Doğum Bilgisi ve Suni Tohumlama Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Spermanın Alınması Ve Muayenesi

1. Soru

Spermatozoon baş kısmı hangi bölümlerden oluşur?

Cevap

Spermatozoon baş kısmı, genetik materyali barındıran çekirdek ve fertilizasyonda önemli rol oynayan enzimleri içeren akrozomdan oluşur.


2. Soru

Taze boğa spermasında kabul edilebilir gebelik oranları elde etmek için spermanın hangi özellikte olması gerekir?

Cevap

Spermanın spermatozoon sayısı 500 x106 spermatozoa/ml, motilite %50, morfolojik bütünlüğü sağlam spermatozoon oranı ise %80’den fazla olmalıdır.


3. Soru

Erkek damızlık materyalin fertilite yeteneğinin belirlenmesinde spermadaki hangi özellikler öncelikle değerlendirilir?

Cevap

Erkek damızlık materyalin fertilite yeteneğinin belirlenmesinde spermatozoon yoğunluğu, ejakülatta bulunan toplam hücre sayısı, spermatozoon motilitesi, ileriye doğru hareketin hızı, ölü/canlı spermatozoa oranı, akrozom ve diğer morfolojik bütünlüğü değerlendirilir.


4. Soru

Motilite muayenesinde spermatozoa hareket şekline göre nasıl sınıflandırılır?

Cevap

Spermatozoa hareket şekline göre; ileri doğru hareket edenler (progressif), yerinde durarak dairesel hareket edenler (sirküler), yerinde durarak titreşenler (vibratör), geriye doğru hareket edenler (revers) diye de sınflandırılır.


5. Soru

Spermatozoon sayısının artırılması ile karşılanabilen nedenler hangi spermatozoa özellikleriyle ilintilidir?

Cevap

Spermatozoon sayısının artırılması ile karşılanabilen nedenler genellikle motilite, viabilite yeteneği ve morfolojik bütünlüğün sürekliliği ile ilintili olan faktörler olup bunlar spermatozoonun dişi genital kanalda ilerleme yeteneği ve yaşama süresi ile ilgilidir.


6. Soru

Damızlık hayvanın aşım yapmayı reddetmesinin nedenleri neler olabilir?

Cevap

Hayvanın genç olması, deneyimsizliği, aşırı çalışma, düzensiz beslenme, yağlanma, psikolojik nedenler, hastalıktan ileri gelen genel zafiyet ve yaşlılık.


7. Soru

Damızlık boğaların beslenme bozukluklarında ne tür sorunlar ortaya çıkar?

Cevap

Beslenmenin yetersiz olduğu işletmelerde püberteye geçiş aksar, testisin gelişimi yavaşlar ve sperma üretimi gecikir. Uzun süreli yetersiz beslenme olgularında bireyin fertilizasyon yeteneği azalır (fertilite düşüklüğü) hatta tamamen ortadan kalkabilir (sterilite). Aşırı beslenme kilo alımını hızlandırır. Aşırı yağlanma ise sperma üretiminin düşmesine ve cinsel isteğin azalmasına neden olur.


8. Soru

Evcil hayvanlardan sperma toplanmasının amaçları nelerdir?

Cevap

Evcil hayvanların sperması genellikle ekonomik nedenlerin yanında, genetik özelliklerinin sonraki yıllara aktarılabilmesi için de alınmaktadır. Bunun yanında genetik özelliği yüksek bireylerden daha fazla yararlanmak, bilimsel çalışmalar yapmak, aşım yapamayan hastalıklı, yaşlı veya deneyimsiz hayvanlardan yararlanmak, erken yaşta yavru elde etmek, tohumlanacak dişinin ve erkeğin birbirlerinden uzak yerlerde olduğu durumlarda tohumlama yapabilmek ve bireyin cinsel sağlık denetimi amacıyla da sperma toplanır.


9. Soru

Boğalardan çok sık sperma alınması hangi olumsuz durumu ortaya çıkarır?

Cevap

Ejakülattaki spermatozoa sayısının düşmesine ve olgunlaşmamış spermatozoa sayısının artmasına neden olur.


10. Soru

Spermatozoon baş kısmında bulunan akrozom bölümünün işlevi nedir?

Cevap

Akrozom bölümünde fertilizasyon aşamasında önemli rol oynayan enzimler bulunur.


11. Soru

Spermanın akrozom kısmının pembe boyandığı için daha kolay incelenebilmesini sağlayan boyama yöntemi hangisidir?

Cevap

Gimza boyama yöntemi ile spermanın akrozom kısmı pembe boyanır.


12. Soru

Spermanın makroskobik muayenesi hangi muayeneleri kapsar?

Cevap

Spermanın makroskobik muayenesi; hacim, renk, kıvam, koku, ph muayenelerini kapsamaktadır.


13. Soru

Spermadan ileri gelen fertilite düşüklükleri hangi ana başlıklar altında incelenebilir?

Cevap

Spermadan ileri gelen fertilite düşüklükleri kendi içinde, spermatozoon sayısının artırılması ile karşılanabilen ve karşılanamayan nedenler olmak üzere iki ana başlık altında incelenebilir.


14. Soru

Sperma almadan önce suni vajina nasıl hazır hale getirilir?

Cevap

Sperma almadan önceki gün, steril haldeki suni vajina tamamen su ile doldurulduktan sonra, 45° eğim verilerek suyun 1/3’ünün boşalması sağlanarak 38-43°C ısıya ayarlı etüve koyulur. Sperma alma zamanında etüvden alınıp hava ventilinden yeteri kadar hava üflenerek basınç sağlanır. Kayganlığı sağlamak için ise, penisin gireceği kısma vazelin veya uygun bir pomad sürülür.


15. Soru

Spermanın kalitesini etkileyen faktörler hangileridir?

Cevap

Beslenme, çevre ısısı ve mevsim, sperma alma sıklığı, sperma alınırken hayvana yapılan muamele, damızlığın sağlık durumu, nakli, yaşı, ön sekret, sperma alma öncesi boşa atlatılması, kullanılan malzemenin asepsi ve antisepsisi, sperma alma sırasında ortamın ısısı, su, nem ve güneş ışığı spermanın kalitesini etkiler.


16. Soru

Eozin/nigrozin boyası kullanılarak yapılan ölü/canlı muayenesinde ölü ve canlı spermatazoidler hangi renkleri alırlar?

Cevap

Eozin/nigrozin boyası kullanılarak yapılan ölü/canlı muayenesinde pembe spermatozoon ölü, renk almayan spermatozooon canlı olarak sayılır.


17. Soru

Elektro ejakülatör yöntemiyle sperma alınması sırasında elektro ejakülatör nasıl kullanılır?

Cevap

Prob rektuma yerleştirildikten sonra penis prepusyum dışına alınır. İlk olarak ampermetre 0’dan 20 mA’e yavaşça çıkartılır ve 3-5 sn beklenilerek yavaşça 0’a geri dönülür sonra sırasıyla 40 mA, 60 mA, 80 mA aynı şekilde yinelenir.


18. Soru

Spermanın mikroskobik muayenesi hangi muayeneleri kapsar?

Cevap

Spermanın mikroskobik muayenesi; kitle hareketi (mass aktivite), motilite, spermatozoon yoğunluğu, ölü/canlı muayenesi, morfolojik muayeneyi kapsamaktadır.


19. Soru

Akrozomal yapıda fertilizasyonda rol alan hangi enzimler bulunur?

Cevap

Hiyaluronidaz, korona delici enzim (CPE), nöraminidaz ve tripsin akrozomal yapıda bulunan fertilizasyonda etkin rol oynayan enzimlerdir.


20. Soru

Sperma alınacak hayvandan, mikrobiyolojik muayene amacıyla laboratuvara hangi örnekler gönderilir?

Cevap

Sperma alınacak hayvandan, mikrobiyolojik muayene amacıyla, prepusyum akıntısı, ön sekret, sperma, kan, serum, idrar ve dışkı örnekleri alınarak soğuk zincir ve asepsi kurallarına uygun bir şekilde laboratuvara gönderilir.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v