Tıbbi İstatistik Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sürekli değişkenler nelerdir?

Sürekli Değişkenler, Sayı doğrusu üzerinde kesirli ondalık sayılar halinde ifade edilebilen değişkenlerdir. Sürekli değişkenler ölçüm sonucunda elde edildikleri için, bir veya birden fazla aralıkta ve sonsuz sayıda değer alabilir. Sürekli değişkenler genellikle nicel özellik taşırlar. Örneğin, uzunluk, alan, hacim, ağırlık, sıcaklık, zaman periyodu, oran gibi bir çok değişken sürekli değişken türüne dahildir.

Anakütle nedir?

Anakütle; üzerinde araştırma yapılacak olan ve belirli bir özelliği gösteren, bilinen canlı ve cansız birimlerin oluşturduğu topluluğa verilen addır. Dolayısıyla, araştırma kapsamı içerisinde incelenen olaya konu olan bütün birimler ya da yığın olaylar ana kütleyi oluşturur. Ancak bu birimlerin incelenen olaya ilişkin olarak ortak özelliklere sahip olması gerekir. Kısaca incelenen birimlerin meydana getirdiği topluluk olarak tanımlanabilir.

Maddi Olmayan Birim türleri nedir?

Maddi olmayan birim, Boyutları olmayan birimlerdir. Örneğin, doğum, ölüm, hastalık, bir ilaç denemesi gibi birimler maddi olmayan birimlerdir.

Birim türleri nedir?

Birimler canlı veya cansız varlıklar olabileceği gibi ortaya çıkan durumlar (fiili olaylar) da olabilir. Canlı varlıklara insan, hayvan, bitki, cansız varlıklara bina, otomobil, aile, banka, işletme gibi sosyal bir kuruluş, fiili olaylara ise doğum, ameliyat, trafik kazası örnek olarak verilebilir. Birimler öncelikle belirli bir maddi varlığa sahip olup olmamasına göre “maddi birim” veya “maddi olmayan birim” biçiminde sınıflandırılmaktadır.

Sınıflayıcı Ölçek nedir?

Sınıflandırma Ölçeği a,b şeklinde ,Birey ya da nesneleri tanımlamak için kullanılır. Sınıflayıcı ölçek, incelenen değişken bakımından birimlerin eşdeğer olup olmadıklarını ortaya koyan ölçme düzeyidir. Bu ölçekte incelenen değişken bakımından benzer birimlere diğer birimlerden ayırmak için aynı simge verilir. Bu simgeler sayılar olsa bile bunlar sadece birimlerin hangi sınıfa (kategoriye) ait olduklarını belirler. Örneğin bir hastaneye başvuranların meslek bakımından incelenmesiyle çeşitli meslek sınıflarına ayrılması ve her bir sınıfın da bir sayı veya simgeyle gösterilmesi durumunda sınıflayıcı ölçek söz konusu olur. Sınıflayıcı ölçekte gözlem sonuçlarıyla sadece birimlerin sınıflandırılması işlemi yapılabilir. Buna karşın sıralama ve aritmetik işlemler yapılamaz. ? Sınıflayıcı ölçekle ölçülebilen değişkenlere ilişkin cinsiyet, medeni durum, hastanın yattığı servis, hastane türü v.b. örnek olarak verilebilir. ? Cinsiyet (1-erkek, 2-bayan) ? Futbolcuların forma numaraları gibi ? Aritmetik işlem yapılamaz yapılsa da anlamsız olur.

Nitel Değişken türleri nelerdir?

Nitel değişkenlerin sayımı, gruplanması, kodlanması sonucunda elde edilen verilerine Nitel Veri adı verilir. ? İsimsel (Nominal) Değişkenler ? Sıralı (Ordinal) Değişkenler ? Kukla Değişken (Dummy Variable)

Örnekleme nedir?

Örnekleme; Anakütleyi oluşturan birimlerin hepsine ulaşıldığında yapılan çalışmalar tamsayımdır. Ancak anakütleyi oluşturan birimlere her zaman ulaşmak mümkün değildir. Bir anakütledeki bütün birimlere ulaşılamadığında, ana kütleyi temsil etmek üzere daha az sayıda birim alarak oluşturulan alt kümeye örneklem denir. İncelemeler bu örneklem üzerinden yapılır. İstatistikte örneklemden yararlanılarak ana kütleye ilişkin tahmin ve genelleme yapılması çok önemli bir yer tutar.

Birim ve Türleri nelerdir?

İstatistiğin konusu olan olayları, kendi türünden olayları tam anlamıyla temsil edip edemediğine bakarak ikiye ayırabiliriz. Buna göre olaylar tipik olay ve yığın olay olarak ayrılabilir.

Veri nedir?

Veri; değişkenlerin ölçüm, tartım ya da sayım sonucu elde edilmiş ve kayıtlanmış değerleridir.

Nicel Değişken nedir?

Nicel Değişkenler, belli bir değişkenin ortaya çıkış biçimi rakamla ifade edilebilen değişkenlere nicel değişken denir. Nicel değişkenlerin alacağı değerler, bir ölçüm sonucunda ya da değişkenin özelliğine göre sıralama sonucunda belirlenir. Vücut ağırlığı, vücut sıcaklığı, yaş gibi değişkenler nicel değişken grubuna girerler. Nicel Değişkenler, birimlerin ölçüm ve tartım sonucu değerleri elde edilebilen özellikleridir. Bu tip verilere Nicel Veri adı verilir. ? Yaklaşık Aralıklı Değişkenler ? Aralıklı (Interval) Değişkenler ? Oransal (Ratio-Proportional) Değişkenler

Çıkarımsal istatistik nedir?

Çıkarımsal İstatistik, Örnekleme temeline dayanan çıkarsamalı istatistikte bir ana kütleden tesadüfî olarak seçilen örneklem yardımıyla elde edilen verilerin analizi, elde edilen sonuçların yorumlanması işlemleridir. Çıkarsama işlemi olarak verilen analizi sonucunda uygun kararlar alınması ve genellemeler yapılarak ana kütle parametrelerine ilişkin tahmin, hipotez testleri ve gelecek dönemlere ilişkin öngörüler yapılır.

Tipik Olay nedir?

Tipik olay birbirinin tam benzeri olaylardır. Gerekli koşullar oluştuğunda hep aynı şekilde tekrar eden olaylardır. Fiziksel ve kimyasal olaylar tipik olay olarak örnek verilebilirler. Olaylar birbirinin aynısı olduğundan bunlardan sadece bir tanesi oluşturduğu topluluğu temsil edebilir.

Değişken nedir?

Birimlerin sahip oldukları ve birbirlerinden ayırt edilmelerini sağlayan özelliklere değişken adı verilir. Bu özellikler birimden birime farklı değerler alabilen ve ölçülebilen özelliklerdir. Ölçülebilen her kavram değişken olarak tanımlanabilir.

Kesikli değişkenler nelerdir?

Kesikli Değişkenler; alacağı değerler 0,1,2,.. gibi tamsayılar olarak belirtilebilen değişkenlerdir. Bu nedenle, kesikli değişkenlerin ondalık değerler almazlar. Genellikle nitel değişkenlerin çoğunluğu kesikli değişken özelliği taşırlar. Kesikli değişkenlere örnek olarak, hasta sayısı, personel sayısı, belli bir bölgedeki kaza sayısı, bir haftadaki acil vaka sayısı, belli bir canlı türünün yavru sayısı v.b sıralanabilir.

Yığın Olay nedir?

Yığın olay ise birbirine benzemeyen, ortak yönleri olmasına karşın aralarında farklılıklar bulunan olaylardır. Genellikle canlı varlıklarla ilgili olaylar yığın olay olarak adlandırılırlar. Nüfus yığın olay için iyi bir örnektir. Nüfusu oluşturan bireylerin, insan olmak ve aynı bölgede veya ülkede yaşamak gibi ortak özellikleri olmasına rağmen cinsiyet, yaş, meslek, medeni durum, gelir düzeyleri, eğitim düzeyleri gibi çeşitli özellikler bakımından farklıdırlar.

Ölçek türleri nelerdir?

İstatistiksel araştırmalarda değişkenlere ilişkin elde edilen verilerin matematiksel özelliklerine göre sınıflayıcı, sıralayıcı, aralıklı ve oranlı olmak üzere dört ölçek kullanılmaktadır.

Maddi Birim türleri nedir?

Maddi birim, Elle tutulur ve gözle görülür birimlerdir. Örneğin, insan, bitki, plastik şişe, otomobil v.b. birimler uzunluk, genişlik ve yükseklik boyutlarına sahip olan maddi birimlerdir.

Likert ölçeği derecelndirme türleri nelerdir?

Ölçek, (genel) etiketlendirilir 1= kesinlikle katılmıyorum 2= katılmıyorum 3= kararsızım (nötr) 4= katılıyorum 5= kesinlikle katılmıyorum Eğer bir özellik ölçülecekse, Hiçbir zaman –ara sıra-...- her zaman gibi sıklık olarak da etiketlendirilir.

İstatistikte Birim nedir?

Araştırmanın amacına uygun olarak incelenen ve hakkında bilgi edinilmek istenen yığın olayların her birine “birim” adı verilir. İstatistikte bir olgunun birim olarak kabul edilebilmesi için, sayılabilir ya da ölçülebilir özellikleri bulunması gerekir.

Nitel Değişken nedir?

Nitel Değişkenler, belli bir değişkenin ortaya çıkış biçimi rakamla ifade edilemeyen değişkenlere nitel değişken adı verilir. Nitel Değişkenler, birimlerin karakteristik özellik-leri açısından sınıflara ayrılmasıyla, kategorik ya da isimsel olarak belirten değişkenlerdir. Nitel değişkenler, sayılarak ya da sıralanarak elde edilirler. Cinsiyet, göz rengi, besin maddesi türü v.b. gibi değişkenler ancak sözel olarak ifade edilebildikleri için nitel değişken grubuna girerler.

Ölçme kavramının tanımı nedir?

Ölçme; birey ya da nesnelerin belli kurallara göre değer verme ve sayısallaştırma işlemidir. Bu işlemi yapılırken kullanılan araç ise ölçek olarak adlandırılır.

Oran Ölçeği nedir?

Oranlı ölçekte aralıklı ölçeğin özellikleriyle birlikte sıfır değerinin bir başlangıç değeri olması söz konusudur. Buna bağlı olarak sıfır değeri yokluk anlamı ifade eder ve herhangi iki değer arasındaki katın (veya oranın) bir anlamı vardır. Bu ölçme düzeyinde ölçülebilen değişkenlere ilişkin elde edilen gözlem değerleriyle sınıflama, sıralama ve aritmetik işlemler yapılabilir. ? Oran Ölçeği (a/b) ? Başlangıç, sıfırdır ve gerçektir. ? Oran ölçeği aralık ölçeğine ek olarak yokluk yani sıfır gerçek sıfırdır. ? Ağırlık-uzunluk-yaş, çocuk sayısı, hata sayısı, vb. ? Aralık ölçeğine ek olarak geometrik ortalamada kullanılır. Parametrik testlere daha elverişlidir.

Değişken türleri nelerdir?

Değişken Türleri: ? Nitel (Kategorik) Değişken ? Nicel Değişken Değişken kavramı, nitel ve nicel değişkenler olmak üzere iki şekilde incelenebilir:

. Bir araştırmada seçilen ölçek türünün önemi nedir?

Sınıflayıcı ölçek, incelenen değişken bakımından birimlerin eşdeğer olup olmadıklarını ortaya koyan ölçme düzeyidir. Sıralayıcı ölçek ele alınan birimlerin incelenen değişken bakımından sınıflandırılması yanında önem sıralarını da belirleyen ölçektir. Bu ölçekte gözlem sonuçları sayı ile ifade edildiğinde bunlar sıra sayılarıdır. Aralıklı ölçekte değişkenler için elde edilen gözlem değerleri sayılarla ifade edilirler ve bunlar arasındaki farklar bir anlam taşımaktadır. Ele alınan bir değişkenin aralıklı ölçekle ölçülebilmesi için bir ölçü biriminin tanımlanması gerekir. Oranlı ölçekte aralıklı ölçeğin özellikleriyle birlikte sıfır değerinin bir başlangıç değeri olması söz konusudur. Buna bağlı olarak sıfır değeri yokluk anlamı ifade eder ve herhangi iki değer arasındaki katın (veya oranın) bir anlamı vardır. Bir araştırma probleminin çözümlenmesinde kullanılacak tekniğin seçiminde değişkenlerin hangi ölçekle ölçülebileceğinin belirlenmesi önemlidir. Sınıflayıcı ve sıralayıcı ölçekle ölçülebilen değişkenlerden elde edilen verilerle parametrik olmayan tekniklerden, aralıklı ve oranlı ölçekteki verilerle hem parametrik olmayan hem de parametrik tekniklerden yararlanılabilir.

Sıralama Ölçeği nedir?

Sıralayıcı ölçek ele alınan birimlerin incelenen değişken bakımından sınıflandırılması yanında önem sıralarını da belirleyen ölçektir. Bu ölçekte gözlem sonuçları sayı ile ifade edildiğinde bunlar sıra sayılarıdır. Örneğin bir yerleşim yerinde en çok tercih edilen hastaneye “1.”, ondan sonra tercih edilene “2.”, … sıra sayılarının verilmesiyle tercih sırasının oluşturulması durumunda sıralayıcı ölçek söz konusu olur. Burada sayıların sırasının bir anlamı olmakla birlikte, bunlar arasındaki farkın bir anlamı yoktur. Başka bir anlatımla sıralayıcı ölçekte gözlem sonuçlarıyla sınıflama ve sıralama işlemleri yapılabilirken aritmetik işlemler yapılamaz. ? Sıralama Ölçeği a>b ? Düşük-yüksek-orta gibi bunlar sırayla 1,2,3 değer alabilirler, yalnızca sınıflandırmaya yararlar ? Bunların ifade ettikleri numaralar arsında toplam ya da faklar matematiksel yönden bir anlam ifade etmezler

Likert ölçeği nedir?

Sosyal bilimlerde bireylerin duyguları, düşünceleri, tutumları, beğeni düzeyleri, kaygıları ile ilgili veriler anket yoluyla toplanmaktadır. Buna bağlı olarak elde edilen veriler genellikle sınıflayıcı ve sıralayıcı ölçme düzeyinde olmaktadır. Likert ölçeği, insanların belirli bir konudaki tavırlarını ölçmek amacıyla geliştirilmiş bir yaklaşımdır. Likert ölçeğinin oluşturulmasında yanıtlayıcılara belirli bir konuya ilişkin çeşitli ifadeler (maddeler) sunulur ve bunlara karşı tavırlarını ifade eden seçeneği işaretlemeleri istenir. ? Likert tipi ölçek ? Yanıtlayıcılar, ifadelere “kendilerine göre” katılma derecelerini belirtirler. ? Derecelendirmedeki sayılar, gerçek sayı değil sıralama düzeyindedir. ? Derecelendirmedeki toplam arttıkça ilgili özelliğinde arttığı varsayımı vardır.

. Nicel Değişken türleri nelerdir?

Nicel değişkenler, kesikli ve sürekli değişkenler olmak üzere iki gruba ayrılabilir:

Aralıklı Ölçek nedir?

Aralıklı ölçekte değişkenler için elde edilen gözlem değerleri sayılarla ifade edilirler ve bunlar arasındaki farklar bir anlam taşımaktadır. Ele alınan bir değişkenin aralıklı ölçekle ölçülebilmesi için bir ölçü biriminin tanımlanması gerekir. Ayrıca aralıklı ölçme düzeyinde gözlem değerleri için bir başlangıç noktasının belirlenmesi gerekir. Örneğin sıcaklık değişkenini incelediğimizde gözlem değerleri 150C, 200C, 300C gibi ölçü birimi ile birlikte ifade edilir. Ayrıca 00C değeri -17,780F değerine karşılık gelmektedir. Burada farklı ölçü birimlerinde farklı değerler elde edilmektedir. Aralıklı ölçekte sıfır değeri bir anlam ifade eder, yani yokluk anlamına gelmez. Aralık ölçeği (a/b) ? Başlangıç noktası vardır. Sıfırdır (gerçek sıfır değildir) ? Bir nesne, ölçülerek daha uzak daha yakın diye sıralamanın ötesinde bunlar arsındaki mesafeyi de eşit olarak veriyor ise bu aralık ölçeğidir. ? Sıcaklık ölçümü gibi termometrede aralıklar eşittir, ancak o gerçek sıfır değildir O C derece 16 F gibi. ? Ortalama –korelasyon-t ve f testleri kullanılabilir.

Betimsel istatistik nedir?

Betimsel istatistik; belirli bir amaç için birimlerin sayılabilir ya da ölçülebilir özellikleri ile ilgili bilgilerin yani verilerin toplanması, toplanan verilerin açık ve anlaşılır biçimde düzenlenerek tablo ve grafiklerle gösterilmesidir. Ayrıca aritmetik ortalama, standart sapma gibi değerlerle özetlenmesi betimsel istatistiğin konusudur.

Bilimsel araştırma ne anlama gelmektedir?

Bilimsel araştırma, belirli bir olgular kümesinin niteliği, ortaya çıkış nedenleri ile ortaya çıkardığı sonuçlar konusunda bilgilenme olarak tanımlanabilir.

Araştırma yöntemi ne anlama gelmektedir?

Araştırma amacının gerçekleştirilmesi için benimsenen genel yaklaşım araştırma yöntemi olarak ifade edilebilir.

İstatistik kelimesinin anlamları hakkında kısaca bilgi veriniz.

İstatistik kelimesi üç farklı anlamda kullanılmaktadır. Birinci anlamda istatistik kelimesi, çeşitli olaylar hakkında toplanan verileri belirtmek için kullanılmaktadır. Örneğin “sağlık istatistikleri” denildiğinde sağlık alanındaki olaylar hakkındaki sayısal veriler anlatılmak istenmektedir. Benzer biçimde “eğitim istatistikleri”, “dış ticaret istatistikleri” ve “bir spor karşılaşmasına ilişkin istatistikler” ifadelerindeki “istatistikler” kelimesi bu anlamda kullanılmaktadır.

İkinci anlamda istatistik kelimesi, çeşitli alanlardaki bilimsel araştırmalardan elde edilen verilerin düzenlenmesi, özetlenmesi, çözümlenmesi ve yorumlanması işlemlerinin gerçekleştirildiği teknikler bütününü ifade etmektedir. İstatistik yöntembiliminin adıdır.

Üçüncü anlamda istatistik, hakkında bilgi elde etmek amacıyla hedeflenen ana kütleden tesadüfi olarak çekilen bir örneklemin aritmetik ortalama, standart sapma, oran v.b. herhangi bir özetleyici değerine verilen addır. Ana kütleden hesaplanan bu özet değerlere “parametre”, örneklemeye başvurulduğunda ise “istatistik” adı verilir.

İstatistik nedir? Kısaca açıklayınız.

İstatistik, belirli bir amaca yönelik veri elde etme (derleme), elde edilen verileri işleme, özetleme, çözümleme ve elde edilen sonuçları yorumlama işlemlerinin gerçekleştirildiği teknikler bilimidir.

İstatistik hangi konuları inceler?

İstatistik, belirli bir amaç için hakkında bilgi edinilmek istenen birimleri ve bunların oluşturduğu kütleleri inceler. Söz konusu birimler canlı varlıklar, cansız varlıklar ya da “ortaya çıkan durum” biçiminde ifade edilebilecek olaylar olabilir.

İşlevleri açısından istatistik kaç ana gruba ayrılabilir? Kısaca açıklayınız.

İşlevleri açısından istatistik, “betimsel istatistik” ve “çıkarsamalı istatistik” biçiminde iki ana gruba ayrılabilir. İncelenen birimlere ilişkin verilerin elde edilmesi, elde edilen verilerin sayısal yapılarının anlaşılabilmesi amacıyla işlenip düzenlenmesi, tablolar ve grafiklerle görsel olarak sunulması, aritmetik ortalama, standart sapma gibi değerlerle özetlenmesi betimsel istatistiğin konusudur. Buna karşılık örnekleme temeline dayanan çıkarsamalı istatistikte bir ana kütleden tesadüfî olarak seçilen örneklem yardımıyla ana kütle parametrelerine ilişkin tahmin, hipotez testleri ve gelecek dönemlere ilişkin öngörüler yapılır.

İstatistiğin çeşitli bilim dallarındaki uygulamalı çalışmalarda yoğun bir biçimde kullanılmasının sebebi nedir? Kısaca açıklayınız.

İstatistik yığın olayları, yani birbirine benzemeyen, bazı ortak özelliklere sahip olmakla birlikte genelde aralarında önemli farklılıklar da bulunan olayları, konu aldığı için bu tür olayları konu alan çeşitli alanlara uygulanabilmektedir. İstatistik, hangi amaçlar için, hangi verilerin toplanacağını, verilerin nasıl
işleneceğini, çözümleme aşamasında amaca uygun olarak hangi teknik ya da tekniklerin kullanılacağını ve sonuçların nasıl yorumlanacağı konusunda araştırmacıya ışık tutmaktadır. Bu açıdan istatistik çeşitli bilim dallarındaki uygulamalı çalışmalarda yoğun bir biçimde kullanılmaktadır.

İstatistik bilimi hastanelerde nasıl kullanılır? Kısaca açıklayınız.

Günümüzde hastaneler hizmet üreten işletmeler olarak değerlendirilmektedir. Bu amaçla işletme faaliyetlerinde istatistiksel tekniklerden yoğun bir biçimde yararlanılmaktadır. Örneğin; Hastane işletmesinin bütünü veya hastane bölümleri için faaliyetlerin planlanmasında, Üretilen veya satın alınan mal ve hizmetlerin kalitesi, miktarı, finansal değerler gibi işletme yönetimi için önem taşıyan değerlerin belirlenmesinde, Hasta memnuniyeti, çalışan personelin memnuniyeti veya tükenmişlik durumlarının tespiti, Planlanan hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığının ortaya konulması ve bunların nedenlerini belirlemek üzere başvurulan denetim işlemlerinde istatistikten yararlanılmaktadır.

Birim ne anlama gelir? Kısaca açıklayınız.

Araştırmanın amacına uygun olarak incelenen ve hakkında bilgi edinilmek istenen yığın olayların her birine “birim” adı verilir. Birimler canlı veya cansız varlıklar olabileceği gibi ortaya çıkan durumlar (fiili olaylar) da olabilir. Canlı varlıklara insan, hayvan, bitki, cansız varlıklara bina, otomobil, aile, banka, işletme gibi sosyal bir kuruluş, fiili olaylara ise doğum, ameliyat, trafik kazası örnek olarak verilebilir.

Birimler nasıl sınıflandırılır? Kısaca açıklayınız. 

Birimler çeşitli açılardan sınıflandırılabilir. 
Birimler öncelikle belirli bir maddi varlığa sahip olup olmamasına göre “maddi birim” veya “maddi olmayan birim” biçiminde sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflama biçiminde birimlerin boyutlarının olup olmaması dikkate alınır. Maddi birim, elle tutulur ve gözle görülür, yani uzunluk, genişlik ve yükseklik boyutlarına sahip olan birimlerdir. Maddi olmayan birim ise boyutları olmayan birimlerdir. Örneğin,
insan, bitki, bina v.b. birimler maddi, doğum, ölüm, hastalık, bir ilaç denemesi gibi birimler maddi olmayan birimlerdir. Birimleri incelendikleri zaman diliminde hazır oluş durumlarına göre de sınıflandırmak mümkündür. Ömür süreleri oldukça uzun olan, dolayısıyla herhangi bir anda incelenebilecek durumdaki birimler “devamlı birim”, çok kısa bir ömür süresine sahip, dolayısıyla ortaya çıktığı anda incelenebilecek birimler “ani birim” olarak sınıflandırılır. Genel olarak maddi birimler aynı zamanda devamlı birimler, maddi olmayan birimler ise ani birimler niteliğindedir. Birimlerin sınıflandırılmasında “doğal birim” ve “doğal olmayan birim” biçiminde bir ayrım da yapılmaktadır. Doğal birim, parçalara ayrıldığında veya birleştirildiğinde birim olma özelliklerini yitiren birimlerdir. Örneğin, deneysel bir çalışmada denek olarak kullanılan bir farenin ikiye bölünmesi durumunda iki canlı fare oluşmaz. Benzer biçimde otomobil, bina doğal birime örnek olarak verilebilir. Doğal olmayan birim ise bir bütün olma niteliğinde olmayan, dolayısıyla parçalandığında ya da birleştirildiğinde birim olma niteliğini koruyan birimlerdir. Bir başka sınıflandırmada birimler “gerçek birim” ve “varsayımsal birim” biçiminde iki kategoriye ayrılabilir. Gerçekte somut olarak var olan birimler gerçek birim, buna karşılık fiili olarak var olmayan ancak kuramsal olarak var olacağı düşünülebilen birimler varsayımsal birim olarak nitelendirilirler. Gerçek birimlerin maddi bir varlığa sahip olması gerekliliği yoktur. Maddi olmayan birimler de gerçek birim olabilir. Ayrıca doğal veya doğal olmayan birimler de gerçek birimdir.

Ana kütle ne anlama gelir?

Üzerinde araştırma yapmak amacıyla hakkında bilgi elde edinilmek istenen ve belirli bir tanıma uyan, yani yığın olay niteliğindeki birimlerin tamamının oluşturduğu topluluğa “ana kütle” adı verilmektedir.

Örneklem ne anlama gelmektedir? Kısaca açıklayınız.

Ana kütleyi oluşturan birimlerin aralarında farklılıklar olmakla birlikte biçimsel homojenlik açısından bazı ortak özellikleri bulunmalıdır. Ekonomik, zaman kısıtı, deneysel çalışmalarda birimlerin deforme olması v.b. nedenlerden dolayı her araştırmada hedeflenen ana kütleyi oluşturan birimlerin tamamı
incelenemez. Böyle durumlarda gözlemlemek üzere ana kütleden tesadüfî olarak seçilen birimlerden oluşan ve ana kütlenin doğal bir parçası olan alt kütleye “örneklem” adı verilir. 

Değişken nedir? Kısaca açıklayınız.

İncelenen birimlerin sahip olduğu ve birimden birime farklı değerler alabilen, dolayısıyla birimlerin ayırt edilmesini sağlayan niteliklerine “değişken” adı verilir. Örneğin, insanlar için yaş, cinsiyet, öğrenim durumu, medeni durum, bir bina için inşaat türü, oda sayısı, kullanım alanı, bir hastane işletmesi için yatak sayısı, hizmet verdiği servisler, doktor sayısı v.b. değişken olarak sayılabilir.

Düzey ne anlama gelir? Kısaca açıklayınız.

Bir değişken kütleyi oluşturan birimlerde çeşitli biçimlerde ortaya çıkabilir. Belirli bir değişkenin birimlerde ortaya çıkış biçimine “düzey” adı verilir. Düzeyler araştırma için verileri (gözlem değerleri, ölçüm sonuçları) oluşturur. Bu anlamda değişken, birimler topluluğunu veriler topluluğuna dönüştüren bir işleve sahiptir. Değişkenler çeşitli açılardan sınıflandırılabilirler. Bu sınıflandırma biçimleri bir araştırmanın istatistiksel olarak tanımlanmasında ele alınacak değişkenlerin belirlenmesinde yararlı olmaktadır.

Sayısal (nicel) değişken nedir?

Düzeyleri sayılarla ifade edilebilen ve matematiksel işlemlere elverişli olan değişkenlere sayısal (nicel) değişken adı verilir.

Sayısal olmayan (nitel) değişken nedir?

Düzeyleri sözcüklerle ifade edilebilen ya da sayılarla ifade edilse bile matematiksel işlemlere elverişli olmayan değişkenler sayısal olmayan (nitel) değişken olarak adlandırılır.

Bağımlı (açıklanan) değişken nedir?

Bağımlı (açıklanan) değişken, bir araştırmada özellikle inceleme konusu olan ve başka değişken ya da değişkenler tarafından açıklanan değişkendir.

Bağımsız (açıklayıcı) değişken nedir?

Bağımsız (açıklayıcı) değişken ise bağımlı değişken üzerinde etkisi araştırılan değişkendir.

Kontrol edilecek (etkisi arındırılacak) değişken nedir?

Bir araştırmada bağımlı ve bağımsız değişkenler üzerinde etkili olabilecek bazı değişkenler bulunabilir. Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki salt ilişkiyi ortaya koyabilmek bakımından bu tür değişkenlerin kontrol altına alınması ya da etkilerinin giderilmesi gerekebilir. Bu tür değişkenler kontrol edilecek (etkisi arındırılacak) değişken olarak ifade edilir.

İstatistiksel araştırmalarda değişkenlere ilişkin elde edilen verilerin matematiksel özelliklerine göre kaç ölçek kullanılmaktadır? Kısaca açıklayınız.

Bir araştırmada ele alınan belirli bir değişkenin birimlerde ortaya çıkış biçimi olan düzeyler değişkenin ölçülmesiyle belirlenebilir. Ölçme, herhangi bir değişkene ilişkin gözlem sonuçlarının sayı ve simgelerle gösterilmesidir. Birimlerin ele alınan değişken ya da değişkenlerin hangi düzeyine karşılık olduklarının ölçme yoluyla belirlenmesi sonucu sayısal ve sayısal olmayan değerlere ulaşılır. Bilimsel araştırmalarda bu değerler veri (gözlem değeri) olarak isimlendirilir. Bu verilerden yararlanılarak kullanılacak çözümleme tekniklerinin belirlenmesinde değişkenlerin ölçme düzeyi olarak ifade edilebilecek ölçekler önemli rol oynarlar. İstatistiksel araştırmalarda değişkenlere ilişkin elde edilen verilerin matematiksel özelliklerine göre sınıflayıcı, sıralayıcı, aralıklı ve oranlı olmak üzere dört ölçek kullanılmaktadır.

Likert ölçeği hakkında kısaca bilgi veriniz.

Sosyal bilimlerde bireylerin duyguları, düşünceleri, tutumları, beğeni düzeyleri, kaygıları ile ilgili veriler anket yoluyla toplanmaktadır. Buna bağlı olarak elde edilen veriler genellikle sınıflayıcı ve sıralayıcı ölçme düzeyinde olmaktadır. Likert ölçeği, insanların belirli bir konudaki tavırlarını ölçmek amacıyla geliştirilmiş bir yaklaşımdır. Likert ölçeğinin oluşturulmasında yanıtlayıcılara belirli bir konuya ilişkin çeşitli ifadeler (maddeler) sunulur ve bunlara karşı tavırlarını ifade eden seçeneği işaretlemeleri istenir.