Uluslararası Lojistik Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Lojistik merkezlerin doğma nedenlerinden belki de en önemlisi artan ticaret hacminin ve beraberinde gelen lojistik hareketliliğin şehir içinde yaptığı baskılardır. Tüm dünyada artan küresel ticaret ülke ekonomilerine olumlu bir etki yapar, satışları artırır, iş dünyasını canlandırır ve dengeler. Ancak bu olumlu etki, ağır taşıtların daha fazla kullanılmasına dolayısıyla hava kirliliğine sebep olur ve oluşturduğuşehir içi trafik tıkanıklıklarıyla insanların yaşam kalitesini bozar. Ayrıca bölgesel rekabetçiliği de artırır. Artan ticaret hacmine ve yük taşımacılığına paralel olarak ağır taşıtların şehir yaşamının kalitesini olumsuz etkilememesi için tek çözüm ağır taşıtların şehir içinde kat ettikleri mesafeyi ve ağır taşıt temelli trafik tıkanıklığını azaltmaktır. Lojistik merkezler bu problemlere çözümdür.

Temelde lojistik merkezlerin ana amaçları, lojistik zincirinin, yük taşıma araçlarının, depo kullanımının ve iş gücünün optimizasyonu ile toplu taşıma ve personel maliyetlerinin enküçüklenmesidir. Lojistik merkezler hem ekonomik açıdan bölgenin kalkınmasını sağlamakta hem de çevreye karşı daha duyarlı faaliyetlerde bulunmaktadır.

• Coğrafî konum

• Demiryolu, denizyolu, karayolu, iç suyolu ve boru hattı bağlantıları

• Kombine taşımacılık altyapısı, intermodal/multimodal terminaller

• İhracat, ithalat, transit ve gümrük rejimlerinde ticaret odaklılık

• Bölge ülkelerine yakınlık

• Üretim merkezlerine yakınlık

• Tüketim merkezlerine yakınlık

• İş süreçlerinde standartlaşma

• Y asal çerçevede basitlik

• Gelişmiş bilgi ve iletişim teknolojileri altyapısı

• Lojistik üs saha genişliği (ofisler, konteyner alanları, araç parkları, depolar, vb.)

• Liman altyapısı; teknik donanımlar; vinçler, forkliftler vb.

• Rıhtım uzunluğu (denizyolu), pist uzunluğu (havayolu)

• Ro-Ro ve yolcu terminalleri

• Transit taşımacılık için elverişlilik

• Lojistik işletmeleri için ofisler

• Gümrük yönetsel birimleri

• Dağıtım merkezleri

• Ambalaj, paketleme, elleçleme hizmetleri

• Sigorta hizmetleri

• Bankacılık ve finans kurumları

• Kapalı ve soğutmalı depolar, silolar

• Tehlikeli madde depolama merkezleri

• Tersaneler, bakım ve onarım hizmetleri

• Havayolu kargo taşımacılığında hizmet veren pistlerin sayı ve uzunlukları

• Havayolu eşya taşımacılığında gelişmiş yer hizmetlerinin varlığı

• Lojistik eğitim kurumlarının varlığı ve meslekî eğitimlere elverişli mekânlar

• Lojistik meslek kollarında çeşitlilik ve uzmanlaşmış insan kaynakları

• Sosyal mekânlar, konaklama, dinlenme ve eğlence alanları

Bir lojistik merkezin en az 250 hektar yüzölçümü olması, bir metropolün içinde ya da yakınında olması, karayoluyla ulaşım imkanı, demiryolu bağlantılarına sahip olması, çok türlü taşıma tesislerine, limanlara, iç suyollarına ve havaalanlarına yakınlığıyla doğrudan erişim imkanı, planlı imar, modern ofisler ve binalar ile gelişmiş iletişim ve bilgi teknolojisi altyapısı sayılabilir.

İntermodal taşımacılık ne anlama gelmektedir?

İntermodal taşımacılık, ürünlerin aynı taşıma birimi içinde herhangi bir müdahalede bulunulmaksızın birden fazla taşıma birimiyle taşınmasıdır. Lojistik merkezlerde bu aktarımların yapılabilmesi için terminaller kurulmaktadı

Multimodal taşımacılık daha genel bir kavramdır. En az iki farklı taşıma yöntemiyle, demiryolu ve karayolu ile taşınan ürünlerin limanda birleştirilmesi veya ayrıştırılarak taşınması multimodal taşımacılıktır.

Bir lojistik merkez projesinin taşıması gereken temel yapı özellikleri, master plan, tek bir merkezden yönetim, şehirlere yakınlık, kaliteli yerleşim, açık ve kapalı stok alanları ve yardımcı destek hizmetlerdir.

Lojistik merkezlerde verilen hizmetler nelerdir?

Bir lojistik merkezin sahip olması gereken hizmetler şunlardır: Farklı ebat ve türlerde depo ve tesisler, gümrük hizmetleri, banka, postane, kargo ve sigorta firmaları, sosyal, eğitim ve sağlık tesisleri, güvenlik hizmetleri, hukuk büroları, kamuya açık telefon, toplu taşıma ile ulaşım altyapısı, yükleme–boşaltma işlemleri için yerler ve park alanları, oteller, lokanta ve kafeteryalar, yakıt ikmal istasyonları ve araba yıkama merkezleridir.

Lojistik merkezlerin yönetim görevleri nelerdir?

• Altyapısal Gereklilikleri Belirlemek: Karayolu bağlantıları, demiryolu bağlantıları, limanlarla olan bağlantılar.

• Lojistik Merkezin Yapısal Unsurlarının Belirlenmesi: Gümrük binaları, posta, banka, sigorta hizmetleri, ofisler, intermodal terminaller, depolar, diğer genel servisler.

• İş Planı: Bir lojistik merkezi yönetenler, yönetsel amaçlarına göre yatırım ve gelişme planıoluşturmalıdırlar.

• Genel altyapıları, depoları ve bütünleşik hizmetleri oluşturmak: Lojistik merkez yönetim şirketi, yerleşim planı ve iş planı tamamlandıktan sonra tüm altyapının inşasından sorumludur.

• Taşıyıcılara yer kiralanması, depo ve ofislerin kiralanması, depo ve ofislerin satılması: Lojistik merkezinin kiralama ve satış işlemlerinden sorumlu olup ticarî işleri/pazarlama işlerini ve yasal işlemleri halleder.

• Lojistik merkezinin idarî, malî, ticarî ve operasyonel yönetimi.

• Ortak alanların bakımı ve korunması ile yönetimi.

Lojistik merkezlerin temel kullanım işlevleri nelerdir?

• Taşımaların birleştirilmesi

• Ürünlerin birleştirilmesi

• Müşteri hizmeti

•  
   

Performans ölçüm sistemlerinde genel olarak yapılan hatalar nelerdir?

• Çok fazla veri ile ilgilenilmesi

• Kısa döneme odaklanılması

• Raporların geçmiş deneyimlere ve sezgilere göre oluşturulması

• Verilerin çok fazla özetlenmesi sonucunda anlamsızlaşması

• Yetersiz sayıda ölçütün kullanılması (genellikle finansal ölçütlere odaklanılması, müşteri ve çalışanların tatmini gibi uzun dönemli ölçütlerin değerlendirilmemesi)

• Çelişkili ve gereksiz verilerin toplanması

• Yanlış performans ölçümünün sürdürülmesi (bir alan için uygun olan bir performans ölçümü

  diğer alanlar için anlamsız olabilir)

• Rekabetin özendirilmesi ve takım çalışmasının olumsuz olarak etkilenmesi

• Gerçekçi olmayan ve anlamsız ölçütlerin kurulması

• Ölçümler arasındaki sürenin belirlenmesi

• Müşterinin ihmal edilmesi

• Yanlış alanlara odaklanılarak yanlış soruların sorulması

• Performans ölçüm sisteminin amacının anlaşılmaması

• Belirli (S-Specific): Hedefler yapılan iş ile ilgili olmalı, “belirli (somut)” olmalıdır.

• Ölçülebilir (M-Measurable): Standartlar/hedefler objektif ve “ölçülebilir” olmalıdır. Hedefin başarısının nasıl ölçüleceği belirlenmelidir. Standartlar nicel ise ölçüm daha kolaydır, ancak nitel olduğunda biraz daha dikkat etmek gerekir.

• Ulaşılabilir (A-Achievable): Standartlar zorlayıcı olmakla birlikte “ulaşılabilir” olmalıdır. Hedefler asla başarılamayacak zorlukta olmamalı ve çok kolay başarılabilecek düzeyde de olmamalıdır.

• Gerçekleşebilir (R-Reasonable): Hedefler “gerçekleşebilir” (uygun, makul) olmalıdır.

• Zaman Sınırlı (T-Time-Bound): Hedeflerin gerçekleştirilmesi “zaman sınırlı” (altı aylık veya

  yıllık) olmalıdır.

Lojistik performansının ölçümü için olası yaklaşımlardan bir tanesi lojistik iş süreçlerinin ölçümüdür.Keeping Score yazarları çoğu lojistik yöneticisinin depolama, taşıma ve diğer iç lojistik faaliyetlerinin performanslarına odaklanarak ölçüm yaptıklarını, müşterilerini tatmin edecek dış faaliyetlere genel olarak dikkat etmediklerini belirtmektedirler.

Lojistik süreçlerinin ölçümünde dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?

• Lojistik ölçütlerinin stratejiyle uyumlu olması

• Müşteri ihtiyaçlarının tam olarak anlaşılması

• Müşteri hizmeti sağlamanın maliyetlerinin bilinmesi

• Lojistikte bir “süreç” bakış açısına sahip olunması

• Anahtar ölçütlere odaklanılması

• Etkin olmayan ölçme faaliyetlerini durdurulması

• Ölçümü etkin yapılabilmesi için doğru veri kaynaklarını takip edebilen teknolojinin kullanılması

Lojistik sistemlerin tasarımında ve analizinde kullanılan ve sayısal olarak tanımlanamayan nitel performans ölçütleri nelerdir?

• Müşteri memnuniyeti: Müşteri memnuniyetinin derecesi alınan hizmet ya da ürünle belirlenir ve bu hem iç hem de dış müşterilerle uygulanabilir.

• Esneklik: Talepteki dalgalanmalara karşı lojistik sistemlerin verebileceği yanıtın derecesidir.

• Bilgi ve malzeme akış entegrasyonu: Lojistik sistem içerisinde yer alan tüm aşamalar arasındaki bilginin akışı ve malzemelerin taşınmasının entegrasyon derecesidir.

• Etkili risk yönetimi: Lojistik sistemlerin hepsi doğal olarak birçok risk unsuru içerir. Etkili risk yönetimi bu risklerin etkisini veya olasılığını enküçüklemenin derecesi olarak tanımlanır.

• Tedarikçi performansı: Hammaddelerin üretim firmalarına zamanında ve iyi koşullar altından dağıtılmasının derecesidir.

•  

Lojistik sistemlerin tasarımında ve analizinde kullanılan ve sayısal olarak ifade edilebilen nicel performans ölçütleri nelerdir?

Lojistik sistemlerin tasarımında ve analizinde kullanılan ve sayısal olarak ifade edilebilen nicel performans ölçütleri, direkt olarak maliyet ya da kara dayalı ölçütler ve müşteri sorumluluğuna dayalıölçütler olmak üzere iki grupta toplanabilir.

Maliyete Dayalı Ölçütler:

• Maliyet enküçüklemesi: En çok kullanılan araçtır. Maliyet genel olarak tüm lojistik sistemi için ya da özel iş birimleri için enküçüklenir.

• Satışların enbüyüklenmesi: Satış karını ya da birim satışların sayısını arttırmaktadır.

• Kar enbüyüklemesi: Karı maksimize etmeyi amaçlar.

• Envanter yatırım enküçüklemesi: Envanter maliyetlerini enküçükler. Bu maliyet ürün maliyetlerini ve elde tutma maliyetlerini kapsamaktadır.

• Yatırım geri dönüş enbüyüklemesi: Üretim için yapılan yatırımın geri dönüş oranınıenbüyüklemeyi amaçlar.

  Müşteri Sorumluluğuna Dayalı Ölçütler:

• Doluluk oranı enbüyüklemesi: Müşteri siparişlerinin zamanında eksiksiz olarak yerine getirilmesinin enbüyüklenmesini amaçlar.
• Ürün gecikmelerinin enküçüklenmesi: Planlanan ürün dağıtım tarihi ile gerçekleşen ürün dağıtım tarihi arasındaki sürenin enküçüklenmesi amaçlanır.
• Müşteri teslim süresinin enküçüklenmesi: Sipariş verildiği zamandan siparişin müşteri tarafından alınmasına kadar geçen zamanın enküçüklenmesi amaçlanır.
• Temin süresinin enküçüklenmesi: Bir ürünün üretimine başlanmasından o işlemin bitişine kadar geçen sürenin enküçüklenmesi amaçlanır.

SCOR modeli kapsamında tanımlanan beş temel performans göstergesi nedir?

• Dağıtım güvenilirliği: Tedarik zincirinin doğru ürünü, doğru yere, doğru zamanda, doğru şekil ve ambalajda, doğru miktarda, doğru dokümanlar ile doğru müşteriye dağıtım performansı.

• Cevap verilebilirlik: Tedarik zincirinin ürünleri müşteriye ulaştırma hızı, bir başka deyişle sipariş karşılama çevrim süresi.

• Esneklik: Tedarik zincirinin, rekabet gücünü korumak ya da arttırmak adına pazardaki değişikliklere cevap verebilme çevikliği.

• Maliyetler: Tedarik zincirinin yönetimi ile ilgili tüm maliyetler.

• Varlık yönetim etkinliği: Talebi karşılamak amacıyla tedarik zinciri organizasyonunun sabit varlıklar ve işletme sermayesi gibi varlıklarını yönetme verimliliği.

SCOR (Supply Chain Operation Reference) Modeli veya Türkçe açılımı ile “Tedarik Zinciri Çalışma Referans Modeli”, tedarik zinciri yönetimi için endüstriler arası bir standart olarak 1996 yılında Tedarik Zinciri Konseyi (Supply Chain Council) üyesi şirketler tarafından hazırlanmıştır.

SCOR modeli beş temel süreç üzerine kurulmuştur: Planlama, Tedarik, Üretim, Dağıtım ve Geri Dönüşler.