Temel Veteriner Patoloji Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Örnek Alma Ve Mikroskobik İnceleme Süreci

1. Soru

Palpasyon nedir?

Cevap

Dokunma duyusundan yararlanılarak elle yapılan muayeneye denir.


2. Soru

Doku örneklerinin tespit solüsyonu içerisinde bulundurulma süresini etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bunlar nelerdir?

Cevap

Doku örneklerinin tespit solüsyonu içerisinde bulundurulma süresini etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bunlar: ? Örneğin büyüklüğü, ? Tespit solüsyonunun derine inme gücü, ? Ortamın ısısı ve ? Amaçtır.


3. Soru

Otoliz ve kokuşma ortamın sıcaklığına bağlı olarak nasıl gerçekleşir?

Cevap

Otoliz ve kokuşma; soğukortamda geç sıcak ortamda ise birkaç saat içinde hızla oluşur.


4. Soru

Cansız doku, sıvı ve içeriklerin incelenmesi nasıl yapılmaktadır?

Cevap

Cansız doku, sıvı ve içeriklerin incelenmesi fiziksel (kaynatma, kurutma, dondurma) ve kimyasal (alkol, civa, formalin) olarak tespit edilmiş ve boyanmış doku kesitleri üzerinde ya da dışkı gibi boyanmamış preparatlarda direkt olarak ışık mikroskopla yapılmaktadır.


5. Soru

Parafine gömme aletinde hangi kısımlar bulunur?

Cevap

Parafine gömme aletinde hazne, soğuk ve sıcak tabla gibi kısımlar bulunur.


6. Soru

Zozonoz hastalıklar nedir?

Cevap

Hayvanlardan insanlara geçen hastalıkların tümüne verilen genel addır.


7. Soru

Otolitik dokuların görünümleri nasıldır?

Cevap

Otolitik dokular genellikle solgun ve beyazımsı renkte görülürler, kıvamları yumuşak ve gevrektir.


8. Soru

Histolojik kesitler ile dondurma kesitleri arasındaki fark nedir?

Cevap

Histolojik kesitlerle kıyaslandığında dondurma kesitleri, hızlı olmasına karşın hücresel düzeyde düzgün bir tespit sağlamadığı ve çok iyi olmayan bir boyama kalitesinden dolayı uygun değildir. Ancak özellikle tümör cerrahisinde ve veteriner laboratuarlarında kuduz hastalığının hızlı tanısındaki önemi tartışılmazdır.


9. Soru

Desikatör nedir?

Cevap

Nemsiz ortam sağlayan cam kaplara denir.


10. Soru

Parafine gömülerek homojen bir biçimde sertleşmiş olan blok hangi alet ile kesilir?

Cevap

Parafine gömülerek homojen bir biçimde sertleşmiş olan blok, mikrotom adı verilen alet ile kesilir.


11. Soru

Agoni durumundaki hayvanlardan alınan doku örneklerinde hangi alet ile dondurma kesiti alınır?

Cevap

Agoni durumundaki hayvanlardan alınan doku örneklerinden kristot adı verilen aletle dondurma kesiti alınır.


12. Soru

Kesit almada karşılaşılan sorunlar nelerdir?

Cevap

Kesit almada karşılaşılan sorunlar: ? Kesitlerin katlanması, ? Alınan kesitlerin bir ince bir kalın olması, ? Kesit kalınlığının dalgalı olması, ? Kesitlerde bıçak açısına bağlı olarak çatallanma ve çentiklenme, ? Ardışık kesitler alınamaması, ? Bıçak geri dönerken parafin kesitlerin bıçağa yapışması, ? Blok alanında bulunan dokunun tamamının kesitte bulunmaması, ? Kesitlerde aşırı basınç olması, ? Kesitlerin doku banyosundaki suya yayılması ve dağılması, ? Doku kesitleri bıçak üzerinde düzgün gelmiyor katlanması veya büzülmesi


13. Soru

Dekalsifikasyon solüsyonunun seçiminde belirleyici olan durumlar nelerdir?

Cevap

Dekalsifikasyon solüsyonunun seçiminde belirleyici olan durumlar şunlardır: ? Sonucun hızlı istenip, istenmediği, ? Örneğin alındığı hayvanın yaşı, ? İstenen boyama özelliği ve histolojik yapı bütünlüğü, ? Örneğin alındığı hayvanın türüdür.


14. Soru

Doku işlenmesinde kaç aşama vardır?

Cevap

Yıkama, dehidrasyon, saydamlaştırma ve emdirme olmak üzere dört aşama vardır.


15. Soru

Doku işlenmesinde ki aşamların amaçları nelerdir?

Cevap

Yıkama doku ve hücrelerin tespit solüsyonlarından arıtılması, dehidrasyon suyun çıkarılması, saydamlaştırma alkolün uzaklaştırılması, emdirme ise doku ve hücresel yapıların içerisine bloklama materyali olan parafinin emdirilmesi amacıyla yapılır.


16. Soru

Aldehitle ve okside ediciler ne işle yıkanır?

Cevap

Aldehitler ve okside ediciler su ile yıkanır


17. Soru

Akarsuda yapılan yıkama nasıldır?

Cevap

Akarsuda yapılan yıkamada ince bir lastik boru yıkama kabının dip kısmına daldırılır ve dipten yukarıya su akımı sağlanarak en az 3-4 saat süre ile örnekler yıkanır.


18. Soru

Doku işlenmesi sürecinin ilk ve önemli aşaması nedir?

Cevap

Doku işlenmesi sürecinin ilk ve önemli aşaması tespittir.


19. Soru

Günümüzde kaç tip doku işleme aleti bulunmaktadır?

Cevap

Günümüzde yarı kapalı vakumlu/vakumsuz dönerli (karosel) veya kapalı pompalı dolap tipi olmak üzere iki tip doku işleme aleti bulunmaktadır.


20. Soru

En yaygın kullanılan mikrotom tipleri nelerdir?

Cevap

Kızaklı ve rotary mikrotom tipleri en yaygın kullanılanlarıdır.


21. Soru

Histopatolojide tespit özel bir öneme sahiptir. Tespitte uygun koşullar çeşitli faktörlere bağlıdır. Bunlar nelerdir?

Cevap

Tespitte uygun koşullar çeşitli faktörlere bağlıdır. Bunlar: ? Tespit solüsyonunun amaca göre seçimi, ? Tespit solüsyonunun miktarı, ? Tespit solüsyonunun pH’sı, ? Tespit süresi ve ? Tespit uygulama teknikleridir.


22. Soru

Doku işlemesi sürecinde saydamlaştırmada hangi maddeler kullanılır?

Cevap

Doku işlemesi sürecinde saydamlaştırmada kullanılan maddeler: ? Ksilol, ? Toluen, ? Kloroform, ? Metilbenzoattır.


23. Soru

Dondurma kesiti alma hangi durumlarda kullanılır?

Cevap

Bu tip kesit alma şu durumlarda kullanılır: ? Hızlı sonuç istenen olgularda, ? İmmunohistokimyasal çalışmalarda, ? Enzim çalışmalarında, ? Özellikle rutin doku işlenmesi sırasında kaybolan lipid ile bazı karbonhidratların saptanmasında kullanılır.


24. Soru

Süspansiyon nedir?

Cevap

İçerisinde dokuya ait parçacıkların bulunduğu sıvıya denir.


25. Soru

Nekropsi sonrasında histopatolojik incelemeler için örnek alırken hangi noktalara dikkat edilmelidir?

Cevap

Nekropsi sonrasında histopatolojik incelemeler için örnek alırken şu noktalara dikkat edilmelidir: ? Örnek alırken kesici aletlerin keskin olmasına, ? Örneklere yapılacak kesitler baskı uygulanmadan süratli ve düzgün olmasına, ? Alınan örneğin 0.5 cm den fazla olmasına, ? Dokuların kesit yüzleri birbirine paralel olmasına dikkat edilmelidir.


26. Soru

Kesit alanında karşılaşılan sorunlardan olan kesit katlanmasının nedenleri nelerdir?

Cevap

Kesit alanında karşılaşılan sorunlardan olan kesit katlanmasının nedenleri şunlardır: ? Blok kenarı bıçak ile paralel olmaması, ? Bıçak bir alanda kördür. Bıçağın alt kısmında parafin toplanması, ? Bir alanda parafin fazla toplanması, ? Doku kıvamının değişkenlik göstermesidir.


27. Soru

Alınan kesitlerin bir ince bir kalın olmasının sebepleri nelerdir?

Cevap

Alınan kesitlerin bir ince bir kalın olmasının sebepleri şunlardır: ? Doku veya laboratuar ortamı için parafinin çok yumuşak olması, ? Bloğun veya bıçağın iyi tespit edilememesi, ? Bloğun bıçakla olan açısının alçak olması, ? Mikrotomdaki arızadan kaynaklanmasıdır.


28. Soru

Grid nedir?

Cevap

Elektron mikroskobik incelemelerde histolojik incelemelerdeki lamın karşılığıdır.


29. Soru

Doku işlenmesi niçin yapılır?

Cevap

Doku işlenmesi; makroskobik olarak saptanan lezyonlu ya da normal organ ve doku örneklerinin mikrotomla kesilebilmesi için yapılır.


30. Soru

Tespit nedir?

Cevap

Alınan organ ve doku örneklerinin histopatolojik incelemesininyanıltıcı olmaması için örneklerin hücresel yapılarının fiziksel olarak veya kimyasal solüsyonlar kullanarak korunmasına tespit denir.


31. Soru

Tespit ve otoliz arasındaki ilişki nedir?

Cevap

Tespitte temel nokta, alınan örneğin histolojik yapısının olabildiğince yaşamdakine yakın bir şekilde tutmak gereğidir. Çünkü ölümden sonra otoliz başlar ve otoliz sonucunda da hücresel yapılar bozulur. Tespitin amacı da otolizi önleyerek dokuya ilişkili yapı özelliklerinin bozulmasını önlemektir.


32. Soru

Canlı inceleme nasıl yapılır?

Cevap

Canlı inceleme ya doğrudan faz kontrast mikroskop ya da vital veya supravital boyalar kullanarakışık mikroskop ile yapılır.


33. Soru

Canlı incelemede hangi özel boyalar kullanılır?

Cevap

Canlı inceleme yöntemlerinde çini mürekkebi, tripan mavisi gibi vital özel boyalar kullanılır.


34. Soru

Supravital boyama nedir?

Cevap

Supravital boyama organizmadan çıkarılan ya da doku kültürü gibi çoğaltılan hücrelerin bulunduğu ortama boya maddesinin verilmesiyle olur.


35. Soru

Parafin kesit ile dondurma kesit arasındaki temel fark nedir?

Cevap

Parafin kesiti ile dondurma kesiti arasındaki temel fark dondurma kesitinde tespitin fiziksel yapılmasıdır.


36. Soru

Lezyon nedir?

Cevap

Dokunun sınırlı patolojik ve/veya travmatik olarak bütünlüğünün ve fonksiyonunun bozulmasına denir.


37. Soru

Otolizin ilk şekillendiği organlar nelerdir?

Cevap

Karaciğer, dalak, böbrek, kalp ve beyin gibi paranşimal organlar otolizin ilk şekillendiği organlardır.


38. Soru

Otoliz hangi organlarda yavaş şekillenir?

Cevap

Kemik, deri ve diğer mezenşimal dokularda ise yavaş şekillenir.


39. Soru

Histolojik teknikler nedir?

Cevap

Organizmadan alınan organ ve doku örneklerinin mikroskopta incelenecek hale gelinceye kadar geçen işlemlerin tümü “histolojik teknikler” olarak tanımlanmaktadır.


40. Soru

Histolojik teknikler kendi içerisinde hangi alt kısmlara ayrılır?

Cevap

Histolojik teknikler de kendi içerisinde ? Örnek alma ve makroskobik değerlendirme,tespit, ? Yıkama, ? Dehidrasyon, ? Saydamlaştırma, ? Emdirme, ? Gömme-bloklama, ? Kesit alma ve ? Boyama gibi alt kısımlara ayrılır.


41. Soru

Histolojik incelemeler hangi materyaller üzerinde yapılmaktadır?

Cevap

Histolojik incelemeler canlı ve cansız hastalıklı veya normal dokular ile hastalıklı veya normal vücut sıvı (genital sıvı, gözyaşı, tükürük) ve içerikleri (dışkı), doku kültürü gibi organik materyaller ya da toprak, taş gibi inorganik birçok materyal üzerinde yapılmaktadır.


42. Soru

Granulasyon dokusunun gerilmeye karşı direnci az olduğu için nelere sebep olabilir?

Cevap

Granulasyon dokusunun gerilmeye karşı direnci az olduğu için lezyonlar yırtılabilir ve parçalanabilir. Bu nedenle ikinci derecede iyileşme tipinde yara bölgesi ülserli kalabilir.


43. Soru

Bazı durumlarda kokuşma olmadan da otoliz gerçekleşir. Buna en iyi örnek nedir?

Cevap

Bazı durumlarda kokuşma olmadan da otoliz şekillenir. Buna en iyi örnek koyunların Clostridium perfringes tip D enfeksiyonun da böbreklerin yumuşaması ve jöle kıvamı almasıdır.


44. Soru

Nekropsi nedir?

Cevap

Hayvanların neden öldüğünü ortaya koymak ya da deneysel amaçla öldürülen hayvanlardaki bulguları saptamak amacıyla ölüm sonrası yapılan incelemeye denir.


45. Soru

Ölen hayvanlardan nekropsi sırasında, canlı hayvanlardan farklı biyopsi yöntemleriyle (delme, ince iğne; endoskopik) veya operasyon sırasında alınan organ ve doku örneklerinin alınmasında özellikle dikkat edilmesi gereken nokta nedir?

Cevap

Ölen hayvanlardan nekropsi sırasında, canlı hayvanlardan farklı biyopsi yöntemleriyle (delme, ince iğne; endoskopik) veya operasyon sırasında alınan organ ve doku örneklerinin alınmasında özellikle dikkat edilmesi gereken nokta otolizi önlemektir.


46. Soru

Otoliz nedir?

Cevap

Ölümden sonra doku ve hücrelerin enzimatik olarak yıkıma uğrayıp kendi kendini eritip sindirmesine otoliz denir.


47. Soru

İskemi nedir?

Cevap

Kan dolaşımının durması sonu kan akımının olmaması durumuna denir.


48. Soru

Ultrastrukturel düzeyde incelemeler nasıl ve ne ile yapılmaktadır?

Cevap

Ultrastrukturel düzeyde incelemeler farklı işlemlerden geçirilerek elektron mikroskopla yapılmaktadır.


49. Soru

Ötanazi nedir?

Cevap

Canlıyı acı vermeden öldürmeye ötanazi denir. Yani ötanazi kolay ve rahat ölüm anlamına gelmektedir.


50. Soru

Agoni nedir?

Cevap

Ölüm öncesi dolaşımın zayışaması sonu beynin kansız kalmasıyla şekillenen can çekişme haline denir.


51. Soru

Supravital boyamada kullanılan boyalar nelerdir?

Cevap

Nötral kırmızı, krezil viyolet gibi boyalardır.


52. Soru

Trimleme nedir?

Cevap

Mikroskobik kesitler için organ ve dokuları keserek küçültme işlemine denir.


53. Soru

Kimyasal tespit solüsyonları nasıl sınışandırılır?

Cevap

Kimyasal tespit solüsyonları, ? Aldehitler, ? Okside ediciler, ? Protein yıkımlayanlar ve pıhtılaştıranlar, ? Diğer çapraz bağ oluşturanlar olmak üzere sınışandırılır.


54. Soru

Histolojik teknikler nedir?

Cevap

Organizmadan alınan organ ve doku örneklerinin mikroskopta incelenecek hale gelinceye kadar geçen işlemlerin tümü “histolojik teknikler” olarak tanımlanmaktadır. Histolojik teknikler de kendi içerisinde örnek alma ve makroskobik değerlendirme, tespit, yıkama, dehidrasyon, saydamlaştırma, emdirme, gömme-bloklama, kesit alma ve boyama gibi alt kısımlara ayrılır.


55. Soru

Histolojik incelemeler için hangi tip materyaller kullanılır?

Cevap

Histolojik incelemeler canlı ve cansız hastalıklı veya normal dokular ile hastalıklı veya normal vücut sıvı (genital sıvı, gözyaşı, tükürük) ve içerikleri (dışkı), doku kültürü gibi organik materyaller ya da toprak, taş gibi inorganik birçok materyal üzerinde yapılmaktadır.


56. Soru

Nötral kırmızı, krezil viyolet gibi boyalar canlı örnek incelemede hangi amaçla kullanılır?

Cevap

Supravital boyama organizmadan çıkarılan ya da doku kültürü gibi çoğaltılan hücrelerin bulunduğu ortama boya maddesinin verilmesiyle olur.


57. Soru

Nekrospi nedir?

Cevap

Hayvanların neden öldüğünü ortaya koymak ya da deneysel amaçla öldürülen hayvanlardaki bulguları saptamak amacıyla ölüm sonrası yapılan incelemeye denir. Grekçe necro= ölü, leş; opsie=görme sözcüklerinden köken almaktadır.


58. Soru

Otoliz nedir?

Cevap

Ölümden sonra doku ve hücrelerin enzimatik olarak yıkıma uğrayıp kendi kendini eritip sindirmesine otoliz denir.


59. Soru

İskemi nedir?

Cevap

Kan dolaşımının durması sonu kan akımının olmaması durumuna denir.


60. Soru

İskemi sonucu hücrelerin erimesini açıklayınızç

Cevap

İskemi sonunda hücrelerdeki lizozomlar parçalanır. Lizozomal hidrolitik enzimler hücrede serbest hale geçer. Bu enzimler hücrelerdeki yüksek moleküllü organik bileşikleri parçalayarak basit kimyasal bileşenlere ayırması sonu hücreler erir.


61. Soru

Otoliz hızını açıklayınız.

Cevap

Enzimatik etkinlik bakımından zengin olan doku ve organlarda otoliz erken gelişir. Karaciğer, dalak, böbrek, kalp ve beyin gibi paranşimal organlar otolizin ilk şekillendiği organlardır. Bunu akciğerler izler. Kemik, deri ve diğer mezenşimal dokularda ise yavaş şekillenir. Otoliz ve kokuşma; soğuk ortamda geç sıcak ortamda ise birkaç saat içinde hızla oluşur. Koyunlarda yapağı, domuzlarda ise derialti yağ tabakası ısı izolasyonu sağladığından otoliz kısa sürede şekillenir.


62. Soru

Lezyon nedir?

Cevap

Dokunun sınırlı patolojik ve/veya travmatik olarak bütünlüğünün ve fonksiyonunun bozulmasına denir.


63. Soru

Mikrobiyolojik örneklerin muhafazasında kullanılan kuru buzun sakıncaları nelerdir?

Cevap

Kuru buz kullanışlı olmasına karşın bir takım sakıncalar içerir. Bunlar; 1. Bazı mikroorganizmalar özellikle bazı viruslar kuru buzdan açığa çıkan CO2 buharları sonu kısmen ya da tamamen yok olur. Bu nedenle alınan örnekler hava geçirmeyen bir kab içerisine konulmalıdır. 2. Ulaşımda oluşabilecek gecikme kuru buz kitlesinin tamamen buharlaşmasına neden olur. Bu da kutu içindeki ısıyı hızla yükseltir. Bu nedenle ayrı bir kutuya yerleştirilen örneklerin etrafına gazete kağıdı ve talaş konularak hava geçirebilecek şekilde kutuya yerleştirilmelidir.


64. Soru

Palpasyon nedir?

Cevap

Dokunma duyusundan yararlanılarak elle yapılan muayeneye denir.


65. Soru

Direkt ve indirekt yayma tekniklerini açıklayınız.

Cevap

Direkt yayma; örnek lamın uç kısmına doğru konur ve lamelle (içinde materyal olabileceğinden) hafif bir basınç uygulanarak lama doğrudan yayılır. İndirekt yayma; örnek yine lamın uç kısmına konur. Örnek sıvı lamelin arkada kalacak şekilde lamele değdirilir ve lamel sabit bir hızla nazikçe öne dogru ittirilerek örnek yayılır.


66. Soru

Trimleme nedir?

Cevap

Mikroskobik kesitler için organ ve dokuları keserek küçültme işlemine denir.


67. Soru

Zoonoz hastalık nedir?

Cevap

Hayvanlardan insanlara geçen hastalıkların tümüne verilen genel addır.


68. Soru

Fikzasyonda kullanılan kimyasal solüsyon tipleri nelerdir?

Cevap

Kimyasal tespit solüsyonları;

1.Aldehitler (formaldehit, glutaraldehit, glioksal)

2.Okside Ediciler (osmium tetroksit, potasyum permanganat, potasyum dikromat)

3.Protein Yıkımlayanlar ve Pıhtılaştıranlar (asetik asit, metil alkol, etil alkol)

4.Diğer Çapraz Bağ Oluşturanlar (karbodiimidler)

5.Diğer (civa klorid, pikrik asit, aldehit içermeyenler) olmak üzere sınıflandırılırlar.


69. Soru

Doku örneklerinin tespit solüsyonu içerisinde bulundurulma süresini etkileyen faktörleri sıralayınız.

Cevap

1. Örneğin Büyüklüğü

2. Tespit Solüsyonunun Derine inme (difüzyon) Gücü

3. Ortamın Isısı

4. Amaç

5. Doku Örneğinin Yapısı


70. Soru

Doku işlenmesinin amacı ve kapsamı nedir?

Cevap

Doku işlenmesi; makroskobik olarak saptanan lezyonlu ya da normal organ ve doku örneklerinin mikrotomla kesilebilmesi için yapılır. Tespitten sonra yapılan bu işlem yıkama, dehidrasyon (suyunu giderme), saydamlaştırma (alkolü giderme) ve emdirme gibi kısımları kapsar.


71. Soru

Elektron mikroskobide doku işlenmesi sürecini açıklayınız.

Cevap

Tespit edilen doku örnekleri tamponla yıkanır dereceli alkollerden (% 70, 90, 95, 100 saf alkol) geçirilerek tamamen dehidrasyonu yapılır, propilen oksitte saydamlaştırılır ve epon veya araldite emdirilerek kapsül şeklinde veya lastik/plastik kalıplarda bloklanır. Daha sonra etüvde blok materyaline göre değişen derecedeki ısılarda sertleştirilir.


72. Soru

Desikatör nedir?

Cevap

Nemsiz ortam sağlayan cam kaplara denir.


73. Soru

Mikrotom nedir?

Cevap

Parafine gömülerek homojen bir biçimde sertleşmiş olan blok, mikrotom adı verilen aletle kesilir. Kızaklı (kayar) ve rotary (döner) mikrotom tipleri en yaygın kullanılanlarıdır.


74. Soru

Agoni nedir?

Cevap

Ölüm öncesi dolaşımın zayıflaması sonu beynin kansız kalmasıyla şekillenen can çekişme haline denir.


Güz Dönemi Ara Sınavı
7 Aralık 2024 Cumartesi
v