İstatistik Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

İstatistiğin Tanımı, Temel Kavramlar Ve İstatistik Eğitimi

1. Soru

Yığın olay nedir?

Cevap

Özellikleri en az iki farklı sonuç içeren olaylardır. Genel manada ise aynı koşul ve varsayım altında meydana gelen, özellikleri aynı sonuçların yanında farklı değerlerde alabilen olaylardır.


2. Soru

Bilimin temel nitelikleri nelerdir?

Cevap

Bilimin temel ilkeleri şunlardır: • Olgusallık, • Nesnellik, • Mantıksallık, • Değişkenlik.


3. Soru

Evren standart sapması (? )’nün tahminleyicisi nedir?

Cevap

Evren standart sapması (? )’nün tahminleyicisi örneklem standart sapmasıdır ( s ).


4. Soru

Gerçek-varsayımsal birim nedir?

Cevap

Maddi varlığa sahip olan ev, birey, sigorta acentası, mali kuruluş gibi birimler gerçek birim; gerçekten var olmayan fakat oluşturulabilecek birimler varsayımsal birimdir.


5. Soru

Değişken türleri nelerdir?

Cevap

Değişken türleri; • Nicel-Nitel değişken ve • Bağımlı-Bağımsız değişken türleri olmak üzere iki ana grupta toplanabilir.


6. Soru

Parametre (istatistik) nedir?

Cevap

Evrenin özelliklerini tanımlayan değerlerdir.


7. Soru

? simgesi neyi ifade eder?

Cevap

? simgesi ile gösterilen parametrenin genel sembolüdür.


8. Soru

Bilimsel araştırma sürecinin aşamaları nelerdir?

Cevap

Bilimsel araştırma sürecinin aşamaları şöyle sıralanabilir: • Araştırma konusunun belirlenmesi, • Araştırma evreninin belirlenmesi, • Verilerin derlenmesi, • Uygun ölçek türünün belirlenmesi, • Uygun veri derleme yöntem ve araçlarının seçilmesi, • Verilerin bilgisayar ortamına girilmesi (kodlama), • Verilerde hata, aykırı değer ve eksik veri olup olmadığının denetlenmesi, • Tam sayım ve örneklemeden hangisinin kullanılacağına karar verilmesi ve buna bağlı örneklemenin seçilmesi durumunda uygulanacak örnekleme planının belirlenmesi • Çözümleme, • Araştırma raporunun yazılmasıdır.


9. Soru

İstatistik eğitiminin önemi kişisel fayda açısından nasıl ifade edilebilir?

Cevap

Kişisel gelişim için gerekli olan istatistik eğitimi daha nesnel ve net ifadeler geliştirebilmek adına faydalı bir eğitimdir.


10. Soru

Maddi birim-maddi olmayan birim nedir?

Cevap

Maddi bir varlığa sahip olan, elle tutulur ve gözle görülebilir, bu özellikleriyle en, boy ve yükseklik gibi boyutları olan birimler maddi birimdir. Bir üniversitenin binaları, öğretim elemanları maddi birimdir. Maddi bir varlığa sahip olmayan evlenme, boşanma, trafik kazası vb. gibi birimler maddi olmayan birimdir.


11. Soru

Evren ortalaması (µ)’nün tahminleyicisi nedir?

Cevap

Evren ortalaması (µ)’nün tahminleyicisi örneklem aritmetik ortalaması ( X )’dır.


12. Soru

Bilim nedir?

Cevap

Bilim sistematik bilgiler kümesi olup bu bilgiler kanıtlanmış, kabul edilmiş, nesnel, mantıklı, genellenebilir ve düzenlidir.


13. Soru

Evren nedir?

Cevap

Araştırma sonuçlarının genellenmek istendiği birimler topluluğuna evren denir. Genel evren ulaşılabilirliğin zor, bazen imkansız olduğu soyut bir kavramdır. Araştırma evereni ise birimlerin ulaşılabilir olduğu evrendir. Evrenler her araştırma için farklı tanımlanabilir.


14. Soru

Tipik olay nedir?

Cevap

Eş koşul ve varsayım altında oluşan ve incelenen özellikleri bakımından eş sonuçları olan olaylardır. İlgilenilen özelliklerin tek bir ölçüm değerine sahip olduğu bilinir. Bu olayların özellikleri değişkenlik göstermez ve bu nedeni herhangi bir tipik olay ait olduğu olaylar kümesindeki bütün olayları tam olarak açıklar.


15. Soru

Birim türleri nelerdir?

Cevap

Birim türleri şunlardır: • Maddi birim-maddi olmayan birim, • Devamlı birim-ani birim, • Gerçek-varsayımsal birim, • Doğal birim-doğal olmayan birim.


16. Soru

Doğal birim-doğal olmayan birim nedir?

Cevap

Parçalandığı ya da birleştirildiğinde özelliğini yitiren birimlere doğal birim denir. Doğal olmayan birim ise birleştirildiğinde ya da parçalandığında özelliğini kaybetmeyen birimlerdir.


17. Soru

İstatistik olay türlerinden hangisi ile ilgilenir? Neden?

Cevap

İstatistik yığın olaylarla ilgilenir. İncelenen özellik değişkenlik gösterdiği için herhangi bir yığın olay kümedeki tüm olayları temsil edemez. İstatistiğin konusu olan olaylar topluluğu olaylardan farklı ve ayrı bir varlığa sahip olamaz.


18. Soru

Araştırma problemlerini açığa kavuşturmak adına uygulanan aşamalar nelerdir?

Cevap

• Verilerin sistematik hale getirilmesi, • Derlenen verilerin çözümlenmesi, • Çözümleme sonucunda eldeki verilerin değerlendirilip yorumlanması,


19. Soru

Örnek değer anlamında istatistik nedir?

Cevap

Yığın olaylardaki bütün olaylar derlenemeyebilir. Bu gibi durumlarda yığın olaylardan rassal olarak belli sayıda olay seçilir. Bu topluluk örneklemdir. Örneklemden yararlanılarak hesaplanan özet değerlere istatistik adı verilir. Bu durumda örneklem değiştikçe örneklem özelliğine ait değer de değişebilir.


20. Soru

Birim nedir?

Cevap

Belli tanım kapsamında araştırılan yığın olaylarının her birine istatistik birimi denir. Olayın istatistiksel birim olabilmesi için sayılabilir olması, ölçülebilir olması, ortak özeliklerinin yanında farklı yönlerinin olması ve özelliklerinin en az iki ölçme düzeyinde olması gereklidir.


21. Soru

İstatistiğin konusu nedir?

Cevap

Olayları açıklamak için olayların ilgilenilen özellikleri bakımından ölçüm değerleri arasında değişkenliğin ve belirsizliğin olup olmadığı araştırılır. Bir diğer ifade ile olayın kendi türünden olayları araştırılan ilgili özellik bakımından tam olarak temsil edip etmediği konu edilir.


22. Soru

Devamlı birim-ani birim nedir?

Cevap

İstendiği zaman hakkında araştırma yapılabilecek olan birimler devamlı birimdir. Özellikleri ancak meydana geldiğinde ölçülebilen ya da sayılabilen birimler ani birimdir. Evlenme, trafik kazası, grev, bir hastanede yeni doğan bebekler, doğal afetler vb. nitelikteki birimler ani birim için örnek gösterilebilir.


23. Soru

Bağımlı değişken nedir?

Cevap

Araştırmanın amacını tanımlayan değişken bağımlı değişkendir (sonuç değişkeni).


24. Soru

İstatistiksel çözümleme sonuçlarından olan karşılaştırma nedir?

Cevap

Farklı grupların belirli değişkenler bakımından kıyaslanmasıdır. İki ve ya daha fazla evren parametre değeri arasında anlamlı bir farkın olup olmadığı, farkın olması halinde ise tesadüfilik örneklem istatistiklerinden yararlanılarak araştırılır.


25. Soru

Değişkenlik ölçüt alındığında olaylar kaça ayrılır ve nelerdir?

Cevap

Değişkenlik ölçüt alındığında olaylar yığın ve tipik olay olmak üzere ikiye ayrılır. Bu aşamada olayların özellikleriyle ilgili ölçüm değerleri değişkenlik ölçüsü olarak kullanılır.


26. Soru

Örneklem nedir?

Cevap

Örnekleme sonucunda oluşturulan sınırlı sayıdaki birim ise örneklemdir.


27. Soru

Nicel değişken nedir?

Cevap

Değişkenin mümkün sonuçları sayısal değil ise değişken niteldir.


28. Soru

Uygulamalı istatistik eğitimin önemi nedir?

Cevap

Teorik istatistik tarafından geliştirilmiş olan istatistiksel teknik ve yöntemlerin gerçek yaşamda karşılaşılan problemler üzerinde nasıl uygulandığını konu edinen eğitimdir.


29. Soru

İstatistik eğitiminin gerekliliği toplumla ilişkilendirilerek nasıl ifade edilebilir?

Cevap

İstatistik eğitimi topluma doğru yolu göstermek için rehberdir. Bilgi, çağı yakalamak ve bilgi toplumu olmak için gereklidir.


30. Soru

Nitel değişken nedir?

Cevap

Değişkenin mümkün sonuçları sayısal ise değişken niceldir.


31. Soru

Bağımsız değişken nedir?

Cevap

Bağımlı değişkendeki değer değişimlerine sebep olan değişken bağımsız değişkendir.


32. Soru

Tipik olay nedir?

Cevap

Aynı koşullar ve varsayımlar altında meydana gelen, incelenen özellikleri bakımından aynı sonuçları alan olaylara tipik olay denir.


33. Soru

Veri kümesi anlamında istatistik nedir?

Cevap

Belli amaçla yığın olayların özellikleriyle ilgili derlenmiş olan ve bir anlam ifade eden rakam, sayı ve simgelere veri denir. Bu verilerin oluşturduğu topluluğa veri kümesi ya da istatistik denir. Veri kümesi anlamında istatistik, kamu kurum ve kuruluşlarında ve birçok farklı oluşumların kendi görev ve amaçları doğrultusunda toplum faydasını gözeterek derledikleri verilerdir.


34. Soru

İstatistiksel çözümleme sonuçlarından olan ilişki araştırma nedir?

Cevap

İki ya da daha fazla değişken arasında ilişki olup olmadığının incelenmesi ilişki araştırmasıdır. Değişkenler arasındaki sebep-sonuç ilişkisinin yapısı ve bu ilişkinin derecesinin belirlenmesine ilişkin araştırmalardır.


35. Soru

Yöntemler topluluğu-bilim dalı anlamında istatistik nedir?

Cevap

Veri kümesi anlamının yanında istatistik karar verme amacıyla da kullanılmaktadır. Bu anlamda bilim ya da yöntemler topluğu olup olmadığı tartışılmıştır. Kendine özgü konusu ile kurallarının olmadığını düşünenler istatistiği araç olarak görmüş ve yöntemler topluluğu olarak isimlendirmişledir. Aksi görüş ise istatistiğin veri derleme, düzenleme, çözümleme ve yorumlama açısından kurallar geliştiren ve uygulayan bir bilim olarak görülmesidir. Burada dikkatlerin yoğunlaştırılması gereken asıl konu istatistiksel sonuçlar ve bu bağlamda istatistiğin işlevidir. İşlevinin yanı sıra yöntemler topluluğu şeklinde ele alınması istatistiği temel bir araç haline getirirken bilim dalı olarak ele alınması kendine özgü kuralları bağlamında mümkündür.


36. Soru

Kestirim nedir?

Cevap

Kontrol altındaki bağımsız değişkenin belli bir değeri için bağımlı değişkenin tahminlenen ilişki modeli ile belirlenmesine kestirim denir.


37. Soru

Örnekleme nedir?

Cevap

Evrenin özelliklerini yansıtan ve belirli yöntemlerle sınırlı sayıda birimin seçilmesine örnekleme denir.


38. Soru

Tahminleme nedir?

Cevap

Örneklem istatistikleri yardımı ile bilinmeyen evren parametre değerlerinin tespit çalışmaları tahminlemedir.


39. Soru

Maddi olmayan birim nedir?

Cevap

Maddi bir varlığa sahip olmayan evlenme, boşanma, trafik kazası vb. gibi birimler maddi olmayan birimdir.


40. Soru

İstatistiksel çözümleme sonuçlarından olan betimleme nedir?

Cevap

Derlenmiş verilerin düzenlenmesi, tablo, grafik ve şekillerle gösterilmesi ile veri özelliklerinin profilinin oluşturulması betimlemedir. Bu amaç için kullanılan teknik ve yöntemler ise betimsel istatistiktir. Birçok çalışmada betimsel bilgilerin paylaşıldığına sıklıkla rastlanır. Bu tür bilgiler istatistik kuramının gelişimine ciddi katkı sağlamaktadır.


41. Soru

Devamlı birim nedir?

Cevap

İstendiği zaman hakkında araştırma yapılabilecek olan birimler devamlı birimdir.


42. Soru

Tipik olay neden istatistiğin konusu değildir?

Cevap

İstatistik tipik olaylar ile ilgilenmez. Bu olayların özellikleri değişkenlik göstermedikleri için herhangi bir tipik olay bütün olayları temsil eder. Bu tarz olayların ilgili özellikleri tek bir ölçüm değeri alır.


43. Soru

Ani birim nedir?

Cevap

Özellikleri ancak meydana geldiğinde ölçülebilen ya da sayılabilen birimler ani birimdir.


44. Soru

İstatistiksel çözümleme sonuçları nelerdir?

Cevap

İstatistiksel çözümleme sonuçları şöyle sıralanabilir: • Betimleme, • İlişki araştırma, • Karşılaştırma, • Tahminleme, • Kestirim ve • Öngörüdür.


45. Soru

Öngörü nedir?

Cevap

Zamana bağlı bir bağımlı değişkenin belli bir dönemde alabileceği değerlerin araştırılmasına ise öngörü denir.


46. Soru

Gerçek evren nedir?

Cevap

Birey, kurum, evlenme olayı, ölüm olayı gibi fiilen gözlenebilen birimlerin oluşturduğu evrenler gerçek evrenlerdir.


47. Soru

Doğal olmayan birim nedir?

Cevap

Doğal olmayan birim, birleştirildiğinde ya da parçalandığında özelliğini kaybetmeyen birimlerdir.


48. Soru

Araştırma problem nedir?

Cevap

İnsanı düşünsel ya da fiziksel yönden rahatsız eden durumlar araştırma problemi olarak adlandırılır.


49. Soru

İstatistik nedir ve anlamları açısından türleri nelerdir?

Cevap

Derlenen verinin oluşturduğu kümedir. Quetelet bir istatistikçi olup istatistik kavramının yüzden fazla anlamını 19.yüz yılda tanımlamıştır. Birçok anlamı karşılayan istatistiğin üç farklı anlamından söz edilebilir: • Veri kümesi anlamında istatistik, • Yöntemler topluluğu-bilim dalı anlamında istatistik, • Örnek değer anlamında istatistik.


50. Soru

Bilimsel araştırma nedir?

Cevap

Bilimsel araştırma yeni bilgilere ulaşmak için gerçekleştirilen sistemli çabadır.


51. Soru

Doğal birim nedir?

Cevap

Parçalandığı ya da birleştirildiğinde özelliğini yitiren birimlere doğal birim denir.


52. Soru

Bilgi (information) kavramı neyi ifade eder?

Cevap

Verilerin işlenmiş haline bilgi denir. Bilgi (information) kavram, haber ve enformasyon gibi kelimelerin anlamalarını karşılayıp verinin işlenmesi neticesinde elde edilen bilgidir.


53. Soru

Hazır evren nedir?

Cevap

Her an incelemeye hazır olan ve devamlı birim olarak tanımlanan birimlerden oluşan evrenlere hazır evren denir.


54. Soru

Değişken nedir?

Cevap

Birimden birime değişik değerler alabilen özelliklere değişken denir. Araştırmada birimlerin ilgilenilen özelliklerdir.


55. Soru

İstatistik eğitiminin önemi toplumsal fayda açısından nasıl ifade edilebilir?

Cevap

• Araştırma problemini tanımlayabilmek ve araştırma yapabilmek için, • Toplumun bilgiye güven duymasını sağlamak için, • Çevrede olup biteni anlama ve anlatmak adına ortak bir dil kazandırdığı için, • İstatistiksel sonuçları doğru okuyabilmek için ve belirsizlik ortamında en doğru kararı verme yöntemi olduğu için istatistik eğitimi ciddi bir öneme sahiptir.


56. Soru

Evren türleri nelerdir?

Cevap

Evren türleri şöyle sıralanabilir: • Gerçek evren-varsayımsal evren • Sonlu-sonsuz evren • Hazır-hareket halinde evren • Sürekli süreksiz evren.


57. Soru

Evren nedir?

Cevap

Araştırma sonuçlarının genellenmek istendiği birimler topluluğuna evren denir.


58. Soru

Yığın olaylar nedir?

Cevap

Özellikleri en az iki farklı sonuca sahip olaylar yığın olaylardır.


59. Soru

Nitel değişken nedir?

Cevap

Sayılamayan veya ölçülemeyen bir niteliği tanımlayan değişkenlere nitel değişken denir.


60. Soru

İlişki araştırması nedir?

Cevap

Değişkenler arasında kuramsal olarak var olan sebep-sonuç ilişkisinin yapısının ve ilişkinin derecesinin belirlenmesine ilişkin araştırmalara ilişki araştırması denir.


61. Soru

Maddi birim nedir?

Cevap

Maddi bir varlığa sahip olan, elle tutulur ve gözle görülebilir, bu özellikleriyle en, boy ve yükseklik gibi boyutları olan birimler maddi birimdir.


62. Soru

Gerçek birim nedir?

Cevap

Maddi varlığa sahip olan ev, birey, sigorta acentası, mali kuruluş gibi birimler gerçek birimdir.


63. Soru

İstatistik eğitiminin önemi hangi unsurlar altında incelenir?

Cevap

İstatistik eğitiminin önemi şu iki unsur altında incelenebilir: • Teorik istatistik eğitiminin önemi ve • Uygulamalı istatistik eğitiminin önemi.


64. Soru

Teorik istatistik eğitimin önemi nedir?

Cevap

İstatistiğin kendi alanında teorik müstakil bir bilim dalı olduğu bu alanda, matematik ve olasılık kuramlarındaki gelişmelere bağlı olarak istatistiğin kendine özgü kuram ve yöntemlerinin geliştirilmesini konu alan eğitimdir.


65. Soru

Bilim nedir?

Cevap

Bilim; araştırma sonucu kanıtlanmış, geçerliliği kabul edilmiş, nesnel, mantıklı, genellenebilir, düzenli ya da sistematik bilgiler bütünüdür.


66. Soru

Varsayımsal evren nedir?

Cevap

Gerçekten var olmayan ve fakat oluşturulabilecek evrenlere varsayımsal evren denir.


67. Soru

Varsayımsal birim nedir?

Cevap

Gerçekten var olmayan fakat oluşturulabilecek birimler varsayımsal birimdir.


68. Soru

Bilimsel araştırma sürecinin aşamalardan meydana gelmesi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Sistematik bir süreç izleyen bilimsel araştırma sürecinde araştırma problemlerine güvenilir çözümler getirmek için çaba sarf edilir. Bu duruma bağlı olarak süreç aşamalardan meydana getirilir ve sistematikliği sağlanan süreç aşamalandırılmış olur.


69. Soru

Sonlu evren nedir?

Cevap

Birimleri sayılabilen ve sayılabilir çoklukta olan evrenler sonlu evrendir.


70. Soru

Özbilgi (knowledge) kavramı neyi ifade eder?

Cevap

Türkçede tam anlamıyla karşılığı olmayan özbilgi (knowledge) kelimesinin Türkçeleştirilmiş hali olarak değerlendirilmektedir. Özbilgi (knowledge), bilginin yorumlanması ile elde edilen bir tür dönüşümdür.


71. Soru

Sonsuz evren nedir?

Cevap

Birimleri sayılamayacak kadar çok olan veya birimleri bir sürecin çıktıları niteliğinde olan evrenler sonsuz evrendir.


72. Soru

Birim nedir?

Cevap

Belirlenen bir tanım içinde yer alan bir veya daha fazla özelliği bakımından araştırmaya konu olan yığın olay niteliğindeki olayların her birine birim, istatistik birimi denir.


73. Soru

Nicel değişken nedir?

Cevap

Ölçme veya sayma suretiyle ifade edilen değişkenlere nicel değişken denir.


74. Soru

Parametre nedir?

Cevap

Parametre evrenin özelliklerini tanımlayan değerlerin genel adıdır.


75. Soru

Betimleme nedir?

Cevap

Derlenen verilerin düzenlenmesi, tablo, grafik ve şekillerle gösterilmesi ve verilerin doğasında var olan özelliklerin profilinin çıkarılmasına betimleme denir.


77. Soru

İstatistik nedir?

Cevap

Derlenen verilerin oluşturduğu kümeye istatistik denir.


78. Soru

Hareket halindeki evren nedir?

Cevap

Özellikleri ancak meydana geldiğinde incelenebilen birimlerden oluşan evrenler hareket hâlindeki evrenlerdir.


79. Soru

Değişken nedir?

Cevap

Birimden birime değişik değerler alabilen özelliklere değişken denir.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi