İşletme Bilgi Sistemleri Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

İç kaynaklı bilgi ne demektir?

İç kaynaklı bilgi; işletmenin içinden elde edilen bilgiler olup, daha çok işletmenin iç işlevlerinin denetimde kullanılırlar.

Açık bilgi ne demektir?

Açık bilgi, kelimeler, rakamlar, bilimsel formüller, çeşitli görsel-işitsel ya da diğer benzer araçlarla ifade edilebilen bilgidir.

İç bilgi kaynaklarına göre kaç gruba ayrılır?

İç bilgi kaynaklarını iki grupta değerlendirmek mümkündür. Bunlardan birincisi, işletme çalışanları, ikincisiyse işletmenin faaliyetleri, yasal yükümlülükleri sonucunda üretilen ve kullanılan belgelerle çeşitli yayınlardan oluşan kaynaklardır.

İşletmelerde bilgi yönetiminin adımları nelerdir?

İşletmelerde bilgi kaynaklarının belirlenmesi ve tanımlanması bilginin sınıflandırılmasını içermektedir. Bu ilk adımı izleyen adımlarsa; • Bilginin çeşitli yaklaşımlarla edinilmesi, • Depolanması, • Yayılması, • Kullanılması, • Uygulanması, • Son olarak bilginin değerlendirilmesi ve ölçülmesi biçimindedir.

Bilgi niteliğine göre kaç grupta sınıflandırılmaktadır?

Niteliğine göre bilgi sınıflandırması kapalı (örtülü) bilgi ve açık bilgi biçiminde yapılan sınıflandırmadır.

Bilgi elde edildiği kaynağa göre nasıl sınıflandırılmaktadır?

Elde edildiği kaynağa göre bilgi, dış kaynaklı bilgi ve iç kaynaklı bilgi olmak üzere iki başlık altında incelenir.

Dış kaynaklı bilgi ne demektir?

Dış kaynaklı bilgi; işletmenin çevresinden sağlanan her türlü bilgidir. Bu bilgiler, işletmenin içinde bulunduğu sektöre ilişkin bilgiler, müşteriler, hammadde satıcıları, nakliye şirketleri, rakipleri, dağıtım kanalları, ülkenin ve diğer ülkelerin ekonomik, politik ve sosyal durumuyla ilgili bilgiler, kanunlar, teknolojik yenilikler gibi işletme dışından elde edilen bilgilerdir.

Bilginin değerlendirilmesi nasıl sağlanmaktadır?

Bilgi yönetimi sürecinin son aşaması olan bu aşamada hem bilgi, hem de bilgi yönetimi süreci değerlendirilir. Bir anlamda bilgi yönetiminde, kontrol ve geri besleme işlevi yerine getirilir. Bir yandan bilgi yönetimi sürecinde elde edilen ya da üretilen bilgilerin, işletmenin etkinliğinde, gelişmesinde ve rakiplerine karşı üstünlük sağlamada ne derecede katkı sağladığı belirlenmeye çalışılır. Diğer taraftan bilgi yönetimi sürecindeki tüm aşamalarda doğru yaklaşımların uygulanıp uygulanmadığı değerlendirilip ölçülür.

Bilgi kaynaklarının belirlenmesi ve tanımlanması nasıl yapılır?

İşletmede ihtiyaç duyulan bilgilerin nerelerden sağlanabileceği, bu bilgilerin hangi nitelikte olduğu belirlendiğinde, bilgilerin düzenlenmesi, paylaşımı, kullanımı ve denetimi de kolaylaşacaktır. İstenen bilgiye hızlı ve kolay erişimi sağlamaya yönelik düzenlemeler için ilk adım, bilgi kaynaklarının farklı ölçütlere göre sınıflandırılması olacaktır.

Kapalı bilgi ne demektir?

Kapalı bilgi, kişilerin akıllarına deneyim ve iş uygulamaları aracılığıyla oturttuğu, belleklerinde, davranışlarında ve algılamalarında yerleşik olan bilgidir.

Kapalı bilginin özellikleri nelerdir?

Bu bilgi sezgi, duygu, beceri, değer ve inançları içerir, aynı zamanda açık bilgiyi oluşturmak için kullanılır. İnsan bilincinde, davranışlarında, algılarında yer aldığı için kişiye özel olup, nitelendirilebilirliği ve paylaşımı güçtür.

İşletmelerde içsel bilgi edinimi nasıl sağlanır?

İçsel bilgi edinimi, mevcut teknoloji, bu teknolojiyi geliştirenleri anlama, tecrübe yoluyla öğrenme, denemelerde bulunma, sürekli süreç iyileştirme ve eleştirel yaklaşımla oluşur. Tecrübe yoluyla öğrenme, geçmiş başarı ve başarısızlıkları kapsar. İşletme geçmiş başarı ya da başarısızlıklarını değerlendirerek bilgi edinmekte, bu bilgiyi gelecek kararlarına aktarmaktadır. Deneyle ise ArGe faaliyetleri ve pilot projelerle ilgilidir. Özgün yenilikler bu biçimde oluşturulmakta ve yeni süreçler ortaya çıkarılmaktadır.

Dış kaynaklı bilgilerin özellikleri nelerdir?

Dış kaynaklı bilgiler stratejik planlamalarda ve kararlarda önem taşımakta olup, bu nedenle daha çok üst yönetimin ihtiyaç duyduğu bilgilerdir. Dış kaynaklardan elde edilen bilginin maliyeti yüksek olup, risk içermekte, işletmeye uyarlanmasında ve kullanımında güçlükler yaşanabilmektedir. Dış kaynaklı bilgi, işletme yöneticilerinin diğer işletmelere yaptığı iş ziyaretleri, telefon görüşmeleri, telekonferans ya da video konferans yollarıyla yaptığı toplantılar sonucunda ya da gazete, dergi, iletişim ağları gibi sosyal iletişim ortamlarından da elde edilebilir.

İşletmeler için bilgi neden önemlidir?

İşletmeler için bilgi, rakiplerine karşı sürdürülebilir üstünlük sağlamada kritik öneme sahip kurumsal bir kaynaktır. İşletmelerde bilginin kendisinden çok, iş süreçlerine yansıtılması, kullanılması diğer bir ifadeyle uygulamaya konması önem taşımaktadır.

İşletmelerin bilgi edinme yaklaşımları nelerdir?

Bu yaklaşımlar öncelikle içsel bilgi ve dışsal bilgi edinimi olarak ikiye ayrılabilir.

Bilginin uygulanması aşaması nasıl sağlanmaktadır?

Bilginin uygulanması aşaması, işletmenin edindiği, depoladığı ve işletme içinde yaydığı bilginin pazarlama, üretim, yeni ürün geliştirme, yönetim gibi faaliyetlerinde uygulamaya geçirilerek, bilgiden faydalanılmasını içermektedir. Bilginin elde edilmesi, saklanması, korunması ve işletme içine yayılması, bilgiyi kullanmadıktan sonra bir anlam ifade etmeyecektir.

Bilgi yönetimi ne demektir?

Bilgi yönetimi; işletmenin bilgi ihtiyaçlarını karşılamak, çalışanlarının bireysel bilgilerini geliştirmek, işletme için yeni bilgiler üretmek, ürettiği yeni bilgileri kullanmak yoluyla işletmenin katma değerini arttırmak amaçlarına yönelik bir süreçtir.

Bilginin edinilmesi nasıl olur?

İşletmelerin bilgi edinimi iç ve dış bilgi kaynaklarını kullanarak, çevresel değişimlere yönelik veri ve enformasyonun sağlanmasını, bu veri ve enformasyonu ortaya çıkarabilmek, bunlardan yeni bilgiler üretebilmek için çeşitli tekniklerin kullanılmasını içermektedir.

İçsel bilgi üretimi kaç biçimde oluşturulabilir?

İçsel bilgi üretimi bilgi üretimi dört biçimde oluşturulabilir. • Kapalı Bilgiden Kapalı Bilgiye: Bireylerin, sahip olduğu kişisel bilgiyi, başka bireylerle paylaşılması sürecidir. Bu paylaşım, gözlem, taklit ve uygulamayla gerçekleşir. Bu şekilde edinilen bilgi, bilgiyi alan kişinin kendi kapalı bilgilerine yenilerini eklemesi biçiminde olup, kapalı bilgi yeni bir kapalı bilgiye dönüşmüş olur. Bu süreç sosyalleştirme olarak adlandırılmaktadır. Usta-çırak ilişkileri, bu tür bilgi transferi ya da bilgi üretimine örnektir. • Açık Bilgiden Açık Bilgiye: Yeni bilginin, farklı, ancak birbiriyle ilişkilendirildiğinde uyumlu bir bütün oluşturacak şekilde açık bilgilerin bir araya getirilmesiyle oluşturulması sürecidir. Çeşitli enformasyonları toplayıp, bir rapor biçimine dönüştürmek, bu tür bilgi dönüşümüne örnek olarak verilebilir. Bu tür dönüşüm süreci birleştirme olarak ifade edilir. • Kapalı Bilgiden Açık Bilgiye: Kapalı bilginin kelimeler, rakamlar, görsel ya da işitsel araçlar yardımıyla açık bilgiye dönüştürülmesi, diğer kişi ve birimlerle paylaşılması sürecidir. Örneğin; bir fabrikada gözlem yapan denetçinin gözlemlerini rapor biçimine getirmesi, kapalı bilginin açık bilgiye dönüştürülmesidir. Bu süreç dışsallaştırma olarak adlandırılır. • Açık Bilgiden Kapalı Bilgiye: Açık bilgi kaynaklarını kullanıp deneyim elde etme biçimindeki bilgi üretme sürecidir. Yaparak öğrenme söz konusudur. Açık bilginin özümsenmesiyle becerinin, deneyimin arttırılması ya da yenilerinin eklenmesi biçiminde açık bilgiyi uygulayanın kendi kapalı bilgilerini arttırmasıdır. Bu süreç de içselleştirme olarak tanımlanmaktadır.

Dışsal bilgi edinimi nasıl sağlanır?

Dışsal bilgi edinimi, konferanslara, fuarlara, eğitim programlarına katılma, danışman kullanma, ekonomik, sosyal ve teknolojik eğilimleri izleme, müşterilerle rakip işletmeleri izleme, yeni personel alımı, diğer işletmelerle işbirliği yapma ve stratejik ortaklıklar kurma faaliyetlerini içerir.

Bilginin depolanması nasıl sağlanır?

İşletmelerin iç ve dış bilgi kaynaklarını kullanarak edindikleri bilgilerin çoğu gelecekte de kullanılabilecek niteliklerde bilgilerden oluştuğundan, söz konusu bilgilerin saklanması da bir gerekliliktir. Bu amaçla edinilen bilgiler, işletmenin kurumsal belleğinde depolanır. Kurumsal bellek, işletmedeki bilgisayarların iç/dış bellekleri ile klasik dosya/klasör biçimindeki yapısal bellek ve işletme çalışanlarının belleklerinden oluşan iki tür belleğin birleşimidir. Kurumsal bellek, bilgi teknoloji ve sistemlerini, kurumsal prosedür ve rutinler; işletmenin hikayesi ve efsanelerini, ortak bir misyon ve kurum kültürü gibi unsurlar› da içermektedir.

Bilginin yayılması nasıl sağlanmaktadır?

Bilginin işletme içinde yayılması, diğer bir ifadeyle bilginin dağıtılması, içsel ve dışsal kaynaklardan edinilen bilgilerin işletme içinde paylaşılması, bilgi akışının sağlanmasıdır. Bu aşama, işletmede doğru bilginin doğru kişi ve birimlere, en kısa zamanda sağlanabilmesi için gerçekleştirilen uygulama ve süreçlerin tümünü kapsar. Bilgisayar iç ve dış belleklerinde, bireylerin zihinlerinde bekleyip dağıtılmayan, paylaşılmayan bilgi, işletmeye bir değer katmayacaktır. Bu nedenle söz konusu aşama, bilgi yönetimi süreci içindeki en kritik, en önemli aşamayı oluşturmaktadır.

Konferans ve seminerler ne demektir?

Konferans ve seminerler, işletme çalışanlarını herhangi bir konuda aydınlatmak amacıyla gerçekleştirilen ve geniş bir dinleyici kitlesine hitap ederek, bilgi akışını sözlü olarak sağlayan araçlardır. Konferansta genelde tek yönlü bir bilgi akışı söz konusu olup, konuşmacıyla dinleyiciler karşılıklı iletişimde bulunmazlar. Seminer ise konferansa göre daha uzun bir süreye yayılan, çoğu zaman eğitim amacına yönelik bir diğer iletişim aracıdır.

E-posta ne demektir?

E-posta, internet ağlarını kullanarak işletme çalışanlarının birbirleriyle ya da işletmenin çevresiyle iletişim kurarak doğrudan haberleşmesini ve bilgi paylaşımında bulunmasını sağlayan bir iletişim aracıdır. eposta kullanımında iletilecek mesaja, yazılı ve görsel bilgi de eklenebilmektedir.

Pazarlama bilgi sistemlerinin işlevi nedir?

İşletmenin pazarlama fonksiyonu, ürün fiyatlama, reklam, mevcut ürünlerin mevcut pazarlarda satışı, mevcut ve potansiyel müşterinin ilgisini çekecek yeni ürün ve yeni pazarlar geliştirme işlevleriyle ilgilenir.

Yazılı iletişim araçlarından broşür ne demektir?

Broşürler, genellikle az sayfadan oluşan, bol resimli, küçük bir dergi boyutunda basılan ve işletmeyi tanıtma amacı güden iletişim araçlarıdır.

Slayt ne demektir?

Slayt, saydam bir yüzey üzerine alınmış ya da bilgisayar yazılımlarıyla oluşturulmuş görüntülerdir. Bu görüntüler, yansıtıcı görevi yapan araçlar (projektör) yardımıyla bir duvara ya da beyaz perdeye yansıtılır.

İnternet ne demektir?

İnternet, dünya üzerindeki milyonlarca bilgisayarı belirli kurallar çerçevesinde birbirine bağlayan ve ağa bağlı bu bilgisayarların ortak kurallar çerçevesinde iletişim kurmasına izin vererek, bilgi paylaşımına olanak sağlayan bilgisayar ağlarıdır.

Biçimsel iletişim ne demektir?

İşletmenin amaçları doğrultusunda, belirli kurallar çerçevesinde gerçekleştirilen iletişim türüdür. Bilgi akışı hiyerarşik bir düzen içinde gerçekleşir. Bu nedenle resmi iletişim olarak da adlandırılır.

Yüz yüze görüşme ne demektir?

Yüz yüze görüşme en az iki kişi arasında karşılıklı konuşma, soru sorma, iletişim kurma olarak tanımlanır. Yüz yüze görüşmelerde genellikle bireyin düşünsel, duygusal yapısının etkilenmesi ve davranışlarının değiştirilmesi amaçlanır.

Bilgi haritaları ne demektir?

Bilgi haritaları çeşitli metinler, rakamlar, şekiller, semboller kullanılarak hazırlanan, bilgi kaynaklarıyla bilgiye ihtiyaç duyanlar arasındaki bağlantıyı sağlayan bir erişim aracıdır.

Toplantı ne demektir?

Toplantı ise görüşmenin daha genişletilmiş biçimidir. İşletmelerde işbirliği ve anlayış ortamı oluşturularak, sorunlara çözüm yollarının araştırılması için toplantılar düzenlenebileceği gibi, herhangi bir projenin ya da ortak çalışmanın yürütülmesi sırasında yapılanların ve yapılacakların değerlendirilmesi amacıyla da toplantılar yapılabilir.

İnsan kaynakları bilgi sistemlerinin işlevleri nelerdir?

İnsan kaynakları bilgi sistemleri, işletmelerin insan kaynaklarına (çalışanlarına) ilişkin bilgileri elde etmesi, depolaması, analiz etmesi, güncelleştirmesi, stratejik ve yönetsel kararların verilmesine yardımcı olacak biçime dönüştürmesi ve dağıtmasına yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesini sağlayan bilgi sistemleridir. Söz konusu bilgi sistemlerinin temel amacı, zamanında, tam ve doğru bilgiyi, işletmenin insan kaynaklarına yönelik kararlar verecek olan ilgili kişilere sunmaktır.

Tepegöz ne demektir?

Tepegöz, saydam asetat levha üzerine yazılan yazı ya da çizilen resim, şekil, tablo gibi öğeleri, karanlık ortama ihtiyaç duymaksızın büyüterek duvara ya da beyaz perdeye aktaran projeksiyonlu araçlara denilmektedir.

Sözlü iletişim araçları ne işe yarar?

Sözlü iletişim araçları, bilginin daha hızlı akışını sağlarken diğer yandan, bireyler arasındaki ilişkilerin de gelişmesini ve pekişmesini sağlarlar. Telefon görüşmeleri, yüz yüze görüşme ve toplantılar, konferans ve seminerler vb. sözlü iletişim araçlarına örneklerdir. Bir iş sürecinin gerçekleştirilmesi sırasında ihtiyaç duyulan bilginin, yazılı iletişim araçlarıyla edinilmesi, işin gecikmesine yol açabileceğinden, ihtiyaç duyulan bilginin telefon görüşmeleriyle sağlanması yoluna gidilebilir. Benzer biçimde, üst yöneticilerin acil ihtiyaç duyduğu bir bilgiyi ilgili birim ya da kişiye telefonla ulaşarak edinmesi süreci hızlandıracaktır.

Görsel ve işitsel iletişim araçlar ne demektir?

Tek başlarına kullanıldıklarında pek fazla etkili olmayan, fakat diğer iletişim araçlarını destekleyici bir görev üstlenen görsel, işitsel araçlar, genellikle ses ve görüntüden oluşur. Bu tür iletişim araçlarına verilebilecek örnekler video, slayt, tepegöz, episkop biçiminde sıralanabilir.

Yatay iletişim ne demektir?

İşletmede, aynı düzeyde bulunan farklı birimlerin kendi çalışanları arasında ve birimler arasında gerçekleşen iletişimdir. Yatay iletişimde temel olarak koordinasyon sağlama ve yönlendirme işlevlerine ilişkin bilgi paylaşılır.

Biçimsel olmayan iletişim ne demektir?

İşletme içinde çalışanların doğal olarak kurdukları resmi olmayan iletişim türüdür. Bunun için, bu tür iletişime, resmi olmayan iletişim de denir.

Extranet ne demektir?

Extranet, işletme dışındaki kullanıcıların kullanımına da kısmen açık olan işletme web siteleridir. Yetkili bayilerin ve üreticilerin erişebildiği, sıklıkla işletmenin üretim süreçlerindeki malzeme hareketlerini koordine etmek için kullandıkları web siteleri extranet’e örnektir.

Bilgi haritaları ne işe yarar?

Bilgi haritaları, hangi bilginin nerede bulunduğunu gösterdiğinden, normal şartlarda ulaşılması zor olan bilgilere kolayca erişebilme fırsatı sunmaktadır.

Dikey iletişim ne demektir?

İşletmedeki hiyerarşik yapıda yukarıdan aşağıya doğru ya da aşağıdan yukarıya doğru olmak üzere iki yönlü gerçekleşir. İşletmenin hiyerarşik yapısı içinde hem en üst düzeydeki yöneticilerden daha alt düzeylere doğru, hem de en alt düzey çalışanlarından daha üst düzeylere doğru akış izleyen bir iletişim biçimidir.

İşletmenin içinde gerçekleşen iletişimde, mesajın akış yönü açısından iletişim kaç grupta sınıflandırılır?

İşletmenin içinde gerçekleşen iletişimde, mesajın akış yönü açısından iletişim dikey, yatay ve çapraz, biçiminde üç başlık altında ele alınabilir.

Çapraz iletişim ne demektir?

Hiyerarşik yapıyı dikkate almaksızın farklı hiyerarşik düzeyde yer alan birimler ya da iş görenlerin arasında gerçekleşen iletişim biçimidir. Problem çözme ya da proje geliştirme amacıyla çalışma grupları ya da takımlarının, üzerinde çalıştıkları konuyu analiz edebilmeleri, çok yönlü bir bakış açısı geliştirebilmeleri çapraz iletişim ile gerçekleştirilir.

Yazılı iletişim araçları nelerdir?

Yazılı iletişim araçları, yazılı raporlar, afişler, duyuru panoları, bültenler, broşür ve el kitapları, işletme gazeteleri ya da dergileri vb. biçimindeki araçlardır.

Yazılı raporlar nerelerde kullanılır?

Özellikle bilginin birkaç düzey geçerek hedefe ulaşacağı dikey iletişim biçiminde, bilginin gerçeklik ve doğruluğunu kaybetmeksizin iletilmesini sağlamaya yönelik olarak yazılı raporlar kullanılır. Örnek olarak, üst düzey yöneticiler, danışmanlarından ya da alt düzey çalışanlarından belirli bir konuya ilişkin çalışma ya da araştırma yapmalarını yazılı olarak isterken alt düzey çalışanlar, bu çalışma sonuçlarını yine yazılı bir rapor biçiminde yöneticilerine iletirler.

Yazılı iletişim araçlarından bülten ne demektir?

Daha çok alt düzey çalışanları işletmeye ait çeşitli konularda bilgilendirmek için kullanılan, işletmede herkesin görebileceği konumlara yerleştirilen afişler ve duyuru panoları ile çalışanlara zaman zaman dağıtılan, işletme hakkındaki bilgi ve haberlerin kısa ve özlü biçimde yer aldığı bültenler diğer yazılı iletişim araçlarıdır.

Yazılı iletişim araçlarından el kitapları ne demektir?

El kitapları ise broşüre göre daha çok sayfalı, resim yerine yazının ağırlıkta olduğu iletişim araçlarıdır. El kitapları genellikle işe yeni başlayanların oryantasyonunda (işe alıştırma programında) kullanılır.

Video ne demektir?

Video, sesli ya da sessiz hareketli görüntü olup, özellikle hizmet içi eğitimde kullanılan bir iletişim aracıdır.

Yapısal işleyiş açısından iletişim kaç grupta sınıflandırılır?

Yapısal işleyiş açısından iletişim, biçimsel iletişim ve biçimsel olmayan iletişim biçiminde iki başlık altında incelenebilir.

Episkop ne demektir?

Episkop, küçük boyutlu ve saydam olmayan her türlü yazı, resim, fotoğraf, grafik vb. çizimlerin büyütülerek perdeye ya da duvara yansıtılmasına imkan sağlayan araçlar olup, opak projektör olarak da adlandırılır.

İşletme bilgi sistemleri ne demektir?

İşletme bilgi sistemleri; işletmenin para, malzeme, makine, teknoloji, bilgi, insan kaynaklarının, işletme amaçları doğrultusunda en etkin ve verimli bir biçimde kullanılmasını planlamak, örgütlemek, kontrol etmek için, yönetimin ihtiyaç duyduğu işletme içi ve işletme dışı finansal ve finansal olmayan; niceliksel, niteliksel bilgileri, gerektiği yer ve zamanda, gerekli kişilere kullanabilecekleri şekilde sürekli olarak sağlamak amacıyla kurulan, çalıştırılan sistemler bütünüdür.

Elektronik iletişim araçları nedir?

İnternet, intranet, ekstranet, e-posta gibi iletişim ağlarına elektronik iletişim araçları denir.

İşletme bilgi sistemini oluşturan sistemler nelerdir?

Bütünsel olarak işletme bilgi sistemleri; pazarlama bilgi sistemleri, üretim bilgi sistemleri, insan kaynakları bilgi sistemleri, muhasebe/finans bilgi sistemlerinden oluşmaktadır.

İntranet ne demektir?

İntranet, bir işletmenin kendi içerisinde oluşturduğu bilgisayar ağı olup, yalnızca işletme çalışanları tarafından erişilebilen web siteleri olarak tanımlanabilir. İntranet web sitelerini diğer bilgisayar sitelerinden farklı kılan, bir güvenlik sistemi aracılığıyla istenmeyen kişi ya da kullanıcıların siteye erişiminin engellenmesidir.

Muhasebe/Finans bilgi sistemlerinin işlevleri nelerdir?

Muhasebe Finans bilgi sistemi, işletmenin varlıkları ve bu varlıkların kaynakları olan sermaye ve borçlar üzerinde değişmeye neden olan finansal nitelikli işlemlere ait verileri toplayan, toplanan veriler üzerinde işlem uygulayarak sonunda bilgiye dönüştüren ve ortaya çıkan bilgileri raporlayarak ilgili kişi ve birimlere ileten bilgi sistemleridir.

Üretim bilgi sistemlerinin işlevleri nelerdir?

Üretim bilgi sistemleri, ürün ve hizmetlerin üretim sürecindeki planlama ve kontrolüne ilişkin tüm işlemleri kapsayacak bilgilerin üretilmesinden, gerekli kişi ve birimlere iletilmesinden sorumlu olan bilgi sistemleridir. Söz konusu bu sistemler, işletmelerde hammaddenin tedarik edilmesi, üretimin planlanması, malzeme akışının sağlanması, yeni ürün geliştirilmesi, üretimde kalite kontrolünün gerçekleştirilmesine ilişkin olarak iş görenlere ve yöneticilere bilgi desteği sağlarlar.

Bireysel bilgi nedir?

Bireysel bilgi, işletme çalışanlarının elde ettikleri veri ve enformasyonu, kendi geçmiş bilgi ve tecrübeleriyle bütünleştirerek, amaca yönelik biçime dönüştürmeleriyle oluşmaktadır. Bu anlamda bireysel bilgi, belirli bireylere ait ve kişiye özgü bilgilerdir.

Kurumsal bilgi nedir?

Kurumsal bilgi işletmenin sahip olduğu ve işletmeye mal olmuş bilgidir. Kurumsal bilgi, bireysel bilgilerin iş süreçlerine ve işletme kararlarına yansıtılması yoluyla işletmenin etkinliği, denetimi, yönetimi, geliştirilmesiyle ilgili olarak yeniden biçimlenen ve işletmeye has bir nitelik kazanan bilgidir. Bu nedenle kurumsal bilgi, kurumsal gelişmeler doğrultusunda ortaya çıkan, planlı, düzenli ve sürekli bir çalışmayı gerektiren bir sürecin ürünüdür.

İşletmelerde, bireysel ve kurumsal bilgi arasındaki dönüşüm neden gereklidir?

İşletmelerde günlük iş süreçlerinin sağlıklı olarak yerine getirilebilmesi, farklı yönetim düzeylerindeki karar vericilerin gerektiği zamanda doğru kararlar verebilmeleri için, ihtiyaçlar doğrultusunda, bireysel bilginin kurumsal bilgiye ve tersine kurumsal bilginin bireysel bilgiye dönüştürülmesi, yeniden şekillendirilmesi, işletme içinde bilgi akışının sistemli bir biçimde sağlanması gereklidir. Bu amaçla, işletmenin sahip olduğu bilgi kaynaklarını saptaması, bilgi kaynaklarının nerede ve ne şekilde bulunduğunu, içeriğinin ne olduğunu, ulaşılabilirliğini, yararlılığını belirlemesi, bilginin işletmede ihtiyaç duyan kişi ve birimlere iletilmesini sağlayan bir yapı ortaya koyması gerekir.

Bilgi yönetimi nedir?

Bilgi yönetimi; işletmenin bilgi ihtiyaçlarını karşılamak, çalışanlarının bireysel bilgilerini geliştirmek, işletme için yeni bilgiler üretmek, ürettiği yeni bilgileri kullanmak yoluyla işletmenin katma değerini arttırmak amaçlarına yönelik bir süreçtir.

Bilgi yönetimi sürecinin adımları nelerdir?

İşletmelerde bilgi kaynaklarının belirlenmesi ve tanımlanması bilginin sınıflandırılmasını içermektedir. Bu ilk adımı izleyen adımlarsa bilginin çeşitli yaklaşımlarla edinilmesi, depolanması, yayılması, kullanılması, uygulanması, son olarak bilginin değerlendirilmesi ve ölçülmesi biçimindedir. Ancak belirtilmesi gereken diğer bir nokta, birbiriyle bağlantılı olan bu adımların eş zamanlı olarak yürütüldüğüdür

Bilgi elde edildiği kaynaklara göre hangi sınıflara ayrılmaktadır?

Elde edildiği kaynağa göre bilgi, dış kaynaklı bilgi ve iç kaynaklı bilgi olmak üzere iki başlık altında incelenir:

1. Dış kaynaklı bilgi; işletmenin çevresinden sağlanan her türlü bilgidir. Bu bilgiler, işletmenin içinde bulunduğu sektöre ilişkin bilgiler, müşteriler, hammadde satıcıları, nakliye şirketleri, rakipleri, dağıtım kanalları, ülkenin ve diğer ülkelerin ekonomik, politik ve sosyal durumuyla ilgili bilgiler, kanunlar, teknolojik yenilikler gibi işletme dışından elde edilen bilgilerdir.
2. İç kaynaklı bilgi; işletmenin içinden elde edilen bilgiler olup, daha çok işletmenin iç işlevlerinin denetimde kullanılırlar. İç bilgi kaynaklarını iki grupta değerlendirmek mümkündür. Bunlardan birincisi, işletme çalışanları, ikincisiyse işletmenin faaliyetleri, yasal yükümlülükleri sonucunda üretilen ve kullanılan belgelerle çeşitli yayınlardan oluşan kaynaklardır.

Bilgi, niteliğine göre hangi sınıflara ayrılmaktadır?

Niteliğine göre bilgi sınıflandırması aşağıdaki gibidir:

1. Kapalı Bilgi; kişilerin akıllarına deneyim ve iş uygulamaları aracılığıyla oturttuğu, belleklerinde, davranışlarında ve algılamalarında yerleşik olan bilgidir.
2. Açık Bilgi; kelimeler, rakamlar, bilimsel formüller, çeşitli görsel-işitsel ya da diğer benzer araçlarla ifade edilebilen bilgidir. Kitap, belge, rapor ve notlarda yer alan ya da işletmenin hizmet içi eğitim çalışmalarında oluşturulan bilgilerdir.

İşletmelerde bilgi edinimi neleri içermektedir?

İşletmelerin bilgi edinimi iç ve dış bilgi kaynaklarını kullanarak, çevresel değişimlere yönelik veri ve enformasyonun sağlanmasını, bu veri ve enformasyonu ortaya çıkarabilmek, bunlardan yeni bilgiler üretebilmek için çeşitli tekniklerin kullanılmasını içermektedir.

İçsel bilgi edinimi nelerden oluşur?

İçsel bilgi edinimi, mevcut teknoloji, bu teknolojiyi geliştirenleri anlama, tecrübe yoluyla öğrenme, denemelerde bulunma, sürekli süreç iyileştirme ve eleştirel yaklaşımla oluşur. Tecrübe yoluyla öğrenme, geçmiş başarı ve başarısızlıkları kapsar. İşletme geçmiş başarı ya da başarısızlıklarını değerlendirerek bilgi edinmekte, bu bilgiyi gelecek kararlarına aktarmaktadır. Deneylerse Ar-Ge faaliyetleri ve pilot projelerle ilgilidir. Özgün yenilikler bu biçimde oluşturulmakta ve yeni süreçler ortaya çıkarılmaktadır.

Açık ve kapalı bilginin kullanımıyla üretilecek içsel bilgi üretim türleri nelerdir?

İçsel bilgi ediniminde, açık ve kapalı bilgi türlerinin birbirine dönüştürülmesi ile de yeni bilgi üretimi gerçekleştirilebilir. Söz konusu bilgi üretimi dört biçimde oluşturulabilir:

1. Kapalı Bilgiden Kapalı Bilgiye: Bireylerin, sahip olduğu kişisel bilgiyi, başka bireylerle paylaşması sürecidir. Bu paylaşım, gözlem, taklit ve uygulamayla gerçekleşir. Bu şekilde edinilen bilgi, bilgiyi alan kişinin kendi kapalı bilgilerine yenilerini eklemesi biçiminde olup, kapalı bilgi yeni bir kapalı bilgiye dönüşmüş olur. Bu süreç sosyalleştirme olarak adlandırılmaktadır. Usta-çırak ilişkileri, bu tür bilgi transferi ya da bilgi üretimine örnektir.
2. Açık Bilgiden Açık Bilgiye: Yeni bilginin, farklı, ancak birbiriyle ilişkilendirildiğinde uyumlu bir bütün oluşturacak şekilde açık bilgilerin bir araya getirilmesiyle oluşturulması sürecidir. Çeşitli enformasyonları toplayıp, bir rapor biçimine dönüştürmek, bu tür bilgi dönüşümüne örnek olarak verilebilir. Bu tür dönüşüm süreci birleştirme olarak ifade edilir.
3. Kapalı Bilgiden Açık Bilgiye: Kapalı bilginin kelimeler, rakamlar, görsel ya da işitsel araçlar yardımıyla açık bilgiye dönüştürülmesi, diğer kişi ve birimlerle paylaşılması sürecidir. Örneğin; bir fabrikada gözlem yapan denetçinin gözlemlerini rapor biçimine getirmesi, kapalı bilginin açık bilgiye dönüştürülmesidir. Bu süreç dışsallaştırma olarak adlandırılır.
4. Açık Bilgiden Kapalı Bilgiye: Açık bilgi kaynaklarını kullanıp deneyim elde etme biçimindeki bilgi üretme sürecidir. Yaparak öğrenme söz konusudur. Açık bilginin özümsenmesiyle becerinin, deneyimin arttırılması ya da yenilerinin eklenmesi biçiminde açık bilgiyi uygulayanın kendi kapalı bilgilerini arttırmasıdır. Bu süreç de içselleştirme olarak tanımlanmaktadır.

Dışsal bilgi edinimi hangi faaliyetleri içerir?

Dışsal bilgi edinimi, konferanslara, fuarlara, eğitim programlarına katılma, danışman kullanma, ekonomik, sosyal ve teknolojik eğilimleri izleme, müşterilerle rakip işletmeleri izleme, yeni personel alımı, diğer işletmelerle işbirliği yapma ve stratejik ortaklıklar kurma faaliyetlerini içerir.

Dışsal bilgi ediniminde, taklit etme, satın alma ya da kiralama yaklaşımlarından da yararlanılabilir.

Bilgiyi taklit etme nedir?

Bilgiyi taklit etme, bir işletmenin başka bir işletmede başarılı bulduğu bir uygulamayı yada herhangi bir konuda üretilen yeni bilgiyi örnek alarak, kendisine uygulaması ve kullanmasıdır. Bilginin taklit edilmesinde çok kullanılan yöntemlerden biri de kıyaslama (benchmarking) yöntemidir. Kıyaslama, bir işletmenin kendisini, rakip işletmeler, diğer sektörler ve dış pazardaki uygulamalarla karşılaştırıp, en iyi uygulamaları örnek alarak zayıf yönlerini geliştirmesi anlamına gelmektedir.

Bilginin satın alınması nasıl gerçekleşir?

Bilginin satın alınması, bilgiye sahip olan bir işletmeyi satın almak ya da işletmenin ihtiyaç duyduğu bilgiye sahip olan kişileri istihdam etmek biçiminde gerçekleşir. Bu yaklaşımla bilgi edinmede başarı, satın alınan işletmede bilginin nerede olduğunu belirlemek ve değerlendirmek için çaba göstermeye, satın alma sürecinde ve sonrasında, bilgi işçilerini ve bilgi ortamını korumaya, var olan ve yeni edinilen bilgilerin uygun şekilde bütünleştirilmesine bağlı olabilecektir.

Bilginin kiralanması nedir?

Bilginin kiralanması, bilginin kaynağını kiralamak anlamındadır. Söz konusu yaklaşıma verilebilecek örnek, işletmede gerçekleştirilecek proje için geçici olarak bir danışman kullanma yoluna gidilmesidir.

Bilginin depolanmasının işletmelere sağladığı yarar nedir?

Bilginin depolanmasıyla bilgi, bireyi aşıp işletmenin mülkiyetine geçecek ve bireysel bilgiden kurumsal bilgiye dönüşmüş olacaktır.

Kurumsal bellek nedir?

Kurumsal bellek, işletmedeki bilgisayarların iç/dış bellekleri ile klasik dosya/klasör biçimindeki yapısal bellek ve işletme çalışanlarının belleklerinden oluşan iki tür belleğin birleşimidir. Kurumsal bellek, bilgi teknoloji ve sistemlerini, kurumsal prosedür ve rutinler; işletmenin hikayesi ve efsanelerini, ortak bir misyon ve kurum kültürü gibi unsurları da içermektedir.

Kurumsal bellek, işletmenin kurulduğu günden bugününe dek geçen süre boyunca edinilmiş olan veri ve enformasyonları depolar. Söz konusu veri ve enformasyonlar, gerektiği yer ve zamanda, işletme süreçleriyle kararlarında kullanılmak üzere, kurumsal bellekten çağrılır ve tekrar tekrar kullanılabilir.

Bilginin yayılması neleri kapsamaktadır?

Bilginin işletme içinde yayılması, diğer bir ifadeyle bilginin dağıtılması, içsel ve dışsal kaynaklardan edinilen bilgilerin işletme içinde paylaşılması, bilgi akışının sağlanmasıdır. Bu aşama, işletmede doğru bilginin doğru kişi ve birimlere, en kısa zamanda sağlanabilmesi için gerçekleştirilen uygulama ve süreçlerin tümünü kapsar.

Bilginin uygulanması aşaması neleri içermektedir?

Bilginin uygulanması aşaması, işletmenin edindiği, depoladığı ve işletme içinde yaydığı bilginin pazarlama, üretim, yeni ürün geliştirme, yönetim gibi faaliyetlerinde uygulamaya geçirilerek, bilgiden faydalanılmasını içermektedir.

Bilginin kullanım biçimleri nelerdir?

Yapılan araştırmalar, bilginin üç farklı biçimde kullanılabileceğini ortaya koymaktadır. Bunlardan ilki, bilginin doğrudan kullanılmasıdır. Doğrudan kullanımda bilgiden, bir problemin çözümünde ya da karar verme sürecinde yararlanılır. İkinci kullanım biçimi, bilginin dolaylı kullanılmasıdır. Dolaylı kullanım, bilginin bir konuya ilişkin olarak genel bakış açısı kazanma, aydınlanma ve bilgi birikimini arttırmaya yönelik olarak kullanılmasıdır. Bilginin dolaylı kullanımı, uzun vadede ortaya çıkabilecek problemlerin çözümünde ya da karar sürecinde daha sağlıklı düşünebilmek için belirli bir birikim sağlayabilecektir. Sonuncu kullanım biçimiyse sembolik kullanımdır. Sembolik bilgi kullanımı, bilginin istenen amaca uygun düşmeyecek biçimde kullanılmasıdır. Piyasa araştırması sonuçlarının çarpıtılması, bir bilginin bilinçli olarak saklanması ya da yalnızca bireylerin ve işletmelerin çıkarlarına uygun düşen kısmının ortaya konması, bilginin sembolik olarak kullanılma örnekleridir.

Bilgi yönetim sürecinde, bilginin değerlendirilmesi aşaması neleri kapsamaktadır?

Bilginin değerlendirilmesi, bilgi kullanımının verimliliğinin de gözden geçirildiği aşamadır. Bilgiyi değerlendirmek ve ölçmek, kısaca bilginin işletmeye ne ölçüde katkı yaptığını hesaplamaktır.

Bilgi haritası nedir?

Bilgi haritaları, çeşitli metinler, rakamlar, şekiller, semboller kullanılarak hazırlanan, bilgi kaynaklarıyla bilgiye ihtiyaç duyanlar arasındaki bağlantıyı sağlayan bir erişim aracıdır.

Bilgi haritaları, hangi bilginin nerede bulunduğunu gösterdiğinden, normal şartlarda ulaşılması zor olan bilgilere kolayca erişebilme fırsatı sunmaktadır.

İşletmelerde bilgi akışı nasıl gerçekleşmektedir?

İşletmelerde bilgi akışı, işletme içinde ve dışında bulunan kişi ve birimler arasındaki iletişim aracılığıyla gerçekleşmektedir. Bu anlamda işletmelerde iletişim, işletmenin kendi içinde, işletmeyle çevresi arasında, sürekli olarak veri, enformasyon ve bilgi alışverişine imkan sağlayan bir süreçtir.

Bilgi akışına olanak sağlayan iletişim, hangi açılardan sınıflandırılabilir?

Bilgi akışına olanak sağlayan iletişim değişik açılardan ele alındığında, yapısal işleyiş açısından iletişim, mesajın akış yönü açısından iletişim gibi sınıflandırmalar söz konusu olmaktadır.

Yapısal işleyiş açısından iletişim hangi sınıflara ayrılmaktadır?

Yapısal işleyiş açısından iletişim iki başlık altında incelenebilir:

• Biçimsel iletişim: İşletmenin amaçları doğrultusunda, belirli kurallar çerçevesinde gerçekleştirilen iletişim türüdür. Bilgi akışı hiyerarşik bir düzen içinde gerçekleşir. Bu nedenle resmi iletişim olarak da adlandırılır.
• Biçimsel olmayan iletişim: İşletme içinde çalışanların doğal olarak kurdukları resmi olmayan iletişim türüdür. Bunun için, bu tür iletişime, resmi olmayan iletişim de denir.

Mesajın akış yönü açısından iletişim hangi başlıklara ayrılmaktadır?

İşletmenin içinde gerçekleşen iletişimde, mesajın akış yönü açısından iletişim, dikey, yatay ve çapraz, biçiminde üç başlık altında ele alınabilir.

• Dikey iletişim: İşletmedeki hiyerarşik yapıda yukarıdan aşağıya doğru ya da aşağıdan yukarıya doğru olmak üzere iki yönlü gerçekleşir. İşletmenin hiyerarşik yapısı içinde hem en üst düzeydeki yöneticilerden daha alt düzeylere doğru, hem de en alt düzey çalışanlarından daha üst düzeylere doğru akış izleyen bir iletişim biçimidir.
• Yatay iletişim: İşletmede, aynı düzeyde bulunan farklı birimlerin kendi çalışanları arasında ve birimler arasında gerçekleşen iletişimdir. Yatay iletişimde temel olarak koordinasyon sağlama ve yönlendirme işlevlerine ilişkin bilgi paylaşılır.
• Çapraz iletişim: Bu iletişim biçimi hiyerarşik yapıyı dikkate almaksızın farklı hiyerarşik düzeyde yer alan birimler ya da işgörenlerin arasında gerçekleşen iletişim biçimidir. Problem çözme ya da proje geliştirme amacıyla çalışma grupları ya da takımlarının, üzerinde çalıştıkları konuyu analiz edebilmeleri, çok yönlü bir bakış açısı geliştirebilmeleri çapraz iletişim ile gerçekleştirilir.

Bilgi akışında kullanılan yazılı iletişim araçları nelerdir?

Yazılı iletişim araçları, yazılı raporlar, afişler, duyuru panoları, bültenler, broşür ve el kitapları, işletme gazeteleri ya da dergileri vb. biçimindeki araçlardır.

Bilgi akışında kullanılan sözlü iletişim araçları nelerdir?

Sözlü iletişim araçları, bilginin daha hızlı akışını sağlarken diğer yandan, bireyler arasındaki ilişkilerin de gelişmesini ve pekişmesini sağlarlar. Telefon görüşmeleri, yüzyüze görüşme ve toplantılar, konferans ve seminerler vb. sözlü iletişim araçlarına örneklerdir.

Bilgi akışında kullanılan görsel ve işitsel iletişim araçları nelerdir?

Tek başlarına kullanıldıklarında pek fazla etkili olmayan, fakat diğer iletişim araçlarını destekleyici bir görev üstlenen görsel, işitsel araçlar, genellikle ses ve görüntüden oluşur. Bu tür iletişim araçlarına verilebilecek örnekler video, slayt, tepe göz, episkop biçiminde sıralanabilir.

Bilgi akışında kullanılan elektronik iletişim araçları nelerdir?

İnternet, intranet, ekstranet, e-posta gibi iletişim ağlarına elektronik iletişim araçları olarak başvurulmaktadır.

İşletme bilgi sistemi nedir?

İşletme bilgi sistemleri; işletmenin para, malzeme, makine, teknoloji, bilgi, insan kaynaklarının, işletme amaçları doğrultusunda en etkin ve verimli bir biçimde kullanılmasını planlamak, örgütlemek, kontrol etmek için, yönetimin ihtiyaç duyduğu işletme içi ve işletme dışı finansal ve finansal olmayan; niceliksel, niteliksel bilgileri, gerektiği yer ve zamanda, gerekli kişilere kullanabilecekleri şekilde sürekli olarak sağlamak amacıyla kurulan, çalıştırılan sistemler bütünüdür.

İşletme bilgi sistemleri hangi alt sistemlerden oluşmaktadır?

İşletme bilgi sistemleri, işletmenin faaliyetlerine ilişkin bilgi üreten alt sistemlerden oluşan bir bütündür. Bütünsel olarak işletme bilgi sistemleri; pazarlama bilgi sistemleri, üretim bilgi sistemleri, insan kaynakları bilgi sistemleri, muhasebe/finans bilgi sistemlerinden oluşmaktadır. Bu sistemler birbirinden bağımsız olmayıp işletme bilgi sistemlerinin ihtiyaç duyduğu bilginin üretimini ve paylaşımını sağlamak amacıyla birbirleriyle ilişki ve etkileşim içerisindedirler (S:62, Şekil 3.4).

Pazarlama bilgi sistemi nedir?

Pazarlama bilgi sistemleri, bir işletmenin pazarlamayla ilgili kararlarının alınmasına yardımcı olacak bilgilerin toplanması, işlenmesi, saklanması, gerekli araştırmaların yapılması, analizi ve değerlendirmesini kapsayan sistemlerdir.

Üretim bilgi sistemi nedir?

Üretim bilgi sistemleri, ürün ve hizmetlerin üretim sürecindeki planlama ve kontrolüne ilişkin tüm işlemleri kapsayacak bilgilerin üretilmesinden, gerekli kişi ve birimlere iletilmesinden sorumlu olan bilgi sistemleridir.

İnsan kaynakları bilgi sistemi nedir?

İnsan kaynakları bilgi sistemleri, işletmelerin insan kaynaklarına (çalışanlarına) ilişkin bilgileri elde etmesi, depolaması, analiz etmesi, güncelleştirmesi, stratejik ve yönetsel kararların verilmesine yardımcı olacak biçime dönüştürmesi ve dağıtmasına yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesini sağlayan bilgi sistemleridir.

Muhasebe/Finans bilgi sistemi nedir?

Muhasebe Finans bilgi sistemi, işletmenin varlıkları ve bu varlıkların kaynakları olan sermaye ve borçlar üzerinde değişmeye neden olan finansal nitelikli işlemlere ait verileri toplayan, toplanan veriler üzerinde işlem uygulayarak sonunda bilgiye dönüştüren ve ortaya çıkan bilgileri raporlayarak ilgili kişi ve birimlere ileten bilgi sistemleridir.