Temel Veteriner Genetik Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Genetik Materyalin Yapısı Ve Organizasyonu

1. Soru

Farklı fizyolojik koşullar altında bazı morfolojik ve fizyolojik farklılıklar gösteren değişik DNA tiplerinden olan DNA-A, DNA-C, DNA-D, DNA-E ve DNA-Z nasıl bir yapıya sahiptir?

Cevap

A-DNA, % 75 nemlilikte, sodyum, potasyum ve sezyum varlığında gözlenen bir formdur ve bazlar heliks eksenine daha dikey şekilde yerleşmişlerdir. DNA her dönümde daha fazla baz içerir. C-DNA, %66 nemlilikte ve lityum iyonları varlığında görülen formdur. D ve EDNA’lar ise her dönümde çok az baz çiftine sahip olan DNA formlarıdır ve guaninden yoksun moleküller olarak göze çarpar. Z-DNA, heliks yönünün diğerlerinden farklı olarak sola doğru olmasıyla ayrılır. Her dönümde 12 baz içeren bu DNA formunun çapı da diğerlerine göre daha dardır. Tekrarlayan G-C dizileri içerir.


2. Soru

Temel genetik kuralları ve kalıtımda rol oynayan mekanizmaları açıklama çalışmaları nasıl başlamış ve süreç nasıl ilerlemiştir?

Cevap

Temel genetik kuralları ve kalıtımda rol oynayan mekanizmaları açıklama çalışmaları, 1800’lerde, Mendel’in ölümünden ancak 16 yıl sonra; De Vries, Correns ve Tschermak isimli bilim adamlarının değişik yıllarda elde ettiği sonuçlarla doğrulanmış ve sürdürülen çalışmaların genetik bilimi olarak adlandırılması ilk kez 1906 da Bateson tarafından yapılmıştır. Kalıtsal materyalin “gen” olarak tanımlanması 1909 yılında Johannsen tarafından önerilmiştir. Genlerin yapısal özellikleriyle ilgili çalışmalar daha sonraki yıllarda devam etmiştir.


3. Soru

B-DNA olarak adlandırılan DNA nasıl bir içeriğe ve yapıya sahiptir?

Cevap

Watson-Crick modeli olan bu yapı biyolojik DNA olarak da adlandırılan B-DNA’ya aittir. DNA’nın bu formu, en kararlı hali olarak bilinir ve standart yapı olarak kabul edilmektedir. Yüksek nemde (%92) sodyum tuzlarını içerir.


4. Soru

DNA’nın biyokimyasal özelliklerinin ortaya konması ve nüklein’in tanımlanması süreci nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

DNA’nın biyokimyasal özelliklerinin ortaya konulması Fried Miescher’in İsviçre de lökositlerin hücre çekirdeği üzerinde yaptığı çalışmalarla gerçekleşmiştir. Miescher, lökosit hücre çekirdeğinden elde ettiği fosfor içeren maddeye nüklein adını vermiştir.


5. Soru

DNA’nın heliks yapısı ya da DNA süper sarmalı olarak ifade edilen yapı nasıl şekillenmiş ve oluşmuştur?

Cevap

Organik bazlar arasındaki hidrojen bağları elektrostatik çekim sonucu oluşur. Meydana gelen bu çift sarmal yapı, düzlemsel olmayıp merkezde bulunan organik bazlara bağlı şeker molekülleri ve en dışta fosfat grubundan ibaret üç boyutlu bir oluşumdur. Bu DNA’nın heliks yapısı ya da DNA süper sarmalı olarak adlandırılmaktadır. Heliksin açıklanmasında 1953 yılında Watson ve Crick adlı bilim adamlarının çalışmaları temel olmuştur.


6. Soru

Nükleotit zinciri nasıl meydana gelir ve içeriği nasıl şekillenmektedir?

Cevap

Nükleotit zinciri, yapısında bulunan 5 karbonlu şekerin hidroksil grubuna, bir diğerinin fosfat grubunun bağlanmasıyla meydana gelir. Fosfat grubu ile şekerler arasında fosfodiester bağları bulunur. Bu şekilde birbirine zıt olarak uzanan iki polinükleotit zinciri meydana gelir. Bu iki zincirin pürin ve pirimidin bazları arasında ise hidrojen bağları bulunmaktadır. Birbirine hidrojen bağları ile bağlanmış olan bu organik bazlar, merkezde yer alarak meydana gelen sarmal yapının temelini oluşturur. Adenin ile timin arasında iki hidrojen bağı, guanin ile sitozin arasında ise üç hidrojen bağı mevcuttur. Bu zincirde adenin karşısına her zaman timin, guanin karşısına ise her zaman sitozin gelir.


7. Soru

Nükleozit, nükleotit, oligonükleotit ve polinükletit yapı nasıl meydana gelmektedir?

Cevap

Organik bazların şekerle birleşmesi ile nükleozit yapısı meydana gelir. Fosfat gruplarının da bu yapıya katılmaları sonucu nükleotit yapısı oluşur. Ortalama 50-60 ya da daha az sayıdaki nükleotitin birleşmesi ile oligonükleotitler oluşurken, daha fazla sayıdaki nükleotitin birleşmesi ile polinükletitleri oluşturmaktadır.


8. Soru

Nükleik asitlerin kalıtımda rol oynadığına dair düşüncelerin bilimsel olarak da ortaya konması nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

Nükleik asitlerin kalıtımda rol oynadığı düşünülmesine rağmen, genetik bilgiyi taşıyan temel madde olduğuna dair kanıtlar ancak 1928 de İngiliz bilim adamı Frederick Griffith’in pnömokoklar üzerinde yaptığı transformasyona dayalı çalışmalarla ortaya çıkmıştır.


9. Soru

Denatürasyon nedir?

Cevap

Heliks yapıdaki DNA zincirinin ayrılması işlemine denatürasyon denir.


10. Soru

Denatürasyonun gelişim aşamaları nasıl gerçekleşmektedir?

Cevap

Denatürasyon olayı ilk önce adenin-timin arasında gerçekleşir. Bunun nedeni adenin ile timin arasında iki hidrojen bağı, guanin ile sitozin arasında ise üç hidrojen bağının bulunmasıdır. Guanin ile sitozinden zengin bölgelerin daha kararlı eğilimde olmalarının da sebebi buna bağlanmaktadır. Optimum şartlar tekrar sağlandığında denatürasyon olayı geri dönüşümlüdür.


11. Soru

Transkripsiyon nedir?

Cevap

Protein sentezi esnasında DNA’da mevcut genetik bilgi replikasyondan sonra, öncelikle RNA’ya aktarılır ve bu işleme transkripsiyon denir.


12. Soru

Renatürasyon nedir?

Cevap

Çift sarmal yapısı bozulmuş ve tek zincir halde bulunan DNA molekülünün belirli şartlarda tekrar çift sarmal hale geri dönmesine renatürasyon denir.


13. Soru

Canlılardaki yaşamsal faaliyetlerin sürdürülmesi için gerekli yapı taşlarından olan protein moleküllerinin sentezlenmesi, metabolizmanın dengede kalabilmesi ve yeni nesillere genetik bilginin aktarılmasında temel görevi bulunan unsur hangisidir?

Cevap

DNA.


14. Soru

Protein ve DNA arasında görev alan ve hücrenin gereksinimine göre miktarı değişen yardımcı bir molekül olarak tanımlanan unsur hangisidir?

Cevap

RNA.


15. Soru

DNA ile RNA arasındaki farklar genel olarak nasıl özetlenmektedir?

Cevap

DNA ve RNA arasındaki farklar genel olarak özetlenecek olursa; ? RNA, genel olarak tek polinükleotit zincirden oluşmuş yapıya sahiptir (bazı virüs tipleri hariç olmak kaydıyla). ? Organik baz olarak, DNA’daki timin yerine RNA’da urasil bulunmaktadır. ? DNA’da pentoz yapıda şeker olarak bulunan deoksiribozun yerini RNA’da riboz almıştır. ? DNA ve RNA sentezi birbirlerine benzemekle birlikte, RNA sentezi sırasında kullanılan enzimlerden olan RNA polimerazın nükleaz etkisinin olmaması ve başlatıcı RNA segmentine ihtiyaç duymaması bakımından farklılık göstermektedir.


16. Soru

Avery ve arkadaşlarının gerçekleştirdiği hangi deneyler ile bir kez daha kalıtımda rol oynayan maddenin DNA olduğu ortaya konmuştur?

Cevap

Amerikalı biyolog Oswald T. Avery ve arkadaşları Colin M. MacLeod ve Maclyn McCarty yaptıkları deneylerle Griffith’i izlemişlerdir. Avery ve arkadaşları Griffith’in transformasyon deneyinde olduğu gibi kapsüllü, patojen özellikte S tipi bakteriler ve kapsülsüz, apatojen R tipi bakterileri kullanmış ancak farklı olarak deneyin son aşamasında S tipi bakterilerden DNA’yı izole ederek hücre kültürüne ilave etmiştir. Bunun sonucunda hücre kültüründe daha önceden hiç, hastalık yapan kapsüllü bakteri bulunmazken ortama DNA ilavesinden sonra yeni generasyonda kapsüllü bakteriler görülmüştür. Daha sonra yapılan çalışmalarda izole edilen maddenin (DNA) proteolitik enzimlerle muamelesinde aktivitesini kaybetmediği ancak deoksiribonükleaz (DNaz) ile muamelesinde ise aktivitesini yitirdiği gözlenmiştir. Bu sonuç Avery ve arkadaşlarının deneylerini bir kez daha desteklemiş kalıtımda rol oynayan maddenin DNA olduğunu ortaya koymuştur. DNA’nın genetik materyal olduğu ve yeni generasyonlarda kalıtımın temel taşı olduğunu ispatlamaya yönelik çalışmalar gelecek yıllarda da sürdürülmüştür.


17. Soru

Deoksiribonükleik asidin yapısı, pH seviyesi ve ısıl duruma karşı direnç düzeyi nasıldır?

Cevap

Deoksiribonükleik asit, adından da anlaşıldığı üzere düşük pH’ye sahiptir. Birbirlerine hidrojen bağları ile bağlı olan çift sarmal yapı pH 4-11 seviyelerinde genellikle kararlı yapıda olmasına rağmen, bu değerler aşıldığında kararsız hale gelerek iki ayrı polinükleotit zinciri haline gelir. Çift sarmal haldeyken viskozite değeri, tek zincir haline göre daha yüksektir. Çift sarmallı heliks yapının kararlılığı aynı zamanda ısıdan da etkilenmektedir. Isının 70 C°’den yüksek değerlere çıkması (özellikle 70- 90 C°), yapıdaki hidrojen bağlarının kopmasına neden olur.


18. Soru

Replikasyon nedir?

Cevap

İki polinükleotitten oluşan heliksin replikasyon enzimleri yardımı ile açılarak DNA’nın kendini yarı korunumlu olarak eşlemesi işlemidir. Diğer bir deyişle DNA’nın self duplikasyonudur.


19. Soru

RNA’nın DNA’ya göre farklı bir yapıda olmak üzere içermekte olduğu organik baz hangisidir ve RNA yapısı nasıl bir polinükleotit düzenine sahiptir?

Cevap

RNA, bazı virüs tipleri hariç olmak koşuluyla genel olarak tek polinükleotit zincirine sahiptir ve DNA’dan farklı olarak timin yerine urasil organik bazını içermektedir.


20. Soru

Griffith tarafından oluşturulan genetik materyalin transformasyon yoluyla taşınabileceğine ilişkin hipotezi doğrulama adına gerçekleştirilen deney nasıl kurgulanmıştır?

Cevap

Griffith yaptığı çalışmada, iki farklı bakteri türünün fareler üzerindeki etkilerini araştırmış ve genetik materyalin transformasyon yoluyla taşınabileceği hipotezini öne sürmüştür. R tipi bakterilerin farelere enjekte edildiğinde herhangi bir hastalık belirtisinin ortaya çıkmadığı ve farelerin yaşadığı, kapsüllü olan S tipi bakterilerle yapılan enjeksiyonda ise farelerin meydana gelen zatürre sonucu öldükleri görülmüştür. Sıcak etkisiyle öldürülmüş olan, avirulent S tipi bakteriler ise farelerde ölüme neden olmamıştır. Griffith, ölü olan ve hastalık yapıcı S tipi bakterilerle yaşayan R tipi hastalık yapmayan bakterilerin her ikisinin de bulunduğu karışımı farelere uyguladığında ise farelerin yine hastalık sonucu öldüklerini göstermiştir. Ölen farelerden elde edilen bakterilerin tümünün S tipinde olması ise hastalık yapma özelliği ortadan kalkmış olan bakterilerden R tipi bakterilere genetik materyalin transformasyon yoluyla aktarılabileceğini kanıtlamıştır.


21. Soru

Bugün halen kabul edilmekte olan ve Watson-Crick yasaları olarak bilinen yasalar özetle nasıl ifade edilmektedir?

Cevap

Watson-Crick yasaları şu şekilde açıklanabilir: ? DNA sarmalının temelini merkezde bulunan pürin ve pirimidin bazları oluşturur. ? Bazlar sarmalın eksenine 90°’lik açı ile yerleşmişlerdir. ? Her 10 baz çiftinde bir tam dönüş vardır, bu nedenle birinci ve on birinci baz aynı yönde olur ve bu dönüş mesafesi 34 Å’dur. ? Adeninle timin arasında iki, guanin ile sitozin arasında üç hidrojen bağı bulunmaktadır. ? DNA sarmalının çapı 20 Å’dır. ? DNA, eksen etrafında sağa doğru dönüş yapan iki polinükleotit zincirden oluşur ve bu zincirler birbirlerine zıt yönde uzanırlar.


22. Soru

Translasyon nedir?

Cevap

DNA’dan RNA sentezlenmesi olan traskripsiyon basamağından sonra gerçekleşen ve RNA’daki bilgiye göre protein sentezlenmesi basamağı olarak değerlendirilen basamaktır.


23. Soru

t-RNA olarak isimlendirilen Transfer RNA’nın yapısı ve işlevi nasıl şekillenmektedir?

Cevap

Hücresel RNA’nın yaklaşık %15’ini oluşturan tRNA, sitoplazmada yer almaktadır. Tek zincirli nükleotit dizisinin üç boyutlu bir şekilde katlanmasıyla oluşan sekonder yapı yonca yaprağına benzetilmektedir. Mitokondri ise, daha küçük yapıda t-RNA’lara sahiptir. Ökaryotlarda genellikle 70-93 nükleotitten meydana gelir. Sentezlenecek her bir aminoasit için en az bir tane t-RNA bulunmaktadır. Protein sentezinin translasyon basamağında, DNA’dan RNA’ya aktarılan şifreye göre tanımlanacak olan aminoasitlerin taşınması ve polipeptid zincirine eklenmesinde görev alır.


24. Soru

m-RNA olarak isimlendirilen Mesajcı RNA’nın yapısı ve işlevi nasıl şekillenmektedir?

Cevap

Nükleus ve sitoplazmada bulunan m-RNA’lar DNA’dan aldığı genetik bilgiye göre protein sentezlenmesi işleminde kalıp görevi görür. Baz bileşimi kalıp görevi gören ipliğin (template iplik) RNA karşılığıdır. t-RNA ve r-RNA’lar hücrede sürekli bulunurken, m-RNA’lar yapısal farklılıkları nedeniyle yıkılıp yeniden yapılmaktadır. Hücresel RNA’nın yaklaşık %4’ünü oluştururlar


25. Soru

r-RNA olarak isimlendirilen Ribozomal RNA’nın yapısı ve işlevi nasıl şekillenmektedir?

Cevap

Nükleolus ve nükleusta bulunan r-RNA’lar, ribozomların oluşturulmasında temel görev alan yapılardır. Toplam RNA miktarının %50-60’ını oluştururlar. r-RNA’lar üzerinde ribozomdaki proteinleri tanımalarını sağlayan bölgeler bulunmaktadır.


26. Soru

Transkripsiyon sonucu oluşan yeni ürüne ne ad verilir?

Cevap

Transkript


27. Soru

Genlerin yapısı ve organizasyonları göz önüne alındığında genomların kapsamakta olduğu bölgeler hangileridir?

Cevap

Genomlar, gen olarak tanımlanan fonksiyonel bölgelerle birlikte bu yapı dışında işlevsel olmayan DNA bölgelerini de kapsamaktadır. Fonksiyonel olmayan DNA dizileri çöp DNA olarak isimlendirilmektedirler.


28. Soru

Genler yapısal olarak incelendiğinde nasıl bir durum karşımıza çıkmaktadır?

Cevap

Genler, yapı olarak incelendiğinde iki temel kısımdan meydana gelmektedir. Protein ya da RNA sentezlenmesini sağlayan genetik materyali içeren yapısal bölüm ve kontrol bölgelerinden meydana gelmiş olan ve regülatör, promotor, operatör ve terminasyon bölgelerini içeren bölümdür.


29. Soru

Prokaryot ve ökaryot canlılarlarda gen yapısı nasıl şekillenmektedir?

Cevap

Gen yapısı, prokaryot ve ökaryot canlılarda farklılık göstermektedir. Ökaryot canlılardaki gen yapısının temel farkı kodlanmayan dizilerin de genler arasında bulunmasıdır. Bu yapı parçalı gen yapısı olarak adlandırılmıştır. Buna göre, genlerdeki kodlayan bölgeler ekzon, kodlama özelliği olamayan diziler ise intron adını almaktadır. Ökaryot organizmaların çoğunun genom yapısı yüksek oranda intronlardan meydana gelmiştir. Transkripsiyon aşamasında ökaryotik hücrelerde intronların kesilip çıkarılması ve ekzonların birleştirilmesiyle m-RNA oluşturulup protein sentezi devam ettirilir. Bu işleme intron kesimi ya da Splicing mekanizması adı verilmektedir. Prokaryotlarda ise böyle bir oluşum yoktur.


30. Soru

DNA’nın genetik materyal olduğunu ortaya koyan ve genetik materyalin tanımı üzerine daha somut kanıtlar sunan çalışma hangisidir ve kim tarafından gerçekleştirilmiştir?

Cevap

1953 yılında Alfred D. Hershey ve Martha Chase’ in T2 bakteriyofajlar üzerinde yaptığı ve HersheyChase deneyi olarak bilinen çalışmaları genetik materyalin tanımı üzerine daha somut kanıtlar sunmuştur.


31. Soru

Kromozomlar hangi yapılardan meydana gelmektedirler ve bu yapıların içerikleri nasıl şekillenmektedir?

Cevap

Kromozomlar, kromatin ve kromonemadan meydana gelmektedirler. Hücre bölünmesinin gerçekleşmediği dönemde kromozomda bulunan genetik materyal kromatin olarak isimlendirilir. Kromatinler, çekirdek içine dağılmıştır. Hücre bölünmesinin başlamasıyla kromatinler, yoğunlaşarak kromozomları meydana getirir. Kromozom sayıları ise türe özgüdür. Kromozomlar, çok yoğun ve sıkıştırılmış olan moleküllerden oluşan bir yapıya sahiptir. DNA ve protein içermektedirler.


32. Soru

Selenoid model olarak ifade edilen yapı nasıl oluşmaktadır?

Cevap

Kromozomlar, nükleozom adı verilen yapıların üzerinde dizilmiş olan DNA ipliği, histon proteinler ve histon olmayan proteinlerin birlikte organize olan karmaşık bir yapı oluşturmaktadır. Bu selenoid model olarak adlandırılır.


33. Soru

Bazı kromozomların varlıklarını sürdürememesine neden olarak gösterilen unsur hangisidir?

Cevap

Kromozomların morfolojik yapısı incelendiğinde merkezde yer alan ve sentromer adı verilen oluşum hücre bölünmesinde kromozomlara hareket özelliği kazandırmaktadır. Sentromeri bulunmayan kromozomlar varlıklarını devam ettiremeyip yok olurlar. Bunun nedeni hücre bölünmesi sırasında ekvatoryal düzleme yerleşememeleridir.


34. Soru

Karyotiplendirme ya da karyogram olarak isimlendirilen gruplandırma hangi kapsamda gerçekleştirilmektedir?

Cevap

Kromozomlar, morfolojik yapılarına göre sınıflandırılabilirler. Kromozom sayısı, şekli ve büyüklüğü göz önüne alınarak yapılan bu gruplandırmaya karyotiplendirme ya da karyogram adı verilmektedir


35. Soru

Kromozomların kısa kol (p) ve uzun kol (q) olarak adlandırılan kısımlarına ait detaylar nelerdir?

Cevap

Sentromer kromozom üzerinde farklı bölgelerde lokalize olabilir. Bulundukları bölgeye göre de kromozomlara farklı görünümler kazandırırlar. Buna göre kromozomlar farklı şekilde adlandırılmaktadır. Sentromer kromozom düzleminin tam olarak merkezinde yer almışsa bu tip kromozomlara metasentrik kromozomlar adı verilmektedir. Bu tip kromozomlarda kollar eşit uzunluktadır. Sentromer eğer merkez noktası ile herhangi bir kola daha yakın bölümde yerleşmişse submetasentrik, bir kola çok fazla yakınlaşmış şekilde bulunursa ise akrosentrik adını alır. Bu tip kromozomlarda bir yöndeki kollar daha uzun şekilde görünürler. Telosentrik kromozomlar sentromeri kolun tam olarak ucunda yer alan kromozomlardır. Kromozomlarda kısa kol “p”, uzun kol “q” adını alır


36. Soru

Viskozite nedir?

Cevap

Sıvıların akmaya karşı gösterdiği dirençtir


37. Soru

DNA’nın genetik materyal olduğu ve kalıtımdaki rolünün açıklanmasının ardından hangi çalışmalar üzerine eğilimler olmuş ve nasıl bulgulara ulaşılmıştır?

Cevap

DNA’nın genetik materyal olduğu ve kalıtımdaki rolünün açıklanmasının ardından çalışmalar, DNA’nın fiziksel ve biyokimyasal yapısının ortaya konulmasına yönelmiştir. 1950’li yıllarda Rosalind Franklin ve Maurice Wilkins’in X-ışınları kullanarak yaptığı araştırmalarda DNA’nın azotlu bazlara sahip bir çeşit sarmal yapıda olduğu ortaya çıkmıştır. Azotlu bazların miktarları ve aralarındaki dengeler konusunda ise Erwin Chargaff isimli bilim adamının yaptığı çalışmalar kabul görmüş ve daha sonra Chargaff kuralları olarak adlandırılmıştır. 1953 yılında DNA’nın yapı modelini ve özelliklerini ortaya koyan James D. Watson ve Francis Crick’in çalışmaları bugün halen kabul edilmekte olup; DNA süper sarmalının aydınlatılmasına temel oluşturmuştur.


38. Soru

Genetik şifre olarak adlandırılan nükleik asitlerin (DNA ve RNA) temelini oluşturan yapı hangisidir?

Cevap

Genetik şifre olarak adlandırılan nükleik asitlerin (DNA ve RNA) temelini nükleotitler oluşturmaktadır.


39. Soru

Gen kavramı nasıl ifade edilmektedir?

Cevap

Gen olarak tanımlanan ifade, anlamlı bir RNA transkripti ya da proteinden oluşan işlevsel bir biyolojik ürünün sentezi için gerekli olan bilgiyi içeren DNA parçasıdır.


40. Soru

Hücrelerdeki ve dolayısıyla canlılardaki kalıtsal olayların ve metabolizma faaliyetlerinin düzenlenmesinde temel olan genler hangi yapı üzerinde yer almaktadır?

Cevap

Hücrelerdeki ve dolayısıyla canlılardaki kalıtsal olayların ve metabolizma faaliyetlerinin düzenlenmesinde temel olan genler, kromozomlar üzerinde yer alır.


41. Soru

Genin kromozom üzerinde bulunduğu bölge nasıl isimlendirilir?

Cevap

Genin kromozom üzerinde bulunduğu bölge “lokus” olarak adlandırılmaktadır


42. Soru

Canlılardaki genetik ve biyokimyasal olayların denetiminde görev alan genlerin rolleri nelerdir?

Cevap

Canlılardaki genetik ve biyokimyasal olayların denetiminde görev alan genler yapısal ve düzenleyici olarak ikiye ayrılır. Yapısal genler yani strüktürel genler protein kodlanmasında görev alırken, düzenleyici yani regülatör genler ise yapısal genleri kontrol eder.


43. Soru

Metabolizma faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında enerji kaynağı olarak görev yapan unsur hangisidir?

Cevap

Metabolizma faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında enerji kaynağı olarak görev yapan unsur nükleotitlerdir.


44. Soru

DNA’nın meydana gelmesi hangi unsurların birleşmesiyle gerçekleşir?

Cevap

DNA’nın meydana gelmesi nükleotitlerin birleşmeleriyle gerçekleşir. Bu nedenle DNA yapısal olarak iki nükleotit zincirinden oluşmuş bir polinükleotittir.


45. Soru

Her bir nükleotiti oluşturan unsurlar nelerdir?

Cevap

Her bir nükleotit, halkasal formda 5 karbonlu bir şeker (pentoz), bir organik baz ve fosfat grubundan oluşmaktadır.


46. Soru

Bir deoksi-D-ribozun, RNA şekeri olan D-riboz’dan farklılaşmasını sağlayan unsur hangisidir?

Cevap

DNA’daki 5 karbonlu şeker, deoksi-D-riboz şekeridir ve ikinci karbonunda hidroksil grubunun bulunmayışı RNA şekeri olan D-riboz’dan en önemli farkıdır.


47. Soru

Azotlu bazlar nasıl gruplandırılmaktadır?

Cevap

Azotlu bazlar, pürinler ve pirimidinler olarak iki şekilde gruplandırılmaktadır. Bu baz grupları kimyasal yapıdaki baz farklılıklarından dolayı iki şekilde adlandırılmışlardır


48. Soru

Azotlu bazların kimyasal yapıları incelendiğinde nasıl bir durum ile karşılaşılmaktadır?

Cevap

Kimyasal yapıları incelendiğinde, pirimidinler sadece tek bir altıgen halkaya sahipken, pürinlerin yapısında bu halkaya bağlanmış olan beşli bir imidazol halkası göze çarpmaktadır. Adenin ve guanin, pürin grubunu oluştururken sitozin, timin ve urasil ise pirimidin grubunu oluşturmaktadır. DNA yapısında pirimidin olarak urasil bulunmaz.


49. Soru

Kalıtsal materyalin “gen” olarak tanımlanması kim tarafından önerilmiştir?

Cevap

Kalıtsal materyalin “gen” olarak tanımlanması 1909 yılında Johannsen tarafından önerilmiştir.


50. Soru

DNA’nın biyokimyasal özellikleri kim tarafından ortaya konulmuştur?

Cevap

DNA’nın biyokimyasal özelliklerinin ortaya konulması Fried Miescher’in İsviçre de lökositlerin hücre çekirdeği üzerinde yaptığı çalışmalarla gerçekleştirilmiştir. Miescher, lökosit hücre çekirdeğinden elde ettiği fosfor içeren maddeye nüklein adını vermiştir.


51. Soru

Transformasyon nedir?

Cevap

Transformasyon: Bir karakteri belirleyen kalıtsal
bilginin aktarımıyla yeni generasyonlarda bu karakter özelliklerinin görülmesidir.


52. Soru

Genetik şifre olarak adlandırılan nükleik asitlerin (DNA ve RNA) temelini oluşturan madde nedir?

Cevap

Genetik şifre olarak adlandırılan nükleik asitlerin (DNA ve RNA) temelini nükleotitler oluşturmaktadır.


53. Soru

DNA ve RNA yapısına katılan şeker arasındaki fark nedir?

Cevap

DNA’ daki 5 karbonlu şeker, deoksi-D-riboz şekeridir. İkinci karbonunda hidroksil grubunun bulunmayışı RNA şekeri olan D-ribozdan en önemli farkıdır.


54. Soru

Watson-Crick yasaları kısaca nasıl açıklanmaktadır?

Cevap

a. DNA sarmalının temelini merkezde bulunan pürin ve pirimidin bazları oluşturur.
b. Bazlar sarmalın eksenine 90° açı ile yerleşmişlerdir.
c. Her 10 baz çiftinde bir tam dönüş vardır, bu nedenle birinci ve on birinci baz aynı yönde olur ve bu dönüş mesafesi 34 A°’dur.
d. Adeninle timin arasında iki, guanin ile sitozin arasında üç hidrojen bazı bulunmaktadır.
e. DNA sarmalının çapı 20 A°’dur.
f. DNA, eksen etrafında sağa doğru dönüş yapan iki polinükleotit zincirden oluşur ve bu zincirler birbirlerine zıt yönde uzanırlar.


55. Soru

Viskozite nedir?

Cevap

Sıvıların akmaya karşı gösterdikleri dirençdir.


56. Soru

DNA ile RNA arasındaki farkları kısaca nedir?

Cevap

1. RNA, genel olarak tek polinükleotit zincirden oluşmuş yapıya sahiptir (bazı virüsler hariç).
2. Organik baz olarak, DNA’daki timin yerine RNA’da urasil bulunmaktadır.
3. DNA’da pentoz yapıda şeker olarak bulunan deoksiriboz yerini RNA’da riboz almıştır.
4. DNA ve RNA sentezi birbirlerine benzemekle beraber, RNA sentezi sırasında kullanılan enzimlerden olan RNA polimerazın nükleaz etkisinin olmaması ve başlatıcı RNA segmentine ihtiyaç duymaması bakımından farklıdır.


57. Soru

Translasyon nedir?

Cevap

DNA’dan RNA sentezlenmesi olan transkripsiyon basamağından sonra gerçekleşen ve RNA’daki bilgiye göre protein sentezlenmesi basamağıdır.


58. Soru

Mesajcı RNA (m-RNA) görevi nedir?

Cevap

Nükleus ve sitoplazmada bulunan m-RNA’lar DNA’dan aldığı genetik bilgiye göre protein sentezlenmesi işleminde kalıp görevi görür. Baz bileflimi kalıp görevi gören ipliğin (template iplik) RNA karşılığıdır. t-RNA ve r-RNA’lar hücrede sürekli bulunurken, m-RNA’lar yapısal farklılıkları nedeniyle yıkılıp yeniden yapılmaktadır. Hücresel RNA’nın yaklaşık %4’ünü oluştururlar.


59. Soru

Ribozomal RNA (r-RNA) nın görevi nedir?

Cevap

Nükleolus ve nükleusta bulunan r-RNA’lar, ribozomların oluşturulmasında temel görev alan yapılardır.


60. Soru

Transkript neyi ifade eder?

Cevap

transkripsiyon sonucu oluşan yeni üründür.


61. Soru

Kromatin neyi ifade eder?

Cevap

Hücre bölünmesinin gerçekleşmediği dönemde kromozomda bulunan genetik materyal kromatin olarak isimlendirilir. Kromatinler, çekirdek içine dağılmıştır. Hücre bölünmesinin başlamasıyla kromatinler, yoğunlaşarak kromozomları meydana getirir.


62. Soru

Sentromerlerin bulunduğu bölgeye göre kromozomlar kaça ayrılır?

Cevap

Sentromer kromozom üzerinde farklı bölgelerde lokalize olabilir. Bulundukları bölgeye göre de kromozomlara farklı görünümler kazandırırlar. Buna göre kromozomlar farklı şekilde adlandırılmaktadır. Sentromer kromozom düzleminin tam olarak merkezinde yer almışsa bu tip kromozomlara metasentrik kromozomlar adı verilmektedir. Bu tip kromozomlarda kollar eşit uzunluktadır. Sentromer eğer merkez noktası ile herhangi bir kola daha yakın bölümde yerleşmişse submetasentrik, bir kola çok fazla yakınlaşmış şekilde bulunursa ise akrosentrik adını alır. Bu tip kromozomlarda bir yöndeki kollar daha uzun şekilde görünürler. Telosentrik kromozomlar sentromeri kolun tam olarak ucunda yer alan kromozomlardır. Kromozomlarda kısa kol “p”, uzun kol “q” adını alır.


63. Soru

Karyogram neyi ifade eder?

Cevap

Kromozom sayısı, şekli ve büyüklüğü göz önüne alınarak yapılan bu gruplandırmaya karyotiplendirme ya da karyogram adı verilmektedir.


64. Soru

Frederick Griffith, fareler üzerine yaptığı deneyde hangi bakteri türünü kullanmıştır?

Cevap

Streptococcus pneumonia


65. Soru

Lokus neyi ifade eder?

Cevap

Genin kromozom üzerinde bulunduğu bölgeye lokus denir.


66. Soru

Fosfat grubu ile şekerler arasındaki bağ nedir?

Cevap

Fosfat grubu ile şekerler arasında fosfodiester bağları bulunur.


67. Soru

Watson-Crick modeli olan bu yapı biyolojik DNA olarak da adlandırılan hangi DNA yapısına aittir?

Cevap

Watson-Crick modeli olan bu yapı biyolojik DNA olarak da adlandırılan B DNA’ya aittir. DNA’nın bu formu, en kararlı hali olarak bilinir ve standart yap› olarak kabul edilmektedir. Yüksek nemde (%92) sodyum tuzlarnı içerir.


68. Soru

Denatürasyon nedir?

Cevap

Heliks yapıdaki DNA zincirinin ayr›lmas› ifllemine denatürasyon denir.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi