İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Ve Etik Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

İşletmelerde Ahlaki Karar Alma Ve Etik Liderlik

1. Soru

İşletme etiğinde önemli olan faydacılık temelli görüş hangisidir?

Cevap

İşletmelerin kişiliği yoktur, kâr amaçlı kurumlardır” görüşü, “işletmelerin öncelikli görevi kâr elde etmektir, etik sorumlulukla hareket etmek değildir” temeline dayanır. Bu görüş, işletme etiğinin çerçevesi için önemlidir çünkü işletmelerin kişiliği olmayan varlık” olarak tanımlanması, kuruma etik mesuliyet ve sorumluluğun bir katkı sağlamayacağını iddia eder. Faydacılık temelli bu görüş, işletmelerin geniş kesimi için en iyiyi sağladığını varsayar.


2. Soru

Adam Smith işletmeleri ne tür kurumlar olarak tanımlar?

Cevap

İşletmeler kişisel çıkarları ve sahiplerinin ekonomik beklentilerini karşılayan etik dışı kurumlardır. 


3. Soru

Milton Friedman'a göre işletmelerin sosyal sorumluluğu nedir? 

Cevap

Ona göre işletmelerin sadece bir sosyal sorumluluğu vardır. O da kaynaklarını, karlarını artırmak için kaynaklarını ve faaliyetlerini tasarlamak olduğu kadar oyunu kurallarına göre oynamaktır. Oyunun kuralları ise müdahale ve sahtekarlık olmaksızın açık ve özgür rekabettir.


4. Soru

İşletmeler bireylere hangi yönden benzemezler?

Cevap

İşletmeler bireylere benzemez çünkü işletmeler bireylerden fazla yaşar ve gelecek nesili de planlarına katarlar. Bu nedenle işletmelerin çıkarları, bireylerinkiyle benzer değildir. İşletmelerin vicdan sahibi olması olası bir metafor değildir ancak bu görüş, işletmelerin hissedarlar teorisinin önemli bir parçası olan etkilenenlerine karşı sosyal ve etik olduğu kadar yasal ve ekonomik davranmak zorundadır, anlamına gelmektedir.


5. Soru

“Sorumluluğun kati yasası” ifadesi ne anlama gelir?

Cevap

Keith Davis’e göre işletmelerin ve liderin sosyal sorumluluğu sosyal güç ve “eğer işletmeler güce sahip olduklarında sadece kurulan ilişkiler işletmelerin aynı zamanda bu alanlarda hareketlerinden dolayı sorumlu tutulmalarını zorunlu kılacağı” görüşüne dayanır. Bu bakış açısı “sorumluluğun kati yasası” olarak da adlandırılmaktadır.


6. Soru

İşletmelerin "toplumun kaynaklarının vekili" olması ne anlama gelmektedir?

Cevap

İşletmeler “toplumun kaynaklarının vekili” gibi bir sosyal role sahiptir. Toplum, kaynaklarınbı kullanmaları için işletmelere emanet etmesi için işletmeler sadece işletme sahipleri, müşteriler ve sendikanın değil tüm etkilenenlerinin çıkarlarına hizmet etmek zorundadır.


7. Soru

İşletmeler için etkilenenler görüşü niçin eleştirilmektedir?

Cevap

İşletmeler için etkilenenler görüşü, işletmelerin sosyal ve etik sorumluluklarını anlamada artan bir şekilde kullanılan bir yaklaşım haline gelmiştir. Ancak aynı zamanda bu görüş eleştirilmektedir. Bazı tartışmalar liderlerle ilgilidir, ekonomik temelli ve kârları maksimize etmeye odaklanma temellidir. Bir baflka elefltiri konusu bu görüşün, işletmelerin sosyal sorumluluğu için güvenilir bir teorik temele sahip olmamasıdır.


8. Soru

Yönetim literatüründe “yapı stratejiyi izler”  prensibi ne anlama gelmektedir?

Cevap

Yönetim literatüründe “yapı stratejiyi izler” kabul edilmiş bir organizasyon prensibidir. Bir işletmenin yapısı, yönetsel bağlılık teorisine göre, stratejisi ile uyumlu olmalıdır. Eğer işletme uyumlu ve rekabete karşı etkin faaliyet göstermek istiyorsa örgüt kültürü, etik sorumluluğunu izler ve stratejiden de etkilenir. İşletme liderleri stratejiyi oluşturmaktan ve stratejiyi açıkça ifade etmekten sorumludur.


9. Soru

Stratejinin dört düzeyi nelerdir?

Cevap

İşletmeler, stratejileri en az dört düzeyde belirler: Yatırım, firma, işletme ve fonksiyonel.


10. Soru

Yatırım stratejisi neyi ifade eder?

Cevap

Yatırım stratejisi, en geniş düzeydir. İşletmenin toplumdaki rolünü, işletmenin gelecekte paydaşlar tarafından nasıl algılanacağını tanımlar, işletmenin prensiplerini ve de¤erlerini ortaya koyar ve işletmenin varlık sebebini gösterir.


11. Soru

Firma stratejisi neyi belirler?

Cevap

Firma stratejisi, işletmenin amaçlarını, hedeflerini, politika ve planlarının odaklandığı iş alanlarını belirler.


12. Soru

İşletme stratejisinin işlevi nedir?

Cevap

İşletme stratejisi, firma stratejisindeki ayrıntılandırılmış amaç ve hedefleri, özel işletme faaliyetleri için dönüştürür.


13. Soru

Fonksiyonel stratejinin işlevi nedir?

Cevap

Fonksiyonel strateji, işletme stratejisini, pazarlama, ar-ge, üretim, satış ve diğer fonksiyonel alanlara göre ayrıntılandırır. 


14. Soru

Stratejik yönetim süreci hangi aşamaları içerir?

Cevap

Stratejik yönetim süreci 1) amaçların belirlenmesi, 2) stratejilerin oluşturulmas›, 3) stratejilerin uygulanmas›, 3) stratejilerin denetimi, 5) strateji geliştirme 6) çevrenin analiz edilmesini içerir.


15. Soru

Amaçların belirlenmesi aşamasında ne yapılması gerekir?

Cevap

Amaçların belirlenmesi aşamasında, etik ve sosyal sorumluluk konular› ve öncelikleri üst yönetim tarafından belirlenmesi ve taktik planların hazırlanması gerekir.


16. Soru

Sosyal dinleyici kavramı  hangi amaçla geliştirilmiştir?

Cevap

Sosyal dinleyici kavramı, 1970’lerde, işletmelerin sosyal sorumluluk performansını takip etmelerinin bir yolu olarak geliştirilmiştir.


17. Soru

John Naisbitt’in “Megatrendler” adlı kitabı ve Alan Toffler'ın  “Gelecek Şoku” adlı kitabı hangi konular üzerinde durmuştur?

Cevap

John Naisbitt’in “Megatrendler” adlı kitabı ve Alan Toffler’ın “Gelecek Şoku” adlı kitabı, çevresel konuları taramış, gözlemlemiş ve tahmin etmiş, işletmeler ve bireyler üzerindeki olası etkileri üzerinde durmuştur.


18. Soru

İşletmeler nasıl bir düzende yapılarak yönetilir?

Cevap

Pek çok büyük işletme hiyerarşik düzende yapılarak yönetilir. Hiyerarşi, paydaşlardan, yönetim kuruluna, üst yöneticiden üst düzey başkanlara ve fonksiyonel yöneticiler ile bu yöneticilere rapor veren çalışanlara kadar uzanır. Paydaşlar, işletmenin iç çevresini oluşturmamasına rağmen, işletmenin yapısı ve liderin politika oluşturması sürecinde, çıkarlarının gözetilmesi gerekliliği nedeniyle bu çalışmada yer almaktadır.


19. Soru

Manipülatör liderlik biçiminin işleyişi nasıldır?

Cevap

Manipülatör liderlik biçimi, liderliği etik çerçevesi dışında gören, Machivellian etik üzerine oturmuştur. Bu nedenle son hak, ulaşılması beklenen amacı ifade etmektedir. Bu yaklaşımda etik liderlik tarzı egoisttir ve temel olarak ekonomik olma ile motive edilmiştir. Güven ve ilişkilerin oluşturma ilgilerine ve kaliteden yoksundur. Kısa dönemli amaçlara odaklanmıştır.


20. Soru

Örgüt kültürü nasıl belirlenir?

Cevap

Örgüt kültürü gözlemleyerek kültürdeki insanlarla ilişki kurarak, onları dinleyerek ve aşağıdaki yolları izleyerek belirlenmeye çalışılabilir:
• Fiziksel şartlar üzerinde çalışmak
• İşletmenin kendi kültürü ile ilgili söylediklerini okumak
• İşletmenin farklılıkları nasıl karşıladığını değerlendirmek ve gözlemlemek
• Çalışanların zamanını nasıl kullandığını gözlemlemek
• Kariyer geliştirme aşamalarını anlamak
• Görevlerdeki ve özellikle de orta kademe yöneticilerinin uzmanlık derecesini belirlemek
• Hikaye ve anekdotlarıı gözlemlemek


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v