İletişim Araştırmaları Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kitle iletişim araçları nedir?

Kitle iletişim araçları şiddeti körükleyen, toplumu
şiddete iten ve cinselliği ön plana çıkaran yayınlar yapan
iletişim organları olarak tanınmaktadır.

İletişim araştırmalarında en çok kullanılan yöntem
hangisidir?

İçerik analizi iletişim araştırmalarında en çok
kullanılan yöntemlerden biridir.

İlk içerik analizi çalışmaları hangi tarihlerde
başlamıştır?

İçerik analizi ilk olarak batılı kaynaklarda 1700’lü
yılların son çeyreğinde, diğer bir deyişle Amerika’nın
Koloni (sömürge) olduğu yıllarda yönetim karşıtı
makalelerin analizlerinde kullanılmıştır.

İçerik analizi iletişim araştırması yöntemi olarak ne
zaman kullanılmaya başlanmıştır?

İçerik analizinin bir iletişim araştırması yöntemi
olarak kullanılması İkinci Dünya Savaşı ile birlikte başlar.

Berelson’a göre içerik analizinin tanımında hangi
ögeler bulunur?

Berelson’a göre içerik analizi iletişimin
içerdiklerini nesnel, sistematik ve nitel (sayısal olmayan)
bir biçimde açıkça ortaya koyabilmek ve detaylı bir
biçimde açıklayabilmek için kullanılan bir araştırma
yöntemidir. Yani nesnel, sistematik ve nitel ögeleri
barındırır.

İçerik analizinin veya araştırma yönteminin nesnelliği
neyi ifade eder?

Nesnel terimi bir araştırmada, farklı yöntemler
kullanıldığında bile aynı sonuca ulaşılması gerektiği
anlamına gelir.

Sistematik terimi Berelson’a göre hangi anlamdadır?

Berelson sistematik teriminin iki anlamı olduğunu
belirtmiştir. Birinci anlamı, ilgili içeriği parça parça analiz
etmek yerine tümünü çözümlemektir. İkinci anlamı ise
araştırma için bilgi toplama ve bu bilgilerle problem
durumu oluşturma biçiminin diğer yöntemlerle aynı olması
gerektiğidir. Diğer bir deyişle bilimsel araştırmada
kullanılan yöntemlerle paralellik göstermesi gerekliliğidir.

İçerik analizi yöntemi nerelerde kullanılır?

İletişimin içeriğini açıklamak, mesajları
hipotezlerle test etmek ya da sınamak, dünyada neler
olduğunu anlamak için iletişimin içeriğini karşılaştırmak,
toplum içerisindeki belirli grupları medyanın nasıl
açıkladığını incelemek ve iletişimin insan davranışı
üzerindeki etkilerini araştırmak için içerik analizi yöntemi
kullanılmaktadır.

Weber’e göre içerik analizi nedir?

Weber’e göre içerik analizi, metinden geçerli bir
sonuç çıkarmak için sistematik olarak gerçekleştirilen bir
araştırma yöntemidir.

İçerik analizi yöntemi son dönemde nerelerde
kullanılmaktadır?

Son dönemde internet ve sosyal medya araçlarında
(facebook, twitter vb.) taşıdıkları mesajlar açısından içerik
analizi yöntemi kullanılır.

İçerik analizinde yapılan temel işlem nedir?

İçerik analizinde temel olarak yapılan işlem,
verileri belirli kavram ve temalar çerçevesinde bir araya
getirerek daha sonra bunları anlaşılır bir biçimde organize
ederek yorum yapmaktır.

İçerik analizinde kaç aşama vardır?

çerik analizi dört aşamadan oluşmaktadır.

İçerik analizinim aşamaları nelerdir?

- Verilerin kodlanması
- Temaların bulunması
- Kodların ve temaların organize edilmesi
- Bulguların yorumlanması

İçerik analizinde ilk aşama olan verilerin kodlanması
neyi ifade eder?

Kodlama süreci bir anlamda verilerin anlamlı
bölümlere ayrılması olarak tanımlanabilir. Anlamlı
bölümler de kelime, cümle, paragraf ya da daha uzun bir
metin olabilir. Bu bölümlerin yani bir kelimenin, cümlenin
ya da paragrafın kendi içinde anlamlı olması
gerekmektedir. Kendi içinde anlam taşıyan bu bölümler
araştırmacı tarafından isimlendirilir, diğer bir deyişle
kodlanır. Kodlama bazen bir kelime ile bazen de bir
deyimle yapılabilir. Burada önemli olan nokta kendi içinde
araştırmacı tarafından ayrılan bölümlere tanımlayıcı ve
ayırt edici kodlar bulmaktır.

Araştırmalarda kaç çeşit kodlama biçimi
bulunmaktadır?

Üç tür kodlama biçimi bulunmaktadır.

Kodlama biçimleri hangileridir?

- Önceden belirlenmiş kavramlara göre kodlama
- Verilerden çıkarılan kavramlara göre kodlama
- Genel bir çerçeve içinde yapılan kodlama

Önceden belirlenmiş kavramlara göre kodlamada
araştırmacının ne yapması gerekir?

Araştırmanın temeli kuram ya da kavramsal bir
çerçeve ile belirlenmişse yani araştırmada ne ya da nelerin
sorgulanacağı önceden kararlaştırılmışsa araştırmacı veri
toplamadan önce bir kod listesi çıkarılabilir.

Bilimsel araştırmada tümevarımcı yaklaşım adı verilen
ve araştırmacının verileri topladıktan sonra kodlama işlemi
yapması durumunda hangi kodlama biçiminden
yararlanılır?

Verilerden çıkarılan kavramlara göre kodlama
biçiminde veriler toplandıktan sonra kodlama işlemi
yapılmaktadır.

Genel bir çerçeve içinde yapılan kodlamada hangi
işlemler yer alır?

Genel bir çerçeve içinde yapılan kodlama önceden
belirlenmiş kavramlara göre kodlama ve verilerden
çıkarılan kavramlara göre kodlamanın bir araya getirilmesi
ile işlem yapılır. Yani araştırmacı önceden belirlenmiş
kavramlara ve kuramlara göre bir kodlama geliştirir ancak
veriler toplandıktan sonra, tümevarımcı bir yöntemle, ikinci
tür kodlamada olduğu gibi verilerden çıkan yeni kavramlara
göre de ekleme ve çıkarmalar yapabilir.

Araştırmalarda analiz sürecinde birden fazla
araştırmacı ya da uzman çalıştığı durumlarda yapılması
gereken nedir?

Kodlama sürecinde kodlamanın güvenirliğine
ilişkin çalışma yapmak gerekmektedir çünkü farklı bireyler
aynı konuyu değişik biçimlerde yorumlayabilir ve değişik
kodlar kullanabilirler. Bu durumda değişik araştırmacıların
ortaya çıkardığı kodlar sayısal olarak karşılaştırılır ve en az
% 70 düzeyinde benzer kodlama yüzdesine ulaşmaları
gerekir.

Bilimsel açıdan sorunlu araştırma sınıfına giren
araştırmalar hangileridir?

Araştırmada birden fazla araştırmacı ya da uzman
çalıştığı durumlarda kodlamanın güvenirliğine ilişkin
çalışma yapmak gerekir. Aynı konuyu farklı bireyler
değişik biçimde yorumlayabilir ve değişik kodlar
oluşturabilir. Bu durumda değişik araştırmacıların ortaya
çıkardığı kodlar sayısal olarak karşılaştırılır ve en az % 70
düzeyinde benzer kodlama yüzdesine ulaşmaları gerekir.
Kodlamada % 70 düzeyinden daha az güvenirlik yüzdesi
bulunan araştırmalar bilimsel açıdan sorunlu araştırma
sınıfına alınırlar.

‘Kodlama işleminin doğru yapılması ve kodların çeşitli
sınıflara ayrılması içerik analizi için yeterli değildir.’
Kodlama işleminden sonra neler yapılması gerekmektedir?

Kodlama işleminden sonra belirlenen verileri
birbirlerine benzer ve araştırmanın amaçlarına uygun bir
biçimde daha üst düzeyde temaların altına yerleştirmek
gerekir.

Tematik kodlama nedir?

Kodlama işlemi yapıldıktan sonra belirlenen
verileri birbirlerine benzer ve araştırmanın amaçlarına
uygun bir biçimde daha üst düzeyde temaların altına
yerleştirmeye tematik kodlama denir.

Tematik kodlama yapılırken hangi ilkeleri dikkate
almak gerekmektedir?

Tematik kodlama yapılırken iç tutarlılık ve dış
tutarlılık kavramları dikkate alınmalıdır.

İç tutarlılık nedir?

İç tutarlılık, belirlenen temanın altında gruplanan
verilerin anlamlı bir bütün oluşturması durumudur.

Dış tutarlılık ne demektir?

Dış tutarlılık araştırmada kullanılan temaların bir
bütün olarak araştırmada elde edilen verileri bilimsel ve
anlamlı bir biçimde açıklayabilmesidir. Diğer bir deyişle,
temaların birbirlerinden faklı olsalar bile anlamlı bir bütün
oluşturmalarıdır.

Temalar bir araya getirildiğinde bazı veriler bunların
dışında kalıyorsa ne tavsiye edilir?

Araştırmacılara bu konuda kendilerinden daha
deneyimli araştırmacılardan yardım almaları tavsiye edilir.

Kodların ve temaların organize edilmesinde dikkat
edilmesi gerekenler nelerdir?

- Araştırmacı tematik bir biçimde kodlanan verileri
düzenlemeli ve sıraya dizmelidir.
- Veriler okuyucuların anlayacağı sade bir dille ve
bir sıra ile sunulmalıdır.
- Araştırmacı kendi yorumunu ve görüşünü verilere
katmamalıdır.

Araştırmacının bulguların yorumlanması sürecinde
rolü nedir?

Araştırmacı, araştırmanın bu son ve en can alıcı
aşamasında topladığı verilere anlam kazandırmak, bulgular
arasındaki ilişkileri açıklamak, neden-sonuç ilişkileri
kurmak ve elde edilen sonuçların önemine ilişkin bilimsel
açıklamalar yapmakla yükümlüdür.

Nitel araştırmalarda verilerin sayısallaştırılmasının
nedenleri nelerdir?

İçerik analizi gibi nitel araştırmalarda veriler
sayısallaştırılarak ilk olarak araştırmanın güvenirliği
artırılır. İçerik analizinde nitel verileri sayısallaştırmanın
ikinci nedeni yanlılığı azaltmaktır. Sayısallaştırılan verileri
kullanmadaki amaç yorumların daha adil yapılmasıdır.
Nitel verileri sayısallaştırmanın üçüncü nedeni ise
sayısallaştırılan verilerle tema ve kategoriler arasında
karşılaştırma yapılması olanağının ortaya çıkmasıdır. Nitel
verileri sayısallaştırmanın dördüncü ve son amacı ise
yapılan küçük ölçekli bir içerik analizinin ya da nitel
çalışma sonuçlarının ileride daha büyük ve geniş bir
örnekleme ulaşılarak yeniden sınanmasına olanak
sağlamaktır.

Weber’e göre üç tür güvenirlik vardır. Bunlar nelerdir?

- Değişmezlik
- Tekrarlanabilirlik
- İsabet.

Güvenirlik türlerinden değişmezlik ne demektir?

Bir araştırmada elde edilen veri setinin aynı
araştırmacı tarafından bir kez daha analizi yapılması
halinde aynı sonuçlara ulaşılıp ulaşılamayacağı
değişmezliği ifade eder. Aynı veri seti aynı araştırmacı
tarafından tekrar tekrar analiz edilip aynı sonuçlara
ulaşılıyorsa araştırmada değişmezlik ilkesi de çalışıyor
demektir.

Güvenirlik türlerinden tekrarlanabilirlik nasıl
açıklanır?

Aynı verilerin analizinde farklı farklı
araştırmacıların uyum ve tutarlılık içinde çalışmaları
gerekir. Tekrarlanabilirlik ilkesine araştırmacılar arasında
uyum ve tutarlılık denilebilir.

Güvenirlik türlerinden isabet nedir?

İsabet içerik analizinde kullanılan veri setininin
analizinde temel olan tema ve kategorilerin belirli bir
standart ve norma göre yapılıp yapılmadığıdır.

İçerik analizinde kullanılacak nitel veriler kaç farklı
biçimde sayısallaştırılabilir?

İçerik analizinde kullanılacak nitel veriler iki
biçimde sayısallaştırılabilir.

İçerik analizinde verileri sayısallaştırma biçimleri
nelerdir?

Basit yüzde hesapları ve kelime sıklık
hesaplarıdır.

Nitel içerikli araştırmaların yüzdelik değerlerle ifade
edilmesinde bazı aşamalar vardır. Bu aşamalar nelerdir?

Nitel içerikli araştırmaların yüzdelik değerlerle
ifade edilmesindeki aşamalar:
- Analiz biriminin saptanması
- Tema ve kategorilerin tanımlanması
- Kodlamanın örnek bir veri seti üzerinde
denenmesi
- Kodlama sonuçlarının tekrar gözden geçirilmesi
- Gözden geçirilmiş tema ve kategorilerle başka bir
örnek veri setinin kodlanması
- Verinin tümünün kodlanması ve yüzdelerin
hesaplanması.

Nitel bir çalışmada kaç tür analiz birimi
bulunmaktadır?

Nitel bir çalışmada veri setinde iki tür analiz
biriminden söz edilir.

Nitel araştırmalarda veri setinde bulunan analiz
birimleri nelerdir?

Kelimeler ve cümlelerdir.

Kısa ve uzun metin analizleri nasıl yapılır?

Kısa olan yazılı metinlerde kelimelere dayalı
analizler elle yapılabilir ancak daha uzun metinlerde analiz
için bilgisayar programları tercih edilir.

Tema ve kategoriler iki türlü tanımlanabilir. Bunlar
nelerdir?

İlk olarak tema ve kategoriler araştırma yapılan
konularda literatür taraması yöntemi ile oluşturulur. İkinci
olarak ise literatürü çok zengin olmayan konularda,
araştırmacı araştırma problemini belirli kuramlardan
kendisi oluşturmayı tercih edebilir.

Araştırmacının araştırma problemini belirli
kuramlardan kendisi oluşturmayı tercih ettiği durumlarda
nelere dikkat etmesi gerekir?

Araştırmacının burada dikkat edeceği husus tema
ve kategorilerin birbirine karışmamasıdır. Bu gibi aksi
durumlarla karşılaşmamak için araştırmacı, araştırmasının
alt problemlerinden tema ve kategorilerin oluşmasında
yardım alabilir. Analizin ilerleyen aşamalarında
araştırmacı, elde ettiği verilere göre, tema ve kategorilerini
güncelleyebilir.

Kodlama sonuçlarının tekrar gözden geçirilmesi niçin
önemlidir?

Kodlama sonuçlarının gözden geçirilmesi
araştırmanın güvenirliğini artırarak araştırmayı daha
değerli kılar.

Verinin tümünün kodlanması ve yüzdelerin
hesaplanması aşamasında neler yapılır?

Bu durumda yapılacak işlem araştırmaya dahil
olanlardan toplanan belirli görüş ya da analiz birimlerinin
(cümleler) her tema ya da kategori altında hangi sıklıkla
tekrar ettiğinin hesaplanmasıdır.

İçerik analizinde kullanılabilecek bilgisayar yazılımları
basit düzeyde analiz yapmaya olanak sağlayan kelime
işlemci programlarından, daha karmaşık seviyede analize
yardımcı olan ve kuram oluşturmaya olanak veren
yazılımlara kadar pek çok düzeyde olanları günümüzde
mevcuttur. Bu yazılımlar nelerdir?

İçerik analizinde kullanılan bilgisayar yazılımları
genel olarak, üç farklı biçimdedir. Bunlar:
- Kelime işlemciler
- Kodlama yazılımları
- Kodlama ve kuram geliştirme yazılımları.

Kelime işlemcilerin işlevleri nelerdir?

Kelime işlemciler verilerin metinler halinde
yazılması ve saklanmasında, yine verilerin organize
edilmesinde ve kodlama işlemi için hazırlanmasında
araştırmacının önemli yardımcılarından biridir.
Yazılımdaki makrolar ve çeşitli bağlantılar yardımıyla
verilerin kodlanmasında ve birbiriyle ilişkilendirilmesinde
araştırmacılar tarafından kullanılır.

Kelime işlemciye hangi yazılımlar örnek olarak
verilebilir?

Microsoft Word

Kodlama yazılımları içerik analizinde ne işe yarar?

Kodlama yazılımları verileri birkaç farklı düzeyde
kodlayabilir, kelime, cümle ve paragrafları bir veri tabanı
mantığıyla sıralayabilir. Bu programlar içerik analizinde
araştırmacıya büyük kolaylıklar sunmaktadır.

Kodlama yazılım örnekleri nelerdir?

Etnograph ve HyperQual gibi yazılımlar kodlama
yazılımlarına örnek olarak verilebilir.

Kodlama ve kuram geliştirme yazılımlarının
araştırmacıya sağladığı olanaklar nelerdir?

Kodlama ve kuram geliştirme yazılımları
araştırmacıya, kodlar arasında ilişki kurmada ve görsel
ögeler geliştirmede de yardımcı olmaktadırlar.

Kodlama ve kuram geliştirme yazılımlarına örnek verir
misiniz?

Örnek olarak Nudist ve Atlas isimli yazılımlar
verilebilir.

Küçük ve orta boy işletmeler genellikle kendileriyle
ilgili haberlerde kimi veya kimleri kullanırlar?

Küçük ve orta boy işletmeler de pratikte, genel
olarak, kendileriyle ilgili haberleri izlemede bireyleri
kullanmaktalar.

Kitle iletişim araçlarını içerik analizinde çok önemli
kılan iki neden vardır. Bunlar nelerdir?

- Kitle iletişim araçlarının dünyanın en güçlü
iletişim kanalları olması
- Kitle iletişim araçlarının dünyanın en büyük
veritabanı olması.

Literatürde editörlü medya olarak da adlandırılan kitle
iletişim araçları nelerdir?

Radyo, televizyon, gazete, dergi, sosyal ve
elektronik medya araçları literatürde editörlü medya olarak
da adlandırılır.

Kitle iletişim araçları genellikle nasıl tanınmaktadır?

Kitle iletişim araçları (medya) genellikle şiddeti körükleyen, toplumu şiddete iten ve cinselliği ön plana çıkaran yayınlar yapan iletişim organları olarak tanınmaktadır.

İçerik analizinin tam bir iletişim araştırması yöntemi olarak kullanılması hangi dönem rastlamaktadır?

İçerik analizinin tam bir iletişim araştırması yöntemi olarak kullanılması, İkinci Dünya Savaşı ile birlikte başlar.

“İçerik analizi iletişimin içerdiklerini nesnel, sistematik ve nitel (sayısal olmayan) bir biçimde açıkça
ortaya koyabilmek ve detaylı bir biçimde açıklayabilmek için kullanılan bir araştırma yöntemidir.” tanımlaması kim yapmıştır?

Bernard Berelson.

İçerik analizinde birinci aşama nedir?

İçerik analizinde birinci aşama verilerin kodlanmasıdır.

Kodlama süreci, nasıl tanımlanmaktadır?

Kodlama süreci bir anlamda verilerin anlamlı bölümlere ayrılması olarak tanımlanabilir.

Kodlama sürecinde kodlamanın güvenirliğine ilişkin çalışma yapmak neden gerekmektedir?

Farklı bireyler aynı konuyu değişik biçimlerde yorumlayabilir ve değişik kodlar kullanabilir.

Bir çalışmada kodlayıcılar arasındaki uyum en yüzde kaç olmalıdır?

Yüzde 70.

Tekrarlanabilirlik ilkesi, ne zaman ortaya çıkar?

Tekrarlanabilirlik ilkesi bir veri setinin analizinde birden fazla araştırmacı çalıştığında ortaya çıkar.

İçerik analizide kullanılacak nitel veriler iki biçimde sayısallaştırılabilir. Bunlar nelerdir?

İçerik analizinde kullanılacak nitel veriler iki biçimde sayısallaştırılabilir. Bunlar basit yüzde hesapları ve kelime sıklık hesaplarıdır.

Genel olarak nitel bir çalışmada veri setinde iki tür analiz biriminden söz edilir. Bunlar nelerdir?

Genel olarak nitel bir çalışmada veri setinde iki tür analiz biriminden söz edilir. Bunlar, kelimeler ve cümlelerdir.

İçerik analizi veya nitel araştırmalarda araştırmanın temelini oluşturan etmen nedir?

İçerik analizi veya nitel araştırmalarda tema ve kategorilerin tanımlanması araştırmanın temelini oluşturmaktadır.

Tema ve kategoriler, kaç türlü tanımlanabilir?

Tema ve kategoriler iki türlü tanımlanabilir.

Literatürü çok zengin olmayan konularda, araştırmacı araştırma problemini nasıl belirleyebilir?

Literatürü çok zengin olmayan konularda, araştırmacı araştırma problemini belirli kuramlardan kendisi oluşturmayı tercih edebilir.

Bir önceki aşamanın devamı sayılabilecek bu uygulamada, araştırmacı, ikinci bir veri grubunu da rastgele
seçerek tema ve kategorilere uygular. Bunu yapmanın nedeni nedir?

Önceki aşamada denenen ve gözden geçirilen tema ya da kategorilerin verinin başka bir bölümünde denenmesi ve ne derece işlevsel olduğunun saptanması.

İçerik analizinde kullanılabilecek bilgisayar yazılımlarının kaç farklı biçimi vardır?

İçerik analizinde kullanılabilecek bilgisayar yazılımlarının üç farklı biçimi vardır.

İçerik analizinde kullanılabilecek bilgisayar yazılımları üç farklı biçimde olabilmektedir. Bunlar nelerdir?

Kelime işlemciler, kodlama yazılımları ve kodlama ve kuram geliştirme yazılımları.

Yazılımlar araştırmacıya, kodlar arasında ilişki kurmada ve görsel ögeler geliştirmede de yardımcı olmaktadırlar. Bu tür yazılımlara örnek neler verilebilir?

Nudist ve Atlas.

Kitle iletişim araçlarını içerik analizinde çok önemli kılan iki neden vardır. Bunlar nelerdir?

Kitle iletişim araçlarının dünyanın en güçlü iletişim kanalları olması ve kitle iletişim araçlarının dünyanın en büyük veritabanı olması

Kitle iletişimi ile ilgili çoğu araştırmada kitle iletişim araçlarının insanların hangi tercihlerini etkilediği ortaya konulmuştur?

Kitle iletişimi ile ilgili çoğu araştırmada kitle iletişim araçlarının insanların alışveriş ve oy verme tercihlerine, ve bu bağlamda, davranışlarının ve algılarının değişimine büyük etkileri olduğu belirtilmektedir.

Literatürde editörlü medya olarak da adlandırılan kitle iletişim araçları nelerdir?

Radyo, televizyon, gazete, dergi, sosyal ve elektronik medya araçları.