Doğum Bilgisi ve Suni Tohumlama Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Spermanın Saklanması Ve Eritilmesi

1. Soru

Payetler dondurulduktan sonra nerede saklanır?

Cevap

Payetler, –196°C ısıdaki sıvı azot içerisinde saklanır.


2. Soru

Payetlerin üzerinde hangi bilgiler yazılıdır?

Cevap

Payetlerin üzerinde, içinde sperması bulunan hayvanın adı, kulak numarası, dolum merkezi ve tarihi yazılıdır.


3. Soru

Kaliteli bir sperma sulandırıcısının özellikleri nelerdir?

Cevap

Kaliteli bir sperma sulandırıcısı; spermatozoitler için gerekli olan enerji gereksinimini karşılamalı, bakteriyel üremeyi kontrol etmeli, spermayı soğuk şokuna karşı korumalı ve ortamın pH değerini dengeleyebilmelidir.


4. Soru

Sperma sulandırıcılarında neler kullanılmaktadır?

Cevap

Sperma sulandırıcılarında enerji kaynağı olarak glikoz gibi basit şekerler, spermatozoonu soğuk şokuna karşı korumak için yumurta sarısı, süt ve bakteriyel üremeyi engellemek için ise penisilin, streptomisin gibi çeşitli antibiyotikler kullanılmaktadır.


5. Soru

Bir inek sürüsünde ilk üç tohumlama sonunda %90’ın üzerinde gebelik elde etmek için, bir tohumlama dozunda ne kadar motil spermatozoa olması gerekir?

Cevap

Bir inek sürüsünde ilk üç tohumlama sonunda %90’ın üzerinde gebelik elde etmek için, bir tohumlama dozunda en az 7.000.000 motil spermatozoa olması gerekir.


6. Soru

Payetlere çekilmiş sperma nasıl dondurulur?

Cevap

Payetlere çekilmiş sperma, dondurma amacıyla geliştirilmiş taraklara, dizme rampası yardımı ile dizilir. Azot düzeyinden 5 cm yükseklikte (yaklaşık -80 ile -120°C arası) yerleştirilerek azot buharında 7 dakika süre ile dondurulur. Donmuş payetler sıvı azot (–196°C) içine alınır.


7. Soru

Dondurulan spermanın tohumlama amacıyla kullanılmadan önceki kontrolleri nasıldır?

Cevap

Dondurulan spermanın, en az 1 hafta sonra 37°C ısıda 30 saniye süreyle eritilerek, eritme sonrası spermatozoa motilitesi (%) ve anormal spermatozoa oranı (%) değerlendirilir. Değerlendirme sonrası tohumlama amacıyla kullanılacak özellikteki payetler geçici stok tankına aktarılır ve en az 1 ay bekletilir. Bu süre sonrasında, spermatolojik muayeneler yinelenir, kullanıma uygun olan payetler daimi stok tankına aktarılır.


8. Soru

Sıvı azot nasıl elde edilir?

Azot renksiz, kokusuz, tatsız ve nötr bir gazdır. Atmosferik gazların yaklaşık %78’ini oluşturur ve tüm canlı dokularında bulunur. Azot gazı basınç altında sıvılaştırılarak sıvı azot elde edilir. Sıvı azot, gübre fabrikaları yan ürünü olarak veya havadan damıtılarak elde edilir. Sıvı azot yaklaşık -196°C ısıda kaynayarak gaz haline geçer. İstenen -196°C ısıyı elde etmek için bir miktar buharlaşması

Cevap

Azot renksiz, kokusuz, tatsız ve nötr bir gazdır. Atmosferik gazların yaklaşık %78’ini oluşturur ve tüm canlı dokularında bulunur. Azot gazı basınç altında sıvılaştırılarak sıvı azot elde edilir. Sıvı azot, gübre fabrikaları yan ürünü olarak veya havadan damıtılarak elde edilir. Sıvı azot yaklaşık -196°C ısıda kaynayarak gaz haline geçer. İstenen -196°C ısıyı elde etmek için bir miktar buharlaşması


9. Soru

Payet yöntemi ile dondurma tekniğinin tüm dünyada yaygın olarak kullanılmasının nedenleri nelerdir?

Cevap

Seri üretime uygunluğu, saklama kolaylığı, yüksek gebelik oranları gibi birçok avantaja sahip olmasından dolayı, payet yöntemi ile dondurma tekniği tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır.


10. Soru

Azot tankı hangi bölümlerden oluşur?

Cevap

Azot tankı, sıvı azot haznesi (asıl tank), kanister, konteyner kapağı olmak üzere üç bölümden oluşur.


11. Soru

Konteynerdeki azot miktarı ölçümü nasıl yapılır?

Cevap

Konteynerdeki azot miktarı ölçüm cetveli aracılığı ile sürekli olarak kontrol edilmelidir. Bunun için ölçüm cetveli konteynere daldırılarak kaynama/buharlaşma durana kadar beklenir. Daha sonra cetvel azotun içinden alınarak havada birkaç kez sallanarak karlanmanın bittiği noktadaki değer okunur.


12. Soru

Konteynerin iç ısısı kaç derecenin üzerine çıkarsa spermanın fertilitesi etkilenir?

Cevap

Konteynerin iç ısısı –120°C ve üzerine çıkmadığı sürece spermanın fertilitesi etkilenmez.


13. Soru

Sperma başka konteynere nasıl aktarılmalıdır?

Cevap

Sperma başka konteynere aktarılacaksa, içi azot dolu gobletler içinde taşınmalıdır.


14. Soru

Spermanın gobletten alınması sırasında nelere dikkat edilmelidir?

Cevap

Spermanın gobletten alınması sırasında uzun pens kullanılmalı ve kanister 30 saniyeden fazla yukarıda tutulmamalıdır. Ayrıca kanister konteynerin boyun bölümünde tutulmalı, daha yükseğe kaldırılmamalı ve payet kanisterden 10 sn içinde alınmalıdır.


15. Soru

Suni tohumlama yapan teknisyenin payeti eliyle alarak eritme kabına aktarması hangi olumsuz etkiyi yapar?

Cevap

Bu hatalı uygulama, payetin iç ısısını artırarak, spermada hasarlar oluşmasına neden olur.


16. Soru

Kanisterde bulunan spermanın potansiyel fertilitesini azaltan ısı farklılıkları nasıl oluşur?

Cevap

Konteynerdeki azot düzeyine, kanisterin kaldırıldığı yüksekliğe ve bu yükseklikte kaldığı süreye bağlı olarak değişen ölçülerde ısı farklılıkları oluşur.


17. Soru

Payet kanisterden alınırken nelere dikkat edilmelidir?

Cevap

Payet kanisterden alınırken, kanister konteynerin boyun kısmından daha yukarı kaldırılmamalı ve bu yükseklikte 30 sn.den fazla tutulmamalı, payet 10 sn gibi kısa sürede alınıp kanister yine sıvı azot içine daldırmalıdır. Payet alınır alınmaz en kısa sürede eritme kabına aktarılmalıdır. Eğer bu süre içerisinde payet alınamazsa, kanister yine sıvı azot içine daldırılıp en az 5 dakika beklenerek payet alınmaya çalışılmadır.


18. Soru

Sperma üzerinde olumsuz etkiler gözlenmemesi için konteynerdeki sıvı azot miktarı ne kadar olmalıdır?

Cevap

Konteynerdeki sıvı azot miktarının 2/3’ten daha az olması bile sperma üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.


19. Soru

Rutinde kullanılan sperma eritme işlemi nasıldır?

Cevap

Eritme işlemi, spermanın dondurulduğu merkezin önerisi yok ise, rutinde kullanılan 37°C ısıdaki sıcak suda 30 sn.de yapılmalıdır.


20. Soru

Suni tohumlama setinde bulunan ekipmanlar nelerdir?

Cevap

Suni tohumlama setinde azot tankı, payeti almak için uzun, düz uçlu bir pens, spermayı eritmek için eritme kabı, termometre ve payeti kurulamak için peçete vb. bulunmalıdır. Ayrıca payetin çeşidine uygun (0,25 ml veya 0,5 ml) pistole, payeti kesmek için makas, pistole kılıfı ve rektal muayene eldiveni olmalıdır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v