İşletme Bilgi Sistemleri Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

İmalat sistemlerinde bilgisayar destekli sistemlerin kullanılmasının temel nedenleri nelerdir?

İmalat sistemlerinde bilgisayar destekli sistemlerin kullanılmasının temel nedenleri şöyle sıralanabilir: • İmalat sürecini, ürün tasarımını ve tesis organizasyonunu kolaylaştırmak, • İmalat süreci ve iş fonksiyonlarını bilgisayarlar, makinalar ve robotlarla destekleyerek otomatikleştirmek, • Bilgisayar ağlarını, farklı birimlerdeki iş süreçlerini yürüten yazılımları ve diğer bilgi teknolojilerini kullanarak, tüm üretim ve destek süreçlerini bütünleştirmek.

Bilgisayarla bütünleştirilmiş imalat sistemlerinde kullanılan alt sistemler nelerdir?

İlgili alt sistemler şöyle sıralanabilir: • Bilgisayar destekli teknikler; • Bilgisayar destekli tasarım (CAD), • Bilgisayar destekli imalat (CAM), • Bilgisayar destekli süreç planlaması (CAPP), • Bilgisayar destekli kalite güvence (CAQ). • Bilgisayar kontrollü makine ve teçhizat; • Bilgisayarlı sayısal kontrollü tezgâhlar (CNC), • Robotik ve otomatik taşıma sistemleri, • Otomatik rehberli araçlar (AGV), • Otomatik depolama ve boşaltma sistemi (ASRS), • Çizelgeleme ve üretim kontrol yazılımları.

Üretim kaynaklarının üretim alanı içerisinde, en doğru yerleşim düzenin sağlanmasıyla ilgili kararlara ne ad verilir?

Tesis yerleşimi, üretim kaynaklarının üretim alanı içerisinde, en doğru yerleşim düzeninin sağlanmasıyla ilgili kararlardır.

Tam zamanında imalat nedir?

Tam zamanında imalat, tüm üretim kaynaklarının israfını önlemek üzere tasarlanarak, ilgili malzeme ve kaynakların da tam zamanında üretim alanında olmasını öngören, bir imalat yaklaşımıdır.

Otomatik depolama ve boşaltma sistemi nedir?

Otomatik depolama ve boşaltma sistemleri, kutu kafes ve istifleyicilerin kullanıldığı malzeme ve teçhizatın taşındığı bilgisayar kontrollü bir taşıma sistemidir.

Bir projenin yaşam döngüsü içerisinde uygulanması gereken adımlar nelerdir?

Bir projenin yaşam döngüsü içerisinde uygulanması gereken adımlar şöyle sıralanabilir: • Proje çevresinin anlaşılması, • Projenin tanımlanması, • Proje planlarının oluşturulması, • Teknik süreçlerin uygulanması, • Projenin kontrol edilmesi.

Esnek imalat sistemlerinin avantajları nelerdir?

Esnek imalat sistemlerinin avantajları şöyle sıralanabilir: • İmalat süresini düşürmesi, • Birim maliyetleri azaltması, • İşçilik maliyetini en alt seviyeye indirmesi, • Kaliteyi iyileştirmesi, • Sistem sürekliliği ve güvenirliliğini arttırması.

Üretim sisteminin çevresinde bulunan bileşenler nelerdir?

Üretim sisteminin çevresinde bulunan bileşenler şöyle sıralanabilir: • Müşteriler, • Rakipler, • Tedarikçiler, • Resmi sınırlılıklar, • Teknoloji, • Ekonomi.

Mühendislik bilgi sistemi nedir?

Mühendislik bilgi sistemleri, yeni ürün tasarımında ve tasarlanan ürünlerin test edilmesinde mühendislere yardımcı olan bilgi sistem ve teknolojileridir.

Yaygın olarak kullanılan CAD yazılımları nelerdir?

Yaygın olarak kullanılan CAD yazılımlarına şunlar örnek verilebilir: • AutoCAD, • Creo, • Solid Edge, • Solid Works, • Bricscad, • GstarCAD.

Üretim sürecinin yürütülmesi ve yönetilmesinde kullanılan donanımlara örnek veriniz

Üretim sürecinin yürütülmesi ve yönetilmesinde kullanılan donanımlara şunlar örnek verilebilir: • Yeni bir ürünün tasarlanması için kullanılan bir grafik tablet, • Hammadde ya da malzeme kalitesini kontrol eden test cihazı ya da • Ürünlerin depoya girerken RFID (Radyo frekansı ile tanımlama) okuyucuyla tanımlanması ve • Üretim sistemlerinde kullanılan bilgisayarlar.

Tesis yerleşim türleri nelerdir?

Temel tesis yerleşim türleri dört temel başlıkta şöyle sıralanabilir: • Sabit konumlu yerleşim, • Sürece göre yerleşim, • Ürüne göre yerleşim, • Hücresel yerleşim.

Üretim birimleri neden güvenlik stoku kullanırlar?

Üretim birimleri, genellikle olası gereksinimleri karşılamak amacıyla güvenlik stoku bulundurmak ister. Tampon stok olarak da adlandırılan bu stoklar, talepteki ani artış ve malzeme gecikmelerinin yol açabileceği olumsuzlukları gidermek için kullanılmaktadır.

MRP II (İmalat kaynak planlaması) sisteminin temel modülleri nelerdir?

MRP II (İmalat kaynak planlaması) sisteminin temel modülleri şöyle sıralanabilir: • Ana üretim programı, • Ürün ağacı, • Üretim kaynakları verisi, • Stok ve sipariş bilgileri, • Satın alma yönetimi, • Malzeme ihtiyaç planlaması, • Atölye kontrolü, • Kapasite ihtiyaç planlaması, • Maliyet muhasebesi, • Raporlama araçları.

Üretim hatlarının doğru dengelenmesinin temel amacı nedir?

Üretim hatlarının doğru dengelenmesinin temel amacı, üretim maliyetini düşürmektir.

Esnek imalat sistemlerinin dezavantajları nelerdir?

Esnek imalat sistemlerinin dezavantajları şöyle sıralanabilir: • Kurulum maliyetinin oldukça yüksek olması, • Üretim sisteminin yürütülmesi ve bakımlarının gerçekleştirilmesi için üstün nitelikli personele ihtiyaç duyması, • İmalat sisteminin karmaşık yapıya sahip olması.

İşletmelerde girdilerin istenen çıktıya dönüştürülmesini süreci hangi fonksiyon tarafından gerçekleştirilir?

İşletmelerde girdilerin istenen çıktıya dönüştürülmesini süreci üretim fonksiyonu tarafından gerçekleştirilir.

Stok yönetim yazılımları nasıl tanımlanabilir?

Ürün ve malzeme stok düzeyleri, siparişler, satışlar ve teslimatları izleyerek sipariş miktar ve zamanını belirlemek üzere geliştirilen yazılımlara stok yönetim yazılımları adı verilmektedir.

Üretim sisteminin öğelerinden olan dönüşüm süreci neleri kapsamaktadır?

İlgili dönüşüm sürecinin kapsadığı konular şöyle sıralanabilir: • Başkalaştırma, • Taşıma, • Depolama, • Kontrol.

Ekonomik sipariş miktarı modeli nedir?

Ekonomik sipariş miktarı, bir malzemenin, sipariş vermek için en alt stok düzeyini belirlemeye yönelik kullanılan, toplam elde bulundurmayla sipariş maliyetinin en aza indirilmesini amaçlayan sipariş modelidir.

Kalite kontrol sistemlerinin temel amacı nedir?

Kalite kontrol sistemlerinin temel amacı, büyük maliyetlere ve kayıplara yol açan hatalı ürün üretimini engellemektir.

Üretim sisteminin öğelerinden olan çıktılar nelerdir?

Üretim sisteminin öğelerinden olan çıktılar şöyle sıralanabilir: • Ürünler ve • Hizmetler

Üretim sisteminin öğelerinden olan girdiler nelerdir?

İlgili girdiler şöyle sıralanabilir: • Sermaye, • Hammadde, • Ekipman, • Tesis, • Malzeme, • İşgücü, • Bilgi, • Zaman, • Enerji.

Stok yönetiminin amacı nedir?

Stok yönetiminin amacı, en düşük maliyetle üretim sistemin ihtiyacı olan malzeme, hammadde ve diğer gereksinimlerin zamanında, doğru miktarda bulunmasını sağlamaktır.

Sürece göre yerleşim düzeninde temel amaç nedir?

Sürece göre yerleşim düzeninde, genellikle ürün ya da müşteriler, üretim kaynakları arasında belirli rotaları izlerler. Atölye tipi yerleşim olarak da adlandırılan bu yerleşimde amaç, parça taşınma sürelerinin en aza indirilmesini sağlayacak yerleşimin gerçekleştirilmesidir.

Üretim hatlarının doğru dengelenebilmesi için yapılması gerekenler nelerdir?

Üretim hatlarının doğru dengelenebilmesi için yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir: • İş istasyonu sayısının en aza indirilmesi, • Üretim sürelerinin düşürülmesi, • Makine kullanım oranlarının arttırılması, • Düzenli akışın sağlanması, • Ara stok miktarının azaltılması.

Stok yönetim sisteminin temel olarak en aza indirmeye çalıştığı maliyet türleri nelerdir?

Stok yönetim sisteminin temel olarak en aza indirmeye çalıştığı maliyet türleri şöyle sıralanabilir: • Sipariş verme ve taşıma maliyeti: Her sipariş işleminde karşılanması gereken personel, iletişim, taşıma ve benzeri maliyetlerdir. • Stok bulundurma maliyeti: İşletmenin malzeme için ayırdığı sermaye, depo amortismanı, fazla beklemeden kaynaklanan hasar maliyetleri gibi stok bulundurma için katlanılan maliyetlerdir. • Stok dışı kalma maliyeti: Yeterli stok bulunmaması nedeniyle müşteri taleplerinin karşılanamamasının yol açabileceği zararları ifade eder.

Endüstriyel robot nedir? Bu robotların üretim ortamında gerçekleştirdikleri faaliyetlere örnek veriniz.

Endüstriyel robotlar, farklı görevleri yerine getirmek üzere bilgisayar tarafından kontrol edilen makinalardır. Robotlar üretim ortamında; • Kaynak, • Boyama, • Montaj, • Paketleme, • Hassas taşıma, • Kalite kontrol gibi faaliyetleri yüksek süreklilik, hız ve hassasiyetle gerçekleştirirler.

Ürüne göre yerleşim düzeni nedir?

Ürüne göre yerleşim düzeninde üretim kaynaklarının, üretim hızının arttırılmasına yönelik olarak bir hat doğrultusunda dizilmesini öngörür. Montaj hattı olarak da adlandırılan bu yerleşim düzeninde üretilen ürün ya da parçalar, bir taşıyıcı bant üzerinde sabit konumlu makine, robot ya da personelin önünden akarlar.

Ürün ağacı nedir?

Ürün ağacı, bir üretim sisteminde her bir nihai ürünün üretilmesi için gerekli olacak hammadde, bileşen, parça ve miktarlarını gösteren listeye verilen isimdir.

CIM (Bilgisayarla Tümleşik İmalat) nedir?

Bilgisayarla tümleşik imalat (Computer-Integrated Manufacturing-CIM), bilgisayarla donatılmış farklı üretim ortamlarının bütünleştirilmesiyle ortaya çıkan bir kavramdır.

Üretim sürecinin yürütülmesi ve yönetilmesinde kullanılan yazılımlara örnek veriniz.

Tesis yerleşimini optimize eden, ekonomik sipariş miktarını hesaplayan ya da bir bankadaki müşterilerin işlem görme sıralarını yöneten yazılımlar, üretim süreçlerinde kullanılan yazılımlara örnek olarak verilebilir.

Ürün mühendisliği kavramı nedir?

Ürün mühendisliği, bir ürün fikrinin oluşturulmasından, ürünün, üretilip müşteriye teslimine kadar geçirdiği sürecin tasarlanması olarak tanımlanabilir.

Yoğun mühendislik faaliyetlerini içeren ürün tasarımında dikkate alınan ölçütler nelerdir?

Ürün tasarımında dikkat edilmesi gereken ölçütler şöyle sıralanabilir: • Maliyet, • Kalite, • Müşteri memnuniyeti, • Performans, • Güvenirlilik, • Fiziksel özellikler.

Simülasyon kavramı nedir?

Simülasyon (benzetim), süreçlerin ya da sistemlerin taklit edilmesi olarak tanımlanabilir. Üretim sistemlerinde simülasyon, üretim ortamlarının bilgisayar ortamında modellenerek farklı durumlarda sistem davranışlarının gözlenmesi için kullanılan bir tekniktir.

Tedarik zinciri yönetimi kavramı nedir?

Tedarik zinciri yönetimi (TZY); ürün ya da hizmetin, tedarikçiden müşteriye kadar ulaştırılması sürecinde örgüt, işgücü, teknoloji, faaliyet ve kaynaklardan oluşan sistemin planlanması ve yönetilmesi olarak tanımlanabilir.

Tedarik zinciri yönetim sistemi nedir ve ne işe yarar?

TZY sistemleri, tedarik zinciri yönetimini destekleyen bilgi teknolojileri olarak tanımlanabilir. Bu sistemler, stok ve kaynak yönetim maliyetlerini de içeren üretim maliyetlerinin azaltılmasında en önemli etkenlerdir. TZY sistemleri, hammaddenin ürün haline gelmesinden müşteriye teslimine kadar, bilgi sistemleri tarafından desteklenen iş süreçlerini gerçekleştirirler.

Yaygın olarak kullanılan kalite kontrol araçları nelerdir?

Yaygın olarak kullanılan kalite kontrol araçları şöyle sıralanabilir: • Neden sonuç diyagramı, • Kontrol çizelgesi, • Kontrol grafiği, • Histogram, • Pareto grafiği, • Serpilme Diyagramı, • Tabakalama analizi.

ERP sistemlerinin dezavantajları nelerdir?

ERP sistemlerinin dezavantajları şöyle sıralanabilir: • Sistemin daha karmaşık olması, • Yazılım maliyetlerinin yüksek olması, • Personelin eğitimi için harcanan çaba ve zamanın fazla olması.

Proje kavramı nasıl tanımlanabilir?

Proje, belirli bir amaca yönelik olarak gerçekleştirilen ve tanımlanan kaynakları kullanan başlangıç ve bitiş noktası tanımlanmış faaliyetler bütünüdür.

Projelerin üretim ve imalat sistemlerindeki rutin faaliyetlerden farklılıklar göstermesinin başlıca sebepleri nelerdir?

İlgili sebepler şöyle sıralanabilir: • Kendine has faaliyetler içerirler, • Uzun dönem için planlandıklarından belirsizlik düzeyleri yüksektir, • Kontrol edilmeleri zor olan sistem dışı katılımcılar içerirler, • Katılımcılar arasında yoğun etkileşimi gerektirirler, • Faaliyetler arası ilişkiler nedeniyle plan ve iş çizelgelerinde güncelleme yapmak kolay değildir, • Gecikme, arıza ya da maliyet değişiklikleri nedeniyle yüksek riske sahip olmasına karşın, yüksek fayda ve kar potansiyeli mevcuttur.

CPM ve PERT açılımları nedir ve ne işe yaramaktadırlar?

CPM ve PERT açılımları aşağıda verilmiştir: • CPM: Critical Path Method (Kritik Yol Yöntemi). • PERT: Program Evaluation and Review Technique (Program Değerlendirme ve Gözden Geçirme Tekniği). CPM ve PERT modelleri projenin faaliyetleri arasındaki ilişkilerin, bir ağ yapısında gösterilerek, faaliyetlerin optimizasyonunu sağlayan çözüm teknikleridir.

MRP(malzeme ihtiyaç planlaması) sistemlerinin temel görevi nedir?

MRP sistemlerinin temel görevi, ana üretim programında planlanan üretimin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olacak malzeme ve parçaların, miktar ve hazır olmaları gereken zamanların belirlenmesidir.

Bilgisayarlı sayısal kontrollü tezgâh nedir?

Bilgisayarlı sayısal kontrollü tezgâhlar, işgücü gereksinimini en aza indirilmiş, bilgisayar tarafından yönetilebilen yüksek verimli makinalardır.

Kalite kontrol sistemleri nasıl tanımlanabilir?

Üretim sürecinin kontrol altına alınması amacıyla üretimdeki yarı mamul ve nihai ürünlerin yanı sıra, satın alınan hammadde ve parçaların kalite testleri hakkında, tüm test sonuçlarını depolayan bilgi sistemlerine kalite kontrol sistemleri adı verilmektedir.

İşletme kaynak planlaması (ERP) sistemi nedir?

ERP, bir işletmenin imalat, lojistik, dağıtım, muhasebe, finans ve insan kaynakları fonksiyonlarına ait bilgi sistemlerini, çoğu içsel iş süreçlerini otomatikleştiren ve birleştiren fonksiyonlar arası iş omurgası sunan bilgi sistemidir.

İşletme kaynak planlaması (ERP) sistemlerinin gelişim (evrim) sürecini en eskiden en yeniye doğru sıralayınız?

ERP sistemlerinin gelişim süreci sırasıyla şöyle listelenebilir: 1. Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP), 2. İmalat Kaynak Planlaması (MRPII), 3. İşletme Kaynak Planlaması(ERP), 4. Web’le Bütünleştirilmiş İşletme Kaynak Planlaması.

CIM’ de (Bilgisayarla Tümleşik İmalat) kullanılan bilgisayar sistemlerinin sağladığı avantajları sıralayınız?

CIM’de kullanılan bilgisayar sistemlerinin sağladığı avantajları şöyle sıralanabilir: • Müşteri siparişinin alınışından ürünün sevkiyatına kadar, tüm imalat süreçlerini birleştirir. • Verimliliği yükseltir. • Kaliteyi iyileştirir. • Müşterilerin isteklerini daha hızlı karşılar. • Esneklik kazandırır.

Esnek imalat sistemi nedir?

Esnek imalat sistemleri, aralarında malzeme taşımanın otomatik olarak gerçekleştirildiği ve bilgisayarlar tarafından kontrol edilen makinelerin oluşturduğu imalat sistemidir.

CIM sürecinde kullanılan ve bilgisayarlar tarafından kontrol edilen üretimde kullanılan araçlar hangileridir?

İlgili araçlar şöyle sıralanabilir: • Sayısal kontrollü tezgahlar, • Endüstriyel robotlar, • Otomatik taşıyıcılar.

Otomatik depolama ve boşaltma sistemlerinin avantajları nelerdir?

Otomatik depolama ve boşaltma sistemlerinin avantajları şöyle sıralanabilir: • Hızlı ve hatasız taşıma, • Ara stokların azaltılması, • Gerçek zamanlı stok bilgisi elde etme, • Stok alanlarının verimli kullanılması, • Yüksek hacimli üretimde taşıma maliyetlerinin azaltılması.

Esnek imalat sistemlerinin bileşenleri nelerdir?

Esnek imalat sistemlerinin bileşenleri şöyle sıralanabilir: • Seri imalatın gerçekleştirildiği CNC tezgâh ve robotlar gibi bilgisayar kontrollü iş istasyonları, • Makinalar arasında parça ve malzeme taşıyan bilgisayar kontrollü taşıma sistemi, • Yükleme ve boşaltma sistemleridir.

ERP yazılımlarının içerdiği bileşenler nelerdir?

ERP yazılımlarının içerdiği bileşenler şöyle sıralanabilir: • Kayıt işleme sistemi (merkezi veri tabanı), • Yönetim portalı, • İş zekası sistemleri, • Kişiselleştirilebilir raporlama araçları, • Web servisi gibi teknolojiler ile dış veri kaynaklarına erişim, • Belge yönetimi, • Personel iletişim hizmetleri, • Süreç yönetimi.

Otomatik rehberli araç nedir?

Otomatik rehberli araçlar, imalat tesislerinde malzeme taşıması için kullanılan hareketli robotlara verilen genel bir isimdir.

ERP sistemlerinin avantajları nelerdir?

ERP sistemlerinin avantajları şöyle sıralanabilir: • ERP yazılımlarının tüm fonksiyonlar hakkında bilgiyi tek veri tabanında saklaması üst yönetimin değerlendirme yapmasını kolaylaştırır. • ERP sisteminin modüler yapısı işletmenin tüm ihtiyaçlarını karşılarken ileride olası genişleme taleplerine yanıt verebilecektir. • Uluslararası standartları sağlaması işletmenin diğer kurum ve kuruluşlarla bilgi alışverişini kolaylaştırır. • Ölçeklenebilirlik sistemlerdeki olası büyüme ve genişleme taleplerini karşılayan bir özelliktir.

Üretim fonksiyonu nedir?

Bir işletmenin üretim fonksiyonu, girdilerin istenen çıktıya dönüştürülmesi süreci olarak tanımlanır.

Bir üretim sisteminde ürün ve hizmet çıktısı sağlamak için hangi girdiler kullanılmaktadır?

Bir üretim sisteminde ürün ve hizmet çıktısı sağlamak için aşağıdakiler kullanılır (S:135, Şekil 6.1):

• Sermaye
• Hammadde
• Ekipman
• Tesis
• Malzeme
• İşgücü
• Bilgi
• Zaman
• Enerji

Ürün mühendisliği nedir?

Ürün mühendisliği, ürün tasarımı ve bu ürünün üretilmesi için gerekli aracın, montaj hattının ya da sistemin tasarlanması ve geliştirilmesi sürecini ifade eder.

Bilgisayar destekli tasarım (CAD- Computer Aided Design) nedir?

Bilgisayar destekli tasarım (CAD), bir tasarımın oluşturulmasında, değiştirilmesinde ve optimizasyonunda bilgisayar sistemlerinin kullanılmasıdır.

CAD yazılımları hangi modülleri içerir?

CAD yazılımları, ürünlerin sayısal ortamda tasarlanmalarına olanak sağlayacak bilgisayar destekli mühendislik (CAE), sonlu elemanlar analizi (FEA), bilgisayar destekli imalat (CAM) gibi yazılım modüllerini de içerir.

Tesis yerleşimi nedir?

Tesis yerleşimi, üretim kaynaklarının üretim alanı içerisinde, en doğru yerleşim düzeninin sağlanmasıyla ilgili kararlardır. 

Temel tesis yerleşim türleri nelerdir?

Birçok tesis yerleşim türü, dört temel yerleşim türünden üretilmiştir. Bunlar sabit konumlu yerleşim, sürece göre yerleşim, ürüne göre yerleşim ve hücresel yerleşim düzenidir. Yerleşim düzeni üretim stratejisiyle yakından ilişkilidir. Üretilen ürün ya da hizmetin çeşitliliği ve hacmi, üretim sürecinin, buna bağlı olarak yerleşim düzeninin seçilmesinde önemli iki değişkendir.

Sürece göre yerleşim düzeninde amaçlanan nedir?

Sürece göre yerleşim düzeninde, genellikle ürün ya da müşteriler, üretim kaynakları arasında belirli rotaları izlerler. Atölye tipi yerleşim olarak da adlandırılan bu yerleşimde amaç, parça taşınma sürelerinin en aza indirilmesini sağlayacak yerleşimin gerçekleştirilmesidir.

Ürüne göre yerleşim düzeninde temel amaç nedir?

Ürüne göre yerleşim düzeniyse üretim kaynaklarının, üretim hızının arttırılmasına yönelik olarak bir hat doğrultusunda dizilmesini öngörür. Montaj hattı olarak da adlandırılan bu yerleşim düzeninde üretilen ürün ya da parçalar, bir taşıyıcı bant üzerinde sabit konumlu makine, robot ya da personelin önünden akarlar. Üretim hatlarının doğru dengelenmesinin temel amacı, üretim maliyetini düşürmektir. Bu amaca ulaşmak için, aşağıdaki alt amaçların sağlanması gerekmektedir.

Üretim hatlarını doğru dengelemek amacıyla ürüne göre yerleşim düzeninde hangi alt amaçların sağlanması gereklidir?

Üretim hatlarını doğru dengelemek amacıyla ürüne göre yerleşim düzeninde aşağıdaki alt amaçların sağlanması gereklidir:

• İş istasyonu sayısının en aza indirilmesi,
• Üretim sürelerinin düşürülmesi (boş zamanların en aza indirilmesi),
• Makine kullanım oranlarının arttırılması,
• Düzenli akışın sağlanması,
• Ara stok miktarının azaltılması.

Simülasyon (benzetim) nedir?

Simülasyon (benzetim), süreçlerin ya da sistemlerin taklit edilmesi olarak tanımlanabilir. Üretim sistemlerinde simülasyon, üretim ortamlarının bilgisayar ortamında modellenerek farklı durumlarda sistem davranışlarının gözlenmesi için kullanılan bir tekniktir.

Tedarik zinciri yönetimi nedir?

Tedarik zinciri yönetimi (TZY); ürün ya da hizmetin, tedarikçiden müşteriye kadar ulaştırılması sürecinde örgüt, işgücü, teknoloji, faaliyet ve kaynaklardan oluşan sistemin planlanması ve yönetilmesi olarak tanımlanabilir.

Stok yönetiminin amacı nedir?

Envanter yönetimi ya da stok kontrolü olarak da adlandırılan stok yönetiminin amacı, en düşük maliyetle üretim sistemin ihtiyacı olan malzeme, hammadde ve diğer gereksinimlerin zamanında, doğru miktarda bulunmasını sağlamaktır.

Stok yönetiminde temel olarak en aza indirilmeye çalışılan maliyetler nelerdir?

Stok yönetim sistemleri temel olarak üç tür maliyeti en aza indirmeye çalışır. Bunlar:

• Sipariş verme ve taşıma maliyeti: Her sipariş işleminde karşılanması gereken personel, iletişim, taşıma ve benzeri maliyetlerdir.
• Stok bulundurma maliyeti: İşletmenin malzeme için ayırdığı sermaye, depo amortismanı, fazla beklemeden kaynaklanan hasar maliyetleri gibi stok bulundurma için katlanılan maliyetlerdir.
• Stok dışı kalma maliyeti: Yeterli stok bulunmaması nedeniyle müşteri taleplerinin karşılanamamasının yol açabileceği zararları ifade eder.

Ekonomik sipariş miktarı nedir?

Ekonomik sipariş miktarı, bir malzemenin, sipariş vermek için en alt stok düzeyini belirlemeye yönelik kullanılan, toplam elde bulundurmayla sipariş maliyetinin en aza indirilmesini amaçlayan sipariş modelidir.

Stok yönetimi sistemi hangi tür donanımlardan veri toplayabilir?

Stok yönetim yazılımları ürün ve malzeme stok düzeyleri, siparişler, satışlar ve teslimatları izleyerek sipariş miktar ve zamanını belirlemek üzere geliştirilen yazılımlardır. İşletmenin diğer bilgi sistemleriyle bağlantılı olarak çalışan stok yönetim sistemi barkod okuyucular, otomatik taşıma sistemleri, RFID okuyucular, gibi donanımlardan veri sağlayabilmektedir.

Kalite kontrol sistemlerinin temel amacı nedir?

Kalite kontrol sistemlerinin temel amacı büyük maliyetlere ve kayıplara yol açan hatalı ürün üretimini engellemektir.

Yaygın kullanılan kalite kontrol araçları nelerdir?

Yaygın kullanılan kalite kontrol araçları şunlardır:

• Neden sonuç diyagramı (balık kılçığı diyagramı)
• Kontrol çizelgesi
• Kontrol grafiği
• Histogram
• Pareto grafiği
• Serpilme diyagramı
• Tabakalama analizi (akış diyagramı)

Malzeme ihtiyaç planlaması (MRP- Material Requirements Planning) nedir?

Malzeme ihtiyaç planlaması (MRP), üretim sürecinin yönetilmesi için kullanılan üretim planlama ve stok kontrol sistemidir.

Ürün ağacı nedir?

Ürün ağacı, bir üretim sisteminde her bir nihai ürünün üretilmesi için gerekli olacak hammadde, bileşen, parça ve miktarlarını gösteren listeye verilen isimdir.

İmalat kaynak planlaması (MRP II- Manufacturing Resource Planning II) nedir?

MRP II, malzeme ihtiyaç planlamasıyla birlikte imalat süreçlerinin tümünü planlamaya yönelik faaliyetleri kapsar. MRP II kısaltmasındaki "II", imalat kaynak planlamasının (Manufacturing Resource Planning), malzeme ihtiyaç planlaması (Material Requirements Planning) kısaltmasından farklılaştırmak içindir.

MRP II sistemleri, üretim programlarını sipariş bilgilerine göre hızlı bir şekilde güncelleyebilir, gerçek zamanlı olarak üretimi izleyebilir ve kalite sorunlarını çözebilecek yeteneklere sahip sistemlerdir.

Bir MRP II sisteminin temel modülleri nelerdir?

Bir MRP II sisteminin temel modülleri şunlardır:

• Ana üretim programı,
• Ürün ağacı,
• Üretim kaynakları verisi,
• Stok ve sipariş bilgileri,
• Satın alma yönetimi,
• Malzeme ihtiyaç planlaması,
• Atölye kontrolü,
• Kapasite ihtiyaç planlaması,
• Maliyet muhasebesi,
• Raporlama araçları.

Proje nedir?

Proje, belirli bir amaca yönelik olarak gerçekleştirilen ve tanımlanan kaynakları kullanan başlangıç ve bitiş noktası tanımlanmış faaliyet bütünüdür.

Projelerin üretim ve imalat sistemlerindeki rutin faaliyetlerden farklılıklar göstermesinin nedenleri nelerdir?

Projelerin üretim ve imalat sistemlerindeki rutin faaliyetlerden farklılıklar göstermesinin nedenleri şunlardır:

• Kendine has faaliyetler içerirler,
• Uzun dönem için planlandıklarından belirsizlik düzeyleri yüksektir,
• Kontrol edilmeleri zor olan sistem dışı katılımcılar içerirler,
• Katılımcılar arasında yoğun etkileşimi gerektirirler,
• Faaliyetler arası ilişkiler nedeniyle plan ve iş çizelgelerinde güncelleme yapmak kolay değildir,
• Gecikme, arıza ya da maliyet değişiklikleri nedeniyle yüksek riske sahip olmasına karşın, yüksek fayda ve kar potansiyeli mevcuttur.

Bir projenin yaşam döngüsü içerisinde uygulanması gereken adımlar nelerdir?

Proje yönetimi, belirli amaca ulaşmak için planlama, organizasyon, yönetim, güvenlik, liderlik ve kaynak kontrolü gibi farklı disiplinleri bir arada bulundurur. Bir projenin yönetilmesinde takip edilmesi gereken farklı adımlar mevcuttur. Proje çevresinin anlaşılması, projenin tanımlanması, proje planlarının oluşturulması, teknik süreçlerin uygulanması ve projenin kontrol edilmesi, bir projenin yaşam döngüsü içerisinde uygulanması gereken adımları ifade eder.

Proje kapsamında faaliyetlerin planlanıp takip edilmesi amacıyla kullanılabilecek teknikler nelerdir?

Proje kapsamında faaliyetlerin planlanıp takip edilmesinde birçok farklı araç ve yöntem bulunmaktadır. Projenin faaliyetlerinin, bir zaman çizelgesi üzerinde grafiksel gösterimini sağlayan Gantt şemaları, büyük projelerin planlama ve kontrolüne önemli katkı sağlayan şebeke analizleridir. Kritik Yol Yöntemi (Critical Path Method - CPM), Program Değerlendirme ve Gözden Geçirme Tekniği (Program Evaluation and Review Technique - PERT) modelleri projenin faaliyetleri arasındaki ilişkilerin, bir ağ yapısında gösterilerek, faaliyetlerin optimizasyonunu sağlayan çözüm teknikleridir.

Bilgisayarla tümleşik imalat (CIM- Computer Integrated Manufacturing) nedir?

Bilgisayarla bütünleştirilmiş imalat sistemleri ürün tasarımı, ürün mühendisliği, süreç planlama ve imalatın karmaşık bilgisayar sistemleri vasıtasıyla bütünleştirilmesi için kullanılan bir terimdir.

İmalat sistemlerinde bilgisayar destekli sistemlerin kullanılmasın temel nedenleri nelerdir?

İmalat sistemlerinde bilgisayar destekli sistemlerin kullanılmasın temel nedenleri şunlardır:

• İmalat sürecini, ürün tasarımını ve tesis organizasyonunu kolaylaştırmak
• İmalat süreci ve iş fonksiyonlarını bilgisayarlar, makinalar ve robotlarla destekleyerek otomatikleştirmek
• Bilgisayar ağlarını, farklı birimlerdeki iş süreçlerini yürüten yazılımları ve diğer bilgi teknolojilerini kullanarak, tüm üretim ve destek süreçlerini bütünleştirmek

Bilgisayarla bütünleştirilmiş imalat sistemlerinde kullanılan alt sistemler nelerdir?

Bilgisayarla bütünleştirilmiş imalat sistemlerinde kullanılan alt sistemler şunlardır:

• Bilgisayar destekli teknikler;
  • Bilgisayar destekli tasarım (CAD),
  • Bilgisayar destekli imalat (CAM),
  • Bilgisayar destekli süreç planlaması (CAPP),
  • Bilgisayar destekli kalite güvence (CAQ).
• Bilgisayar kontrollü makine ve teçhizat;
  • Bilgisayarlı sayısal kontrollü tezgâhlar (CNC),
  • Robotik ve otomatik taşıma sistemleri,
  • Otomatik rehberli araçlar (AGV),
  • Otomatik depolama ve boşaltma sistemi (ASRS),
  • Çizelgeleme ve üretim kontrol yazılımları.

Bilgisayar destekli süreç planlaması (CAPP- Computer Aided Process Planning) nedir?

CAPP, bir ürün ya da parçanın üretim sürecinin planlanmasında, bilgisayar teknolojilerinin kullanılmasını ifade eder.

Bilgisayar destekli imalat (CAM- Computer Aided Manufacturing) nedir?

CAM, sayısal kontrollü üretim makinalarını programlayan, kontrol eden yazılımlara verilen genel bir isimdir.

Bilgisayar destekli kalite güvence (CAQ- Computer Aided Quality Assurance) nedir?

CAQ, ürünün kalitesinin incelenmesi ve tanımlanmasında kullanılan bilgisayar yazılımları, bilgisayarların yönettiği makinalar için kullanılan terimdir.

Bilgisayarlı sayısal kontrollü (CNC - Computer Numerical Control) tezgah nedir?

CNC tezgahlar, CAD ortamında tasarlanan karmaşık parçaları, düşük hatayla kısa sürelerde üretebilmelerinin yanı sıra esnek üretim olanağı sağlayan makinalardır.

Endüstriyel robot nedir?

ISO 8373 standartlarına göre endüstriyel robot otomatik kontrollü, yeniden programlanabilir, üç ya da daha fazla eksende programlanabilir hareketli manipülatördür.

Otomatik rehberli araçlar (AGV- Automated Guided Vehicle) nedir?

AGV, imalat tesislerinde malzeme taşıması için kullanılan hareketli robotlara verilen genel bir isimdir.

Otomatik depolama ve boşaltma sistemi (ASRS- automated Storage and Retrieval System) nedir?

ASRS, kutu kafes ve istifleyicilerin kullanıldığı malzeme ve teçhizatın taşındığı bilgisayar kontrollü bir taşıma sistemidir. 

Esnek imalat sistemleri (FMS- Flexible Manufacturing System) nedir?

FMS, aralarında malzeme taşımanın otomatik olarak gerçekleştirildiği ve bilgisayarlar tarafından kontrol edilen makinelerin oluşturduğu imalat sistemidir.

FMS'lerin önemli bileşenleri nelerdir?

FMS'lerin üç önemli bileşeni mevcuttur:

• Seri imalatın gerçekleştirildiği CNC tezgâh ve robotlar gibi bilgisayar kontrollü iş istasyonları,
• Makinalar arasında parça ve malzeme taşıyan bilgisayar kontrollü taşıma sistemi,
• Yükleme ve boşaltma sistemleridir.

İşletme kaynak planlaması (ERP- Enterprise REsource Planning) nedir?

ERP bir işletmenin imalat, lojistik, dağıtım, muhasebe, finans ve insan kaynakları fonksiyonlarına ait bilgi sistemlerini, çoğu içsel iş süreçlerini otomatikleştiren ve birleştiren fonksiyonlar arası iş omurgası sunan bilgi sistemidir.

ERP yazılımlarının çoğunlukla içerdiği bileşenler nelerdir?

Çoğu ERP yazılımlarının içerdiği bileşenleri aşağıda sıralanmıştır.

• Kayıt işleme sistemi (merkezi veri tabanı),
• Yönetim portalı,
• İş zekası sistemleri,
• Kişiselleştirilebilir raporlama araçları,
• Web servisi gibi teknolojiler ile dış veri kaynaklarına erişim,
• Belge yönetimi,
• Personel iletişim hizmetleri,
• Süreç yönetimi.

Bir ERP üretim modülünün içerdiği bileşenler neler olabilir:

ERP sistemleri, işletmenin üretim faaliyetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla sistematik olarak çalışan modüller içerir. Özellikle bilgisayarla tümleşik imalat için oluşturulmuş bir ERP üretim modülü bileşenleri (S:150, Şekil 6.11)’de görülmektedir. Bu yapıya göre üretim modülü üç ana başlık altında incelenebilir. Mühendislik, üretim planlama ve kontrol, esnek imalat sistem üretim faaliyetleriyle doğrudan ilişkili bileşenlerken işletme raporları bileşeni, işletmenin diğer fonksiyonel alanlarını da ilgilendiren bileşenlerdendir.

• Mühendislik Bilgi Sistemleri (Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD), Bilgisayar Destekli Mühendislik (CAE))

• Esnek İmalat Sistemleri
  • CAM: Bilgisayar Destekli İmalat
  • GT: Grup Teknolojisi benzer parçaların gruplanarak işlendiği ve hazırlık sürelerinden ve malzeme taşınma sürelerinden tasarruf sağlayan imalat teknolojisidir.
  • CAPP: Bilgisayar Destekli Süreç Planlama ürün mühendisliği üretim süreci tasarımıyla üretim planları arasındaki bağlantıyı sağlar. CAPP muhtemelen karmaşık ve çoklu üretim ortamlarında süreç planlarını düzenleyerek işlem ve maliyetleri en aza indirecek optimizasyonu gerçekleştiren yazılımlardır.
  • CNC: Bilgisayarlı Sayısal Kontrollü Tezgâh.
  • Otomatik Veri Toplama: Barkod, RFID ve diğer teknolojiler yardımıyla üretim sürecinden otomatik bilgi toplama faaliyetidir. Bu sayede üretim sürecinde anlık bilgilere ulaşılabilmekte ve parçaların yönlendirilmesi sağlanabilmektedir.
• Üretim, Planlama ve Kontrol
  • MRP II: İmalat Kaynak Yönetimi.
  • MPS: Ana Üretim Programı (Master Production Plan - MPS) işletmenin hangi ürünü hangi miktarda ve hangi tarihte üreteceğini gösteren planlara verilen isimdir. Müşteri sipariş bilgileri, talep tahmin miktarları ve kapasite planlama bilgileri kullanılarak hazırlanan plan malzeme ihtiyaç planlaması tarafından ayrıntılandırılır.
  • MRP: Malzeme ihtiyaç planlaması ana üretim programında yer alan üretim bilgileri ve ürün ağacı bilgileri kullanılarak, malzeme ihtiyacını belirleyen bileşendir. Stoklarda gerekli malzeme ya da ara ürünün olamaması durumunda imalat ya da satın alma emri oluşturmaktadır.
  • CRP: Kapasite Kaynak Planlama (Capacity Requirements Planning) süreci malzeme ihtiyaç planlarını zaman temelli işgücü ve makine kullanım çizelgelerine dönüştürür. CRP ürün işlem rotaları, çalışma süre ve takvimlerini, mevcut iş istasyonu kullanım bilgilerini planlama faaliyetlerini içermektedir.
  • SCF: Atölye Kontrolü (Shop Şoor Control) imalat ortamındaki üretim sürecini anlık izleyerek, parçaların üretim süreçlerini denetler. Bitmiş ürün envanter kontrolünü gerçekleştirir.
  • DRP: Dağıtım İhtiyaç Planlaması (Distribution Requirements Planning), üretim kapasitesinin ve stok alanlarının etkin şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla ürün ya da malzemelerin dağıtım planlamasını gerçekleştirir.
  • JIT: Tam zamanında Üretim (Just in Time) stok verimliliğini arttıran bir üretim stratejisidir. Üretim anında bir sonraki işlemi göz önünde bulundurarak iş sırasını belirler. Üretim ve stok maliyetlerini en aza indirmeyi amaçlayan strateji, Toyota Üretim Sistemi olarak da adlandırılır.
  • Kalite Yönetimi: Üretim faaliyetlerinin kalite süreçlerine ilişkin yazılımları içeren ERP modülüdür.