Lojistik Maliyetleri ve Raporlama 1 Dersi 5. Ünite Özet

Lojistik Maliyetlere İlişkin Maliyet Bilgi Sisteminin Kurulması

Giriş

Lojistik fonksiyonu, hammadde ve ürünün fiziki akışını ve bunlarla ilgili bilgi akışını kapsar. Lojistik kararların alımında maliyet bilgisi önemli bir yer tutar. İşletmelerdeki lojistik maliyetlerin toplam maliyetler içerisindeki payının artması bu maliyetlerle ilgili olarak bilgi gereksiniminin karşılanmasını sağlayacak çabaları arttırmıştır. Maliyet bilgi sisteminin lojistik yöneticilerinin gereksinim duyduğu bilgileri karşılayacak şekilde kurulması önem kazanmıştır.

Bilgi Sistemi Kavramları ve Yönetim Bilgi Sistemi

Veri, gerçeklik üzerinde yapılan gözlemlerin sonucunda, kullanıcılar açısından herhangi bir anlam ifade etmeyen olgular ve şekillerdir. Bu anlamdaki veri henüz işlenmemiş, düzenlenmemiş ham bilgi niteliğindedir. Veri de veri işleme sürecinden geçirilerek bilgiye dönüştürülür.

Verilerin bilgi işleme sürecinden geçirilmesiyle elde edilen sonucu gösteren bilgi ise yararlı, işlenmiş ve düzenlenmiş bir bütündür.

Bilginin sağlayacağı yararın bilgiyi elde etme maliyetinden büyük olması istenir. Bilginin yararlı olabilmesi, ilgili, zamanlı, doğru, güvenilir, tam ve özet olmasına bağlıdır. Bilginin ilgili olması, kararların konusuna ve içeriğine uygun olmasıdır. Zamanlı olması, kararların yerine ve faaliyetin yapılma zamanına uygun olarak hazırlanmasıdır. Doğru olması, faaliyetlerin olduğu gibi ifade ederek maddi hatadan arındırılmış olmasıdır. Tam olması, bir karara veya göreve ilişkin olarak gerekli olan bilginin eksiksiz ve tam olmasıdır. Özet olması, çok sayıdaki veri ile bilginin kullanım amacına uygun olarak doğru zamanda gereksinimleri karşılayacak şekilde yeterli şekilde sunulmasıdır.

Sistem belirli bir amaca yönelik olarak birbirleriyle etkileşim halinde olan unsurların oluşturduğu bütündür.

Bilgi sistemleri bilginin ulaşılması, toplanması, saklanması, işlenmesi ve dağıtılmasını sağlayan teknolojiler, uygulama ve hizmetlerin bütünüdür. Kısacası bilgi sistemleri yöneticilerin gereksinim duydukları bilgileri sağlayan sistemlerdir.

Bu sistemler yapay sistemlerdir. Karar verme sürecinde yardımcı olmaları için tasarlanırlar. Bilgisayara dayalı sistemlerdir. Bu sistemler genel olarak yazılım, donanım, iletişim, personel, dosyalar, ve prosedürlerden oluşur ve karşılıklı etkileşimleri ile bilgi üretirler. Bilgi sistemleri daha iyi hizmet, daha iyi güvenlik, rekabet avantajı sağlama, daha az hata ve daha büyük ölçüde doğruluk, sağlıklı haberleşme, etkinlik ve verimliliğin arttırılması, daha etkin bir yönetim, iş gücü maliyetlerinin azaltılması, daha etkin finansal ve yönetimsel karar verme ile yüksek kaliteli çıktılar ürünler elde edilmesini sağlar.

Yönetim Bilgi Sistemi (YBS) yönetimde karar vermek için kullanılan bilgilerin işlenmesi ve iletilmesini sağlayan bir sistemdir. YBS karar verme sürecini kolaylaştırmak için gerekli olan zamanlı ve doğru bilgiyi yönetime sunar. Organizasyonun planlama, kontrol ve operasyonel fonksiyonlarını etkin bir şekilde yürütmesini sağlar.

Maliyet Bilgi Sistemi

İşletmenin ve ilgili dış çevrenin işletme faaliyetlerini değerlendirmek için gereksinimi olan bilgileri sunmayı amaçlayan maliyet bilgi sisteminin sağladığı bilgiler şu beş temel alanda etkin değerleme yapılmasını sağlar; birim maliyetleri hesaplama, maliyet kontrolü, yönetici etkinliğini ölçümleme, planlama ve özel kararların alınmasıdır.

Bir işletmede üretilen ürün ve hizmetlerin elde edilmesi, bunların alıcılara ulaştırılıp paraya çevrilmesi amacıyla işletmelerin katlandıkları giderlerin parasal ölçüsünü, nelerden oluştuğunu ve bunların hesap planındaki yerlerine göre kayıt eden, analiz eden, yorumlanmasını sağlayan, performans değerleme yapan muhasebe bilgi sisteminin bir alt sistemidir.

Ürün veya hizmetlerin üretim maliyetini oluşturan ögelerin ölçülerek birim maliyetlere kadar geçen sürecin maliyet hesaplama konusunda uygulanan prensipler, yöntemler ve esasların tümüne maliyet hesaplama sistemi denir. Maliyeti oluşturan ögelerin kayıt edilmesi, izlenmesi ve elde dilen bilgilerin raporlanması ise maliyet kayıt sistemidir. Maliyet ögelerinin planlanması, kontrolü, analizi vb. konularda uygulanan yöntem, esas ve prensiplere de maliyet yönetim sistemi adı verilir. Maliyet bilgi sisteminin amacı bir bütün olarak maliyet bilgilerinin üretilmesi, bunların kullanıcı ve karar alıcılara sunulmasıdır. Görevi ise maliyet yönetimin gerçekleştirilebilmesi için özel maliyet hesaplamalarının yapılmasına olanak sağlayacak, işletme yönetimin gereksinim duyduğu bir raporlama sistemini sunmaktır. Maliyet bilgi sistemi işletmelerde şu amaçlara yönelik olarak oluşturulur:

  • Giderleri gereksinim duyulan şekilde ve ayrıntıda sınıflandırıp kayıt altına almak.
  • Giderleri gider yerlerine dağıtmak.
  • Giderleri doğrudan ve dolaylı olarak ürün maliyetlerine yüklemek. Böylelikle her bir ürünün birim maliyetlerini hesaplamak.
  • İş akışı, gider ve diğer maliyetlere ilişkin bilgilerin işletme içerisinde ilgili kişilere ve bölümlere iletilmesini sağlamak

Maliyet bilgi sisteminin kullanım amaçları ise şu şekilde belirtilmektedir:

  • Üretilen ürün veya hizmetin birim ve sipariş maliyetlerini hesaplayarak, bilançoda ürünü yarı mamul stoklarının ve gelir tablosunda satılan ürünlerin veya hizmetlerin maliyetini göstermek.
  • Kısa vadeli planlama ve fiyatlandırma çalışmalarına yardımcı olacak tahmini veya standart gider ve maliyetleri belirlemek.
  • Geleceğe yönelik planların ve bütçelerin yapılmasını sağlamak.
  • Yapılan giderleri sorumluluk merkezleri ve gider yerleri itibariyle ayrıntılı bir şekilde izlenmesini sağlamak, gider standartları ile karşılaştırıp sapmaları çözümlenmesini sağlamak.
  • Maliyet kontrolü ve performans değerlendirme için gereken bilgileri vermek.
  • Kalite standartlarının korunmasını sağlayarak maliyetlerin düşürülmesini sağlayacak yöntemler geliştirmek.
  • Uzun vadeli veya olağandışı kararlarda seçeneklerin maliyetlerinin sağlanması ve karşılaştırılmasını sağlayarak karar verilmesine ışık tutmak.

Bir işletmede maliyetlerin ayrıntılı olarak hesaplanabilmesi için uygulanan maliyet bilgi sistemi, mamul türüne olduğu kadar, işletmenin büyüklüğüne, organizasyon yapısına ve üretim tekniğine de sıkı sıkıya bağlıdır.

Maliyet bilgi sistemi, finansal muhasebeden aldığı maliyetlere ilişkin verileri kullanır ve yardımcı üretim gider yerleri, yardımcı hizmet gider yerleri ile üretim yerleri yönetimi gider yerlerinde biriken maliyetler, dağıtım anahtarları yardımıyla dağıtılarak esas üretim gider yerlerinde toplanır.

Lojistik Maliyet Bilgisine Duyulan Gereksinim

Maliyet muhasebesi, yönetim muhasebesine ve finansal muhasebesine bilgi sağlar. Maliyet bilgi sistemi, finansal olan ve olmayan bilgileri raporlar ve ölçer. Bu sistem işletme tarafından tüketilen kaynakların maliyetini ölçer ve raporlar.

Lojistik maliyet bilgilerinin elde edilmesi ve net bir şekilde görülebilmesi için;

  • Lojistik faaliyet süreçlerinin süreç değer analizinin yapılması,
  • Müşterinin istediği anahtar faaliyetin maliyetinin belirlenmesi,
  • Lojistik faaliyetlerin maliyetinin kesin olarak belirlenmesi ve devam eden faaliyet süreci ile ilgili maliyet yönetiminin geliştirilmesi gerekir.

Rekabet avantajı sağlamada belirleyici rol üstlenen lojistik faaliyetlerin başka bir önemli rolü de bu faaliyetler sonucu oluşan maliyetlerin daha doğru hesaplanabilmesidir.

Diğer taraftan işletmelerin karmaşık operasyonlarının yönetilmesi ve ağların kurulması için gerekli olan maliyet bilgileri de işletme yönetimlerinin gereksinimlerine yanıt veremez duruma gelmiştir. Lojistik maliyet bilgileri tek bir doğru bir şekilde ulaşılabilmesi içi, faaliyetler sonucunda oluşan maliyetlerin doğru olarak ölçülebilmesi, raporlanması ve bütünleşik lojistik yaklaşımının uygulanabilmesi ile olanaklıdır.

Lojistik faaliyetlerin öneminin artması nedeniyle bu faaliyetlere ilişkin maliyetlerin de çok özenli ve ayrıntılı izlenmesi gerekir.

Lojistik, maliyetleri veri olarak işleyen bir sistem olan muhasebe ile sürekli bir bilgi akışı içindedir. Bu nedenle istenildiğinde maliyet verilerini sağlayacak şekilde tasarlanmış maliyet bilgi sistemi, lojistik için faydalı bir kaynaktır.

Lojistik Maliyet Bilgi Sistemi - Lojistik Maliyet Muhasebesi

Geleneksel yöntemler, aslında ürün birim maliyetlerini saptamak için hazırlanmıştır. Bu nedenle de müşterilerin ve pazarların karlılığının belirlenmesi için kullanılamazlar. Dolayısıyla da lojistiğe özgü bir maliyet sistemine gereksinim duyulmaktadır. Bu sistem lojistik maliyetlerinde kaynağında tespit ederek, muhasebe bilgi sistemi içerisinde işleyip lojistik maliyet bilgisine dönüştüren bir yapıya sahip olmalıdır.

Lojistik Maliyet Bilgi Sisteminin Veri Kaynakları

Veriler bir çok farklı kaynaktan sağlanabilir. Bu kaynaklardan bazıları siparişlerin işlenmesinden, işletme kayıtlarından, lojistik sektöründen, işletme yönetimi ve lojistik operasyonlarından elde edilebilir. Lojistik maliyet sistemi açısından bakıldığında üretim işlemlerine ilişkin bilgiler, stratejik üretim planlaması, tedarik zinciri yönetimi, üretim sürecinin başlatılması, üretim sürecinin sürdürülmesi, ve üretim sürecinin tamamlanması, ,ürünlerin kontrolü ve gönderilmesi, finansal raporların hazırlanması ve diğer çıktılardan veri alınır. Lojistik yönetimi sadece ürünlerin taşınması ve hammadde tedariki ile sınırlı olmayıp üretim düzenini de kapsar.

Üretim faktörlerinin bir araya getirilmesi ile üretim sürecinin baştan sona izlenmesi, kayıt altına alınması ve karar almada kullanılması gereklidir. Karar verilirken lojistik yönetimi ve maliyet muhasebesi ilkeleri esas alınır. Bu süreçte ayrıca tasarım, üretim ve planlama, stok kontrol, üretim kontrol, kalite yönetimi, bakım ve onarım ile maliyet muhasebesi tarafından yürütülür.

İşletmelerde lojistik faaliyetlere verilen önemin artması, maliyet muhasebesi sisteminde de lojistik işlevlerinin önemini artırmıştır. Dolayısıyla lojistik maliyetlerin yönetimi; mamul kârlılığı, fiyatlandırma kararları, müşteri kârlılığı ve işletme kârlılığı da çok önemli hale gelmiştir.

Lojistik maliyetlere ilişkin bilgi sisteminin veri kaynakları, lojistik faaliyetlerin ve fiziksel dağıtımın en önemli unsuru olan sipariş işleme ile çok yönlü bilgi akışı gerektiren stok kontrolünde de kullanılan belgelerdir. Üretim işlemlerinde kullanılan belgeler şöyle sıralanabilir; ilk madde ve malzeme satın alma istek formu, ilk madde ve malzeme sipariş formu, ilk madde ve malzeme muayene ve giriş formu (teslim alma ve kontrol formu), depo kayıt formu veya stok kartı, stok etiketi, mamul ve yarı mamul teslim formu, direkt işçilik zaman (süre) formu, ilk madde ve malzeme taşıma formu, ilkmadde ve malzeme iade formu, iş emri maliyet kartı, mamul maliyet kartı, vb.

Lojistik Maliyet Bilgi Sisteminin Veri Tabanı

Lojistik bilgi sisteminde veri tabanı, sipariş işleme sistemi, işletme muhasebe kayıtları, lojistik yönetimi, lojistik sektör verileri, operasyonel veri ve rapor oluşturma olarak sıralanabilir. Genellikle veri tabanı, sipariş işleme sistemi açısından müşteri lokasyonu, sipariş günlüğü, satıcılar, kar ve sipariş durumu, işletme muhasebe kayıtları açısından lojistik faaliyetlerin maliyeti, standart maliyetler, sermaye maliyeti (stoklara bağlanan), lojistik yönetim açısından rekabet durumu, satış tahminleri, gelecekle ilgili trendler, ürün teklifleri, yeni pazarlar, lojistik sektör açısından pazar payı, mevcut ürünler, demografik trendler, ekonomik trendler, operasyonel veriler açısından nakliye (taşıma) bedeli ödeme sistemi, ulaşım günlüğü, envanter (stok) yönetimi, ürün hareketliliği ve rapor oluşturma açısından da sipariş performansı, nakliye performansı, hasar ve geri dönüşler, ürün takibi ve tahminleri, lojistik performans ve lojistik maliyet raporlarından oluşur. Veri tabanı, nakliye ödeme sistemi, ulaşım günlüğü, envanter durumu, açık siparişler, silinmiş siparişler ve çeşitli lojistik, pazarlama ve üretim faaliyetleri için standart maliyetler gibi bilgisayarda kullanılabilen veri dosyalarını kapsar.

Lojistik maliyet bilgi sistemi ile ilgili olarak üretim işletmelerinin fiziksel süreçleri ve bu süreçlerde kullandıkları veri kaynakları ve belgeler, detayda farklılık göstermekle beraber, genelde akışı birbirine benzediği için maliyet bilgi sistemindeki veri kaynaklarına ilişkin temel belgeleri veri akışını sağlayan belgeler açısından incelemek gerekir. Aslında lojistik maliyet muhasebesi sistemi veri kaynakları ile üretim işlemleri sisteminde kullanılan belgeler iç içedir. Zira maliyet bilgi sistemine veri akışını sağlayan belgeler, aynı zamanda hem üretim planlama sisteminde ve hem de özellikle üretim işlemlerinde faaliyetlerin izlenmesinde kullanılır.

Burada ilk işlem belgeleri olarak da adlandırılan ve üretim planlama ve üretim işlemleri sistemlerinde yer alan veri kaynaklarının maliyet muhasebesi sistemine temel oluşturduğu varsayımından hareketle bu sistemlerdeki belgelere dayalı maliyet muhasebesi sisteminde maliyetlerin kaydedilmesinde, hesaplanmasında ve raporlanmasında kullanılan temel veri kaynakları olarak esasen maliyet muhasebesi sisteminin belgeleri olan; Birinci Gider Dağıtım Tablosu, İkinci Gider Dağıtım Tablosu, Üçüncü Gider Dağıtım Tablosu olarak da adlandırılan sipariş maliyet kartı ve üretim maliyet raporu ele alınmıştır.

Birinci gider dağıtım tablosu , direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçiliklerin ilgili belgelere dayanarak sorumluluk merkezleri ya da esas üretim gider yerlerine doğrudan kaydedildiği; genel üretim giderlerinin karşılık (tahmini) ayrılan ya da gerçekleşen kısımlarının sorumluluk merkezi ya da yardımcı üretim gider yerleri, yardımcı hizmet gider yerleri ve üretim yerleri yönetimi gider yerleri aracılığı ile esas üretim gider yerleri ne, ancak dağıtım anahtarları (ölçütler) yardımı ile dağıtımının yapılarak kaydedildiği bir belgedir.

İkinci gider dağıtım tablosu , giderlerin ikinci dağıtımı aşamasında düzenlenen gider dağıtım tablosudur.

Üçüncü gider dağıtım tablosu olarak da adlandırılan ve işletmenin yapısına göre belirlenen sipariş maliyet kartı ve safha (evre) maliyet raporu, ikinci gider dağıtımı sonucunda esas üretim gider yerlerinde biriken giderlerin, yine belirli dağıtım anahtarlarına göre üretilen mamullere ya da siparişlere yüklenmesine olanak sağlayan belgelerdir.

FDM’nin lojistik maliyetlemede uygulanabilmesi için şu aşamaların yerine getirilmesi gerekir;

  • Tedarik zinciri fonksiyonlarını analiz etmek,
  • Süreçleri faaliyetlere bölmek,
  • Faaliyetleri gerçekleştirmede tüketilen kaynakları tanımlamak,
  • Faaliyet maliyetlerini belirlemek,
  • Maliyetleri, maliyet taşıyıcıları bazında takip etmek,
  • Toplam maliyet perspektifi ile maliyet sonuçlarını analiz etmek.

Lojistik Maliyet Bilgi Sisteminde Veri ve Bilgi Akışı

Lojistik, işletmedeki bütün sistemler (tedarik, üretim, finansman, muhasebe, pazarlama, yönetim) içinde ve arasındaki (tedarikçi, müşteri) tüm malzeme akışı ile bilgi akışlarının pazar odaklı, bütünleşik ve etkin biçimde planlanması, düzenlenmesi, iyileştirilerek geliştirilmesi ve kontrolü şeklinde tanımlanabilir. Lojistik maliyet bilgi sisteminde de veri ve bilgi akışı, standart ve fiili maliyet yöntemlerine göre ele alınır.

Standart maliyet yöntemi maliyetlerin, bilimsel çalışmalar neticesinde gerçekleşmeden önce belirlenmesi esasına dayanır. Bu yöntemde maliyetler belirlenirken mamul tasarımı ve üretim planlama birimleri ile sıkı bir işbirliği yapılır. Dolayısıyla standart maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda, üretim planlama sistemi bu maliyetlerin hesaplanmasına büyük katkı sağlar. Standart maliyet yönteminde üretim başlamadan maliyetler belirlendiği için, üretim planlama sisteminde yer alan mamul (ürün) ağacı, bu maliyetlerin hesaplanmasındaki temel belgedir. Yapılan mühendislik çalışmalarıyla ürünler için gereksinim duyulan; direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim gideri unsurları önceden belirlenmiş olduğundan, her bir ürün için maliyet unsurları itibariyle standart maliyetler belirlenmiş olur. Belirlenen bu standart tutarlar dönem başında standart maliyet kartı düzenlenerek ilgili hesaplarda muhasebeleştirilir. Böylece üretimi planlanan mamullerin maliyetleri önceden belirlenir ve proforma tabloların düzenlenmesine olanak sağlanır.

Standart maliyet yöntemi, maliyet muhasebesi sisteminin performans değerleme amacını gerçekleştirmedeki önemli bir aracıdır. Bunun için standart maliyet yöntemi, fiili maliyet yöntemi ile birlikte yürütülerek sapmalar hesaplanır. Böylece başarım (performans) değerlemesi yapma olanağı elde edilir Standart maliyet yöntemi uygulamasında üretim ile muhasebe bölümleri arasında sıkı bir işbirliği kurulur. Burada amaç verimliliğin artırılması ve üretim maliyetlerinin azaltılması için etkin bir kontrolün oluşturulmasıdır. Standart maliyetleme yöntemi, işletme yönetimine lojistik maliyetlerin kontrolünde yardımcı olur, planlama çalışmalarına katkıda bulunur. Böylece verimliliğin ve kârlılığın artırılmasında önemli veriler sağlar.

Fiili maliyet yöntemi, standart maliyet yönteminin tersine, üretim başladıktan sonra ve maliyet unsurları gerçekleştikçe üretim maliyetlerinin hesaplanmasına olanak sağlamaktadır. Bu yöntemin standart maliyet yöntemine yer vermeden uygulanması durumunda, performans değerleme amacından uzaklaşılmış olur. Fiili maliyet yönteminin uygulanması gerek belge akışı, gerekse üretim maliyetlerinin hesaplanması sürecini bütünüyle ortaya koyduğundan, maliyet muhasebesi sistemindeki veri ve bilgi akışı fiili maliyet yöntemine göre gerçekleşir. Fiili maliyet yöntemine göre maliyet muhasebesindeki veri ve bilgi akışında; üretimden gelen talepler çerçevesinde depodan çekilen ilk madde ve malzeme, eş zamanlı olarak stok kartlarına işlenir. Aynı şekilde üretimde çalışan direkt işçilik puantajları da, çalışma kartları ve barkodlu sistemler (personel takip sistemi) aracılığı ile günlük olarak insan kaynakları bilgi sistemine işlenir, ay sonunda buradaki saat ücretleri, fazla mesai, vb. ödemeler hesaplanarak, maliyet muhasebesi veri tabanı, insan kaynakları veri tabanınca güncellenir

Lojistik Maliyet Bilgi Sisteminin Kurulması

Bir bilgi sisteminin geliştirilmesi genellikle çok maliyetli bir çalışmadır. Bu nedenle geliştirilecek sistemden maksimum yararı sağlayabilmek için ayrıntılı ve özenli bir çalışma yapılması gerekir. Bir bilgi sisteminin geliştirilmesi için planlama, analiz, tasarım, yürütme ve kullanım aşamalarından geçilmektedir. Planlama, tüm sistemlerde olduğu gibi bilgi sistemleri için de gerekir. Ayrıca, bilgi sistemleri kuruluş yatırım maliyetleri oldukça fazla olan sistemlerdir. Planlama safhasında problemin farkına varma, problemi tanımlama, sistem amaçlarını kurma, sistem kısıtlarını tanımlama, fizibilite çalışması, sistem çalışma teklifi hazırlama, çalışma projesinin onayı ve bir kontrol mekanizması kurma aşamaları vardır. Analiz safhasında, planlama safhasının ardından sistem analizi yapılır. Analizin amacı, seçilen amaçları ve işletmenin fonksiyonlarını desteklemek için gerekli bilgi ve bilgi işleme hizmetlerinin ne olduğunun belirlenmesidir. Sistemle ilgili bilgi toplama, gereksinimlerin belirlenmesi olarak ifade edilir. Gereksinimlerin belirlenmesi sürecinde faaliyetlerle ilgili bilgiler tedarik edilir.

Sistem analizi aşamasında mevcut sistemin ne yapmakta olduğu ve önerilen sistemin ne yapması gerektiği sorularının cevapları aranır. Sistem tasarımı aşamasında ise önerilen sistemin, önerilen işleri nasıl yapacağı ya da sistemin bu işleri yapabilmesi için nasıl tasarlanması gerektiği sorularının cevaplanmasına çalışılır. Mevcut sistemin anlaşılmasından ve yeni sisteme olan ihtiyacın belirlenmesinden sonra yeni sistem tasarımına girişilir. Sistem tasarımı, mevcut sistemin eksikliklerini ortadan kaldırma ve işletmenin amaçlarını gerçekleştirmek için yeni sistemin ihtiyaç duyacağı süreç ve verilerin belirlenmesidir. Sistem bilgisayara dayalı ise tasarım, kullanılacak ekipman tiplerinin ayrıntılı tasarlanmasını içerebilir.

Ayrıntılı sistem tasarımında, önceden belirlenen her bir görevle ilgili girdiler, çıktılar, süreçler ve dosyalarla ilgili tasarımlar netleştirilir. Böylece, girdiler ve çıktılar, çalışırken işlenen fonksiyonlar, iş prosedürleri, veri modelleri ve kontrolleri tanımlanır. Bu aşamada çıktı tasarımı, girdi tasarımı, işleme tasarımı, dosya ve veri tabanı tasarımı, kullanıcı arayüz tasarımı yapılır. Yürütme aşaması, çalışan bir sistem üreten fiziksel ve kavramsal kaynakların temin edilmesi ve sistemle bütünleştirilmesi olarak tanımlanır. Kullanım aşaması ise beş adımdan oluşur. Bunlar, sistem kullanma, sistemin denetimi, sistem bakımı, yeniden tasarlama teklifinin hazırlanması ve sistemin yeniden tasarlanmasının onaylanmasıdır. Bir işletmede lojistik maliyet bilgi sistemi kurulurken, üzerinde durulması gereken en önemli konu sistemin işlevselliği açısından işletmede hangi lojistik bilgilere, ne zaman, nerede, hangi biçimde ve ne miktarda ihtiyaç duyulacağıdır. Bunun yanı sıra üretim ve diğer faaliyet süreçlerinde hangi bilgilere öncelik tanınacağı değerlendirilir. Bilgilerin sınıflandırılması, sıralanması, birleştirilmesi, özetlenmesi ve raporlanması bu konuda yetkinliği olan insanlar tarafından yapılmalıdır. Çünkü alınacak kararların etkinliği söz konusu raporların kalitesine bağlıdır. Ayrıca ihtiyaç duyulan bilgilerin maliyetinin bu bilgilerden sağlanan yararlardan daha yüksek olmaması gerekir. Lojistik maliyet bilgi sisteminin tasarımında önemli bir husus da işletme mensubu olmayan uzman bir grubun yaptığı tasarımın teorik bir çalışmadan öteye gidememesidir. Tamamen işletme personelinden oluşan bir grubun yapacağı bir tasarım ise, işletme içi ilişkilerden kaynaklanan bazı sınırlamaların veya zorlamaların etkisinde kalır. Buna göre lojistik maliyet bilgi sistemi tasarımının örgüt içi veya dışı, uzman personelden oluşan bir ekip tarafından yapılması daha yararlı olur. Bu nedenle lojistik maliyet bilgi sisteminin kurulmasında sistem analistlerinden, muhasebe meslek mensuplarından, endüstri mühendislerinden, işletmecilerden, vergi uzmanlarından, yöneticilerden, lojistik bölümü yöneticilerinden, bilgisayar uzmanlarından ve ilgili olabilecek diğer elemanlardan oluşan bir takım çalışmasının yapılması gerekir.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi