Uluslararası Lojistik Dersi 2. Ünite Özet

Giriş

Lojistik sektörü sürekli gelişmektedir. İlerleyen zamanda daha da önem kazanacak sektörlerden olacaktır. Bunun nedeni dünya genelindeki taşımacılıktaki artıştır. Bunun nedeni üç ana başlık altında toplanabilir:

• Dünya genelinde üretim ve hizmetler sektöründe Tam Zamanında Üretim (Just In Time) geçiş yapılmaktadır. Böylelikle stok tutmadan fabrikalar gerektiğinde hammadde ve yarı mamul tedarik etmektedir.
• Küreselleşmenin etkisi ile uzmanlaşma daha da yaygınlaşmaktadır. Böylelikle bir çok ürün farklı noktalarda üretilmekte ve buradan dağıtılmaktadır. Uluslararası anlaşmalar ve işbirlikleri de yeni dağıtım kanallarının oluşturulmasını sağlamıştır.
• Teknolojik gelişmeler de ulaşım ve iletişimi kolaylaştırmıştır. Bu da gerektiğinde taşımacılık faaliyetlerinin izlenmesi ve yeniden yönlendirilmesi kolaylaştırmıştır.

Lojistiğin temeli taşımacılık olup, taşımacılığın gelişiminde üç önemli gelişme etkili olmuştur. İlk gelişme tarım devrimidir. Tarım devrimi yerleşik düzene geçişi sağlamıştır. Tarım devrimi ürünlerin saklanmasını ve gerektiğinde farklı noktalara dağıtılmasını gerektirmiştir. Bunu izleyen diğer gelişme sanayi devrimidir. Sanayi devrimi makineleşmeyi ve kolayca büyük miktarda üretim yapılmasını sağlamıştır. Organizasyonların kurulmasını, iş bölümünü ve uzmanlaşmayı teşvik etmiştir. Bunun yanında dünya savaşları gereksinmelerin karşılanması için yürütülen çabalar lojistik alanında planlama çalışmalarının önünü açmıştır. Üçüncü gelişme ise bilişim devrimidir. Her türlü verinin sayılaştırılması ile bilgi kolaylıkla çoğaltılmakta, dağıtılmaya ve yaygınlaştırılmaktadır. Bu da verinin işlenip bilgiye dönüştürülmesini ve karar verme sürecinde kullanılmasını sağlamıştır.

Taşımacılık Nedir ve Taşımacılığı Kim Yapar?

Taşımacılık genel anlamıyla bir nesnenin taşıma araçlarını kullanarak bir yerden başka bir yere taşınmasıdır.. Taşıma iki yönlüdür. Hem ürünün dağıtılması (ürünlerin müşterilere ulaştırılması) hem de ürünün toplanması (bozuk, iade ürünler ile boş kasaların toplanması) biçiminde olabilmektedir. Ürünlerin toplanması ve geri getirilmesi için yapılan taşımacılığa tersine lojistik (Reverse Logistics) denilmektedir. Taşıyıcılıkta kalite, fiyat, zaman ve çevre gibi ölçütler dikkate alınmaktadır. Buna göre başarılı bir taşımanın şu özelliklere sahip olması gereklidir:

• İstenilen zamanda, istenen yere gitmiş olmalıdır. (Yurt içi ve yurt dışı)
• Taşıma sonunda ürün hasarsız olarak teslim edilmeli, hasarlı ise telafi edilmelidir (Sigortalama)
• Taşıyan firmanın hizmet kalitesi müşteriyi memnun edecek düzeyde olmalıdır.
• Taşıma işinin bedeli müşteri açısından kabul edilebilir olmalıdır.
• Taşımanın çevreye olan zararı en az seviyede olmalıdır. Buna yeşil lojistik (Green Logistics) denilmektedir

Taşımacılık genel anlamıyla bir nesnenin taşıma araçlarını kullanarak bir yerden başka bir yere taşınmasıdır. Taşımacılıkta eşya taşınması ve daha özelde ürün olarak tanımlanan her türlü ticari malın taşınması anlaşılmaktadır. Taşıma iki yönlüdür. Hem ürünün dağıtılması (ürünlerin müşterilere ulaştırılması) hem de ürünün toplanması (bozuk, iade ürünler ile boş kasaların toplanması) biçiminde olabilmektedir. Buna göre iyi organize olmuş, bilgi sistemlerini kullanan ulusal ve Uluslar arası taşımacılığın gereklerini yerine getirebilecek yapılara gereksinim vardır. Günümüzde gümrükleme gibi ek hizmetler nedeniyle bu taşımacılık işlerini yapan yüklenici firmalar Freight Fowarder (FF) veya daha iyi bir ifadeyle Lojistik Servis Sağlayıcı (LSS) olarak isimlendirilmektedir. Ürünlere ait taşıma, depolama, elleçleme (handling ) ve gerektiğinde ambalajlama ve etiketleme, sigortalama ve gümrükleme hizmetlerini verebilen, bilişim teknolojileri ile izleyen, yürüten ve kontrol eden yüklenici firmalar LSS olarak isimlendirilmektedir. FF ve LSS bir araya geldikleri federasyonlarına FIATA (International Federation of Freight Forwarders Associations) adı verilmektedir. LSS ürünlerin taşınması için uygun taşıma araçlarını, taşıma yönetiminin, taşıma kanallarının ve ağının seçilmesinden sorumludur. Bir LSS'nin yaptığı işler temel olarak aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Taşıma yönteminin gerçekleştirilmesi: Ürün özelliklerine göre taşıma araçlarının ve türünün seçer. Filo tasarımını yapar. Taşıma tipini belirler. Ürün dağıtım kanallarını belirler. Araç rotalarını tasarlar. Araç yükleme problemlerini çözer. Taşıma için gerekli olan her türlü belgeyi düzenler.
2. Depo, antrepo hizmetlerinin verilmesi: Depo yerlerini, kapasitesini ve türlerini seçer. Ürün niteliklerine göre depo özelliklerini belirler. Depolamada kullanılacak olan araç ve gereci temin eder. Elleçleme işlemlerini gerçekleştirir. Gerekiyorsa yük birleştirme işlemlerini yapar. İsteniyorsa barkod (EAN-UCC kodları) ve ambalajlama yapar. Faaliyetleri izlemek için RFID ( Radio Frequency Identification) ve etkin veri paylaşımı için EDI (Electronic Data Interchange) teknolojisini kullanır.
3. Sigortalama: Yapılacak sigorta türlerini belirler. Ürünlerin sigortalanması ve buna ilişkin tüm resmi belgeleri düzenler.
4. Gümrükleme : Ürünü gümrükten geçirir. İthalat ve ihracat için gerekli resmi belgeleri düzenler. Gümrük işlemlerini, yurt dışına giden ürünleri varış noktasına kadar izler.
5. Diğer : Stok Yönetimi: Depolanacak olan ürünlere ait stok miktarlarını kontrol eder ve stoktaki ürünü yeniler. Tahminleme : Taşınacak olan ürün miktarları ile elde edilecek gelir gibi konulara ilişkin kestirimler yapılır. Banka ve Ürün Bedeli Tahsilatı İşlemleri: Taşıma işlemleri bittiğinde işi yaptıran firma adına tahsilat işlemlerini yapar. Bilgi Sistemlerini Kullanarak Ürünü ve Araçlarını İzleme: Özellikle GIS ve GPS kullanarak araçları ve yükü eş zamanlı izler. Müşteri İlişkileri Yönetimi (Customer Relationship Management-CRM): Müşterileriler ile olan ilişkilerin ve beklentilerinin izlenmesi, müşteri memnuniyetinin arttırılması vb önlemleri alır.

Taşıma Yönetimi

Taşıma yönetimi LSS'nin taşıma ilgili olarak yapacağı işleri kapsar. Bunlar:

1. Taşınacak Ürün
2. Taşıma Araçları
3. Taşıma Ağı

Bu unsurların özelliklerine göre ele alınması gereken farklı karar problemleri ortaya çıkar.

Taşınacak Ürün: Taşınacak ürünün özellikleri ve taşıma sırasında gerektirdiği koşullar, taşıma şeklini ve kullanılacak olan araç türüne ait kararları doğrudan etkiler.

• Ürün Miktarı, Şekli ve Sıklığı: Taşınacak ürünün katı, sıvı veya gaz olması ve miktarı taşıma şeklini etkilemektedir. Ağır ve hacimli yüklerin miktarı fazla ise taşınması için tren ve gemi gibi birim taşıma maliyeti düşük taşıma araçları seçilmelidir. Ürün çeşitliliği ve ambalajlama şekli, ambalajların türü, üst üste konulabilmesi gibi bilgiler de önemlidir. Mevsimsel olarak azalan veya artan ürünler için farklı taşıma araçları belirlenir.
• Ürünün Taşımadaki Dayanıklılık Özellikleri: Yükün taşıma sırasında fiziksel hasara karşı dayanıklılığıdır. Nem ortam sıcaklığı, titreşim, basınç ve ortamdaki ışık miktarı taşıma aracı ve türünün seçiminde önemli etkenlerdir.
• Ürünün Niteliği: Yükün kimyasal veya biyolojik özellikler gösterip göstermemesidir. Yan yana taşınmaması gereken ürünlere dikkat edilmelidir. Biyolojik etkilerden korunması gereken ürünler için önlem alınmalıdır.
• Ürünün Değeri: Değerli ürünlerin taşınması sırasında güvenlik birimleri ile işbirliği yapılmalıdır. Güzergahın önceden belirlenip gerekli önlemlerin alınması zorunludur. Gerekiyorsa zırhlı araç gibi ek donanımda kullanılabilir.
• Ürünün Periyodikliği ve Zamanlılığı: Ürünün teslim zamanı kesin bir tarih veya belirli bir zaman aralığı olabilir. Tam zamanında üretim felsefesini gereği ürünlerin periyodik olarak ve belirli bir zaman aralığı içerisinde fabrikaya ulaştırılması gerekebilir. Bu da taşıma aracı ve şeklini etkiler.
• Ürünün Taşımada Özel Ekipman veya Yükleme Boşaltma Noktası Gerektirmesi: Taşınacak olan ürünün ambalajlama biçimi özel ekipmanlar ile bunların bulunduğu yükleme boşaltma tesislerine gerektirebilir.

Taşıma Araçları: (Konu ile ilgili bilgi birinci bölümde verilmiştir.) Taşıma şekilleri genel olarak şöyledir:

• Karayolu taşımacılığı
• Denizyolu taşımacılığı
• Demiryolu taşımacılığı
• Havayolu taşımacılığı
• Boru hattı taşımacılığı
• Birleşik (Kombine) taşımacılık

Bunlardan hangisinin seçileceği konusunda maliyet, hız, izlenebilirlik, esneklik, güvenilir olma ve yükün özel ekipman gerektirmesi kriterlerine bakılır. Maliyet, birim taşıma maliyetini ifade eder ve düşük olması istenir. Hız ise ürünün teslimi için gereken süreyi ifade eder ve ürün ömrüne göre değişir. İzlenebilirlik taşımanın gerçek zamanlı olarak takip edilebilirliğini ifade eder. Esneklik, herhangi bir sorunla karşılaşıldığında çözümün kolayca bulunup bulunmadığını ifade eder. Güvenilir olma, bir ürünün hasar veya zarar görmeden ve zamanında teslim edilip edilmediğini belirtir. Son olarak ürünün yükleme ve boşaltmada özel bir ekipman gerektirip gerektirmediği de önemlidir. Taşıma türlerinin bazıları tek başına, bazıları da bir arada kullanılabilir. Boru hattı taşımacılığı özel bir tür olduğu için kullanım alanı daha sınırlıdır. Birleşik taşımacılık denildiğinde karayolu ile diğer taşıma türlerinin birlikte kullanılması ifade edilir. LSS açısından taşıma filosuyla ilgili izlenecek olan strateji üç türlüdür:

• Özel Filoya Sahip Olma (Private Transportation): Firmanın kendi veya kiraladığı araçlar ile taşıma işini yapmasıdır. Müşteriye ulaşma ve teslim zamanlarına uymak açısından firmaya yararlıdır. Araç satın alma, bakım, işletme, sigorta vb masrafları şirkete yükler. Ayrıca filonun büyüklüğü ve araçların nasıl rotalanacağı, nasıl izleneceği, personel ataması gibi kritik kararların verilmesini gerektirir.
• Anlaşmalı Taşıma (Contract Transportation): Firmanın yapılacak olan tüm taşıma işlerini bir başka firma ile anlaşarak ona yaptırmasıdır. Bir işi, kendi başına yapabilecek iken tamamen başka bir firmaya devretmesine dış kaynak kullanımı (outsourcing) denir. Bir firma bütün taşıma işlerini anlaşarak başka bir firmaya devretmesine anlaşmalı taşıma denir. Bütün lojistik faaliyetlerinin özellikle de bir LSS'ye devredilmesine 3PL (Third Party Logistics) adı verilir. Bu yapıda bütün lojistik faaliyetler LSS tarafından yürütülür. Bütün tedarik zinciri faaliyetleri başka bir firma tarafından üstlenilirse buna da 4PL (Fourth Party Logistics) adı verilir.
• Ortak Kaynakları Kullanarak Taşıma (Common Transportation): Firmanın ürünlerini kamuya açık kaynakları kullanarak taşımasıdır. Tarifeli seferler kullanılacağı için ürün miktarının fazla olmadığı ve taşımaların siparişe göre yapıldığı durumlar için uygundur. Uluslararası taşımalar için uygun değildir. Firma üzerinde filo sahipliğinden kaynaklı yükleri ortadan kaldırır.

Taşımacılıkta taşıma araçlarının yanı sıra taşıma tipinin de belirlenmesi gereklidir. Taşıma tipi, araç tipi ve sayısıyla ilgilidir. Üç temel taşıma tipi belirlenmiştir:

• Tek Araçla Taşıma (Uni-modal Transportation): Ürünlerin bir çeşit araç kullanılarak taşınmasıdır. Ürün araca yüklendikten sonra varacağı noktaya kadar açılmadan taşınır. Ara duraklar olmaması ve yük indi bindi yapılmaması nedeni ile yükün zarar görmesi veya kaybolması riski azdır. Teslim zamanına uymak ve programda ortaya çıkan değişikliklere uygun planlama yapmak kolaydır, esnektir. Büyük miktardaki yükler için avantajlı sayılmaz.
• Çok Araçla Taşıma (Multi-modal Transportation): Ürünün birden fazla türde araç kullanılarak taşınmasıdır. Denizyolu ve demiryolu taşımacılığı ucuz olduğundan genellikle bu tür çok araçlı taşımada tercih edilirler. Taşıma maliyeti önemli ölçüde azalır. Yüklerin bir çok noktada indi bindi yapması nedeni ile kaybolma ve zarar görme riski yüksektir. Ayrıca teslim zamanı ve esneklik açısından avantajlı sayılmaz.
• Birleşik Taşıma (Inter-modal Transportation): Kombine taşımacılık olarak da bilinir. İlk iki yapının iyi yönlerini birleştiren bir yaklaşımdır. En az iki farklı taşıma tipinin kombinasyon oluşturacak şekilde kullanılması anlamına gelir. Özel yükleme şekillerinin ve ekipmanlarının kullanılması ve geliştirilmesi gerekebilir. Günümüzde yaygın olarak üç şekilde kullanılmaktadır: a)Kamyon Gemide (Ship-truck ve fishyback): Kamyonun sürücülü veya sürücüsüz olarak gemide taşınması anlamına gelir. Araç ve de yük doğrudan gemiye yüklenir ve varış noktasında indirilir. Bunun için özel tasarlanmış gemiler kullanılmaktadır. b)Kamyon Trende (Train-truck veya piggyback): Ro-La taşımacılığı olarak da bilinir. Kamyonun trenle taşınmasıdır. Kamyonun sırtındaki yük blok olarak trene yüklenebilir (swap body), aracın çekicisi olmadan sadece treyler kısmı trende özel olarak tasarlanmış bir vinçle yüklenir veya kamyonlar doğrudan trene yüklenir. (Bkz. Şekil 2.1) c)Kamyon Uçakta (Air-truck veya birdyback): Kamyonun uçakta taşınması anlamına gelir. Maliyeti yüksek olduğu için askeri uygulamalarda ve tehlikeli veya değerli madde taşımacılığında kullanılabilmektedir.

Taşıma araçları söz konusu olduğunda araç yükleme problemi de ortaya çıkmaktadır. Araç yükleme problemi, taşınacak ürünlerin araçlara kullanılamayan alan ve kapasitenin en küçük olacak şekilde yerleştirilmesi problemidir. Araç yükleme (Vehicle Loading), kargo yükleme (Cargo Loading), konteynır yükleme (Container Loading) ve 3 boyutlu yerleştirme (3 Dimensional Packing) gibi isimlerle anılır. Problem 3 başlık altında incelenir.

• Bir boyutlu Yükleme (One Dimensional Loading): Yük boyutları dikkate alınmadan sadece aracın taşıma kapasitesinin aşılmamasına dikkat edilir.
• İki Boyutlu Yükleme (Two Dimensional Loading): Araç kullanım aracını en küçük yapacak palet yükleme planı belirlenir. Yüklerin en ve genişliği dikkate alınır.
• Üç Boyutlu Yükleme (Three Dimensional Loading): Kullanılmayan hacmi en küçük yapacak şekilde, yüklerin en, genişlik ve boyu dikkate alınarak yerleştirilmesidir. Konteynır tamamen doldurulabiliyorsa FCL (Full Container Load) veya kısmen doldurulabiliyorsa LCL (Less than Full Container Load) kavramları ile ifade edilir.

Taşıma Ağı: Taşıma işinin hangi kanalların kullanılarak yapılması gerektiği belirlenmeye çalışılır. Depo türlerine ve gerekiyorsa yük birleştirme kararları da bu aşama da verilir. Ürün dağıtım kanalları dört grupta toplanır:

• Doğrudan Ulaştırma : Ürünün firmadan doğrudan müşteriye taşınmasıdır.
• Perakendecinin Olduğu Ulaştırma: Ürünün önce perakendeciye ve sonra müşteriye ulaştırılmasıdır.
• Toptancının Olduğu Ulaştırma: Ürünün önce toptancıya, sonra perakendeciye ve son olarak da müşteriye ulaştığı durumdur.
• Temsilcinin Olduğu Ulaştırma: Bu yapı yurt dışından üretilen ürünlerin ülkede pazarlanmasında kullanılır. Ürünler sırasıyla ülke temsilcisine, toptancıya, perakendeciye ve müşteriye ulaşır.

Ürün dağıtım kanallarının belirlenmesi sürecinde gerekiyorsa depolamanın nasıl yapılacağına karar verilir. Bundan önce ise depoların coğrafi konumlarının, depolamada izlenecek olan stratejiye göre belirlenmesi gereklidir. Depola stratejileri dört başlıkta incelenir.

• Depolama Yok (Direct Shipping): Ürünün fabrikadan son kullanıcıya doğrudan taşınmasıdır. Teslim süresi azalır ve hizmet kalitesi artar. Araçların izleyeceği yolun belirlenmesi zorunludur. Makul olan araçların en kısa yolu izleyerek ulaşmasıdır.
• Geleneksel Depolama (Warehousing): Klasik üretim sistemi olarak bilinen itme sistemlerinde kullanılır. Ürün talep tahmini sonuçlarına göre üretilen ürünler belirli miktarlarda üretilerek depolarda saklanır. Buradan da bayilere iletilir. Müşteriden sipariş beklenmez. Depolamada merkezi depolar üretim ile beslenir ve buradan ürünler bayilere dağıtım yapan bölgesel depolara da gönderilebilir. Bölgesel depolar sadece merkez depodan beslenir.
• Çapraz Yüklemeli Depo ( Cross Docking): Bu depo günümüzde yaygınlaşan tam zamanında üretim anlayışına uygun olan çekme üretim tipine uygundur. Ürünler depoda bekletilmez. Bu tür depolara aktarma noktası da denir. Ürünler sınıflandırılır, ambalajlanır ve etiketlenip müşteriye ulaştırılır. Aktarma noktasında ürünler üzerinde üretim faaliyeti gerçekleşmez.
• Sanal Depo ( Virtual Warehouse and Popitt): E-ticaret sonrasında ortaya çıkmıştır. Gerçek anlamada bir depo olmayıp sadece depo adıyla kullanılan ve ürünlerin aktarımının sağlandığı basit bir stok alanıdır. Üretici firmanın ürettiği ve e-ticaret şirketlerine ulaştırmak için ürünlerini beklettiği depoya sanal depo adı verilir. Popitt (Points of Presence In The Territory) yine firmanın sahip olduğu ve internet üzerinden satın alınmış olan ürünler ile müşteriden geri gelen kusurlu ürünlerin üreticiye geri gönderilmek üzere ürünlerin bulunduğu depolardır.

Çapraz depolamada karşılaşılan sorun, yüklerin bir kamyonu dolduracak şekilde birleştirilmesi gerekliliğidir. Kamyonların tam olarak doldurularak yapılan gönderme işlemine TL (Truck Load) adı verilir. Aksi durumda ise LTL (Less than Truck Load) tipi taşıma söz konusudur. Yük birleştirme üç şekilde yapılabilir:

• Mesafe Temmli Birleştirme (Facility Consolidation): Kısa mesafeli gidecek olan yükler kendi arasında, uzun mesafeli gidecek olan yükler kendi arasında birleştirilip aynı araca konulur.
• Zaman Temmeli Birleştirme ( Temporal Consolidation): Aynı bölgeye farklı zamanlarda gidecek olan yüklerin bazıları bekletilerek, bazıları da gönderilerek aynı zaman dilimi içerisinde gönderilmesidir.
• Çok Duraklı Birleştirme (Multi Stop Consolidation): Bir aracın tamını dolduramayacak olan yüklerin bir araya getirilip birleştirilir. Bu durumda aracın rotasının belirlenmesi kritiktir.

Depo Yönetimi

Ürün, hammadde, yarı mamül vb her türlü malzemenin güvenli olarak saklandığı, bekletildiği yerdir. Gümrük sahasında yer alan ve serbest dolaşımda olmayan veya ihraç edilmek üzere bekletilen eşyaların bulunduğu depolara antrepo adı verilir. Limanlardaki antrepolar dok (dock) adı ile de anılır. Depo ve antrepo yönetimi, sistemin işletilmesine dönük olan faaliyetleri kapsar. Depo iç yerleşiminin tasarlanması, elleçleme sürecinin ve ekipmanlarının tasarımı, otomatik yönlendirilmiş araç ve otomatik malzeme stoklama ve taşıma sistemlerinin kullanılarak depo iş akışlarının düzenlenir. Depoda ürünün taşınması (elleçleme) için farklı yöntemler kullanılır.

• Eleman Kullanma: Depoda çalışan bir kişinin doğrudan ürünleri taşımasıdır.
• Çatallı Taşıyıcı Kullanma: Çatallı taşıyıcı (Fork-lift) ağır yüklerin depo içerisinde taşınması ve istif alnına veya raflara yerleştirilmesinde kullanılır.
• Taşıyıcı Bant kullanma: Konveyör hattı olarak da bilinir. Önceden tasarlanmış bir hat boyunca taşıma gerçekleştirilir.
• AGV Kullanma: Otomatik yönlendirilmiş araç (Automated Guided Vehicle) özel tasarlanmış yollarda veya yere çizilmiş çizgileri izleyerek hareket eder. Birimler arasında sürekli çalışan bir araç olarak da tasarlanabilir. Yükleme ve boşaltma işlemi işçiler tarafından gerçekleştirilir.
• AS/RS Kullanma: AS/RS bir otomatik stoklama ve erişim sistemidir. (Automated Storage and Automated Retrieval System) ürünü ilgili hücreye koyan ve alan otomatize edilmiş bir sistemdir.
• Karma Yapı: Yukarıda açıklanan yapıların karma kullanım şeklidir.

Depoda ürünlerin giriş ve çıkışlarının izlenmesi ve işlem hızının arttırılması için (ADC-Automatic Data Capture) otomatik veri yakalama sistemleri kullanılır. Barkodlar daha sonra elektronik veri transferi (EDI-Electronic Data Interface) kullanımı için gereklidir. Barkodda yer alan bilgiler EAN-UCC (European Article Numbering Uniform Code Council) standartlarıya tanımlanır. Bu kodlarda

• Ticari ürünler
• Kutu, koli, paket, varil, çuval ve konteynır biri taşıma birimleri
• Mağaza, depo, ambar gibi yerler
• Demirbaşlar

tanımlanır. Konteynırları tanımlamak için SSCC (Serial Shipping Container Code) numarası kullanılır. EAN-UCC sistemiyle ürünün üretici, satıcı, taşıyıcı ve alıcı arasında el değiştirmesi sırasında oluşan yer değiştirme ve hareket bilgileri elektronik ortamda paylaşılmasını sağlayan standartlar belirlenmiştir. RFID ile depoya gelen ve giden kamyonların otomatik olarak tanınmasını ve depo içerisinde malların izlenmesini sağlar.

Sigortalama

Sigorta risklerin gerçekleşmesiyle oluşacak zararları gidermek için kullanılan sözleşmedir. Bu sözleşme tarafların sorumluluklarını gösteren hukuki bir belgedir. Sigortalama olası risklere karşı uygun sigorta türünün seçilmesi ve sigorta işleminin yapılmasıdır. Sigortacılık bu işi yapan kurum ve kişilerin gerçekleştirdikleri faaliyettir. Lojistikte sigortalama ise ürünün taşınması, depolanması sırasında ortaya çıkabilecek olan risklere karşı yapılan sözleşmedir. Lojistikte sigortalama ve buna dair belgelerin düzenlenmesi LSS'nin sorumluluğundadır. Taşıma ve depolamada ortaya çıkabilecek olan riskler şunlardır:

• Fiziksel hasar
• Kaybolma
• Çevresel felaket sonucu kullanılamaz hale gelme
• Hırsızlık
• Elleçleme hasarı
• Gecikmeden kaynaklanan hasar
• Kasıt sonucu oluşan hasar

Yasalarımıza göre hem yurt içi hem de yurt dışı taşımalarda ürünün sigortalanması zorunluğu vardır. Sigorta türleri aynı zamanda içeriğine göre de farklılık gösterebilir:

• Sorumluluk Sigortası: LSS çalışanlarının neden olacağı hatalara karşı yapılır.
• Taşıyıcı Sorumluluk Sigortası: Uluslararası anlaşmalar gereği karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu sözleşmelerinde taşıyıcının kusurlarından kaynaklanan hasara karşı yapılır.
• Nakliye Sigortası: Ticari malın taşıma araçları ile nakli sırasında oluşabilecek olan risklere karşı yapılır.

Hasarın oluşması sonrasındaki yasal süreçte kişilerin haklarını savunabilmeleri için ilgili belgelerin sunulması gereklidir. Bu belgelerden bazıları şunlardır:

• Sigorta poliçesi
• Hasar beyanı, hasara ait resimler ve diğer kanıtlar, tutanaklar
• Hasarın durumuna ait ekspertiz (uzman) raporu
• Ürüne dair fatura ve irsaliye
• Konişmento
• Navlun faturası
• Ürün teslim şekline dair bilgi

Gümrükleme

Gümrükler, ülkelerin birbiriyle ticaret yapabilmeleri için tanımlanmış, ticari malların giriş, çıkış ve geçiş yaptıkları noktalardır. Yasalarla tanımlanmış kurallar çerçevesinde ticari malların giriş ve çıkışları, kayıtları ve vergilendirilmeleri yapılır. Dünya gümrükleri arasındaki iletişim ve işbirliği WCO (World Customs Organization) tarafından yürütülür. Gümrükleme ürün veya hizmetlerin gümrüklü sahalardan geçişi sırasında devletle olan her türlü resmi ilişki ve işlemlerin yürütülmesi, gerekli belgelerin düzenlenmesi işlemidir. İthalat ve ihracat için yapılacak gümrük işlemleri farklıdır. İhracat yapabilmek için gümrük beyannamesinin düzenlenmesi gereklidir. Bu beyannamede:

• Gönderen ve alıcıya ait bilgiler
• Ürünün türü, miktarı, taşınma şekline ait bilgiler
• Ürünün teslim şekli
• Taşımayı gerçekleştirecek araca ait bilgiler
• Fatura bilgileri

İhracat süresinde beyanname düzenlenir ve ihracatı yapılacak ürünler gümrük bölgesine getirilir. Gümrük görevlileri bu ürünler, izin ve çıkış işlemlerini tamamlar. Beyanname onaylanır. Araç kontrol edilir ve ürünler yüklenir. İthalatın yapılabilmesi için ülkeye getirilecek olan ürünün serbest dolaşımda olması gereklidir. Ürün gümrüğe getirilir. Sözlü beyanda bulunulur. Özet beyan doldurulur. Bu belgede ürün ve taşıyıcı araca ait bilgiler bulunur. Ürünler geçici depolama bölgesine konulur ve kontrol edilir. Sözleşme hükümlerine aykırı bulunan ürünler geri gönderilir. Ürünün fiziki kontrolünde sorun bulunmaz ise gümrük vergisi hariç fon ve harç ödemeleri yapılır. Ürün yurt içi taşıma araçları ile yola çıkarılır. İthalat ve ihracat faaliyetlerinde düzenlenmesi gereken belgeler ve sürecin işleyişi LSS tarafından sütlenilir.

Taşımacılıkla İlgili Diğer Faaliyetler

LSS'nin gerçekleştirebileceği faaliyetlerden bazıları stok yönetimi, tahminleme, ürün bedelinin tahsilatı ve müşteri ilişkileri yönetimi olarak sıralanabilir. Stok yönetimi üretimde ve depolamada doğrudan kullanılan malzemelerin stokta ne kadar tutulması gerektiğinin, ne zaman ve ne kadar sipariş verilmesinin gerektiğinin izlenmesi ve gereken stok politikasının belirlenmesi işidir.

Tahminleme eldeki malzeme, para, işgücü vb. Herhangi bir kaynak için geçmiş verilerden yararlanılarak gelecekteki değerinin kestirilmesi işlemidir. İstatistiksel yöntemler kullanılarak yapılabilir.

Ürün bedelinin alıcı tarafından ödeneceği durumlarda bedelin satıcıya ulaştırılabilmesi için ürün bedelinin müşteriden tahsil edilebilmesi gereklidir. LSS'nin bir banka ile anlaşmalı olması gereklidir.

Müşterilerle ilişkilerin yönetilmesi işin devamlılığı açısından önemlidir. İlişkilerin tasarımı, geliştirilmesi, ve yönetimi için yürütülen çalışmaların tümüne müşteri ilişkileri yönetimi adı verilir. Bu çalışmalarda şunlara dikkat edilmesi gereklidir:

• Profesyonellik : işin tam zamanında ve hatasız olarak yapıldığının bir uzmanla çalışıldığının gösterilmesidir.
• Müşteriye Karşı Tutum : Müşteri ile karşılaşıldığında sergilenen davranışları, ortam ve kullanılan malzemenin kalitesi ile sorunların çözümünde gösterilen çabanın ölçüsüdür.
• Müşteri Odaklı Olmak : Müşterinin düşüncelerini ve sorunlarının önemsenmesidir.
• İnanırlık ve Firma Ünü : Firmanın oluşturduğu hava ile inanılır olması, söylediğini gerçekleştirmesi ve oluştruğu ünü korumak için yaptıklarıdır.