Girişimcilik ve İş Kurma Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

İşletme başarısızlıklarının temel nedenlerinin başında kötü yönetim, zayıf finansal yönetim ve pazarlama eksikliği gelmektedir.

Girişimlerin temelde başarısızlık nedenlerinin başında eksik ve zayıf planlama yer alır.

İş kurulurken yapılan planlamada nakit akışları, bütçeler, tahminler ve hedeflerin gerçekçi bir şekilde ortaya konması gerekir. Girişimci yeni işe planlama ile başlar ve plandaki hedeflere ulaşmak için faaliyetleri yapar. Eğer planlarda hatalar varsa ve hatalar zaman içinde düzeltilmezse, başlangıçta planlanan hedeflere ulaşılamaz ve girişimin kapanmasına kadar süreç gider.

Girişimin başarısızlık nedenlerinden birisi de plansız ve orantısız büyümedir. Burada büyüme, yeni yatırımlar, yeni hedefler ve plansız borçlanmalar şeklinde olursa, bir süreden sonra borçlar çevrilemez ve girişimin tasfiyesi kaçınılmaz olabilir.

işletmenin net nakit çalışma sermayesinin her zaman hazır olması ve temkinli bir nakit planlaması ve yönetimi sergilemesi gerekir. Özellikle kriz dönemlerinde bankalar normal dönemlere göre daha az esnek davranırlar, faizler yükselir ve nakit akışları iyi olmayan işletmeler mali krize daha çabuk girerler. Hele girişimci Türkiye gibi krizlerin çok yaşandığı bir ülkede faaliyet gösteriyorsa nakit yönetiminde daha da dikkatli olması gerekir.

Birkaç ana müşteriye aşırı güven ve bu müşterilerin durumlarının kötüleşmesi sonucu da işletme zora girebilir. Örneğin satışlarının % 70’ini iki müşteriye satan işletme, bu iki işletmenin işi kapatması sonucu başka müşteri bulmazsa işi kapatmaya kadar süren bir süreç başlayabilir. Özellikle büyük işletmeler bazı işlemleri dışarıda taşeron adını verdiğimiz işletmelere yaptırmaktadırlar. Bu işletmelerin durumlarının kötüye gitmesi ve işi kapatmaları halinde taşeron işletmelerde bü- yük sıkıntıya girerler.

Genel olarak ekonominin temel sektörlerinde faaliyet gösteren bütün işletme- lerde başarısızlıkların kesiştiği ortak nokta, finansal yapının bozulması sonucu işletmenin faaliyetlerini ve yükümlülüklerini yerine getiremez hale gelerek fesih, iflas veya tasfiyeye maruz kalmasıdır.

Girişimcinin başarısızlık nedenlerini özet olarak şu şekilde sıralayabiliriz.

• İyi bir iş planı ile işe başlamama

• İş kolunun yanlış seçimi
• Yatırım yerinin yanlış seçimi
• Yoğun rekabet

• Yetersiz finans ile işe başlama
• Çalışma sırasında maliyetlerin yanlış hesaplanması
• Deneyim ve bilgi eksikliği
• Yönetim sorunları, ortaklar arası çekişme
• Hızlı orantısız büyüme nedeniyle yaşanan sorunlar
• Ülkede yaşanan doğal afetler, politik istikrarsızlık, terör gibi sorunlar
• Yeni ürün ve yeni iş modelleri geliştirmede karşılaşılan güçlükler
• Sermaye yetersizliği
• Stratejik düşünememe
• Kötü yönetim alışkanlıkları ve kurumsallaşamama
• İyi bir belge ve bilgi akışı sağlayamama
• Maliyetleri kontrol edememe
• Şirketi iyi bir fiyata satıp, rahat etme isteği
• Piyasalardaki değişimleri gözlemleme ve tahmin etmede yetersiz kalınması

• Şirket içi raporlamada yetersizlikler ve hesap sormadaki eksiklikler
• Aile içi sorunların işe yansıması
• Üretim maliyetlerinin kötü ve zayıf kontrolü
• Ürün ya da hizmetin kötü kontrolü ve kalitede yaşanan sorunlar
• Mal veya hizmetin maliyetin altında satışı
• Yetersiz personel eğitimi,
• Ortakların işletme kaynaklarını kişisel menfaatleri için kullanımı
• Kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımaması
• İşletme içinde zayıf iletişim
• Geç patent başvurusu
• Yapılacak işleri hep yarına bırakmak
• Kötü kredi yönetimi
• Sağlıksız şirket kültürü
• Aşırı güvenilen bir müşteri
• Denenmiş ve yeni teknolojilere aşırı yatırım
• Yetersiz finansman
• Yetersiz sigorta
• Yetersiz vergi planlaması
• Kötü stok yönetimi
• Satıcı tedarikçilerle kötü ilişkiler
• Zayıf / hiç motivasyonu olmayan çalışanlar
• Yetersiz ya da vasat profesyonel yardım

• Pazar trendleri ve gelişmeleri önceden tahmin edememesi

Halk arasında girişimcinin başarısız olduğunda “işi tasfiye etti”, “battı”, “iflas etti” gibi tabirler kullanılır. Bu tabirlerin tamamı işin kapatılmasını ifade eder.

Girişimci, eğer bir şahıs işletmesi kurmuş ve bu işi barısızlıkla sonuçlandırmışsa işi kapatması gerekecektir. İşi kapatma kararı verdikten sonra işi kapatarak “işi bırakma bildirimi” ile Vergi Dairesine başvurarak vergi mükellefiyetini sonlandırması gerekir.

İşi terk eden gerçek kişi, vergi dairesindeki kaydını sildirmesini takiben Ticaret Sicili Kayıtlarını ve ilgili Meslek veya Ticaret Odası kayıtlarını sildirmesi (terkin edilmesi) gerekir. Bunun için aşağıdaki evrakların düzenlenmesi gerekir.

• Ticaret sicili memurluğuna hitaben dilekçe
• İlgili Ticaret Odası Başkanlığına hitaben dilekçe
• Vergi dairesi ticareti terk yazısı
• Mal beyanı
• Vefat nedeniyle kapanış talebinde, veraset ilanı (asıl ya da noter onaylı) eklenmeli, dilekçe ve mal beyanı varislerden biri tarafından imzalanmalıdır.

Şirketler Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde kapatılabilir. Bu işleme tasfiye işlemi denir.

Tasfiye; faaliyetlerine son verilen işletmenin tüm varlıklarının satılıp paraya çevrilmesi, alacakların tahsili ve borçların ödenmesin- den sonra geriye kalan kısmın (kaldı ise), ortaklar arasında dağıtılma işleminin bütününe denir.

Dağılma (infisah); yasada ve/veya ana sözleşmede öngörülen nedenlerden birinin gerçekleşmesi ile bir karar alınmasına ve ihbarda bulunulmasına gerek kalmadan bir şirketin kendiliğinden faaliyet ortamının sona ermesidir.

Dağıtma; yasa ve/veya ana sözleşmede yer alan hükümlerden birine dayanarak,

• Mahkemenin,
• Bir kamu otoritesinin,
• Ortakların aldığı bir kararla şirketin varlığının sona erdirilmesidir.

Dağılmanın hukuki sonucu olarak tasfiye veya tasfiyesiz (birleşme) dağıl- ma işlemi yapılır.

Limited Şirkette aşağıdaki nedenlerden birinin gerçekleşmesi ile tasfiye işlemi gerçekleşir:

• Ana sözleşmedeki şirket süresinin bitmesi
• Şirket sermayesinin üçte ikisinin kaybedilmesi ve ortakları bu şirkete koymamaları
• Şirketin iflasına karar verilmesi
• Şirketin diğer bir şirketle birleşmesi
• Şirketin mahkeme kararı ile feshinin istenmesi
• Şirket amacının gerçekleştirmiş veya amacın gerçekleşmesinin imkansız hale gelmesi
• Ortak sayısının 50’nin üzerine çıkması
• Ortaklar kurulunca şirketin tasfiyesine karar verilmesi

Bir anonim şirketin aşağıdaki nedenlerden birinin gerçekleşmesi ile tasfiye işlemi gerçekleşir:

• Şirket sözleşmesinde belirlenen amaca ulaşılmış olması ya da amaca ulaş-

  ma olanağının kalmaması

• Şirket sözleşmesinde belirlenmiş olan sürenin sona ermesi

• Esas sermayenin 2/3’ünün yitirilmesine karşılık; Esas sermayenin

  2/3’ünün yitirilmesi durumunda alacaklıların dağıtılma için mahkemeye

  başvurmaları

• Başka bir şirketle birleşilmesi

• Şirketin iflasına karar verilmiş olması

• Şirket sözleşmesinde yazılı dağılma nedeninin oluşması,

• Şirketin kanuni organlarından birinin eksikliği,

• Genel kurulun dağılma kararı.