Stratejik Yönetim Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Uluslararası stratejinin temel özellikleri nelerdir?

Uluslararası stratejinin temel özellikleri şunlardır:

Çeşitli ülkelerdeki birimler bağımsızdır.

Her birim diğerlerinden bağımsız olarak kendi pazarında kar ve maliyet merkezi olarak faaliyet gösterir.

Uluslararası merkez diğer birimlerinden farklı bir özellik taşımaz. O da kar, maliyet ve gelir merkezi olarak çalışır.

Franchising nedir?

Franchising: Türkçe karşılığı ‘imtiyaz’ olan franchise İngilizce bir kelimedir. Fransızca ‘affanchir’ olan verme sözcüğünden türetilen franchisor ise ‘imtiyaz verme’olarak Türkçe’ye çevrilebilir. Buradan yola çıkarak franchising, birbirinden bağımsız iki taraf arasında oluşturulan sözleşmeye dayalı iş ilişkisini tanımlamaktadır. Franchising sözleşmeleri, bir ürün, bir marka ya da bir hizmeti kapsayabilir. İmtiyaz sahibi tarafın, belirli bir süre şartı ve bazı sınırlamalarla ticari işlerini yürütmek üzere bu hakkı ikinci bir tarafa devretmesi söz konusudur. Franchising’in en önemli tarafı imtiyaz hakkını veren tarafın işin yönetim ve organizasyonu konusunda, alana know-how yani bilgi ve destek sağlamasıdır.

Ortak Girişim (Jointventure) stratejisinin özellikleri nelerdir?

Ortak Girişim (Jointventure): Uluslararası pazarlara giriş yöntemleri içinde en çok kullanılan stratejilerden biri ortak girişimdir. Bu yöntemde hedef pazara yönelik bir kurum oluşturmak için firmalar kaynaklarını birleştirir ve ortak girişim geliştirirler. Birçok işletme büyümek ve faaliyetlerini çeşitlendirmek için ortak girişim yöntemine başvurmaktadır. Ortak girişim, bir çok uluslu işletme ile yerel işletmenin amaçlarını gerçekleştirmek üzere kaynaklarını bir araya getirerek oluşturdukları mülkiyeti, faaliyetleri, sorumlulukları, finansal riskleri ana firmalardan ayrı olan üçüncü bir firmadır.

Doğrudan Yatırım stratejisinin özellikleri nelerdir?

Doğrudan Yatırım: Dış pazarlarda ihracat ve lisans verme gibi yöntemlerle tecrübe kazanan birçok işletme bir süre sonra daha fazla yatırım ve bağlılık gerektiren yöntemleri seçerek bir başka ülkede % 100 doğrudan yatırımı tercih edebilir. Doğrudan yatırım, en fazla kaynak, yönetsel çaba ve aynı zamanda bağlılık gerektiren yöntemdir. Firmalar daha fazla kontrol ve daha fazla kar sağlamak için lisans verme veya ortak girişim gibi yöntemlerden doğrudan yatırıma kayarlar. Bu yöntemin tercih edilmesi için pazarın yeterince büyük ve riskinin katlanılabilir düzeyde olması gerekir.

Yatay Büyüme Stratejisi nedir?

Yatay Büyüme Stratejisi: Şirketlerin mevcut üretim alanlarında faaliyetlerini geliştirmeleri veya yaygınlaştırmaları yoluyla gerçekleştirdikleri büyümeye yatay büyüme denir. Örneğin aynı faaliyet alanı içerisinde üretim yapan fabrika sayısının arttırılması yatay büyümedir. İşletmeler yatay büyüme stratejisi uygularken pazara nüfuz etmek ve ürün çeşitlendirmesi yapmak gibi iki farklı strateji uygulayabilir.

• Pazara Nüfuz Etme
• Ürün Geliştirme

Dikey Büyüme Stratejisi nedir?

Dikey Büyüme Stratejisi: Dikey büyümede şirket kendisine bağlı bir işletmenin tedarikçilerinin veya alıcılarının yaptıkları faaliyetleri de işletme bünyesine katarak onların elde ettikleri karlara sahip olmak istemektedir. Şirket bu nedenle, girdilere (geriye) doğru veya dağıtım kanallarına (ileriye) doğru genişleme yoluna gitmektedir. İşletme geriye doğru dikey büyüme yaparak hammadde kaynaklarına, ileriye doğru dikey büyüme yaparak da pazara doğru yakınlaşma çabasına girişebilmektedir.

Tasarruf Stratejisi nedir?

Tasarruf Stratejisi: İşletmenin finansal durumunun zayıflaması ve üstünlüklerini kaybetmesi sonucunda, belirli bir süre için geliştirme ve büyüme faaliyetlerini azaltıp, tüm dikkat ve uğraşları işletme içi verimliliğin yükseltilmesine yönelten stratejilerdir.

Çekilme Stratejilerinin amacı nedir?

Çekilme Stratejileri: İşletmelerin faaliyette bulundukları işlerin bazılarının veya tamamının terk edilmesi yönünde uyguladıkları stratejilerdir. Çekilme stratejisi olarak tanımlanan bu strateji bazı kaynaklarda; tasarruf, etrafına bakma, tecrit etme, gerileme, son verme gibi isimlerle aynı durumu ifade etmek amacı ile kullanılmaktadır. Çekilme stratejileri satma ve tasfiye stratejisi olarak ele alınmaktadır.

İşletme stratejisinin boyutları nasıl sıralanır?

İşletme Stratejisinin Boyutlarını; Ürün Kalitesi, Fiyat Politikası, Uzmanlaşma, Dağıtım Kanalı Seçimi, Marka Bilinirliği, Teknolojik Liderlik, Dikey Entegrasyon, Etkililik, Ana Şirketle İlişkiler, Kendi Devleti ve/veya Ev Sahibi Ülkedeki Devletlerle İlişkiler, Maliyetçi Pozisyonu, Hizmet şeklinde sıralayabiliriz.

Farklılaştırma stratejisinin uygulanma yolları nelerdir?

Farklılaştırma stratejileri de gerçekte, işletmenin maliyetlerini ihmal etmesini gerektirmez. Fakat bu stratejilerin temel eğilimi, mamulün pazarda belirli bir özelliğiyle tek olmasını sağlamaktır. Dolayısıyla tüketicilerde marka bağımlılığı sağlanmış olacaktır. Farklılaştırma stratejisinin uygulanmasında dört yol vardır:

1. Rakiplere nazaran daha üstün bir tekniğe ve teknolojiye dayanılarak yapılan farklılaştırma,

2. Kalite iyileştirme çabalarını güçlendirerek yapılan farklılaştırma,

3. Müşterilere sağlanan destek hizmetleri ve satış sonrası hizmetleri rakiplere nazaran daha süratli, etkili, kaliteli vb. gerçekleştirerek yapılan farklılaştırma,

4. Rakipleri ile en az kalite ve nitelikteki ürün ve hizmetleri daha düşük fiyata vermeye dayanan farklılaştırma.

İşletme düzeyinde uygulanabilecek strateji türleri nelerdir?

İşletme düzeyinde uygulanabilecek strateji türleri; Maliyet Liderliği Stratejisi, Farklılaştırma Stratejisi, Odaklanma Stratejisi, Karma Stratejilerdir.

Pazarlama stratejisi temelde hangi konulara odaklanır?

Bir pazarlama stratejisi temelde iki konu üzerine odaklanır. Bunlardan birincisi hedef pazar seçimi, ikincisi ise, bu hedef pazara uygun pazarlama karması (ürün, fiyat, dağıtım ve tutundurma) geliştirmedir.

Ürün kalitesinin rekabet açısından önemi nedir?

Ürün Kalitesi: Kalite, rekabette söz sahibi olabilmenin temel şartı niteliğindedir. Kullanılan hammadde, ürünün teknik özellikleri, ikame malların mevcudiyeti gibi durumlar ürünün kalite düzeyi üzerinde etkili olabilmektedir

Şirket düzeyinde uygulanan stratejiler nelerdir?

Şirket düzeyinde uygulanan stratejiler; Büyüme, çeşitlendirme, tasarruf ve çekilme stratejileridir.

Lisans verme stratejisinin özellikleri nelerdir?

Lisans verme: Lisans verme, dış pazarlara girmede, endüstriyel ya da ticari uzmanlığın, belli bir bedel karşılığında, kiralanması ya da satın alınmasını sağlayan bir anlaşmadır. Lisans anlaşmaları günümüzde yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Örneğin Japonya’da satılmakta olan ilaçların yaklaşık % 50’si, Avrupa ve ABD işletmelerinin lisansı altındadır. Lisans verme, ürünü geliştirmiş ve pazarlamakta olan firmaların tecrübelerinden faydalanma imkânı sağlayarak, ürün ve pazar geliştirme risklerini ortadan kaldıran bir uygulamadır. Lisans verme ayrıca, ortak girişim yapmak ya da kendine ait bir yan satış kuruluşu kurmak için gereken sermaye ve/veya dış tecrübeye sahip olmayan küçük firmaların dış pazarlara açılmasını sağlayan faydalı bir stratejidir.

Royalty nedir?

Royalty; yıllık ciro ve kardan, anlaşmada belirlenen oranlarda yüzde olarak ödenen, bir lisans veya ticari marka sahibinin sahip olduğu hakları bir başkasına devretmesi karşılığında aldığı bedel demektir. Bunun karşılığı ise lisans bedelidir.

Şirket düzeyindeki stratejiler hangi yönetim kademesi ile ilgilidir?

Şirket düzeyindeki stratejiler tüm işletme ile ilgilidir ve üst yönetim tarafından belirlenir.

Geriye Doğru Dikey Büyüme Stratejisi nedir?

Geriye Doğru Dikey Büyüme: Şirketin kullandığı hammadde, yarı mamul madde veya işletme malzemesini tedarik etmek yerine kendi bünyesinde üretmesi veya bu ürünleri üreten işletmeleri satın alması yoluyla giriştiği büyüme stratejisidir. Örneğin ayakkabı üreten bir işletmenin ürettiği ayakkabının taban, boya, deri, kauçuk gibi parçalarını satınalmak yerine kendisinin üretmesi geriye doğru dikey büyümedir.

İleriye Doğru Dikey Büyüme Stratejisi nedir?

İleriye Doğru Dikey Büyüme: İşletmenin üretmiş olduğu ürünleri başka aracı işletmelerce tüketicilere ulaştırmak yerine kendi dağıtım ağını kurma veya dağıtım yapan işletmeleri satın alma yoluyla ürünün satışını gerçekleştirdiği büyüme stratejisidir. Ayakkabı örneğinde olduğu gibi; işletmenin ürettiği ayakkabıları bayiler veya mağazalar yoluyla satması yerine kendi satış mağazalarını kurması ileriye doğru büyümedir.

İlişkili çeşitlendirme stratejisinin uygulanma nedenleri nelerdir?

İlişkili çeşitlendirme stratejisi; İşletmenin faaliyette bulunduğu mevcut iş alanlarında veya benzer konularda yeni işlere girişmesi durumunda ilişkili çeşitlendirme stratejisi uyguladığı söylenebilir. Bu stratejilerin seçilmesi ve uygulanmasının çeşitli nedenleri vardır. Bunlar:

• İş birimlerinin mevcut faaliyetlerinden ortak olarak yararlanmak: İşletmede çeşitli birimlerin bazı faaliyetleri son derece etkili ve verimli olabilmektedir.
• Kuvvetli bir dağıtım örgütüne sahip olan bir işletme, aynı dağıtım örgütü ile yeni ürünlerin dağıtımını hiçbir ek gider yapmadan gerçekleştirebilir.
• Pazar gücü elde etmek: Bazen işletmenin pazardaki gücünü artırabilmesi bazen sadece mevcut ürünlerle mümkün olamamaktadır. Bu durumda ilişkili çeşitlendirmelerle yeni ürünlere girilmekte, daha farklı ve geniş pazarlara ürün sunularak pazar gücünün bu yolla arttırılması hedeflenmektedir.
• Varlık ve temel yeteneklerin yeni ürün ve işlerde kullanılarak ek gelir ve yararlar sağlamak: İşletmenin sahip olduğu ve toplum tarafından kabul gören bazı varlık ve yeteneklerinin ilişki çeşitlendirme stratejisi ile benzer iş ve ürünlerde kullanılarak ek gelir ve yararlar sağlaması mümkün olabilmektedir. Sahip olunan güçlü bir marka, bu strateji ile yeni bir benzer ürün veya işte kullanılabilmektedir.
• Maliyet tasarrufu sağlamak ve yüksek getiri elde etmek: Bu strateji ile işletmenin deneyiminin bulunduğu iş alanlarında yapılan ek işlerle kimi maliyetlerde tasarruf sağlanabilmekte ve getiriler artırılabilmektedir.
• Teşviklerden yararlanmak: Vergi yasaları ve yöresel yatırım teşviklerinin yarattığı fırsatları kullanma arzusu ile işletmeler ilişkili çeşitlendirme stratejisi uygulamaktadırlar.
• Riskleri azaltmak veya dağıtmak: Tek bir iş alanında yatırım yaparak faaliyette bulunmak riskli bir iş olup yumurtaları aynı sepette taşımak gibidir. Riskleri ek ürünlerle azaltmak veya çeşitli iş birimleri arasında dağıtmanın en etkili yollarından birisi, bu stratejiyi uygulamaktır.
• Yöneticilere ek gelir yaratmak ve/veya işsiz kalma risklerini azaltmak: Genellikle profesyonel yöneticilerin iş başında olduğu ve sermaye sahipliğinin sermaye piyasasında son derece dağılmış olduğu işletmelerde, üst yöneticiler, kendi gelirlerini arttırabilmek amacı ile bu stratejiyi uygulama arzusu taşırlar.