Üretim Yönetimi Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Stok Yönetimi

1. Soru

ABC analizinde amaç nedir?

Cevap

ABC analizi; önemli stok kalemlerini belirleme ve kontrol etme amacıyla kullanılır.


2. Soru

Neden tüm endüstriyel işletmelerde aynı stok kontrol sistemi kullanılamaz?

Cevap

Tüm endüstriyel işletmelerde aynı stok kontrol sistemi kullanılamamasının nedeni bu işletmelerde kullanılan ham madde, yardımcı madde vb. maddelerin, nitelik ve nispi önemlerinin farklı olmasıdır.


3. Soru

ABC harfleri neyi temsil eder ABC analizinde?

Cevap

ABC analizinde çok sayıdaki stok kalemi A, B, ve C harfleri ile üç gruba ayırır.


4. Soru

ABC analizinde stok kalemleri kaç gruba ayrılır? Bunlar nelerdir?

Cevap

ABC analizinde stok kalemleri 3 gruba ayrılır. Bunlar • A sınıfı stok • B sınıfı stok • C sınıfı stok olarak adlandırılır.


5. Soru

ABC analizinde A sınıfı stok grubunun önemi nedir?

Cevap

A sınıfı stok kalemleri parasal olarak stok yatırımında en yüksek payı alır. Bu grup günlük ya da haftalık olarak çok sıkı takip edilir.


6. Soru

ABC analizinde B sınıfı stok toplam stok kalemlerinin ne kadarını oluşturur?

Cevap

B sınıfı stok toplam stok kalemlerinin %30 -%35 ni kapsar.


7. Soru

Tam zamanında üretim nasıl tanımlanır?

Cevap

Tam zamanında üretim gerekli mamullerin gerekli miktarda, istenilen kalitede ve gerekli zamanda üretilmesi olarak tanımlanır.


8. Soru

Tam zamanlı üretim sisteminde üretimi harekete geçiren unsur nedir?

Cevap

Müşteri talebidir.


9. Soru

Tam zamanlı üretim sisteminde esas nedir?

Cevap

Müşteriden başlayarak taleplerin geriye dönük olarak yapılması ve ihtiyaç kadar stok bulundurulması esastır.


10. Soru

Tam zamanlı üretim sisteminin amaçları nelerdir?

Cevap

JIT’in temel amaçları şöyle maddeleştirilebilir; • Üretimde ara stok seviyelerini minimum seviyeye indirmek • Ara stok seviyelerindeki değişimleri en aza indirerek stok kontrolünü kolaylaştırmak • Üretim içi talep dalgalanmalarını azaltarak üretim akışını düzgün hale getirmek • Basit bir sistem ile etkin kontrol sağlamak • Fire oranını azaltmak


11. Soru

ABC analizi stok kontrol sistemlerine nasıl yardımcı olur?

Cevap

ABC analizi birçok farklı envanter kaleminin olması durumunda envanterleri incelemede yardımcı olur.


12. Soru

Geleneksel stok kontrol sistemleri kaça ayrılır? Bunlar nelerdir?

Cevap

Geleneksel stok kontrol sistemleri ikiye ayrılır. Bunlar; 1. Sürekli gözden geçirme 2. Devresel gözden geçirme dir. Bu iki sistemin değişik özelliklerini kullanan melez kontrol sistemleri de vardır.


13. Soru

Sürekli Gözden Geçirme sisteminde stok kontrolu nasıl sağlanır?

Cevap

Sürekli gözden geçirme sisteminde, stok seviyesi önceden belirlenen bir düzeye düşünce sabit bir miktar kadar sipariş verilir. Bu miktar yıllık ortalama talep miktarı, sipariş giderleri, birim fiyat göz önünde bulundurularak hesaplanır. Sipariş noktası da emniyet stoğu düzeyine, kullanım hızına ve tedarik süresine göre hesaplanır.


14. Soru

Emniyet stoğu ne demektir?

Cevap

Emniyet stoğu, taleplerdeki belirsizliklere karşı tutulan stok miktarıdır.


15. Soru

Tedarik süresi ne demektir?

Cevap

Tedarik süresi bir malzemeye duyulan ihtiyacın bildirilmesinden, kullanıma sunulacak zamana kadar geçen süredir.


16. Soru

Sürekli gözden geçirme sisteminde stoksuz kalma riski var mıdır?

Cevap

Sürekli gözden geçirme sistemini kullanan işletmelerin stoksuz kalma riski en aza indirgenir.


17. Soru

Neden sürekli gözden geçirme sisteminde stoksuz kalma riski en azdır?

Cevap

Sürekli gözden geçirme sisteminde stoksuz kalma riski en aza indirgenmiştir çünkü sürekli gözden geçirme sistemde karar değişkenlerinin değerleri bir kez hesaplanır ve stok politikası sürekli uygulanır. Gözle kontrol, iki kutu yöntemi, elle tutulan kayıtlar veya bilgisayar kullanımı ile kontrol sağlanır böylece stoksuz kalma riski en aza indirgenir.


18. Soru

İki kutu sistemi nedir?

Cevap

İki kutu sistemi basit, yaygın ve etkili bir stok kontrol yöntemidir.


19. Soru

İki kutu sistemi nasıl çalışır?

Cevap

İki kutu yöntemi biri büyük diğeri küçük iki kutudan oluşur. Kutuların dibinde malzeme istek formu bulunur. Kutulardan biri boşalınca diğeri takviye eder ve istek formu ilgili birime gönderilerek ihtiyaç duyulan malzeme emniyet stoğu olarak sipariş teslimine yardımcı olur.


20. Soru

Devresel gözden geçirme sistemi nasıl çalışır?

Cevap

Stok düzeyi rutin aralıklarla kontrol edilir bu sistemde. Önceden belirlenen sipariş tamamlama hedefi ile eldeki stok düzeyi bu kontrol sırasında karşılaştırılır. Gözden geçirme anında stok düzeyi yeniden sipariş verme noktasının altında ise sipariş tamamlama düzeyini tamamlayacak kadar yeniden sipariş verilir.


21. Soru

Stok bulundurmama maliyetinde müşterinin talebi karşılanamayınca ne olur?

Cevap

Müşterinin talebi karşılanamadığında iki durum ortaya çıkar. Ya talep sonradan karşılanır ya da talep karşılanamadığı için satış kaybı olur.


22. Soru

Stokta bulundurmama maliyetinde müşteri talebin karşılanmaması sonucu satış kaybı maliyete nasıl yansır?

Cevap

Stokta bulundurmama maliyetinde müşteri talebin karşılanmaması sonucu satış kaybı maliyete olumsuz olarak yansır.


23. Soru

Stokta bulundurmama maliyetinin bir diğer ismi nedir?

Cevap

Stokta bulundurmama maliyetinin bir diğer ismi yok satma maliyetidir.


24. Soru

Sipariş verme maliyeti ne demektir?

Cevap

Sipariş verilen malzemenin işletme içinde üretilmesidir.


25. Soru

Sipariş verme maliyeti ile sipariş miktarı arasında nasıl bir ilişki vardır?

Cevap

Sipariş miktarı arttıkça sipariş verme maliyeti düşer.


26. Soru

Stok yönetiminin amacı nedir?

Cevap

Stok yönetiminde amaç, minimum toplam maliyeti sağlayacak “Ekonomik Sipariş Miktarını “(EOQ) belirlemeye yönelik stok politikalarını belirlemektir.


27. Soru

Ekomik Sipariş miktarı modeli nedir?

Cevap

EOQ stok kontrolü konusunda geliştirilen ilk ve en basit modeldir.


28. Soru

Ekonomik sipariş miktarı modelinde sipariş miktarı nasıl belirlenir?

Cevap

Ekonomik sipariş miktarı modelinde sipariş miktarı toplam maliyeti yani toplam yıllık sipariş ve stok bulundurma maliyetini, en aza indirgeyerek belirler.


29. Soru

Tam zamanında üretim kavramının bilinen diğer isimleri nelerdir?

Cevap

JIT Just-in- time, sıfır stok, stoksuz üretim, kanban sistemi olarak da bilinir.


30. Soru

Hangi noktalarda MRP etkin bir stok yönetimi sağlar?

Cevap

MRP şu noktalarda etkin bir stok yönetimi sağlar: • Stok yatırımları en küçük düzeydedir. • Sistem değişmelere duyarlıdır. • Stok kalemleri temelinde geleceğe dönük bir bakış açısı oluşturur. • Sipariş miktarı gereksinimlere göre belirlenir. • Gereksinimlerin zamanında ve eksiksiz karşılanmasına odaklıdır.


31. Soru

Hangi işletmelerde MRP iyi sonuçlar vermiştir?

Cevap

Kitle üretimi yapan, özellikle montaj hatları olan işletmelerde MRP iyi sonuçlar vermiştir.


32. Soru

ABC analizi stok kontrolünde neye yardımcı olur?

Cevap

ABC analizi ile stok kontrolünde harcanan çaba ve zamanın etkinliği artırılır.


33. Soru

MRP de nelerin maliyeti düşer?

Cevap

MRP stok kalemlerinin ambarda bekleme süresini ve elde bulundurma maliyetini düşürür.


34. Soru

MRP hangi malzemelere ne zaman ve ne kadar ihtiyaç duyulacağını nasıl belirler?

Cevap

MRP üretim programındaki üretim hedeflerini, ürün ağacı ve stok kayıtlarını dikkate alarak hangi malzemelere ne zaman ve ne kadar gereksinim duyulacağını belirler.


35. Soru

MRP de temel ilke nedir?

Cevap

MRP de temel ilke bağımsız talebi olan bitmiş üründen geriye doğru giderek gerekli parça ve malzemeleri tam ihtiyaç duyulduğu anda hazır bulundurmaktır.


36. Soru

ABC analizi nasıl ortaya çıkmıştır?

Cevap

İtalyan ekonomist Pareto, zenginliğin büyük bölümünün nüfusun küçük bir kısmına ait olduğu üzerine bir dizi çalışma yapmıştır. Bu çalışmaların stok yönetimi üzerine uygulanması ile ABC analizi ortaya çıkmıştır.


37. Soru

Stok kontrolu uzun ve kısa vadede hedeflerini gerçekleştirmek için ne yapar?

Cevap

Stok kontrolü uzun ve kısa vadede hedeflerini gerçekleştirmek için sistematik yöntemler ortaya koyar ve bunlara uyulmasını sağlar.


38. Soru

Stok kontrolünde kullanılan sistematik yöntemler nelerdir?

Cevap

Stok kontrolünde kullanılan yöntemler, basit sayma, gözle kontrol, iki kutu yöntemlerinden elektronik bilgi işletim sistemlerine doğru aşama gösterir.


39. Soru

Stokta bulundurmama maliyeti ne zaman ortaya çıkar?

Cevap

Stoğun kalmadığı zaman ortaya çıkan maliyettir.


40. Soru

Stok sistemlerinin uygulanmasında nelerden yararlanılmıştır?

Cevap

Stok sistemlerinin uygulanmasında matematiksel modellerden geniş ölçüde yararlanılır.


41. Soru

Stok modellerinin ilk tanımı ne zaman yapılmıştır?

Cevap

Stok modellerinin ilk tanımı 1915 yılında yapılmıştır.


42. Soru

Stok modelleri ile ilgili 3 maliyet bileşeni nedir?

Cevap

Stok modelleri ilgili 3 maliyet bileşeni şunlardır; 1. Stokta bulundurma maliyeti 2. Stokta bulundurmama maliyeti 3. Sipariş verme maliyeti


43. Soru

Stokta bulundurma maliyetini neler oluşturur?

Cevap

Stokta bulundurma maliyetinin büyük bölümünü stoğa bağlanan yatırımın maliyeti oluşturur. Bunun yanında depolama maliyetleri, vergi, sigorta, stokların eskimesi, çalınması kaybolması, hasar görmesi, bozulması sonucu ortaya çıkan maliyetlerin toplamı bu maliyeti oluşturur.


44. Soru

Yalın üretim sisteminin geliştiricisi kimdir?

Cevap

Toyota


45. Soru

Toyota tarafından maliyetlerin artmasına neden olan yedi israf nelerdir?

Cevap

Toyota tarafından maliyetlerin artmasına neden olan yedi israf şunlardır: 1. İhtiyaç fazlası üretim 2. Malzeme nakli 3. Stoklar 4. Hareket 5. Hatalı ürünler 6. Gereksiz işlemler ve karmaşıklık 7. Beklemeler


46. Soru

Bir endüstriyel işletmede tek tip stok kontrol sistemi kullanılmasının sakıncaları nasıl engellenebilir?

Cevap

Bir endüstriyel işletmede tek tip stok kontrol sistemi kullanılmasının sakıncaları, endüstri işletmesinin birden fazla stok kontrol metodu bulundurması ile engellenebilir.


47. Soru

Bütün endüstriyel işletmelerde aynı stok kontrol sistemi kullanılabilir mi? Niye?

Cevap

Hayır. Bütün endüstriyel işletmelerde aynı stok kontrol sistemi kullanılamaz. Herhangi bir endüstriyel işletmede kullanılan stok kontrol sistemi bir başka işletmeye adapte edildiğinde geçerli olamayabilir.


48. Soru

Stok kontrol sistemlerinde neden farklı yöntemler kullanılır?

Cevap

Stok kontrol sisteminde ürünlerin raf ömrü ya da benzer ürün üreten sektörlerdeki kültür farklılıkları gibi nedenlerle farklı yöntemler uygulanabilir.


49. Soru

Yalın üretim ne demektir?

Cevap

Yalın üretim; üretilen mal veya hizmete herhangi bir değer katmayan tüm unsurları ayıklayarak bunların neden olduğu maliyetlerin ortadan kaldırılmasına yönelik bir üretim felsefesidir.


50. Soru

Bir işletmede stok varlığı ya da yokluğu ne gibi sorunlara sebep olabilir?

Cevap

Bir işletmede stok varlığı ya da yokluğu ile bir maliyete sebep olur. Eksik olması üretimi durdurabilir, müşteri kaybettirebilir, imaj kaybettirebilir.


51. Soru

Ekonomik sipariş miktarı modeli nelerden oluşur?

Cevap

Ekonomik sipariş miktarı modeli birim satın alma, stok bulundurma maliyeti ve sipariş düzenleme maliyeti olmak üzere üç maliyet elemanından oluşur.


52. Soru

Stok kontolunun amacı nedir?

Cevap

Malzeme gereksinimi olduğu zaman stok kontrol sistemlerinden beklenen amaç; malzemenin istenen “yer, zaman, miktar ve kalitede” sağlanmasıdır.


53. Soru

Bir işletmede gereksinim duyulan malzemenin istenen yer, zaman, miktar, ve kalitede sağlanması amacına nasıl karar verilir?

Cevap

Bir işletmede gereksinim duyulan malzemenin istenen yer, zaman, miktar, ve kalitede sağlanması amacına hangi malzemenin stoklanacağının belirlenmesi ve miktarına karar verilmesi ile ulaşılabilir.


54. Soru

MRP’nin başarılı bir şekilde uygulanması için gereken faktörler nelerdir?

Cevap

MRP’nin başarılı bir şekilde uygulanması şu üç faktöre bağlıdır. 1. Tedarik kaynakları güvenilir ve dakik olmalıdır. 2. MRP büyük bir bilgi işlem kapasitesine ihtiyaç duyar. Bilgisayar ve diğer bilgi teknolojileri olmalıdır. 3. Tüm çalışanları sistem güncellemesi konusunda tam olarak eğitilmiş olmalıdır.


55. Soru

Ekonomik üretim miktarı modelinde toplam maliyet fonksiyonu nasıl tanımlanır?

Cevap

Ekonomik üretim miktarı modelinde toplam maliyet fonksiyonu; birim başına stokta bulundurma maliyetinin ortalama stok düzeyi ile çarpımının stok bulundurma maliyetine eşitliği şeklinde tanımlanır.


56. Soru

Yalın üretimde amaç nedir?

Cevap

İsrafa neden olan tüm faaliyetleri ortan kaldırmak amacıdır.


57. Soru

Yalın üretimde nihai hedef nedir?

Cevap

İsrafı ortadan kaldırarak daha az maliyetle, daha az sürede, kaliteli ürün üretmek veya hizmet sunmaktır.


58. Soru

Stok Kontrol Sistemleri ne demektir?

Cevap

Stok işlemlerinin miktar ve zamanlamasını kontrol etmek için kullanılan sipariş verme ve izleme yöntemlerine stok kontrol sistemleri denir.


59. Soru

Stok yönetim sistemlerinde tüm stok düzeylerinin eşit önem düzeyinde kontrol edilmesini güçleştiren etkenler nelerdir?

Cevap

Stok yönetim sistemlerinde tüm stok düzeylerinin eşit önem düzeyinde kontrol edilmesini güçleştiren etkenler şunlardır; • binlerce stok kalemi bulunabilir. • bütün ürünler aynı değerde değildir. • bazı stok kalemleri çok küçük ya da önemsizdir.


60. Soru

ABC analizi nedir?

Cevap

ABC analizi; stok kontrol sistemlerinde, stokların sınıflandırılması ve bunlar üzerindeki kontrol derecesinin bulunmasında kullanılan bir analizdir.


61. Soru

MRP ne demektir?

Cevap

Dilimize İngilizce den geçmiş olan bir kısaltmadır. Material Requirement Planning sözcüklerinin baş harflerinden oluşur. Malzeme gereksinim planlaması demektir.


62. Soru

Malzeme Gereksinim Planlaması nedir

Cevap

Malzeme Gereksinim Planlaması bir malzeme yönetim sistemidir. “Ne zaman ve Ne kadar?” sipariş verilmeli sorularına en ekonomik yoldan yanıt arayan bir yöntemdir.


63. Soru

Bir işletme aşırı stok kullanıyorsa bu neyin göstergesi olabilir?

Cevap

Bir işletme aşırı stok kullanıyorsa işletmenin üretimle ilgili problemleri var demektir.


64. Soru

Stok yönetimi ne demektir?

Cevap

Arz-talep dengesini sağlamak amacı ile elde bulundurulacak malzemenin, maddelerin planlama, örgütleme ve kontrol işlemlerine stok yönetimi denir.


65. Soru

İşletmeleri stok bulundurmaya yönelten nedenler nelerdir?

Cevap

Stok bulundurmak için işletmeler değişik nedenlere sahiptir. Bunlar; • Ani ve mevsimsel olası talep değişimi • Tedarikçilerin sebep olabileceği sorunlara karşı hazırlıklı olma • Üretim kararlılığı ile istihdam karlılığı sağlama • Olası sistem arızalarını tolere etme • Farklı ürünlerin aynı tesiste üretimi • Ekonomik olarak malzeme alımı ile fiyat avantajlarından yararlanma • Fiyat belirsizliklerine karşı koruma sağlama • Stok teslimi ile güçlü görünme isteğidir.


66. Soru

Stok ne demektir?

Cevap

Bir işletmede gerek duyulabilecek malzemelerin bekletilmesine stok denir.


67. Soru

Stok kontrolunun amacı nedir?

Cevap

Stok kontrolünün amacı işletmenin isteklerine uygun olarak gerekli miktar ve kalitede stoku gerekli zamanda, asgari bir yatırıma neden olacak şekilde bulundurmaktır.


68. Soru

Ekonomik sipariş miktarı neye denir?

Cevap

Sipariş verme maliyeti ile stokta bulundurma maliyetinin dengede olduğu maliyete karşı gelen sipariş miktarına ekonomik sipariş miktarı denir.


69. Soru

Ekonomik sipariş miktarı modelinde tedarik süresi ile sipariş miktarı arasındaki ilişki nasıldır?

Cevap

Ekonomik sipariş miktarı modelinde tedarik süresi sabit olup tüm sipariş dönemlerindeki sipariş miktarı da sabittir.


70. Soru

Ekonomik Üretim miktarı modeli nasıl tanımlanır?

Cevap

Ekonomik üretim miktarı modeli; üretim, hazırlık, stok ve stoksuzluğun maliyetlerini dikkate alarak maksimum üretim miktarını bulmak için kullanılan bir tekniktir.


71. Soru

Bir mal veya kaynağın, bir işletmede kullanılmak üzere depolanmasına ne denir?

Cevap

Bir mal veya kaynağın, bir işletmede kullanılmak üzere depolanmasına stok denir.


72. Soru

Stok yönetiminde farklı uygulamaların sebepleri nelerdir?

Cevap

Stoklanan malzemenin sayısı ve yapımı stok yönetiminde farklı uygulamalara sebep olur.


73. Soru

Üretim sistemlerinde stoklanan malzemeler hangi şekillerde olabilir?

Cevap

Üretim sistemlerinde stoklanan malzemeler 1. Hammadde 2. Parça 3. Gruplanmış parçalar 4. Süreçteki işlem görmekte olan malzemeler ve ürünler biçimlerinde olabilir.


74. Soru

Stok kontrolunun uzun vadede hedefleri nelerdir?

Cevap

Stok kontrolü uzun vadede işletmeye kar sağlamayı hedefler.


75. Soru

Stok kontrolunun kısa vadede hedefleri nelerdir?

Cevap

Stok kontrolünün kısa vadede şu iki hedefi vardır 1. Stok miktarını belli bir seviyede tutmak böylece müşteri beklentilerini karşılamak ve işletmenin rekabet gücünü artırmak. 2. Tedarik işlemlerinde sipariş ve stok bulundurma maliyetini asgaride tutarak işletmenin ekonomik miktarda stok bulundurmasını sağlamak.


76. Soru

İşletmelerde stok düzeyinin düşük ya da yüksek olmasının ne gibi yararları ve sakıncaları vardır?

Cevap

Bir işletmede stok düzeyi az olursa, stok tükenebilir. Bu nedenle tüketici memnuniyetsizliği yaşanabilir ve satış kaybı olur. Aşırı stok olursa maliyet artar. Stoğa bağlanan nakit başka türlü değerlendirilebilme ihtimalini yitirir.


77. Soru

Kanban nedir?

Cevap

Bu sistem basit bir üretim planlama tekniğidir. Japonca’da kart anlamına gelir. Kanban üretim birimleri arasındaki parçaların çekilmesini ve üretilmesini sağlayan standart konteynırlara bağlı bir karttır. Kısacası, üretimi kontrol eden bir bilgi sistemi olarak da nitelendirilebilir.


78. Soru

JIT neyin önemli bir bileşenidir?

Cevap

Yalın üretim sisteminin bir bileşenidir.


79. Soru

ABC analizine göre C sınıfı stok türünde toplam stok ile toplam envanter yatırımı arasında nasıl bir yüzdelik bağıntı vardır?

Cevap

C sınıfı stok, stok kalemlerinin % 50-% 55 ni oluşturmakla beraber toplam envanter yatırımının % 5 ni oluşturur.


81. Soru

Stok yönetimi nedir?

Cevap

Stok yönetimi, gereksinimlerin karşılanması için elde bulundurulması gereken maddeler arasında denge kurmak amacıyla yapılan planlama, örgütleme ve kontrol işlemleridir.


82. Soru

İşletmelerde kullanılmak üzere bir mal veya kaynağın depolanmış hâline ne denilmektedir?

Cevap

Stok işletmelerde kullanılmak üzere bir mal veya kaynağın depolanmış hâlidir.


83. Soru

İşletmeleri stok bulundurmaya yönelten nedenler nelerdir?

Cevap

İşletmeleri stok bulundurmaya yönelten nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Talepte yaşanabilecek ani ve mevsimsel değişimlere cevap vermek.

• Tedarikçilerden kaynaklanan problemlere karşı koruma sağlamak.

• Üretimi kararlı hâle getirerek istihdamda kararlılık sağlamak.

• Sistemde oluşabilecek arızaları ve duruşları tolere etmek.

• Farklı ürünlerin aynı tesiste üretilmesini sağlamak.

• Malzemelerin ekonomik büyüklükteki partiler halinde alınarak fiyat avantajlarından yararlanmak.

• Grev, fiyat güncellemeleri ve enflasyon gibi fiyat ve teslimata ilişkin belirsizliklere karşı koruma sağlamak.

• Stoktan teslim gibi bir imajla güçlü görünme isteği yaratmak.


84. Soru

İşletmelerde etkin stok yönetim faaliyetlerinin yürütülmesi hangi avantajları sağlar?

Cevap

• Üretim sürecinin düzenli ve sürekli devam etmesini sağlar. Böylece hammadde ya da ürün eksikliğinden dolayı üretim süreci durmaz veya aksamaz.

• Gereksinimler doğru belirlenip, yönetildiğinde finansal yönetim etkinlik kazanır.

• Tedarik ve satış süreçleri düzene girer, böylece maliyet düşer.

• Maliyet muhasebesi daha rahat yapılabilir.

• Üretim süreçleri gerçeğe daha yakın olur ve yönetilmesi kolaylaşır.

• Malzeme, ürün kaybı en aza indirilir.


85. Soru

Stok yönetiminin işletmelerde neden olabileceği olumsuzluklar nelerdir?

Cevap

• Stok bulundurmak barındırma maliyetlerini attırabilir. Depolama maliyeti bir kalem olarak finansal tablolarınıza girer.

• Stoklara bağlanması nedeni ile para/nakit diğer kaynaklar için kullanılamaz.

• Depolanan ürünün piyasası azaldığında maliyetine yakın bazen de maliyetin altında elden çıkartmak gerekebilir.

• Eğer hammadde fiyatı piyasada sabit değilse hammaddeyi yüksek fiyattan stoğa alma ve zarar etme ihtimali doğar.


86. Soru

Stok kontrolünün kısa dönemdeki hedefleri nelerdir?

Cevap

Stok kontrolünün kısa dönemdeki hedefleri şu şekildedir:

• Stok tükenmelerini belli ve kabul edebilir bir düzeyde tutarak müşteri beklentilerini karşılamak ve işletmenin rekabet gücünü artırmak,

• Sipariş ve stok bulundurma maliyetlerini asgariye indirecek şekilde tedarik işlemlerini düzenleyerek işletmenin ekonomik miktarlarda stok bulundurmasını sağlamak.


87. Soru

Geleneksel stok kontrol sistemleri nelerdir?

Cevap

Geleneksel stok kontrol sistemleri sürekli gözden geçirme ve devresel gözden geçirme sistemleri olarak iki gruba ayrılabilmektedir.


88. Soru

Sürekli gözden geçirme sistemi nasıl işlemektedir?

Cevap

Sürekli gözden geçirme sisteminde, stok seviyesi önceden belirlenen bir düzeye düşünce sabit bir miktar kadar sipariş verilir. Bu miktar yıllık ortalama talep miktarı, sipariş giderleri, birim fiyat göz önünde bulundurularak hesaplanır. Sipariş noktası da emniyet stoğu düzeyine, kullanım hızına ve tedarik süresine göre saptanır.


89. Soru

Bir malzemeye gereksinim duyulduğunun bildirilmesinden, kullanıma sunulacak zamana kadar geçen süreye ne denilmektedir?

Cevap

Bir malzemeye gereksinim duyulduğunun bildirilmesinden, kullanıma sunulacak zamana kadar geçen süreye teslim süresi ya da tedarik süresi (lead time) denir.


90. Soru

İki kutu (Two bin) sistemi nedir?

Cevap

İki kutu (Two bin) sistemi, işletmelerde yaygın olarak kullanılan basit ve etkili bir yöntemdir. İki kutu sistemi ile takip edilen malzemeler biri büyük (Q) diğeri küçük (r) iki kutuda ya da rafta tutulur. Büyük kutu boşalıncaya kadar buradaki malzemeler kullanılır. Büyük kutunun dibinde, tekrar malzeme siparişi için bir malzeme istek formu vardır. Bu yenileme isteği ilgili birime gönderilir ve bu sırada küçük kutudaki malzemeler kullanılmaya başlanır. Küçük kutuda, yeni malzeme siparişi teslim alınıncaya kadar yetecek ve siparişin teslimi geciktiğinde veya tahmin edilenden daha fazla malzeme kullanılması durumunda yeterli olacak miktarda emniyet stoğu da (ES) bulunmaktadır. Stok yenilendiğinde, malzeme istek formu tekrar büyük kutunun altına konur, her iki kutu doldurulur ve işlemler bu şekilde devam eder.


91. Soru

Malzeme gereksinim planlamasının fonksiyonu nedir?

Cevap

Malzeme gereksinim planlaması (Material Requirement Planning - MRP) sistemi, son ürünler için üretim planlarını içeren imalat kararlarını, ham maddelerin ve parçaların stok seviyelerinin kontrolünü, atölye ve montaj biriminin programlarını düzenleyen bir sistemdir.


92. Soru

Malzeme gereksinim planlaması (MRP) sisteminin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için üç önemli faktör nedir?

Cevap

MRP sisteminin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için üç önemli faktör şu şekildedir:

1. Tedarik kaynakları, güvenilir ve dakik olmalıdır. Gecikme payları çok küçük olduğundan tedarikte en küçük aksaklık tüm üretimin durmasına neden olabilir.

2. MRP için gerekli olan büyük bir bilgi işlem kapasitesidir. Bu nedenle, bilgisayar ve diğer bilgi teknolojileri olmaksızın MRP uygulaması mümkün değildir.

3. Tüm çalışanların, operatör, analist, satın alma elemanı, planlamacı, kalite kontrolcü, sistemin güncellenmesi konusunda tam olarak eğitilmiş olmaları gerekir


93. Soru

Tam zamanında üretim (JIT) nedir?

Cevap

Tam zamanında üretim (Just-in-time, JIT); gerekli mamullerin gerekli miktarlarda, istenilen kalite düzeyinde, gerekli zamanda üretilmesi olarak tanımlanabilir. Tam zamanında üretim sistemi, sıfır stok, stoksuz üretim, kanban sistemi olarak da tanımlanmaktadır.


94. Soru

Kanban sistemi neyi ifade etmektedir?

Cevap

JIT’te bilgi iletişimi için kullanılan, Japonca da “kart” anlamına gelen Kanban sistemi basit bir üretim planlama tekniğidir. Tam zamanında üretim için, yarı mamulü biten hücrenin tedarikçi hücreye ürünle ilgili kartı vermesi ve karta yazan bilgiler ışığında da hücrenin üretim yapmasını sağlar. Kanban, üretim birimleri arasındaki parçaların çekilmesini ve üretilmesini sağlayan standart konteynerlara bağlı bir karttır. Kanban, üretimi kontrol eden bir bilgi sistemi olarak nitelendirilebilir.


95. Soru

Yalın üretim sisteminin geliştiricisi olan Toyota tarafından maliyetlerin artmasına neden olan yedi israf ne olarak belirlenmiştir?

Cevap

Yalın üretim sisteminin geliştiricisi olan Toyota tarafından maliyetlerin artmasına neden olan yedi israf aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

1. İhtiyaç fazlası üretim 2. Malzeme nakli 3. Stoklar 4. Hareket 5. Hatalı ürünler 6. Gereksiz işlemler ve karmaşıklık 7. Beklemeler


96. Soru

Stok kontrolü konusunda ilk geliştirilen model hangi modeldir?

Cevap

Ekonomik Sipariş Miktarı (Economic Order Quantity - EOQ) modeli stok kontrolü konusunda ilk geliştirilen modeldir. EOQ modeli, toplam maliyeti (toplam yıllık sipariş ve stok bulundurma maliyeti) minimize ederek sipariş miktarını belirler. Bu miktar, stok bulundurma maliyetinin sipariş verme maliyetine eşit olduğu noktadadır.


97. Soru

EOQ modelindeki önemli varsayımlar nelerdir?

Cevap

EOQ modelinde önemli varsayımlar şu şekildedir:

• Ürüne olan talep (D) tüm planlama ufku boyunca sabit ve düzgündür.

• Sipariş miktarı (Q) sabittir.

• Ürün fiyatı tüm planlama dönemi için sabittir.

• Temin süresi sabittir.

• Elde bulundurma maliyeti hesaplanırken ortalama stok düzeyi dikkate alınır.

• Sipariş verme maliyeti sabit ve sipariş verme miktarından bağımsızdır.

• Planlama dönemindeki tüm talep karşılanır.

• Tüm sipariş aynı anda teslim edilir.


98. Soru

ABC Analizi hangi amaç için kullanılmaktadır?

Cevap

ABC Analizi önemli stok kalemlerini belirlemek ve kontrol etmek amacıyla stokları A,B ve C olarak üç sınıfa ayırır. Bu analiz yakın izleme ve kontrol gerektiren önemli kalemleri kontrol gerektirmeyen diğer kalemlerden ayırmaya yarayan etkin ve basit bir yöntemdir.


99. Soru

ABC analizinde hangi sınıfta bulunan çok az sayıdaki stok kalemleri parasal olarak stok yatırımının en büyük payını alırlar?

Cevap

ABC analizinde A sınıfı stokta bulunan çok az sayıdaki stok kalemleri parasal olarak stok yatırımının en büyük payını alırlar. Örneğin bu sınıftaki malzemeler toplam malzemelerin sayı olarak %15’ini oluşturmakla beraber stok yatırımının %75’ini oluştururlar. A grubundaki stok kalemleri çok sıkı takip edilmelidir (günlük veya haftalık gibi).


100. Soru

Stok modellerinin ilk tanıtımı hangi yılda yapılmıştır?

Cevap

Stok modellerinin ilk tanıtımı 1915 yılında yapılmıştır.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi