Uluslararası İletişim Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Küreselleşme Ve İletişim

1. Soru

Küreselleşme ve iletişim kavramlarının birçok farklı alanda birbiriyle ilişkili olmasının nedeni nedir?

Cevap

Küreselleşme denildiğinde, dünyadaki uzak coğrafyaların sadece iletişim alanında değil, ekonomi, siyaset, kültür gibi birçok alanda eskisine göre daha yakın olduğu anlatılmaya çalışılmaktadır. İnsan hayatına ait bütün bu alanlar iletişimle iç içe ve ondan ayrı düşünülemeyecek olgulardır. Bu yüzden küreselleşme ve iletişim, birçok farklı alanda birbiriyle ilişkilidir.


2. Soru

Baskın Oran’ın yaptığı küreselleşmeyi dönemleştirme çalışmalarının sonucuna göre, küreselleşme hangi dönemlere ayrılmaktadır?

Cevap

Birinci küreselleşme dönemi, ikinci küreselleşme dönemi ve üçüncü küreselleşme dönemi olmak üzere üç dönem bulunmaktadır.


3. Soru

Thomas Friedman’a göre; küreselleşme kaç döneme ayrılmaktadır ve bunlar nelerdir?

Cevap

Thomas Friedman, küreselleşmeyi üç döneme ayırmaktadır. Buna göre dünyadaki insanların küresel olarak birbirlerine yaklaşmaya başladıkları ilk dönem 15. yüzyıldan itibaren coğrafi keşiflerle birlikte başlar ve 19. yüzyıldaki sanayide yaşanan gelişmelere kadar sürer. İkinci dönem ise sanayi devrimi denen dönemle birlikte başlar ve bu dönemde küresel yakınlaşmalar artar. Son olarak Friedman 2000’li yıllara gelinirken özellikle iletişim alanında yaşanan gelişmelerle yeni bir küreselleşme çağına girildiğini söylemektedir.


4. Soru

Küreselleşmeyle ilgili yapılan çalışmaları gruplandırılmak gerekirse, küreselleşme ile ilgili çalışmaların bakış açısı kaç başlık altında toplanmaktadır?

Cevap

• Aşırı Küreselleşmeciler, • Şüpheciler, • Dönüşümcüler, • Bu sınıflandırmaya dördüncü bir madde olarak Küreselleşme Karşıtları diyebileceğimiz bir gruba da ekleyebiliriz.


5. Soru

Aşırı küreselleşmeciler küreselleşmeyi nasıl değerlendirmektedir?

Cevap

Aşırı Küreselleşmeciler, küreselleşmenin her alanda hissedilen, etkili bir durum olduğunu savunmaktadır. Bu grubun yaptığı çözümlemelere göre dünyadaki ticari ilişkilerin çoğalıp eskiye göre çok fazla yayılması, ülkeleri tek başlarına kendi ekonomilerini denetleyemez hale getirmiştir. Günümüzde mevcut piyasa mekanizması, yani sermaye sahipleri ve şirketlerin koyduğu kurallar, devletlerin uyguladığı politikaların yerini almaya başlamıştır. Bu görüşe göre ekonomik olarak küreselleşmede, dünya çapındaki ticaret ilişkilerinde artık devletler güç kaybetmektedir. Devletler yerine şirketler, yani sermayeleri, kaynak ve pazar sınırları küresel olarak genişleyen çok uluslu şirketler belirleyici hale gelmeye başlamıştır. Daha önce sermayesi tek bir ülkede toplanan ve ulusal sınırları sadece ham madde bulmak ve ürünlerini satmak için geçen ulusal şirketlerin aksine, bu dönemde gelişmeleri yönlendirenler sermayesi dünyanın farklı yerlerinde toplanan çok uluslu şirketlerdir. Aşırı Küreselleşmecilerin savunduğu ulus devlet artık önemini yitirmiştir düşüncesi bu gelişmelerden kaynaklanmaktadır. Ticaretin artık devletlerin sınırlarına ve koydukları kurallara göre şekillenmediğini anlatmaktadırlar.


6. Soru

İletişim süreçlerinden ortam ile kast edilen nedir?

Cevap

Ortam, kaynaktan gelen iletinin geçtiği yerdir. Bu sözlü iletişimde bildiğimiz hava gibi basit bir ortam olabilirken, daha karmaşık iletişim şekillerinde teknolojik olarak gelişmiş bir araç da olabilir.


7. Soru

Sayısallaşma kavramı ile birlikte karşımıza çıkan dijital ve analog kavramlarının farkları nelerdir?

Cevap

Sayısallaşma, bilginin saklanması, işlenmesi ve aktarılmasında yaşanan büyük bir değişimdir. Günlük hayatımızda karşımıza daha çok dijital ve analog kelimeleri ile çıkan bu ayrım, aslında verinin kaydedilme, saklanma ve aktarılmasındaki ayrımı işaret etmektedir. Analog kelimesi, sözlük anlamı olarak benzer, eş anlamına gelmektedir. Yani bir nesnenin analog olarak kopyalanması, onun bir benzerinin oluşturulmasıdır. Sayısal olarak aynı nesnenin kopyalanması ise, o nesnenin sayısal veri haline dönüştürülmesidir. Sayısallaşma, ...verilerin, yani ses, müzik, yazı, fotoğraf, görüntü biçiminde her tür enformasyonun, bitlere (0 ve 1’lere), yani bilgisayar diline, mikro işlemciler yardımı ile dönüştürülmesidir. Analog kayıt yönteminde her veri kendi özelliğine göre saklanır, fotoğraf kimyasal bir iz olarak, görüntü ve ses elektrik dalgalarına dönüşerek, yazı yine yazı olarak saklanır veya iletilir.


8. Soru

Geleneksel medya olarak adlandırılan medya araçları hangileridir?

Cevap

İletişim teknolojilerinde yaşanan değişimlerle medyanın özellikleri de değişmeye başlamıştır. Bu değişim, ilk ortaya çıkan medya ögeleri ile daha sonra değişen medyanın farklı adlandırılmasını sağlamıştır. Bu anlamda ilk ortaya çıkan medya, yani gazete, radyo, sinema ve televizyon gibi araçlar geleneksel medya olarak adlandırılmaktadır.


9. Soru

Yeni medyanın geleneksel medyadan ayrılmasını sağlayan temel farklar nelerdir?

Cevap

• Eşzamansızlık • Kitlesizleştirme • Sayısallık • İnternete bağlı olmak • Ulaşılabilirlik • Etkileşim


10. Soru

Kitlesizleştirme kavramı ile anlatılmak istenen nedir?

Cevap

Kitlesizleştirme, yeni medyanın bireye, yani kitlenin içindeki insanlara davranışlarının değiştiğini belirten bir kavramdır.


11. Soru

Küreselleşme kavramı nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Küreselleşme, en basit anlamı ile insana ait olan her şeyin, kültürel, ekonomik ilişkilerin, bütün iletişim şekillerinin, bütün olay ve olguların bölgesel ve yerel olmaktan çıkıp küresel, yani dünyasal olması ve dünya çapında düşünülmeye başlamasıdır. Küreselleşmek kelimesinin sözlükteki açıklaması Dünya milletlerini ekonomi, siyaset ve iletişim bakımlarından birbirine yaklaşmaya ve bir bütün olmaya götürmek (TDK,2012). tir. Bu tanımıyla küreselleşme, dünya üzerinde farklı ve uzak coğrafyalarda yaşayan insanların ekonomik, siyasi, kültürel bakımdan yakınlaşması, aralarındaki iletişimin, paylaşımın artmasıdır.


12. Soru

Hiper metin ya da üst metin de denen çoklu metin kavramı nasıl açıklanabilir?

Cevap

Hiper metin ya da üst metin de denen çoklu metin, medya ürünün sadece tek bir metin olmanın ötesine geçmesidir. Geleneksel medya ürünlerinde bir yazı sadece bir yazı, bir görüntü sadece bir görüntü iken, yeni medyada artık her medya sadece bir metinden fazlası olabilmektedir. Bunun için, içinde başka yazılara, fotoğraflara ya da görüntülere link, yani bağlantı taşıyan bir internet sayfası örnek verilebilir. Böylece o internet sayfasındaki metin okunurken aynı zamanda başka metinlere, fotoğraflara, görüntülere ya da başka kaynaklara ulaşılabilmektedir. Ya da görüntü yayınlayan bir sitedeki videoyu izlerken o video üzerine eklenen yazı ve bağlantılar da çoklu metin örneği olarak gösterilebilir. Video izlenirken o bağlantılar seçilerek konuyla ilgili başka video ya da sitelere geçmek mümkün olmaktadır.


13. Soru

İkinci küreselleşme döneminde yaşananlar nelerdir?

Cevap

1800’lü yıllarda sanayinin gelişmesiyle ve teknolojik imkânların artmasıyla, farklı coğrafyalarda yaşayan ülkeler arasındaki özellikle ekonomik ilişkiler eskisine göre daha yoğun yaşanmaya başlamıştır. Sanayinin gelişmesi ve üretimin artması, bazı ülkelerin sınırları dışına çıkarak ham madde ve ürettiği ürünleri satacak pazar arayışına neden olmuştur. Dengeli olmayan bu karşılıklı ilişkide sanayi olarak gelişmiş Avrupa ülkeleri, sanayi olarak gelişmemiş diğer ülkeleri ham madde kaynağı ve pazar olarak kullanmaya başladılar. Ekonomik ilişkilerin yoğunlaşması iletişimin ve kültürel paylaşımların artmasına yol açmıştır.


14. Soru

“İletişim ortamı, iletişim araçları” (TDK, 2012) anlamına gelen medya'nın işlevleri nasıl özetlenebilir?

Cevap

• Enformasyon sağlama: Bir toplumda ve dünyanın genelinde olan olaylar hakkında bilgi sağlamak.

• Karşılıklı bağ kurma: Verilen bilgilerin ve olayların anlamı hakkında açıklama ve yorum yapmak; toplumsal yapının kurulmasını ve güçlenmesini sağlamak; yerleşmiş kurallar ve egemenlik için destek sağlamak.

• Devamlılık sağlama: Kültürü ifade etmek, yeni ve alt kültürlerin gelişimini tanımak; toplumsal değerlerin ortaklaşmasını sağlamak.

• Eğlendirme: İyi ve hoş vakit geçirtmek, günlük sıkıntılardan uzaklaştırmak.

• Harekete geçirme (seferber etme): Siyaset, savaş, ekonomik kalkınma gibi amaçlar için kampanya yapmak.


15. Soru

Küreselleşmeye şüpheyle yaklaşan şüpheciler grubunun aşırı küreselleşmeciler grubundan farklı olarak savundukları görüşler nelerdir?

Cevap

Küreselleşme kavramına şüpheyle yaklaşan Şüpheciler grubu, Aşırı Küreselleşmecilerin karşısında durmaktadır. Yani onlara göre ticari ilişkiler daha önceki yüzyıllarda oluştuğu şekilde işlemektedir. Farklılaşan tek şey uluslararasındaki etkileşimin yoğunluğunun artmasıdır. Şüpheciler, Aşırı Küreselleşmecilerin geneli tarafından benimsenen küreselleşmenin ulus devletleri güçsüzleştirdiği düşüncesine karşı çıkmaktadırlar. Onlara göre, ulus devletler ve bu devletlerdeki ulusal hükümetler, yani yöneticiler küreselleşen ekonominin düzenlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu anlamda dünyada şekillenen yeni ekonomik ilişkilerde ulus devletler güçlerini korumaktadır.


16. Soru

Kapitalizm hangi dönemlerden itibaren yaşanmaya başlamıştır?

Cevap

Kapitalizm, Endüstri devrimi de denilen sanayi devrimi dönemi 18. ve 19. yüzyıllardan itibaren yaşanmaya başlamıştır. Bu dönemde keşfedilen ve kullanılmaya başlanan makinelerle birlikte, insanların mal üretimi daha önceki dönemlere göre oldukça artmıştır. Üretimin artması, satışı ve kazancı arttırmış, bu da sermayenin, yani paranın birikmesini sağlamıştır. Biriken parayı elinde tutan ve ona sahip olanlar ise, üretimin yapıldığı makinelerin sahipleri olmuştur. Kapitalizm, yani sermayeye dayalı üretim düzeni bu dönemden sonra yaşanmaya başlamıştır.


17. Soru

Yeni medyanın ortaya çıkmasını sağlayan temel ögeler nelerdir?

Cevap

• Uydu teknolojisi • Fiber optik ağlar • Bilgisayar • Sayısallaşma • İnternet


18. Soru

Emperyalizm nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Emperyalizm bir milletin ya da grubun, sömürü temeline dayanarak başka bir milleti ya da grubu siyasi ve ekonomik egemenliği altına alıp yayılması anlamına gelmektedir.


19. Soru

Baskın Oran’a göre, 1990’lardan sonra yaşanmaya başlanan küreselleşmenin nedenleri nelerdir?

Cevap

Oran’a göre 1990’lardan sonra yaşanmaya başlayan küreselleşmenin temelde üç nedeni vardır: • 70’lerden başlayarak, Çokuluslu şirketlerin dünya ekonomisine egemen olması. • 80’lerde Batı’nın optik kablo, haberleşme uyduları, bilgisayar, internet gibi teknolojik buluşları devreye sokarak yarattığı İletişim Devrimi. • 90’larda SSCB’nin dağılması sonucu güç dengesinin ortadan kalkması ve Batı’nın yeniden tek güç odağı konumuna gelmesi.


20. Soru

Gündem belirleme kuramına göre medyanın işlevi nedir?

Cevap

Gündem Belirleme kuramına göre, medya halka ne düşüneceğini söylemede her zaman başarılı olamasa da, ne hakkında düşüneceğini söylemede her zaman etkili olmaktadır. Yani medyada yer alan haberleri seçerek medya kuruluşları, insanların ne düşüneceğini belirleyemezler, ama ne hakkında düşüneceği üzerinde etkili olabilirler.


21. Soru

Etkileşim kavramının öne çıkan üç özelliği nelerdir?

Cevap

• Çoklu metin • Çoklu ortam • Çift yönlülük


22. Soru

Chomsky’e göre, medyadan kitleye, yani insanlara ulaşan haber ve bilgiler kaç süzgeçten geçmektedir ve bunlar nelerdir?

Cevap

Chomsky’e göre, medyadan kitleye, yani insanlara ulaşan haber ve bilgiler beş tane süzgeçten geçmektedir. Bunlar; • Medyanın sahiplerinin çıkarları • Medyanın gelirini sağlayan reklam verenlerin çıkarları • Medyaya haber kaynağı olan devlet ve şirketlerin çıkarları • Medyaya etki edebilecek güçlü grupların çıkarları • Kapitalizmin düşmanı olarak görülen komünizme karşı antikomünizm (komünizm karşıtlığı) propagandası


23. Soru

Tekel kavramı nedir?

Cevap

Tekel, sözlük anlamı ile bir malın yapımının yalnızca bir kuruluşun elinde bulunduğu durum, bir kişi veya kuruluşun herhangi bir alanda kazandığı büyük güç anlamına gelmektedir.


24. Soru

İletişim çağlarından baskı çağı hangi dönemi ifade etmektedir?

Cevap

İlk yazılı baskılar Çin’de görülse de baskı makinesi 1400’lerin sonunda yaygınlaşmıştır. Sanayi devrimi ile birlikte kitapların ve her türlü yazılı baskının yayılması artmıştır. Matbaa bu dönemin belirleyici teknolojisidir.


25. Soru

İnsanların değişen iletişim şekillerine göre iletişim çağları nasıl sınıflandırılmaktadır?

Cevap

• İşaretler Çağı • Konuşma Çağı • Yazı Çağı • Baskı Çağı • Elektronik Çağı • Enformasyon Çağı


26. Soru

Postmodern toplum kavramı ile anlatılmak istenen nedir?

Cevap

Modern sonrası dönem anlamına gelen postmodern kelimesi, insanlık tarihinin ilerlemeye dayandığı ve sürekli geliştiği düşüncesine karşı çıkan bir yaklaşımı anlatmak için kullanılmaktadır. Bu düşünce, beraber yaşayan ve beraber hareket eden insan toplulukları yerine tek başına olan ve dünyayı kendine göre anlayan insanlar haline geldiğimiz düşüncesine dayanmaktadır. İnsanların dünyayı kendilerine göre anlamaları sürecinde iletişim araçları önemli rol oynamaktadır.


27. Soru

Risk toplumu kavramının temel dayanağı nedir?

Cevap

Risk Toplumu yaklaşımı ile artık daha tehlikeli bir toplumda yaşadığımız düşüncesini savunmamaktadır. Bunun yerine insanların karşı karşıya geldiği tehlikelerin doğasının değiştiğini söylemektedir.


28. Soru

Manuel Castells’in ortaya attığı Ağ toplumu düşüncesi hangi temellere dayanmaktadır?

Cevap

Bilgi Toplumu düşüncesinden yola çıkan ağ toplumu düşüncesi, ağ ekonomisi düşüncesine dayanmaktadır ve bu da küresel iletişimin olanaklı kıldığı yeni bir ekonomidir. Buna göre ekonomi artık işçi sınıfına ve maddi eşyaların imalatına dayanmamaktadır. Bunun yerine telekomünikasyon ve bilgisayarlar üretimin temelidir.


29. Soru

Genel olarak internet bağlantısına sahip ve bilgisayar özelliği olan yeni medya ögeleri nelerdir?

Cevap

• İnternet ve bilgisayar • İnternete bağlı ve bilgisayar özelliği taşıyan cihazlar: akıllı cep telefonları, taşınabilir tablet ve bilgisayarlar, elektronik kitap okuyucular gibi araçlar • Var olan içerikler arasından izleyicinin istediğini seçmesini sağlayan etkileşimli televizyonlar • Sosyal medya • Bilgisayar oyunları.


30. Soru

Risk toplumu görüşünü savunan düşünürlere göre ulusötesi iş birlikleri kurmak neden önemlidir?

Cevap

Ulusötesi iş birlikleri kurmak önemlidir çünkü risk toplumu düşünürlerine göre ulus devletler artık küresel tehlikelerle başa çıkabilecek güçte değildir.


31. Soru

Günümüzde, dünyada yaşanan ekonomik ve teknolojik değişimlerle yeni bir toplum tipine doğru gidildiği iddiasının temelinde hangi düşünürün fikri bulunmaktadır?

Cevap

Dünyada yaşanan ekonomik ve teknolojik değişimlerle yeni bir toplum tipine doğru gidildiği iddiasının temelinde 1970’lerde Daniel Bell’in ortaya attığı Sanayi Sonrası Toplum fikri bulunmaktadır. Buna göre, tüketim maddelerini üreten fabrikalara ve makinelere dayanan Sanayi Toplumlarından; enformasyonu üreten, saklayan ve ileten bilgisayar ve diğer elektronik aletlere dayanan Sanayi Sonrası Topluma geçilmektedir. Sanayi toplumlarında bireyler makine kullanma becerilerini geliştirmek durumunda iken, enformasyona dayalı Sanayi Sonrası Toplumda bireyler, bilgisayar, uydu gibi enformasyona dayalı iletişim becerilerini geliştirmek durumunda kalmaktadırlar. Toplumun bu aşamasına Enformasyon Toplumu, Bilgi Toplumu gibi birçok değişik isim verilmektedir.


32. Soru

Medya ekonomisi ve sahipliğinin yoğunlaşma şekilleri nelerdir?

Cevap

Medya ekonomisi ve sahipliği üzerine çalışmalar yapan Gillian Doyle’a göre, medya sahipliği durağan değildir ve üç şekilde yoğunlaşabilmektedir. Bu yoğunlaşmalar da medya şirketlerinin etki alanlarını ve güçlerini arttırmaktadır. Yoğunlaşma şekilleri “yatay büyüme”, “dikey birleşme” ve “çapraz genişleme”dir (2002: 66-81)


33. Soru

TDK'ya göre küreselleşmenin en basit haliyle tanımı nedir?

Cevap

Küreselleşme, en basit anlamı ile insana ait olan herşeyin, kültürel, ekonomik ilişkilerin, bütün iletişim şekillerinin, bütün olay ve olguların bölgesel ve yerel olmaktan çıkıp küresel, yani dünyasal olması ve dünya çapında düşünülmeye başlamasıdır. Küreselleşmek kelimesinin sözlükteki açıklaması “Dünya milletlerini ekonomi, siyaset ve iletişim bakımlarından birbirine yaklaşmaya ve bir bütün olmaya götürmek (TDK,2012).” tir. Bu tanımıyla küreselleşme, dünya üzerinde farklı ve uzak coğrafyalarda yaşayan insanların ekonomik, siyasi, kültürel bakımdan yakınlaşması, aralarındaki iletişimin, paylaşımın artmasıdır.


34. Soru

Kapitalizm nedir?

Cevap

Kapitalizm, sözlük anlamıyla sermayeye dayanan ve kâr amacı ile hareket eden üretim düzeni demektir.


35. Soru

Fiber optik kabloların çalışma sistemi, nasıldır?

Cevap

Fiber optik kablolar, iletişimi elektrik akımı olarak değil, ışık parçacıkları olarak taşırlar. Ancak, bunlar gözle görünmeyen kızılötesi ışınlardır. Bu ışınlar bir saçtan daha ince olan fiber lifleri üzerinden gönderilirler. Elektrik akımı yerine ışık parçacıklarının kullanılmasının nedeni, ışık parçacıklarının elektrik akımına oranla daha fazla kapasiteye sahip olmasıdır (Geray,2003: 25). Yani fiber optik taşıma ile, bilgi ışıkla taşınmaya başlamıştır. Bu elektrik akımına göre çok daha hızlı bir taşıma yöntemidir. Ayrıca fiber optik kablolar elektromanyetik ortamlardan etkilenmedikleri için, bu tür taşımada kayıplar metal kablolara göre daha az olmaktadır.


36. Soru

Thomas Friedman'a göre küreselleşme kaç döneme ayrılır?

Cevap

Thomas Friedman, küreselleşmeyi üç döneme ayırmaktadır (2008: 19). Buna göre dünyadaki insanların küresel olarak birbirlerine yaklaşmaya başladıkları ilk dönem 15. yüzyıldan itibaren coğrafi keşiflerle birlikte başlar ve 19. yüzyıldaki sanayide yaşanan gelişmelere kadar sürer. İkinci dönem ise sanayi devrimi denen dönemle birlikte başlar ve bu dönemde küresel yakınlaşmalar artar. Son olarak Friedman 2000’li yıllara gelinirken özellikle iletişim alanında yaşanan gelişmelerle yeni bir küreselleşme çağına girildiğini söylemektedir.


37. Soru

Toplumla ilgili öne çıkan tartışmalar hangi başlıklar altında toplanabilir?

Cevap

• Ağ toplumu • Postmodern toplum • Risk toplumu


38. Soru

Küreselleşme Karşıtlarına göre Kapitalizmin Küreselleşme ile bağlantısı nedir?

Cevap

Küreselleşme karşıtlarının, kapitalizmin savaşsız mantığını küreselleşme olarak adlandırması, bu egemenlik mücadelelerinin günümüzde de devam ettiği ve artık savaşlarla değil ekonomik olarak yaşandığı anlamına gelmektedir. Yani artık savaşlar silahlarla ve cephede değil, üretim ve satış kanalları ile ticari piyasada yaşanmaktadır. Küreselleşmenin ikinci döneminde örnek verdiğimiz gibi, sanayi olarak gelişmiş ülkeler, başka ülkelerin kaynaklarını kullanıp, üretimi yine başka bir ülkede ucuza yaptırıp, ortaya çıkan ürünü yüksek fiyatlarla, kaynağını ve işgücünü kullandığı ülkelere satarak zenginleşmektedir. Fakirleşen kesim ise, kaynağını ve işgücünü ucuza verip, kendisine satılan pahalı ürünleri alan ve böylece fakirleşen ülkelerdir. Küreselleşme Karşıtları’na göre emperyalizmin sadece adı değişerek küreselleşme olmuştur ve ülkeler arasındaki bu haksız alışveriş aynı şekilde devam etmektedir.


39. Soru

Chomsky’e göre, medyadan kitleye, yani insanlara ulaşan haber ve bilgiler kaç süzgeçten geçmektedir ve bunlar nelerdir?

Cevap

Chomsky’e göre, medyadan kitleye, yani insanlara ulaşan haber ve bilgiler beş tane süzgeçten geçmektedir:

• Medyanın sahiplerinin çıkarları

• Medyanın gelirini sağlayan reklam verenlerin çıkarları

• Medyaya haber kaynağı olan devlet ve şirketlerin çıkarları

• Medyaya etki edebilecek güçlü grupların çıkarları

• Kapitalizmin düşmanı olarak görülen komünizme karşı antikomünizm (komünizm karşıtlığı) propagandası


40. Soru

Yeni medyanın da ortaya çıkmasını sağlayan teknolojik değişim ve yenilikler nelerdir?

Cevap

• Uydu teknolojisi

• Fiber optik ağlar

• Bilgisayar

• Sayısallaşma

• İnternet


41. Soru

Postmodern toplum kavramı nasıl açıklanabilir?

Cevap

Postmodern Toplum: Modern sonrası dönem anlamına gelen postmodern kelimesi, insanlık tarihinin ilerlemeye dayandığı ve sürekli geliştiği düşüncesine karşı çıkan bir yaklaşımı anlatmak için kullanılmaktadır. Bu düşünce, beraber yaşayan ve beraber hareket eden insan toplulukları yerine tek başına olan ve dünyayı kendine göre anlayan insanlar haline geldiğimiz düşüncesine dayanmaktadır. İnsanların dünyayı kendilerine göre anlamaları sürecinde iletişim araçları önemli rol oynamaktadır. Önde gelen postmodernist düşünürlerden Jean Baudrillard’a göre, medya egemenliğindeki bu çağda, anlam ve gerçeklik, televizyon programlarında olduğu gibi imajların akışıyla yaratılmaktadır (Giddens,2008: 153). Yani iletişim alanında yaşanan gelişmeler ve çevremizi saran küresel medya sadece haber almamızı değil, bize sağladığı görsel işitsel evrenle dünyayı ve gerçekliği algılamamızı da etkilemektedir.


42. Soru

Postmodernist düşünürlerden Jean Baudrillard’a göre iletişim alanında yaşanan gelişmeler ve çevremizi saran küresel medya algılarımızı nasıl etkilemektedir?

Cevap

Jean Baudrillard’a göre, medya egemenliğindeki bu çağda, anlam ve gerçeklik, televizyon programlarında olduğu gibi imajların akışıyla yaratılmaktadır. Yani iletişim alanında yaşanan gelişmeler ve çevremizi saran küresel medya sadece haber almamızı değil, bize sağladığı görsel işitsel evrenle dünyayı ve gerçekliği algılamamızı da etkilemektedir.


43. Soru

Yeni medyanın içerisinde yer alan kitlesizleştirme kavramı nedir?

Cevap

Kitlesizleştirme, yeni medyanın bireye, yani kitlenin içindeki insanlara davranışlarının değiştiğini belirten bir kavramdır. Geleneksel medya, karşısındaki kitleye ve o kitle içindeki bireylere aynı şekilde davranmakta, aralarında ayrım yapmamaktadır.Yeni medya ile kurulan ilişkide ise, bireye kitleden ayrı olarak da iletiler sunulabilmektedir. Bireyin medyayı kullanma alışkanlıkları kayıt altına alınarak ona özel içerikler hazırlanabilmektedir


44. Soru

Küreselleşme Karşıtlarının temelinde yatan anlayış nasıl açıklanabilir?

Cevap

Aşırı Küreselleşmeciler ve Şüpheciler içinde de var olan bu yaklaşıma göre küreselleşen şey insanlar arasındaki eşitsizliktir. Held ve McGrew’e göre “Çağdaş ekonomik uluslararasılaşmanın Batı Emperyalizminin yeni bir biçimi olarak görülmesi, bu görüşün temelinde yatan anlayıştır (2008: 43)”. Bu gruba biz “Küreselleşme Karşıtları” diyebiliriz


45. Soru

Risk toplumu kavramı nasıl açıklanabilir?

Cevap

Risk Toplumu: Postmodernizm düşüncesine karşı çıkan Ulrich Beck’e göre eski sanayi toplumu ortadan kalkmakta ve yerini “Risk Toplumu” almaktadır. Beck, Risk Toplumu yaklaşımı ile artık daha tehlikeli bir toplumda yaşadığımız düşüncesini savunmamaktadır. Bunun yerine insanların karşı karşıya geldiği tehlikelerin doğasının değiştiğini söylemektedir. Bilim ve teknolojinin ilerlemesi önceki çağlarda yaşananlardan daha farklı tehlike durumlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır (Giddens,2008: 157). Örneğin yediğimiz gıdalara eklenen maddelerin ya da genetiği değiştirilmiş gıdaların uzun vadede nasıl sonuçlara yol açacağı şu an bizim için belirsiz bir durumdur. Bir gün faydalı olduğu söylenen bir şey yarın zararlı ve tehlikeli ilan edilebilmektedir. Beck’e göre bugünün tehlikelerinin sadece kişisel değil, küresel sonuçları vardır.


46. Soru

İletişim en basit haliyle dört temel ögesi nedir?

Cevap

Kaynak, iletişim sürecenin başlangıcıdır. Kaynak, bir duyguyu, düşünceyi başka bir insana ya da insanlara aktarmak, iletmek için harekete geçen taraftır. Bir kişi, grup ya da kuruluş olabilir.

İleti, kaynağın aktarmak istediği duygu ve düşüncedir ve bir ortam aracılığıyla hedefe ulaşır.

Ortam, kaynaktan gelen iletinin geçtiği yerdir. Bu sözlü iletişimde bildiğimiz hava gibi basit bir ortam olabilirken, daha karmaşık iletişim şekillerinde teknolojik olarak gelişmiş bir araç da olabilir.

Hedef, kaynağın iletiyi ulaştırmayı amaçladığı ve gelen iletiye belirli bir tepki veren kişi ya da gruptur


47. Soru

Küreselleşme gibi geniş kapsamlı kavramları daha iyi anlayabilmek için, o kavram hakkında yapılan tartışmaları incelendiğinde hangi gruplar ortaya çıkmaktadır?

Cevap

• Aşırı Küreselleşmeciler,

• Şüpheciler,

• Dönüşümcüler, (Held vd,2009: 141).

•Bu sınıflandırmaya dördüncü bir madde olarak “Küreselleşme Karşıtları” diyebileceğimiz bir gruba da ekleyebiliriz.


48. Soru

Yeni medyanın kullanıcılarına sağladığı olanaklardan biri olan etkileşim nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Etkileşim, yeni medya ürünlerinin kullanıcıya sağladığı önemli olanaklardan biridir. Geleneksel medya ile kurduğu ilişkide alıcının tercih hakkı sadece gönderilen iletiyi alıp almamak ile sınırlıdır. Ama yeni medyanın etkileşim özelliği ile alıcının mesaj üzerinde, yani kendisine sunulan film, haber, program benzeri içerikler üzerinde kontrolü artmıştır.Öncelikle artık alıcının istediği filmi, müziği, haberi internet üzerinden arayıp bulma imkanı vardır.Etkileşimin diğer bir boyutu hikâye anlatımındaki değişimlerdir. Gelişmekte olan bazı yeni program formatlarında, hikâyenin gelişimindeki bazı bölümler seyircinin tercihine bırakılmaktadır. Yani hikayenin belli bir yerinden sonra nasıl gelişeceğine seyirci karar vermektedir. Bunu yaparken tabi var olan seçenekler arasından bir tercih yapmaktadır. Yine de bu gelişmeler alıcının kendisine iletilen içerik üzerinde kontrolünü arttırmaktadır


49. Soru

Uydu teknolojisi nedir?

Cevap

Uydu teknolojisi dünyanın her yerinden yapılan telefon konuşmaları, internet bağlantıları, bilgi alışverişi gibi uygulamaları olanaklı kılan, bir bakıma uzayı veri ve kitle iletişimi amacıyla kullanılabilecek bir araç-ortam haline getiren sistemlerdir (Törenli,2005: 105). Uydu teknolojisinin gelişmesiyle birlikte kıtalar arası iletişim kolaylaşmış, karasal iletişim araçlarının ulaşamadığı ve yaygın olmadığı uzak bölgelerle bile iletişim mümkün hale gelmiştir.


50. Soru

Medya'da gündem belirleme nedir?

Cevap

İletişimin etkileri üzerine yapılan diğer araştımalarla şekillenen ve Maxwell McCombs ve Donald L. Shaw’ın son şeklini verdiği Gündem Belirleme kuramına göre, medya halka “ne düşüneceğini” söylemede her zaman başarılı olamasa da, “ne hakkında düşüneceğini” söylemede her zaman etkili olmaktadır (Tekinalp ve Uzun,2009: 125). Yani medyada yer alan haberleri seçerek medya kuruluşları, insanların ne düşüneceğini belirleyemezler, ama ne hakkında düşüneceği üzerinde etkili olabilirler.


51. Soru

Macionis ve Plummer insanların değişen iletişim şekillerine göre iletişim çağlarını nasıl sınıflandırmıştır?

Cevap

Macionis ve Plummer insanların değişen iletişim şekillerine göre iletişim çağlarını şu şekilde sınıflandırmışlardır (2008: 712):

• İşaretler Çağı: Konuşmanın ve yazmanın olmadığı, sadece seslerin ve vücut dilinin etkili olduğu dönem. Milyonlarca yıl öncesi.

• Konuşma Çağı: Konuşmanın ve karmaşık simgesel dillerin ortaya çıkmaya başladığı dönem. Yaklaşık yüz bin yıl öncesi. • Yazı Çağı: Yazının ortaya çıkmaya başladığı, yaklaşık beş bin yıl öncesi. Bu dönemde alfabe yavaşça imajların ve şarkıların yerini almıştır. Böylece doğrusal, rasyonel ve soyut düşünme gelişmeye başlamıştır. •

Baskı Çağı: İlk yazılı baskılar Çin’de görülse de baskı makinesi 1400’lerin sonunda yaygınlaşmıştır. Sanayi devrimi ile birlikte kitapların ve her türlü yazılı baskının yayılması artmıştır. Matbaa bu dönemin belirleyici teknolojisidir.

• Elektronik Çağı: 19. yüzyılın sonundan itibaren gelişen teknolojilerle fotoğraf, ses, sinema, televizyon ve diğer alanlarda yaşanan elektronik iletişim.

• Enformasyon Çağı: Dijital çağ, yüksek teknoloji, mobil yani taşınabilir cihazlar. Her yerde ve her zaman enformasyon.


52. Soru

İletişimin en basit anlamda kaç temel ögesi vardır ve bunlar nelerdir?

Cevap

İletişimin en basit anlamda 4 temel öğesi vardır. Bunlar; • Kaynak • İleti • Ortam • Hedef


53. Soru

İletişim sürecinin başlangıcı olarak da geçen iletişim ögesi hangisidir?

Cevap

Kaynak.


54. Soru

McQuail’e göre medyanın işlevleri nelerdir?

Cevap

McQuail’e göre medyanın işlevleri; • Enformasyon sağlama: Bir toplumda ve dünyanın genelinde olan olaylar hakkında bilgi sağlamak. • Karşılıklı bağ kurma: Verilen bilgilerin ve olayların anlamı hakkında açıklama ve yorum yapmak; toplumsal yapının kurulmasını ve güçlenmesini sağlamak; yerleşmiş kurallar ve egemenlik için destek sağlamak. • Devamlılık sağlama: Kültürü ifade etmek, yeni ve alt kültürlerin gelişimini tanımak; toplumsal değerlerin ortaklaşmasını sağlamak. • Eğlendirme: İyi ve hoş vakit geçirtmek, günlük sıkıntılardan uzaklaştırmak. • Harekete geçirme (seferber etme): Siyaset, savaş, ekonomik kalkınma gibi amaçlar için kampanya yapmak.


55. Soru

Sayısallaşmanın iletişimin kalitesinin ve hızının çok büyük oranda artmasının nedeni nasıl açıklanabilir?

Cevap

Sayısallaşma ile bütün bilgiler aynı biçime getirilerek, sayısal olarak saklanmaya başlamıştır. Analog yönteme göre daha az yer kaplayan, aktarımlar sırasında veri kaybı daha az olan sayısal teknolojinin kullanımı ile iletişimin kalitesi ve hızı çok büyük oranda artmıştır.


56. Soru

Küreselleşen ve ulusal devlet sınırlarından kurtulup dünyaya yayılan medya kuruluşlarının sahiplik yapısında görülen değişimlerin bir sonucu olan yoğunlaşma faaliyetlerinin kaç türü vardır?

Cevap

Yoğunlaşma faaliyetlerinin yatay büyüme, dikey birleşme ve çapraz genişleme olmak üzere üç türü bulunmaktadır.


57. Soru

Sözlük anlamıyla propoganda nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Propaganda, sözlük anlamıyla; bir öğreti, düşünce veya inancı başkalarına tanıtmak, benimsetmek ve yaymak amacıyla söz, yazı vb. yollarla gerçekleştirilen çalışma olarak tanımlanmaktadır.


58. Soru

Toplumların yaşadığı değişimlere göre sınıflandırılması hangi koşullara dayandırılmaktadır?

Cevap

Toplumların zaman içinde yaşadığı değişimlere göre sınıflandırılması genel olarak üretim şekillerinin ve kullandıkları aletlerin değişmesine dayandırılmaktadır.


59. Soru

Toplum çeşitleri nasıl sınıflandırılmaktadır?

Cevap

• Avcı toplayıcı toplumlar, • Tarım toplumları • Sanayi toplumları


60. Soru

İletişimde sayısallaşma kavramı nasıl açıklanabilir?

Cevap

Sayısallaşma, bilginin saklanması, işlenmesi ve aktarılmasında yaşanan büyük bir değişimdir. Günlük hayatımızda karşımıza daha çok “dijital” ve “analog” kelimeleri ile çıkan bu ayrım, aslında verinin kaydedilme, saklanma ve aktarılmasındaki ayrımı işaret etmektedir. Analaog kelimesi, sözlük anlamı olarak benzer, eş anlamına gelmektedir. Yani bir nesnenin analog olarak kopyalanması, onun bir benzerinin oluşturulmasıdır. Sayısal olarak aynı nesnenin kopyalanması ise, o nesnenin sayısal veri haline dönüştürülmesidir. Sayısallaşma, “...verilerin, yani ses, müzik, yazı, fotoğraf, görüntü biçiminde her tür enformasyonun, “bit”lere (0 ve 1’lere), yani bilgisayar diline, mikro işlemciler yardımı ilevdönüştürülmesidir (Törenli,2005: 98).


61. Soru

Yeni medyanın geleneksel medyadan ayrılmasını sağlayan temel farklar nelerdir?

Cevap

Yeni medyanın geleneksel medyadan ayrılmasını sağlayan temel farkları şu şekilde sıralayabiliriz (Lister vd,2003: 14-35, Rogers’tan aktaran Geray,2003: 18’dan uyarlanmıştır):

• Eşzamansızlık

• Kitlesizleştirme

• Sayısallık

• İnternete bağlı olmak

• Ulaşılabilirlik

• Etkileşim


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v