Veteriner Mikrobiyoloji ve Epidemiyoloji Dersi 3. Ünite Özet

Basillus

Genel Özellikleri:

Elliye yakın tür içeren Basillus genusu içinde en önemli tür olan Basillus anthracis Gram pozitif, sporlu,hareketsiz,kapsüllü, 1 - 2 ×3 - 8 m boyutlarında ve çomak şeklinde bakterilerdir. Oval veya yuvarlak şekilli olan sporun çapı basilin eninden küçüktür ve basilin ortasında yer alır. Aerobic atmosferde 37? de üreyen B. Anthracis gri-beyaz renkte, buzlu cam görünümünde, hemoliz yapmayan, prüzlü R tipi koloniler oluşturur. B. anthracis letal toksin ve ödem toksini adı verilen iki ekzotoksin üretir. B. Anthracis sığır ve koyunlar olmak üzere çeşitli hayvanlarda “antraks”(şarbon) hastalığına neden olur.

Epidemiyoloji:

Sporlar sayesinde basiller yıllarca toprak altında kalabilir.Sığır ve koyun gibi otlayan hayvanlar B. Anthracis sporlarını bulaşık meralardan ve otlardan alırlar.

B. Anthracis insanlara deriden direkt temas, soluk havası ve bulaşık gıdaların tüketilmesi ile ağız yolundan bulaşabilir. Hastalık ihbarı mecburi bir infeksiyondur.

Laboratuar Tanısı:

Antraks nedeniyle ölen hayvanlara nekropsi yapılmasına izin verilmez. Labarotaur teşhisi, etkenin numunelerden yapılan frotilerde mikroskop altındaki tipik morfolojisi, agar üzerindeki koloni yapısı ve identifikasyon testleri ve PCR ile yapılabilir.

Listeria

Genel Özellikleri:

Listeria' lar 0.4× 2 m boyutlarında, ince çomak şeklinde, hareketli, sporsuz, kapsülsüz, fakültatif anaerobic bakterilerdir. Hareket özelliklerini 20 - 25? 'de kazanırlar, 37? de hareketsiz veya zayıf haldedir. Listeria cinsi içinde 6 tür bulunmaktadır. Bunlardan L. monocytogenes, L. ivanovii, L. İnnocua hayvan infeksiyonlarıyla ilişkilidir. Listerialar birbirinden biyokimyasal ve antijenik özellikleri, faj tiplendirme yöntemleri ve DNA tabanlı testler yardımıyla ayrılabilirler.

Epidemiyoloji:

Listerialar otlaklarda, silajda, sularda, sağlıklı hayvan dışkıları ve kanalizasyonlarda normal olarak bulunur. Listeriozis genellikle sporadic seyirli bir fonksiyondur. İnfekte hayvanlardan insanlara direkt bulaşma çok nadirdir; bulaşma kontamine hayvansal gıdaların tüketilmesiyle gerçekleşir.

Laboratuar Tanısı:

Kesin tanı için lezyonlu dokulardan alınan taze doku örneklerinden etkenin izolasyonu ve identifikasyonu gereklidir.

L. monocytogenes ve diğer hastalıkların listeriaların tanısı bakterilerin izolasyonu ve kanlı agarda CAMP testiyle kesinleşir. Bu testte S. aureus ve R. equi ile homoliz oluşturma durumları incelenir.

Rodokok

Genel Özellikleri:

Rodococcus genusu içinde hayvanlarda hastalık oluşturan tek tür Rodococcus equi’ dir. R.equi Gram pozitif, hareketsiz, sporsuz, kapsüllü ve aerobic bir bakteridir. Mikroskopta kokoiddeb çomak şekline dek değişen pleomorfik biçimlerde gözlenir. Katmanlı bir polisakkarid kapsülü mevcuttur. R.equi görece olarak büyükçe ( 1×5 m) bir bireysel morfolojiye sahiptir. Katı besi yerleri üzerindeki kolonilerden yapılan boyamalarda şeklilleri genellikle kokoid formunda, sıvı besi yerlerinden yapılan preparatlarda ise çomak formundadır. R.equi ile oluşan infeksiyonların hayvan türlerine göre dağılımı Tablo 3.1’ de verilmiştir.

Epidemiyoloji:

R. equi basit üreme ihtiyaçları olan bir toprak bakterisidir. Erişkin otçul hayvanlar bu bakteriyi pasif bir şekilde sadece toprakla bulaşık otları yedikleri için taşırlar. Genellikle 6 aydan küçük taylarda pnömoni ve akciğer abselerine neden olur

Laboratuar Tanısı:

Labaratuvara kültür amacıyla trakeal sıvı ve akciğer lezyonlarından alınan örnekler yollanır.

İzolasyonu kolay olan bu bakterinin kesin tanısı, L. monocytogenes, S. aureus ve C. pseudotuberculosis ile kanlı agar üzerinde gerçekleştirilen CAMP testi ile yapılır.

Korinebakteri

Genel Özellikleri:

Korinebakteriler Gram pozitif, , 2 - 6 m uzunlukta pleomorfik görünümlü, sporsuz, kapsülsüz, aerobic veya fakültatif anerobic bakterilerdir. Mikroskopta bireysel olarak genellikle çomak, mekik veya yuvarlağımsı şekillerde gözlemlenebilir. Birbirine

paralel uzanmış çubuklar veya çin alfabesindeki harflere benzer tarzda birbirine değişik açılarla birlişmiş kümeler oluştururlar. Patojenik korinebakteri türleri hareketsizdir. Korinebakterilerin çoğu katalaz pozitif, oksidaz negatiftir. Korine bakterilerin cinsi için örnek tür çocuklarda difteri hastalığının etkeni olan Corynebacterium. diphtheria’ dır.

C. Renale grubunda bulunan korinebakteri türlerinin ayrımsal kriterleri tablo 3.2 de verilmiştir.

Epidemiyoloji:

Korinebakterilerin birçoğu aslında fırsatçı patojen bakterilerdir. C. bovis meme kanalında hastalık oluşturmadan yaşayabilir ve laktasyon, yani süt verimi sürecinde bu bakteri üreme fırsatı bularak mastisis oluşturabilir. Koyun, sığır, at gibi birçok hayvan türünde kazeöz lenfadenitis tablolarından, idrar yolu hastalıklarına dek çok sayıda hastalık tablosuna neden olurlar.

Laboratuar Tanısı:

Lezyonlardan alınan irinli materyaller veya idrar yolu infeksiyonlarında orta idrar örnekleri laboratuara yollanır.

Mikroskobik görünümleri tipiktir. Tam tanıları bu bakterilerin izolasyonunu takiben, biyokimyasal testlerin uygulanması ve CAMP testiyle yapılır.