Dönemsonu İşlemleri Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

İşletmelerde muhasebe sürecinin aşamalarını yazınız. 

1. Açılış kayıtları
2. Dönem içi mali işlemlerin kayıtları
3. Ara mizanlar
4. Genel geçici mizan
5. Envanter ve envanter kayıtları
6. Kesim mizan
7. Finansal tabloların düzenlenmesi
8. Kapanış kayıtları 

Finansal tabloların düzenlenme amacı nedir? 

Finansal tabloları düzenlemenin amacı, işletmenin finansal durumu, finansal performansı ve nakit akışları hakkında geniş bir kullanıcı kitlesinin ekonomik kararlar almalarına yardımcı olan bilgiyi sunmaktır. Ayrıca finansal tablolar, yöneticilerin kendilerine emanet edilen kaynakları ne etkinlikte kullandıklarını da gösterir.

Finansal tabloların niteliksel özellikleri nelerdir? 

1. İhtiyaca Uygunluk
2. Gerçeğe Uygun Sunum
3. Karşılaştırılabilirlik
4. Doğrulanabilirlik
5. Zamanında Sunum
6. Anlaşılabilirliktir.

İşletmeler neden envanter yapmak zorundadırlar? 

Muhasebe sürecinin çıktıları olan, finansal durum tablosu, kapsamlı gelir tablosu, nakit akış tablosu, özkaynaklar değişim tablosu ve açıklayıcı notların işletmenin anlık durumunu doğru ifade edebilmesi için, dönemsonu işlemleri (envanter) bir zorunluluktur.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre ticari işletmeler ne zaman envanter çıkarmalılar? 

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre; her tacir, ticari işletmesinin açılışında, taşınmazlarını, alacaklarını, borçlarını, nakit parasının tutarını ve diğer varlıklarını eksiksiz ve doğru bir şekilde gösteren ve varlıkları ile borçlarının değerlerini teker teker belirten bir envanter çıkarır. Ayrıca, tacir açılıştan sonra her faaliyet döneminin sonunda envanter düzenler.

İşletmelerde kaç yılda bir fiziksel sayım yapılması şarttır? 

Kural olarak üç yılda bir fiziksel sayım yapılır.

Dönem sonu envanter işleri kaça ayrılır? 

İşletmelerde dönemsonu işlemleri kapsamında yapılacak envanter işlemleri aşağıda gösterildiği gibi iki gruba ayrılmaktadır:

• Muhasebe dışı envanter
• Muhasebe içi envanter

Dönem sonu envanter işlerinin aşamalarını yazınız. 

• İşletmenin sayım işlemine hazır duruma getirilmesi (hazırlık aşaması)
• Sayım işlemleri (sayım aşaması)

Muhasebe dışı envanter nedir? 

Dönemsonunda muhasebe kayıtları dikkate alınmaksızın, bütün varlıklarının tek tek sayılması, değerlemesi, alacakları ile borçları ile mutabakatlarının yapılması, işletmenin anlık fiili durumunun tespiti işlemine muhasebe dışı envanter denmektedir. 

Muhasebe içi envanter nedir? 

Envanter listeleri ile işletmenin kayıtlı durumunu gösteren genel geçici mizan kalanlarının karşılaştırılması, kayıtlı durum ile fiili durum arasındaki örtüşmeyen durumların düzeltilmesi için gerekli kayıtların yapılması, maliyet hesaplarının kapatılması, gelir tablosu hesaplarının kapatılması işlemlerine ise, muhasebe içi envanter denir.

Değerleme ilkelerini yazınız. 

• Bir önceki dönemin kapanış bilançosundaki değerlerile faaliyet döneminin açılış bilançosundaki değerler birbirinin aynı olmalıdır.
• Fiili veya hukuki duruma aykırı olmadıkça, değerlemelerde işletme faaliyetin sürekliliğinden hareket edilmelidir.
•  Bilanço kapanış gününde, varlıklar ve borçlar teker teker değerlendirilir.
• Değerleme ihtiyatla yapılmalıdır, özellikle de bilanço gününe kadar doğmuş bulunan bütün muhtemel riskler ve zararlar, bunlar bilanço günü ile yıl sonu finansal tablolarının düzenlenme tarihi arasında öğrenilmiş olsalar bile dikkate alınırlar. Kazançlar bilanço günü itibariyle gerçekleşmişlerse hesaba katılır.
• Değerlemeye ilişkin olumlu ve olumsuz farkların dönem sonuçlarıyla ilişkilendirilmesinde Türkiye Muhasebe Standartlarındaki esaslara uyulur.
• Faaliyet yılının gider ve gelirleri, ödeme ve tahsilat tarihlerine bakılmaksızın yıl sonu finansal tablolarına alınırlar.
•  Önceki yılsonu finansal tablolarında uygulanmış bulunan yöntemler korunur.

Vergi Usul Kanun'da bulunan değerleme ölçütlerini yazınız. 

Vergi Usul Kanunu’nda ise, iktisadi kıymetler tür ve niteliğine göre aşağıdaki ölçülerden biri ile değerlenir;

• Maliyet bedeli
• Borsa rayici
• Tasarruf değeri
• Mukayyet değer
• İtibari değer
• Vergi değeri
• Rayiç bedel
• Emsal bedeli ve ücreti

Maliyet bedeli değerleme ölçüsünü yazınız.

Maliyet Bedeli: İktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder. Stoklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar, tarımsal ürünler maliyet bedeli ile değerlenir.

Borsa rayici değerleme ölçüsünü anlatınız.

Gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsasına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden evvelki son muamele gününde borsadaki muamelelerinin ortalama değerlerini ifade eder. Normal dalgalanmalar dışında fiyatlarda bariz kararsızlıklar görülen hallerde, son muamele günü yerine değerlemeden önceki 30 gün içindeki ortalama rayici esas olarak aldırmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir. 

Tasarruf değeri değerleme ölçüsünü anlatınız. 

Tasarruf değeri, bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek değerdir. Senetli alacaklar ve senetli borçlar tasarruf değeri ile değerlenir.

Mukayyet değer değerleme ölçüsünü yazınız. 

Bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeridir. Senetsiz alacaklar, kuruluş ve örgütlenme giderleri ve şerefiye mukayyet değerle değerlenir.

İtibari değer değerleme ölçüsünü yazınız. 

Her nevi senetlerle esham ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değerlerdir. Kasa mevcudu ve çıkarılmış tahviller itibari değer ile değerlenir.

Rayiç bedel değerleme ölçüsünü anlatınız.

Bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım satım değeridir. 

Türk Muhasebe Standartlarında buluna değerleme ölçülerini sıralayınız. 

• Maliyet bedeli
• Cari maliyet (Yenileme maliyeti)
• Gerçekleşebilir değer
• Gerçeğe uygun değer
• Kullanım değeri

Mali kar veya zararı anlatınız.

Vergi Kanunlarının ölçülerine göre hesaplanan kâr veya zarara ise, mali kâr veya zarar (vergi karı veya zararı) denir.