazıcı vb.) yanında, kayıtların ihtiyaca uygun bir şekilde tutulması ve istenildiğinde ihtiyaca uygun veri ve bilgilerin elde edilmesi için uygun yazılım programlarına da ihtiyaç duyulmaktadır. "işletme ile ilgili finansal nitelikteki işlem ve olaylar, hesaplar aracılığı ile yevmiye defteri (günlük defter) ile defter-i kebire (büyük defter) kayıtlanmaktadır. Kayıtların bilgisayarlar aracılığı ile yapılması, kayıt sisteminin hem daha sistematik ve hızlı olmasını sağlamakta, hem de tüm işlem ve olayların eş zamanlı olarak ortaya çıktıkları maliyet yerleri ve türleri itibari ile kayıtlamaya olanak sağlamaktadır.

Muhasebe bilgi siğstemini ve önemini açıklayınız.

Muhasebe bilgi sistemi, işletme sürecinde ortaya çıkan finansal nitelikteki olayları, finansal bilgi kullanıcılarının ihtiyacına cevap verecek, finansal bilgi kullanıcısının işine yarayan bilgileri saptayan, kayıtlayan, bu kayıtları işleyen, raporlayan ve ihtiyaç duyulduğunda tekrar kullanılması için saklayan finansal bilgi sistemidir. Muhasebe bilgi sisteminde üretilen bilgiler; geçmiş faaliyetlerin değerlendirilmesi, cari faaliyetlerin kontrol edilmesi ve gelecekteki faaliyetlere yönelik kararların alınması aşamasında kâr amacı gütsün veya gütmesin tüm işletmeler açısından hayati öneme sahiptir.

Muhasebe bilgi sisteminin fonksiyonları nelerdir? 

Muhasebe bilgi sisteminin fonksiyonlarını aşağıdaki başlıklar halinde belirtip açıklamak mümkündür.
• Finansal bilgilerin saptanması
• Finansal olay veya faaliyetlerin kayıtlanması
• Finansal olay ve faaliyetlerin işlenmesi
• Finansal olay ve faaliyetlerin raporlanması
• Finansal bilgilerin saklanması

Muhasebe bilgi sisteminin fonksiyonlarının her birini detaylandırarak açıklayınız.

Finansal bilgilerin saptanması: Muhasebe bilgi sistemi içindeki en önemli konulardan biri işletme ile ilgili finansal nitelikteki faaliyet ve olayların saptanmasıdır. 

Finansal olay veya faaliyetlerin kayıtlanması: Muhasebe bilgi sisteminin en temel fonksiyonlarından biri işletme ile ilgili olarak saptanan finansal nitelikteki olay ve faaliyetleri tarih sırasına göre belirli esaslar çerçevesinde yevmiye defterine kaydetmektir.

Finansal olay ve faaliyetlerin işlenmesi: Muhasebe sürecinde hesaplar aracılığıyla yevmiye defterine kayıtlanan ve büyük defterlerde sınıflandırılan olay ve faaliyetler ham veri niteliğindedir. Bu verilerin ihtiyaca uygun bilgi haline dönüştürülmesi için belli bir işlem sürecinden geçirilmesi gerekir.

Finansal olay ve faaliyetlerin raporlanması: Muhasebe bilgi sistemi, işletme ile ilgili olarak saptayıp kayıtladığı ve niteliklerine göre sınıflandırdığı finansal nitelikteki olay ve faaliyetleri belli bir düzeyde muhasebe bilgisine sahip finansal bilgi kullanıcılarının anlayabileceği şekilde sunması işlemine
raporlama olarak tanımlanmaktadır.

Finansal bilgilerin saklanması: Muhasebe bilgi sisteminde kaydedilen veri ve oluşturulan bilgilerin tekrar ihtiyaç duyulduğunda kullanılması için saklanması gerekmektedir. Muhasebe bilgi sisteminin bilgisayar ve yazılım programlarından yararlanılarak oluşturulması durumunda finansal nitelikteki veri ve bilgiler hem elektronik ortamda saklanmakta, hem de bu veri ve bilgilerin çıktıları alınarak
arşivlenmektedir.

Muhsebe bilgi sisteminde kayıtların yeri ve önemini açıklayınız.

Muhasebe bilgi sisteminin en önemli fonksiyonlarından biri kayıttır. Çünkü işletme sahip ve yöneticilerinin çok sayıdaki olay ve faaliyeti aklında tutup buna göre farklı raporlar hazırlaması ve isabetli kararlar alması mümkün değildir. Bu açıdan bakıldığında muhasebe bilgi sisteminde kayıtlama
fonksiyonu hem veri ve bilgilerin sağlıklı bir şekilde işlenerek ihtiyaca uygun bilgiye dönüştürülmesinde, hem de söz konusu bilgilerin saklanarak ihtiyaç halinde tekrar kullanılması açısından hayati bir öneme sahiptir. İşletme ile ilgili finansal nitelikteki olayların kayıtlanması yasalar açısından bir zorunluluk
olmakla birlikte, işletmenin varlığını sürdürebilmesi açısından da son derece önemlidir. İşletme ile ilgili finansal nitelikteki olayları objektif bir belgeye dayandırarak kayıtlayıp, gerektiğinde ilgili kişi, kurum veya kurullara sunmayan işletmeler yasalara uygun davranmamış olurlar.

İşletmelerde finansal nitelikteki olay ve faaliyetlerin kayıtlanma şekillerini açıklayınız.

İşletme ile ilgili finansal nitelikteki olay ve faaliyetlerin kayıtlanmasında kullanılan tek taraflı kayıt yöntemi ile çift taraflı kayıt yöntemi olmak üzere iki yöntem bulunmaktadır. Finansal nitelikteki bir işlemin sadece bir yönünün esas alınması ilkesine dayanan kayıt yöntemine tek taraflı (basit) kayıt
yöntemi denilmektedir. Bu kayıt yönteminde finansal nitelikteki işlemin tek tarafı esas alındığı için, bu kayıt yöntemini benimseyen muhasebe bilgi sisteminin finansal bilgi kullanıcılarının ihtiyacına uygun bilgi üretmesi mümkün değildir. Çünkü işletmelerde değer hareketlerinin tek yönü bulunmaz. Bir varlıkta artış olması için bir başka varlıkta azalış olması veya bir kaynakta bir artış olması ya da her ikisinin birden oluşması gerekmektedir.

Hesap kavramının muhasebe literatüründeki yeri ve anlamını açıklayınız.

Muhasebe literatüründe hesap kavramı aynı nitelikteki finansal olayların kayıtlanmasında kullanılan çizelgeler olarak tanımlanmaktadır. İşletmenin varlık veya kaynaklarında bir artış veya azalış olduğunda bu artış veya azalışları temsil eden hesaplar kullanılarak, belgelere dayalı finansal olaylar düzenlenen
muhasebe fişleri aracılığıyla önce yevmiye defterine, ardından büyük deftere (defter-i kebir) kayıtlanır. Aynı nitelikteki işlemlerin sınıflandırıldığı büyük defterlerden (hesaplardan) yararlanılarak ve envanter çıkarmak suretiyle ihtiyaca uygun bilgi üretimine yönelik finansal raporlar hazırlanır. Finansal nitelikteki olayların hesaplar aracılığı ile kayıtlanması çift taraflı kayıt  yönteminde mümkündür.

Maliyet muhasebesi ile genel muhasebe arasındaki bilgi akışı nasıl sağlanır? 

Maliyet muhasebesi ile genel muhasebe arasında bir bilgi akışı söz konusudur. Bu bilgi akışı; işletmenin benimseyeceği kayıt düzenine göre gerçekleşir. Bu nedenle, maliyet muhasebesi sistemi kurulmadan önce, maliyet muhasebesi ile genel muhasebe arasındaki bilgi akışının hangi sisteme göre gerçekleşeceğinin belirlenmesi gerekir. Bilgi akışını sağlayacak üç ayrı muhasebe sistemi bulunmaktadır. Bunlar:
• Bağımsız muhasebe sistemi,
• Birleşik muhasebe sistemi,
• Hesap ayrılığı sistemidir.

Ülkemizde uygulanmakta olan tekdüzen hesap planını oluşturan unsurlar nelerdir? 

Ülkemizde uygulanmakta bulunan Tekdüzen Hesap Planı aşağıda belirtildiği gibi dokuz bölümden oluşmakta olup ondalık bir kodlama sistemi ile hesap isimlerinden oluşmaktadır.
1 DÖNEN VARLIKLAR
2 DURAN VARLIKLAR
3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
4 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
5 ÖZ KAYNAKLAR
6 GELİR TABLOSU HESAPLARI
7 MALİYET HESAPLARI
8 SERBEST HESAPLAR
9 NAZIM HESAPLAR

Tekdüzen hesap planında maliyet hesabı ve kayıt neye göre yapılır? 

Tekdüzen Hesap Planı’nda 7 nolu hesap sınıfı maliyet hesaplarına ayrılmıştır. Türkiye’de uygulanmakta olan muhasebe sistemine göre maliyetler 7/A seçeneği ile 7/B seçeneği olmak üzere iki farklı yaklaşım esasına göre kayıtlanabilmektedir. 7/A seçeneğine göre maliyetler fonksiyon esasına (ortaya çıktıkları yere göre) kayıtlanırken, 7/B seçeneğine göre maliyetler çeşit esasına göre kayıtlanmaktadır. Mevzuatımıza göre aktif büyüklük ve satış cirosu esasına göre belli bir büyüklüğe erişmiş üretim ve hizmet işletmelerinin maliyetlerini kayıtlarken 7/A seçeneğini kullanmaları zorunludur. Hangi aktif
büyüklüğüne veya satış cirosuna sahip üretim ve hizmet işletmelerinin 7/A seçeneğini uygulamak zorunda olduğu her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca belirlenmektedir.

Direkt işçilik giderleri 7/A seçeneğine göre kayıtlandığında kaç numaralı kod ile başlatılır? 

Direkt işçilik giderleri 72 ile başlar. Buna göre: 

720. DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
721. DİREKT İŞCİLİK GİDERLERİ YANSITMA HESABI
722. DİREKT İŞÇİLİK ÜCRET FARKLARI
723. DİREKT İŞÇİLİK SÜRE (ZAMAN) FARKLARI

Maliyetlerin 7/B seçeneğine göre kayıtlanması işlemi hangi hesap gruplarını kapsamaktadır? 

7/B seçeneğinin kullanımı için THP.’da aşağıdaki hesap grubu ile bu hesap grubu içindeki hesaplar yer almaktadır
79 GİDER ÇEŞİTLERİ (7/ B SEÇENEĞİ)
790. İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
791. İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ
792. MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ
793. DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER
794. ÇEŞİTLİ GİDERLER
795. VERGİ, RESİM VE HARÇLAR
796. AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI
797. FİNANSMAN GİDERLERİ
798. GİDER ÇEŞİTLERİ YANSITMA HESABI
799. ÜRETİM MALİYET HESABI

Lojistik maliyetler kavramı ile ne ifade edilmektedir? 

Lojistik maliyetler, lojistik faaliyetlerin yerine getirilmesi için yapılan harcama ve tüketimlerin parasal tutarı olarak ifade edilmektedir. Bu anlamda lojistik maliyetlerin yakıt, amortisman, işçilik, kira, geçiş ücretleri, yükleme, boşaltma, raf düzenleme, malzemelerin elden geçirilmesi (elleçleme), sigorta, güvenlik, iletişim gibi bir çok unsurundan bahsetmek mümkündür.

Lojistik maliyetlerin ortaya çıkış durumları nelerdir? 

Lojistik maliyetler satın alınan ilk madde ve malzeme (girdi lojistiği),
üretilen mamul maliyeti (üretim lojistiği) içinde olabileceği gibi, satılan mamulün dağıtımı (çıktı lojistiği) sırasında da ortaya çıkabilir.

Girdi lojistiğine ilişkin maliyetler nereye dahil edilir? 

Hammadde ve malzeme maliyetine dahil edilir.

Lojistik maliyetleri bağlamında düşünüldüğünde, depo kirası ve depoda çalışan personele ödenen ücretler hangi lojistik maliyet grubunda hesaplanır? 

Depo kirası, depoda çalışan personele ödenen ücretler, rafların temizliği ve düzenlenmesi gibi maliyetler çıktı (dağıtım) lojistiği bağlamında hesaplanırlar. 

8 nolu hesap sınıfı lojistik maliyetlerde hangi amaçla kullanılır? 

Mevcut muhasebe kuram ve vergi mevzuatı ve tekdüzen muhasebe sistemine göre tüm lojistik maliyetleri toplu olarak bir hesap altında izleme olanağı bulunmamaktadır. Ancak 2 Sıra No' lu MSUGT’ye göre, boş olan 8 No.lu hesap sınıfı, Tebliğdeki muhasebe ilkelerine ve eş zamanlı maliyet tespit etme yöntemine aykırı olmamak şartıyla yönetim muhasebesi amaçları için kullanılabilmektedir. Bu kapsamda, THP’de boş bırakılan 8 No.lu hesap sınıfı kullanılarak lojistik maliyetlerin toplu olarak kayıtlanması ve izlenmesi
mümkündür. Bunun için öncelikle uygun bir hesap planının oluşturulması gerekmektedir.

Yakıt maliyeti, gemi taşıma bedeli, işçilik maliyetleri gibi taşıma maliyetleri hangi lojistik maliyetleri kapsamında hesaplanırlar? 

Yakıt maliyeti, gemi taşıma bedeli, işçilik maliyetleri gibi taşıma maliyetleri girdi(Tedarik) lojistik maliyetlerine dahildirler. 

Gümrük depo kira maliyeti: 3000

Sigorta bedeli: 7500

İşletme İçi Taşıma Maliyetleri: 1.500

Depolama Maliyeti: 2.000

Elleçleme (Elden Geçirme) Maliyetleri: 3.000

Diğer Lojistik Maliyetler: 500

Yukarıda verilen maliyetler listesine göre hesaplama yapacak olan bir muhasebeci, harcamaları sınıflandırdığında toplam üretim lojistik maliyetlerini ne kadar hesaplar? 

İşletme İçi Taşıma Maliyetleri, Depolama Maliyeti, Elleçleme (Elden Geçirme) Maliyetleri, ve Diğer Lojistik Maliyetler üretim lojistik maliyetleri kapsamındadır. Buna göre, 7000 lira hesaplaması gerekir. 

Çıktı (dağıtım) lojistik maliyetlerinin hesap kodu kaç ile başlar? 

Çıktı (dağıtım) lojistik maliyetlerinin hesap kodu 850 ile başlar.