Temel Veteriner Mikrobiyoloji ve İmmünoloji Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Temel Mikoloji

1. Soru

Lomazom nedir?

Cevap

Bazı mantar türlerinde hücre duvarı ile sitoplasmik membran arasında yerleşmiş ve lomazom olarak adlandırılan bazı yapılar bulunmaktadır. Buralarda sitoplazmik membran içe doğru çöküntüler meydana getirmektedir.


2. Soru

Askosporların özellikleri nelerdir?

Cevap

Ascomycetes mantarlarında rastlanan bu sporlanma şeklinde aynı ve farklı hifalarda, komşu iki hücrenin (askogonium ve anteridium uzaması ve birleşmesi ile askosporlar meydana gelir. Meydana gelen bu sporlar askus olarak adlandırılan geniş ve uzun hücre keseleri içinde oluşurlar. Sporların olgunlaşması ile çevrelerinde bulunan kese yarılır ve seksüel sporlar dışarı çıkarlar. Örneğin; Aspergilluslarda görülen üreme bu şekildedir.


3. Soru

Mantarların çevre koşullarına direnç göstermeleri nasıl olmaktadır?

Cevap

Mantarlar çevre koşullarına dayanıklı, güçlü hücre duvarlarına sahip organizmalardır. Hücre duvarlarında bulunan kitin ve selüloz karakterinde maddeler onların çok değişik olan çevre koşullarına uyum sağlamalarına yardımcı olur. Örnegin, mantarlar bakterilerin dayanamadıkları yüksek konsantrasyonlardaki (%50) şeker solusyonlarına dirençlidirler. Bu nedenle, reçel ve jöleler mantarlar tarafından kolayca kontamine edilebilirler. Ancak, yüksek ozmotik basınca karşı bakteriler kadar dayanamazlar.


4. Soru

Mantarların laboratuvar teşhisi hangi yöntemlerle yapılmaktadır?

Cevap

Mantarların laboratuvar teşhisi etkenin muayene materyalinde tespit edilmesi, kültürü yapılarak üretilmesi, identifikasyonu, serolojik ve alerjik testler yardımıyla gerçekleştirilir. Son yıllarda, moleküler teknikler de teşhis için kullanılmaktadır. Muayenesi yapılacak materyalden mantar izolasyon şansının artırılmasında, materyal toplama tekniği, materyalin alındığı yer ve materyalin muhafazası son derece önemlidir.


5. Soru

Simbiyotik yaşam nedir?

Cevap

Simbiyotik yaşam, iki canlının tek bir organizma gibi birbirleriyle yardımlaşarak bir arada yaşamalarıdır.


6. Soru

Eumycota bölümünü oluşturan kategoilerin isimleri nelerdir?

Cevap

Mastigomycotina; Chytridiomycete’leri, Zygomycotina; Mucorales takımını, Ascomycotina; Saccharomyces gibi gerçek mayaları ve eşeyli üreyen fırsatçı küşeri, Basidiomycotina; yüksek mantarları, Deuteromycota bölümü ise patojen ve fırsatçı küf ve maya tipi mantarları içerecek şekilde düzenlenmiştir. Daha yeni bir sistematikte ise Myxomycota bölümü ve Mastigomycotina alt bölümü protistalar arasına alınmış ve mantarlar alemi Zygomycota, Ascomycota, Basidiomycota ve Deuteromycota bölümlerine ayrılmıştır.


7. Soru

Slime molds nedir?

Cevap

Slime molds, protistalar içerisinde mantarlara benzeyen dış yüzeyleri cıvık, sümüksü bir tabaka ile kaplı cıvık mantar olarak da adlandırılan gruptur.


8. Soru

Filamentöz ve maya mantarlarının mikroskobik incelemesinde görülen ortak yapıları nelerdir?

Cevap

Mantarlar mikroskopik muayenede filamentöz ve maya mantarları olarak iki bölümde incelenmektedir. Her iki mantar grubunun mikroskopik incelemesinde birçok elementin ortak olduğu dikkati çekmektedir. Hifa, kapsül, hücre duvarı, septum, sitoplazmik membran, lomazom, endoplazmik retikulum, vakuol, vezikül, çekirdekçekirdekçik, mitokondri, golgi aygıtı, şagellum, ribozom, liozom dikkati çeken yapıları oluşturmaktadır.


9. Soru

Mantarlara ait bölüm adlarının son ekleri nasıldır?

Cevap

Mantar alemi tür, sınıf ve takımlardan meydana gelmektedir. Mantarlara ait bölüm adlarının sonlarına bazı ekler getirilerek bu bölümler düzenlenmektedir. Örneğin, phylum (divizyon):...-mycota; altdivizyon:...-mycotina; sınıf:...-mycetes; alt sınıf:...-mycetidae: order:...-ales; familya:...-aceae gibi ekler getirilerek adlandırılmaktadır.


10. Soru

Veziküllerin yapısında hangi maddeler bulunur ve bunların görevleri nelerdir?

Cevap

Veziküller büyümekte olan hifalarda fazlaca görülür. Etrafı bir ünit membranla çevrili olan bu organellerin golgi aygıtından orijin aldıkları bildirilmektedir. Veziküllerin içinde hücre duvarının sentezinde ve aynı zamanda, lizisinde etkinlikleri olan enzimler, inorganik elementler, polisakkaridler, lipidler gibi maddeler bulunur ve bunları büyümekte olan hücre duvarı bölgesine taşırlar.


11. Soru

Mantarlardaki saydam mikroskobik yapılara ne ad verilir ve yapıları nasıldır?

Cevap

Mantar kolonileri hifa adı verilen genellikle ince uzun ve saydam mikroskopik filamentlerden oluşmuşlardır. Bunların her birine hifa adı verilir. Hifaların çapı türlere göre 0.5-10 mikrometre arasında değişmektedir. Hifalar, mantar türlerine bağlı olarak; bölmelere ayrılmış (septumlu) veya bölmelere ayrılmamış (septumsuz) olabilirler (fiekil 6.2). Bunların dışında raket, nodül, tarak veya spiral gibi çeşitli şekillerde de görülebilirler.


12. Soru

Mantar hücre duvarının yapısı hangi yapılardan oluşmaktadır?

Cevap

Mantar hücre duvarı genellikle çok katlı yapıdadır ve fibrillerden oluşmaktadır. Hücre duvarının yapısında en fazla polisakkaridler (%80), daha sonra, sırasıyla protein (%5-15) ve lipidler (%3-10) bulunmaktadır. Bunların miktarları, mantar türlerine, besiyerinin bileşimine ve çevresel koşulların durumuna göre az çok değişmektedir. Polisakkaridler arasında glukan, galaktoz, kitin, kitosan, mannan ve sellüloz en fazla bulunanlarıdır.


13. Soru

Canlılar alemi kaç bölüm altında incelenir?

Cevap

Canlılar alemi, hayvanlar, bitkiler, mantarlar, protistalar ve monera (Archae ve Eubacteria) olarak üzere beş bölümde incelenebilir. Bunlardan ilk dördünü oluşturanlar çok hücreli formda (ökaryot) olup monera’lar tek hücreli (prokaryot) yapıdadır.


14. Soru

Canlılar alemi hangi özelliklerine göre sınışandırılmıştır?

Cevap

Bu iki farklı grubu, esas olarak çekirdek membranının varlığı ya da yokluğu belirlemektedir. Sistematik çalışmalarına göre mantarlar bu beş alemden birini meydana getirmektedir. Bazı kaynaklara göre mantar alemi Myxomycota ve Eumycota olarak iki bölüme ayrılmaktadır. Myxomycota bölümünde, uygun olmayan şartlarda spor oluşturan ve uygun koşullarda ise saprofit olarak yaşayan mantarlar, Eumycota bölümünde ise diğer mantarlar bulunmaktadır.


15. Soru

Mantarlar, seksüel spor şekilerine göre, günümüzde kaç filuma ayrılmıştır. İsimleri nelerdir?

Cevap

Mantarlar, seksüel spor şekilerine göre, günümüzde dört filuma ayrılmıştır. Bunlar, Chytridiomycota, Zygomycota, Ascomycota ve Basidiomycota’dır.


16. Soru

Moleküler çalışmalar mantarların genetik alt ünitelerinin kaç monofiletik gruptan oluştuğunu göstermektedir. Bunlaın isimleri nedir?

Cevap

Moleküler çalışmalar mantarların genetik alt ünitelerinin dört monofiletik gruptan oluştuğunu göstermektedir. Bunlar Acrasiomycota, Myxomycota, Oomycota ve Fungi’dir. Biyokimyasal ve morfolojik özellikleri dikkate alındığında ilk iki grubun ökaryotlardan farklı olduğu görülmüştür. Bu iki grup slime molds olarak adlandırılmakta olup günümüzde protozoa alemi içerisinde yer almaktadır. Benzer filogenetik teknikler Oomycota’nın da alglerle aynı grupta olduğunu göstermiştir. Monofiletik mantar alemindeki gruplar Chytridiomycota, Zygomycota, Ascomycota, ve Basidiomycota’yı içermektedir.


17. Soru

Eumycota bölümü kaç alt bölümde sınışandırılır?

Cevap

Eumycota bölümü; Mastigomycotina, Zygomycotina, Ascomycotina, Deuteromycotina ve Basidiomycotina olarak beş altbölümden oluşmaktadır.


18. Soru

Mantar kolonilerinin özellikleri nelerdir?

Cevap

Mantar kolonileri mantarların tiplendirilmesinde çok önem taşır. Patojenik mantarlar katı besiyerlerinde beş türde koloni oluştururlar. Bu farklılıklar, mantarların genetik özellikler yanısıra besiyerinin kimyasal yapısına, kültürlerin eksikliğine veyaçevresel koşullarla ilişkili olabilir. Örn. C. immitis, 37°C üretildiği zaman maya benzeri koloniler oluştururken 22-25°C’de genellikle miselyal koloniler meydana getirirler. Başlıca koloni tipleri ve kısa özellikleri aşağıda belirtilmiştir.


19. Soru

Miselyal Kolonilerin özellikleri nelerdir?

Cevap

Genellikle, oval, yuvarlak bazen de düzensiz bir şekil gösterebilirler (çentikli, loblu, asteroid, poligonal, vb). Bu tür koloniler çeşitli renklere de sahip olabilirler. Örneğin; Dermatofitler (Epidermophyton, Microsporum, Trichophyton cinslerine ait türler)ve sistemik infeksiyona neden olan bazı mantarlar (C. immitis, H. capsulatum, vb) 22-25°C’de üretildiğinde miselyal bir görünüme sahiptirler.


20. Soru

Lomazomun görevleri nelerdir?

Cevap

Bu oluşumlar salgısal aktivitede ve sitoplazmanın sentezinde bazı önemli görevlere sahiptir.


21. Soru

Basidiosporların özellikleri nelerdir?

Cevap

Basidiomycetes mantarlarında bu tür sporlara rastlanır Askosporlara bazı yönlerden benzerlik gösteren bir sporlanma şeklidir. Özellikle basidiumların gelişmesi ve basidiosporların oluşması aşamaları benzerlik gösterir.


22. Soru

Miselyum nedir?

Cevap

Hifalar bir araya gelerek miselyum adı verilen saç benzeri yığınlar, meydana getirirler. Mantarların Bulundukları beslenme ortamının içine uzanıp beslenme işlemini gören miselyum kısmına vejetatif miselyum, beslenme ortamının üzerine çıkarak yüzeyde yükselen kısmına aerial (havasal) miselyum denir. Bazı maya türlerinde, hücrelerin çoğalmaları sırasında birbirlerine yapışık kalması sonucu kitleler veya zincirlerden oluşan ipliksi yapılar meydana gelir. Bunlara yalancı hifa (psödohifa) adı verilir.


23. Soru

Membranöz Kolonilerin özellikleri nelerdir?

Cevap

Bazı dermatofitler (T. schoenleini, T. verrucosum, vb) üremelerinin bazı aşamalarında ince deri veya membranöz bir özellikte koloniler oluşturabilirler.


24. Soru

Materyalerin muayenesi amacıyla kullanılan wood lambaı hangi mntarların görülmesinde kullanlır?

Cevap

Bazı dermatofitlerin tanısında Wood lambası olarak bilinen portatif ultraviyole ışıkkaynağı kullanılmaktadır. Kıllar karanlık odada Wood lambası (330-365 nm dalga boyunda) ile incelendiğinde bazı dermatofitlerde parıldama görülür. M. canis ve M. audounii tarafından sentezlenen metabolitlerden dolayı sarımsı yeşil parıldama görülür.


25. Soru

Mantarlar görünüm ve üreme bakımından kaça ayrılı ve nasıl adlandırılırlar?

Cevap

Mantarlar görünüm bakımından küşer ve mayalar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Üremeleri tek hücre şeklinde, küremsi yapılar halinde olursa maya, çok hücreli şekilde, filamentoz iplikçikler şeklinde olursa küf olarak isimlendirilir. Buna karşın mayalar mukoid yapıda mantarlardır. Filamentöz koloni yapısında olanlar (Ascomycetes, Zygomycetes, Deuteromycetes,vb) küf, mukoid yapıda olanlar (Candida, Saccharomyces,vb) maya olarak adlandırılırlar. Mantarların çoğunluğu filamentöz yapıdadırlar.


26. Soru

Mantarlar görünüm olarak kaça ayrılır ve nelerdir?

Cevap

Mantarlar görünüm bakımından küfler ve mayalar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Üremeleri tek hücre şeklinde, küremsi yapılar halinde olursa maya, çok hücreli şekilde, filamentoz iplikçikler şeklinde olursa küf olarak isimlendirilir.


27. Soru

Jerm tüpü nedir?

Cevap

Sporun olgun mantara dönüşmesi sırasında sporlar su alarak şişer, bunun sonucunda dışarı doğru uzanan jerm tüpü olarak adlandırılan bir yapı belirir. Bu yapı daha sonra gelişir, büyür ve kendine özgü hifaları meydana getirir. Bu hifalar daha sonra reprodüktif hifalara dönüşür.


28. Soru

Aseksüel sporların isimleri ve özelikleri nelerdir?

Cevap

Eşeysiz üreme sırasında mantarlarda başlıca 5 tür spor oluşumuna rastlanmaktadır. Bunlar: Artrospor, Blastospor, Klamidiospor, Konidiospor ve Sporangiospor’dur.


29. Soru

Mantarların üremeleri için ugun ph limiti kaçtır?

Cevap

Birçok mantar türü düşük pH derecelerinde üreyebilir. Mantarların yaşayabildikleri minimal ve maksimal pH limitleri 2-11 arasında değişebilir. Böylelikle, asit karakterdeki meyveler veya meyve sularında (özellikle domates, portakal, limon, greyfurt, mandalina, vb) buzdolabı ısısında bile mantarları üreyebilir.


30. Soru

Pleomorfik Koloniler özellikleri nelerdir?

Cevap

Laboratuvarlarda, besiyerlerinde uzun süre pasajları yapılan mantarlar bu tip koloniler meydana getirir. Bazen, kolonilerin ortası veya kenarlarında beyaz, steril ve kadife görünümünde hifalar olabilir. Dermatofitlerde, bu tür kolonilere sıkça rastlanır.


31. Soru

Maya Benzeri Kolonilerin özellikleri nelerdir?

Cevap

Koloniler yumuşak, mukoid kıvamda kabarık, nemli bir görünüşte olup oval ve yuvarlak kenarlara sahiptirler. Örneğin; Saccharomyces sınıfına ait türler (S. cerevisiae, S. fragilis, vb) kolonileri ile sistematik infeksiyon oluşturan dimorfik mantarların 37°C’deki kolonileri genellikle maya benzeri bir özellik gösterirler.


32. Soru

Seksüel sporların isimleri nelerdir?

Cevap

Eşeyli üremede, ayrı cins veya karakterde olan iki gametin çekirdekleri birbiri ile birleşip kaynaşarak haploid hale gelir ve bu haploid kromozomlar da birleşerek seksüel sporları meydana getirir. Seksüel üreme şekli mantar türlerinde farklılıklar göstermektedir. Mantarlar bu üreme şeklinde meydana gelen spor yapılarına göre sınırlandırılmakta ve dört grup altında incelenmektedir. Bunlar; Askosporlar, Basidiosporlar, Oosporlar ve Zigosporlardır.


33. Soru

Canlılar alemi kaç bölümde incelenebilir?

Cevap

Canlılar alemi, hayvanlar, bitkiler, mantarlar, protistalar ve monera (Archae ve Eubacteria) olarak üzere beş bölümde incelenebilir.


34. Soru

Granüler Koloniler özellikleri nelerdir?

Cevap

Başlangıçta genellikle, filamentöz olan kolonilerde sporulasyon fazlaca olmuşsa, aerial hifalarda azalmalara buna karşın sporlarda artmalara rastlanabilir. Sporun özelliğine göre, koloniler ince veya kaba bir granülasyon gösterir. Örneğin; Dermatofitlerden E şoccosum, M gypseum böyle koloni formasyonu gösterir.


35. Soru

Blastosporların özelikleri nelerdir?

Cevap

Bu tür çoğalmada hifaların çeşitli yerlerinde genellikle, birden fazla tomurcuk meydana gelir. Bu küçük tomurcuklar çoğalmayı sağlyan blastosporlardır., Blastosporlara şamaentöz Ascomycetes mantarlarında, mayalarda ve maya benzeri koloni oluşturan mantarlarda rastlanır. Örneğin; Saccharomyces cerevisiae gibi.


36. Soru

Sporangiosporların özelikleri nelerdir?

Cevap

Daha çok Phycomcetes mantarlarında görülen bu üreme şeklinde Sporlar (sporangiospor), bunları taşıyan özel hifaların (sporangiofor) uçlarında oluşan büyük ve yuvarlak keseler (sporangium)içinde yeralırlar.. Bu sporlar sporangiumların patlaması sonucu dışarı saçılarak uygun ortam ve çevresel koşullar altında filizlenir ve kendi türlerine özgü mantarları meydana getirirler. Örneğin; Rhizopus nigricans’da bu tür üremeye rastlanır.


37. Soru

Sporun içyapısında hangi tabakalar ve yapılar bulnmaktadır?

Cevap

Sporların içerisinde bir veya birden fazla çekirdek bulunur. Bazı mantarlarda sporun etrafında epispor, perispor adı verilen bir koruyucu tabakalar bulunur. Spor sitoplazmasında çekirdek dışında vakuol, lipid granüller ve bir mantarın oluşumu için gerekli her türlü organik ve inorganik madde yer alır.


38. Soru

Protoplast nedir?

Cevap

Protoplast, hücre duvarı olmayan veya giderilmiş prokaryotik veya ökaryotik hücrelerdir.


39. Soru

Hifa nedir?

Cevap

Mantar kolonileri hifa adı verilen genellikle ince uzun ve saydam mik- roskopik filamentlerden oluşmuşlardır. Bunların her birine hifa adı verilir.


40. Soru

Lomazom nedir?

Cevap

Bazı mantar türlerinde hücre duvarı ile sitoplazmik membran arasında yerleşmiş ve lomazom olarak adlandırılan bazı yapılar bulunmaktadır. Buralarda sitoplazmik membran içe doğru çöküntüler meydana getirmektedir. Bu oluşumlar salgısal aktivitede ve sitoplazmanın sentezinde bazı önemli görevlere sahiptir.


41. Soru

Mantarlar tarafından sentezlenen maddeler nelerdir?

Cevap

Mantarlar tarafından sentezlenen maddeler uzun yıllardır gıda ve tıbbi endüstrinin önemli bir parçasını oluşturur. Organik asitler alkoller, enzimler, pigmentler, polisakkaritler, steroller, antifungal maddeler (griseofulvin, mikostatin, vb) antibiyotikler (penisilin, streptomisin vb) ve diğer birçok önemli maddeler (vitaminler, proteinler, lipidler, toksik maddeler vb) bunlara örnek olarak verilebilir. Maya hücrelerinin sentezlediği vitaminler (tiamin, riboşavin, nikotinik asit, vb) de insan ve hayvanlarda kullanılan medikal önemleri olan maddeler arasındadır.


42. Soru

Klamidiosporların özelikleri nelerdir?

Cevap

Mucoraceae familyasına ait türlerde görülen bu sporulasyon şeklinde, hifalarda bulunan hücrelerin bazıları büyür, gelişir, hücre duvarları kalınlaşır ve protoplazmaları yoğunlaşarak klamidosporları oluştururlar. Bu sporlar hifaların orta, yan veya uç kısımlarında gelişebilir.


43. Soru

Mantarların zararlı etkileri nelerdir?

Cevap

Mantarlar faydalı maddeler dışında mikotoksin adı verilen, insan ve hayvan sağlığı için zararlı metabolitler de üretebilirler. Bu metabolitlerin pek çoğu toksik ve karsinojendir. Örneğin: Aspergillus şavus’un sentezlediği aşatoksin karaciğer kanserine neden olur. Mantarlar insan ve hayvanlarda gerek deri üzerinde, deri altında veya tüm vücuda dağılmış sistemik infeksiyonlar oluşturabilirler. Bu nedenle tıbbi önemleri çok fazladır. Bazı patojen mantarlar hayvanlardan insanlara bulaşması ile de a zoonotik özellik gösterirler.


44. Soru

Sporangium nedir?

Cevap

Sporangium, hifaların uçlarında bulunana ve içinde sporları taşıyan büyük yuvarlak keselerdir.


45. Soru

Jerm tüpü nedir?

Cevap

Mantar sporlarının olgun mantar formuna dönüşmesi sırasında oluşan ve dışarı doğru uzanan tüp şeklindeki yapıdır.


46. Soru

Myxomycota nedir?

Cevap

Myxomycota, uygun olmayan şartlarda spor oluşturan ve uygun koşullarda ise saprofit olarak yaşayan mantarlardır.


47. Soru

Dermatofitlerin teşhisinde hangi örneklerden yararlanılır?

Cevap

Dermatofitlerin (Mikrosporum, Trikofiton ve Epidermofiton, vb) teşhisi genellikle için genellikle deri kazıntısı, kıl, tüy, tırnak gibi örneklerden yararlanılır.


48. Soru

Miselyum nedir?

Cevap

Hifaların bir araya gelerek oluşturdukları saç benzeri yığınlardır. 


49. Soru

Ünit membran nedir?

Cevap

Ünit membran, sitoplazmayı ve hücre içerisindeki organellerin etrafını saran birden fazla görevi olan zardır.


50. Soru

Deriden örnek alırken nelere dikkat edilmesi gerekir?

Cevap

Deriden örnek almadan önce, lezyonlu bölge yabancı maddeleri, kontaminant mantar sporlarını ve diğer ajanları gidermek için alkole batırılmış pamukla veya yumuşak steril bir bez ile silinir. Alkol kuruduktan sonra lezyonların kenarlarındaki aktif bölgelerden steril makas, pens, küret, bistüri, ile deri kazıntısı alınarak steril petri kutularına veya şişelere, toplanır. Lezyon sayısı birden fazla ise her biri için örnek alma işlemi tekrarlanır. Yeterince materyal alınarak laboratuvara gönderilir. Kıl, tüy, yün gibi materyallerin incelenmesinde, bu örneklerin kökleri, direkt mikroskopi ve kültür için en iyi yerlerdir. Kılların üzerinde ve lezyonların ortasında, genellikle az sayıda mantar elementi bulunur. Kıllı bölgelerden en iyi örnek steril pens yardımıyla koparma veya çekme ile alınır. Eğer bu, kılların frajilitesinden dolayı mümkün değilse bistüri deri döküntülerinin kazınmasında ve kıl köklerindeki küçük parçaları almada kullanılır. Sert kıllı fırçalarda başarılı bir şekilde kullanılabilir. Tırnak örneklerinin muayenesi için, tırnaklar iyice temizledikten ve alkolle sildikten sonra makasla kesilerek, bistüri veya küretle kazınarak toplanır. Dermatofitler dışında subkutan veya sistemik infeksiyon yapan mantarların teşhisi için ise vücut sıvıları veya biyopsi materyallerinden yararlanılır.


51. Soru

Eşeysiz üreme sırasında mantarlarda kaç çeşit spor oluşumu vardır ve nelerdir?

Cevap

Eşeysiz üreme sırasında mantarlarda başlıca 5 tür spor oluşumuna rastlanmaktadır. Bunlar: Artrospor, Blastospor, Klamidiospor, Konidiospor ve Sporangiospor’dur.


52. Soru

Flagellum nedir?

Cevap

Flagellum sporun uygun ortamlara doğru hareketini sağlayan organeldir. Spor buraya yerleşip filizlenerek yeni bir mantar oluşturur.


53. Soru

Mantarların üremeleri nasıl olmakadı?

Cevap

Mantarlar sporlanma (sporulasyon) yoluyla ürerler. Bu üreme aseksüel (eşeysiz) ve seksüel (eşeyli) şekilde olabilir. Çevresel koşulların uygun olması veya olgun miselyumlarda yeterince gıda depolanması durumunda genellikle aerial hifalarda,çeşitli şekillerde sporlar meydana gelir. Sporlar olgunlaştıktan sonra hifadan ayrılarak serbest hale gelir ve uygun ortam ve koşullarda çimlenerek kendi türüne özgü mantarı oluştururlar.


54. Soru

Septum nedir?

Cevap

Septum filamentöz mantarlarda rastlanan bir formasyondur. Bu yapılar hücre duvarının iç kısımından orijin alır ve içeri doğru uzanarak karşı cidara kadar devam eder. Yapısı, hücre duvarının yapısı ile aynı kimyasal özelliği gösterir. Septum Oomycetes ve Zygomycetes sınıfı mantarlarda görülmez.


55. Soru

Artrosporların özelikleri nelerdir?

Cevap

Artrosporlarda, hifalarda fazla bir şekil değişiklik görülmez.Yalnızca, reprodüktif hifaların, enlemesine septumlarla bölünerek fragmentasyonu söz konusudur. Sporların şekilleri, genellikle oval veya silindiriktir. Artrosporlar türlere özgü bir büyüklük gösterirler. Hifalardan ayrıldıktan sonra serbest kalır ve uygun ortamlarda çimlenerek her biri tekrar aynı tür mantarı oluştururlar. Birçok mantar türlerinde (Dermatofitler, Trichosporon, Geotrichum, C. immitis, vb) artrospor oluşumuna rastlanır.


56. Soru

Zoospor nedir? 

Cevap

Bazı mantar sporlarında flagellum bulunur. Suda yaşayan mantarlarda görülen flagellumlar, sporların hareketini ve uygun ortama yönelmelerini sağlar. Bu sporlar zoospor olarak adlandırılır.


57. Soru

Mitotoksin nedir?

Cevap

Mitotoksin, mantarların ürettiği insan ve hayvan sağlığı için zararlı özellikteki metabolittir.. Bu metabolitlerin pek çoğu toksik ve karsinojendir. Örneğin: Aspergillus flavus’un sentezlediği aflatoksin karaciğer kanserine neden olur.


58. Soru

Konidiosporların özelikleri nelerdir?

Cevap

Filamentöz Ascomycetesve birçok Deuteromycetes mantarlarında bu tür sporlara rastlanmaktadır. Konidiosporlar reproduktif hifaların (konidiofor) yanlarında veya uçlarında meydana gelirler. Bu hifalar aerial hifaların modifikasyonu ve diferensiye olması sonu teşekkül ederler.


59. Soru

Mantarlarn teşhisinde kullanılan moleküer yöntemler nelerdir?

Cevap

Nükleik asitleri temel alan bu teknikler, patojenik organizmalardaki genotipik farklılıkları ortaya çıkarmada oldukça yararlıdır. Bu teknikler çok spesifiktir ve fenotipik özelikleri temel alan tekniklerden daha kesin sonuçlar verir. Polymerase chain reaction (PCR) ve mitokondrial DNA’nın restriction fragment length polymorphism (RŞP) analizi bu tekniklere örnek verilebilir


60. Soru

Oosporların özellikleri nelerdir?

Cevap

Phycomycetes mantarlarında Oomycetes sınıfına ait türler oosporlar ile seksüel çoğalma gösterirler. Bu mantarlarda erkek gamet (anteridium), dişi gametten (oogonium) ayrı özellikler gösterir; daha küçüktür ve farklı görünüme sahiptir. Oosporlar, bu gametlerin birleşmesi sonucu meydana gelirler. Oosporlar yuvarlak şekilli, spor duvarı kalın, dış etkilere dayanıklı ve gıda yönünden zengin seksüel sporlardır.


61. Soru

Eşeysiz üreme sırasında kaç farklı tür spor oluşur ve nelerdir?

Cevap

Eşeysiz üreme sırasında mantarlarda başlıca 5 tür spor oluşumuna rastlanmaktadır. Bunlar: Artrospor, Blastospor, Klamidiospor, Konidiospor ve Sporangiospor’dur.


62. Soru

Zigosporların özellikleri nelerdir?

Cevap

Phycomycetes mantarlarından Zygomycetes sınıfına ait türlerde görülen zigosporlar, sporun oluşumuna kadar olan dönemde diğer seksüel sporların oluşumundan farklılıklar gösterirler. Bu tür sporların oluşumunda farklı cinsiyet karakterindeki gametangiumlar somatik hifaların branşlarından orijinlerini alırlar ve aynı mantar üzerinde bulunurlar (homotallik).


63. Soru

Mantarlar hangi pH aralığında yaşayabilir?

Cevap

Birçok mantar türü düşük pH derecelerinde üreyebilir. Mantarların yaşayabildikleri minimal ve maksimal pH limitleri 2-11 arasında değişebilir.


64. Soru

Materyalin toplaasında dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?

Cevap

Mayene örneği olarak, genellikle, tedavi amacıyla herhangi bir ilaç uygulanmamış olan materyaller tercih edilir. Alınan materyaller üzerinde örnekle ilgili gerekli bilgilerin yazılı olduğu tercihen, ağzı vidalı kapaklı şişelerde veya petri kutularında toplanır. Materyal alma işleminde steril makas, pens, bistüri, petri kutusu gibi malzemeler kullanılır. Kullanılacak malzeme iyi sterilize edilmiş ve kuru olmalıdır. Çünkü, nemli malzeme, saprofitik mantar sporlarının üremesine neden olarak kontaminasyon meydana getirebilir. Örnek materyaller alındıktan sonra mümkün olduğu kadar kısa süre içerisinde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Materyallerin soğuk zincir içerisinde gönderilmesi ve hemen kullanılmayacaksa buzdolabında muhafazası tercih edilmelidir.


65. Soru

Ökaryot ile prokaryot hücre arasındaki esas farkı ne oluşturmaktadır?

Cevap

Bu iki farklı grubu, esas olarak çekirdek membranının varlı- ğı ya da yokluğu belirlemektedir.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v