Yaşayan Dünya Dinleri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Mecüsilik Ve Sabiilik

1. Soru

Mecusilik neden ateşperestlik olarak adlandırılmaktadır?

Cevap

Mecusilerin inanç sisteminde ateşin önemli yer tutması sebebiyle bu şekilde anılmaktadırlar.


2. Soru

Mecusilik ne zaman gerilemeye başlamıştır?

Cevap

Sasanilerin yıkılması ve İran’ın İslâm egemenliğine girmesiyle birlikte Mecusilik hızla gerileme sürecine girmiştir.


3. Soru

Tek tanrıcılığa verdikleri öneme ragmen farklı bir gelişim gerçekleşmiş midir?

Cevap

Tanrı inancı açısından tarihin çeşitli dönemlerinde monoteizmden politeizm ve düalizme kadar farklı inanç özellikleri Mecusi geleneğinde kendisini göstermiştir.


4. Soru

İslam egemenliği Irak ve İran coğrafyasında ne zamandan itibaren görülmeye başlamıştır?

Cevap

Miladi 7.yüzyıldan itibaren görülmeye başlamıştır.


5. Soru

Zerdüşt iyilik ve kötülüğü nasıl değerlendirmektedir?

Cevap

Zerdüşt, iyilikle (aşa) kötülüğün (drug) metafizik boyutta değil ahlaki boyutta var olduğunu düşünmüş ve kendisinden tezahür eden varlıklar içinden kötülüğe ve yalana yönelişler nedeniyle kötülüğün ortaya çıktığına inanmıştır.


6. Soru

Mecusiliğin ahlak sisteminin özünde hangi unsurlar vardır?

Cevap

Mecusiliğin ahlak sistemi özünü humuta, hukhta, huvarşta yani iyi düşünce, iyi söz ve iyi davranış esasına dayalıdır.


7. Soru

Mecusilik ilk tarihsel döneminde nasıl bir oluşum içindedir?

Cevap

Zerdüşt’le başlayan ve tek tanrı Mazda tapıcılığını ön plana çıkaran ilk inanç dönemi monoteizm içeren bir dönemdir. Bu dönemde çok tanrıcılığa ve pagan kült ve ritüellere karşı çıkılmış; peygamber Zerdüşt’ün yüce tanrı Ahura Mazda’dan aldığı vahiyler doğrultusunda öğretiler savunulmuştur. Bu dönemde din evrensel boyutta yayılma temayülü göstermiştir.


8. Soru

Mecusi geleneğinin günümüzde yaşayan temsilcileri kimlerdir?

Cevap

: İran’da yaşayan Gabarlarla Hindistan ve dünyanın çeşitli bölgelerinde varlıklarını sürdüren Parsiler, Mecusi geleneğinin temsilcileridirler.


9. Soru

Mandayye ve Nasurayye kime denir?

Cevap

Sâbiîler kendi dinlerine mensup olan sıradan cemaat üyelerini Mandayye (Mandenler, bilenler ya da arifler) diye adlandırırken, cemaat içerisinde ilmi ve otoritesiyle ayrıcalıklı yere sahip olan kimselerle atalarını ise Nasurayye (Nasuralar, doğru inancı koruyup gözetenler) olarak adlandırırlar.


10. Soru

Mecusi ismi nereden gelmektedir?

Cevap

Mecusi ismi, Eski İran geleneğindeki bir toplumsal sınıfı ifade eden Mecuş’tan gelmektedir. Persler döneminden itibaren bu yönetici-rahip sınıf mensupları, başta Anadolu olmak üzere çeşitli bölgelerde oluşturulan kolonilerde yerleşmişler ve onların temsil ettiği inanç sistemi zamanla yerli halk tarafından Mecusilik olarak adlandırılmaya başlanmıştır.


11. Soru

Kıssa I Zarduştan I Hindustan’a göre ayrılan beş ana bölge nelerdir?

Cevap

Bu bölgeler Sancaralar, Bhagaryanlar, Godavralar, Bharuchalar ve Khambattalar’dır.


12. Soru

Mecusilik geleneği nereye dayandırılmaktadır?

Cevap

Eski İran’a dayandırılmaktadır.


13. Soru

Zerdüşt’ün faaliyete başlaması nasıl olmuştur?

Cevap

30 yaşındayken, ibadet amacıyla nehirden su alıp çıkarken aniden kıyıda Tanrının meleği Vohu Manah kendisine gelmiştir. Vohu Manah ona bu ilk karşılaşmada ilk vahiyleri iletmiş ve kendisini ruhsal olarak Ahura Mazda’ya götürmüştür. Bu vahiy tecrübesini ileride diğerleri izlemiş ve Zerdüşt, yaşadığı dönemin çoktanrıcılığına karşı tek tanrı inancına dayalı bir öğretiyi insanlara yaymakla görevli olan bir elçi olarak faaliyetlerine başlamıştır.


14. Soru

Günümüzde İran ve Irak coğrafyasında yaşamakta olan en önemli dini gelenek hangisidir?

Cevap

İslam’dır


15. Soru

Heretik ekoller ne zaman ortaya çıkmıştır?

Cevap

Persler zamanında Zerdüştçülüğün yayıldığı geniş alanlarda Zerdüşt’ün öğretilerinden yer yer ayrılmış olan bazı heretik ekollerin ortaya çıktığı görülür.


16. Soru

Zerdüşt’ün Ahura Mazda’ya bakışı nasıldır?

Cevap

Zerdüşt bütün varlıkların Ahura Mazda’dan zuhur ettiğine inanmaktaydı. O, var oluşun başlangıcını yüce tanrıdan zuhur eden ya da onun tarafından yaratılan 7 asli ilahi varlıkla açıkladı. Ahura Mazda öncelikle kendisinin kutsal ruhu Spenta Mainyu ile diğer 6 ilahi varlığı yarattı. Ameşa Spenta (kutsal ölümsüz) olarak da adlandırılan bu altı yüce varlık; Vohu Manah (iyi düşünce), Aşa Vahişta (iyi gerçek), Spenta Armaiti (iyi sadakat), Khşatrha Vairya (cazip hükümranlık), Haurvatat (bütünlük) ve Ameratat (ölümsüzlük)tür. Bu ilahi varlıklar, aynı zamanda Bilge Rab Ahura Mazda’nın soyut veçheleri olarak da görülürler.


17. Soru

Gahambar adıyla bilinen bayramlar hangileridir?

Cevap

Nevruz dışında diğer altı bayram ise genel olarak Gahambar adıyla bilinir. Bu bayramlar Ahura Mazda, Ameşa Spentalar ve onlar tarafından var edilen ya da korunan kutsal yaratıklar adına kutlanır.


18. Soru

Sâbiîler için ahir zaman ne zamandır ve bu dönemde hangi önemli olay gerçekleşir?

Cevap

Sâbiîlere göre dördüncü dönemin son 2000 yılı, yani Nuh’tan 6000 yıl sonra Kudüs’ün kuruluşuyla başlayarak dünyanın sonuna kadar devam edecek olan süre ahir zamanı temsil eder. Ahir zaman kötülük, zulüm, fitne ve savaşların gittikçe arttığı bir dönemdir. Mehdi Praşay Ziva (son savaşçı ya da son kral) ortaya çıkar ve yeryüzüne hakim olur. Mehdinin döneminde bütün ahlaki kötülüklere son verilir; savaşlar, fitneler ve zulüm kaybolur.


19. Soru

Avesta’nın bölümleri nelerdir?

Cevap

Birkaç ana bölümden oluşan Avesta’nın bölümleri; Yasna, Visperad, Yaşt, Videvdat (Vendidat) ve Hurda Avesta (Küçük Avesta) olarak adlandırılır. Bu bölümler arasında en eski metinler 72 kısımdan oluşan Yasna’da bulunur. Yasna’nın 16 kısmı, geleneksel olarak Zerdüşt’ün kendisine atfedilir ve bunlar Gathalar (ilahiler) diye adlandırılır.


20. Soru

Düalist yapıya dikkat çekildiği dönem ne zamandır?

Cevap

Sasaniler döneminde Mecusilik düalist yapısıyla dikkati çeker. Bu dönemde iyi ve kötü düalizmine dayalı teolojik doktrinler genel Kabul görmeye başlamış ve Mecusiliğin sözlü geleneği yazıya geçirilmeye çalışılmıştır.


21. Soru

Avesta nedir?

Cevap

Mecusiliğin kutsal metnidir.


22. Soru

Sâbiî (Subbâ, Subbî, Sâbiûn) ve Sâbiîlik terimleri kim tarafından ne için kullanılır?

Cevap

Sâbiî (Subbâ, Subbî, Sâbiûn) ve Sâbiîlik terimleri, Sâbiîlerin kendilerince kullanılan bir isim olmaktan ziyade, Arap komşularınca nehirde boy abdesti almak ayininden hareketle onlar için kullanılmaktadır. Sabilerce kutsal metin ve ibadet dili olarak kullanılan ve Aramicenin diyalektlerinden biri olan Mandencede bilgi, hikmet anlamına gelen manda teriminden türetilen Mandayuta, Sâbiîliği ifade eden ve Sâbiîler arasında yaygın olarak kullanılan bir terimdir. Bu terimden hareketle Batılı araştırıcılar Sabiîliği Mandeizm olarak isimlendirirler.


23. Soru

Hangi dönem Mecusi dinsel literatürünün derlenmesi açısından önemlidir?

Cevap

İslami dönem bu açıdan önemlidir.


24. Soru

Politeizmle ilişki nasıl sağlanmıştır?

Cevap

Ahemenidler döneminde yüce tanrı Ahura Mazda ön plana çıkarılmış; fakat sonradan Baga diye bahsedilen diğer tanrısal varlıklardan da vazgeçilmemiştir. Böylelikle Zerdüştçü rahipler, vaaz ve dinsel uygulamalarında Zerdüşt tarafından bahsedilen meleksi ilahi varlıklarla birlikte geleneksel İran politeizminin Mitra ve Anahita gibi tanrısal varlıklarına da yer vermişlerdir. Ayrıca sonraki döneme ait kaynaklarda Ahura Mazda’nın karılarından bahsedilmiş; bundan başka o, Vohu Manah ve Armaiti’nin babası olarak nitelenmiştir.


25. Soru

Mecusilerin inandıkları unsurlar nelerdir?

Cevap

Zerdüşt’ün peygamberliğine, vahye, ruhun ölümsüzlüğüne, haşre, hesaba ve öte dünya (cennet ve cehennem) yaşantısına da inanırlar.


26. Soru

Ahura Mazda yaratmayı kaç aşamada tamamlamıştır ve bunlar nelerdir?

Cevap

Ahura Mazda yaratmayı iki aşamada tamamlamıştır. O, önce her şeyi ruhsal (menog) sonra da maddi (getîk) olarak var etmiştir.


27. Soru

Mecusiler tektanrıcılık açısından ne düşünürler?

Cevap

Mecusiler, inanç sistemlerinin tarihin en eski hatta ilk evrensel tektanrıcı dinsel geleneği olduğunu sıkça vurgularlar. Örneğin Mecusiliğin günümüzde Hindistan’daki temsilcisi olan ve buradan dünyanın çeşitli ülkelerine göç ederek diyaspora yaşantısı süren Parsiler, Mazdayasna olarak adlandırdıkları yüce varlık Ahura Mazda’nın her şeyi bilen ve her şeye gücü yeten tek rab olduğu inancına sahiptirler


28. Soru

Hangi olaylar dini olay olarak değerlendirilir?

Cevap

Doğum, evlilik ve cenaze törenleri dini olaylar olarak değerlendirilir. Doğum sonrası bebek tapınağa götürülür ve rahip tarafından ağzına kutsal hom suyu verilir. Evlilik (nikah) törenini de rahip yönetir.


29. Soru

Sâbiîlerin tarihsel süreçte diğer dinlerle etkileşimi nasıl olmuştur?

Cevap

Sâbiîler, değişik inanç ve kültür mensubu çeşitli halklarla komşuluk ilişkileri içerisinde yaşadılar. Doğal olarak zamanla bu geleneklerden çeşitli alanlarda etkilendiler. Kendi asli Yahudi kültürleri yanı sıra İran dinlerinden (ölü ile ilgili bazı törenler, ayin yemekleri ve yıldızlarla ilgili çeşitli tasavvurlar konusunda olduğu gibi), Babil-Asur dininden (sihir ve büyü formülleri ve benzeri) ve Hıristiyanlıktan (Pazar gününün kutsallığı gibi) çeşitli unsurları adapte ettiler. Bu arada Filistin’deki katliam ve takibat nedeniyle Yahudilere karşı birçok polemik geliştirdiler ve zamanla Yahudilikten iyice uzaklaştılar.


30. Soru

Yalnızca rahiplerin ve rahip adaylarının kullanılmasına izin verilen kitapların içeriği nedir?

Cevap

Yalnızca rahipler ve rahip adaylarınca kullanılmasına izin verilen esoteric kitaplar çoğunlukla teolojik konularla çeşitli mitolojik tasavvurları ele almaktadır. Astrolojik metinler ise gelecekle ilgili kehanette bulunma, eksorsizm (kötü ruhları ve cinleri kovma) ve doğum, ölüm, yeni yıl ve evlenme gibi durumlarda ilgili kişinin ve günün ad, saat ve tarihiyle ilgili - ebced hesabına benzer yolla- çeşitli astrolojik hesaplar yaparak ilgili olayları yorumlama konusunda bilgiler veren metinlerdir.


31. Soru

Diğer ilahi varlıklar nelerdir?

Cevap

Diğer ilahi varlıklar, yani Apam Napat, Sraoşa, Aşi ve Geuş Urvan gibi varlıklar var olmuştur. Bu diğer ilahi varlıklar Yazatalar ya da tapınmaya değer varlıklar olarak da nitelenir. Adeta bir südûr süreciyle Ahura Mazda’dan tezahür eden bütün bu ilahi varlıklar bir bakıma yüce tanrıyı çevreleyen melekler konumundadır.


32. Soru

Ahuralar kimdir?

Cevap

Ahuralar ismi, hakikati yani Aşa’yı tercih eden ve doğru karakter taşıyan ruhlar için kullanılmıştır.


33. Soru

Mecusilikte kozmik zaman kaça ayrılır? Bunlar nelerdir?

Cevap

Mecusilikte kozmik zaman tıpkı Sâbiîlik ve Maniheizmde olduğu gibi üç döneme ayrılır. Bunlardan ilk zaman yaratılış dönemini içermektedir. Tanrı yeryüzünü, yeryüzündeki varlıkları, insanı ve yaratıcı iyiliğin sembolü olan boğayı bu dönemde yaratmıştır. İkinci zamanda kötü tanrı Angra Mainyu’nun saldırısı gerçekleşmiş ve ondan kaynaklanan kötülük yeryüzüne karışmıştır. Bu İkinci dönem iyilikle kötülük arasındaki aktif mücadele dönemidir. Bu dönemde insan, Angra Mainyu ve beraberindeki Daevalar ve diğer karanlık güçlere karşı Ahura Mazda’ya Ameşa Spentalara ve diğer iyi güçlere (Yazatalara) yönelerek korunup kurtulabilir. Bu dönemin sonunda iyilikle kötülük arasında son bir savaş yapılacak ve kötü güçler alt edilecektir. Üçüncü ve son dönem ise kötülüğün yok edileceği ve adeta yeniden ilk döneme dönüleceği restorasyon ya da iyilikle kötülüğün birbirinden ayrılma dönemidir. Kötülüğün egemenliğinin ebediyen ortadan kalkacağı bu dönemde insanlar ebediyen mutlak iyilik içinde yaşayacaklardır.


34. Soru

Angra Mainyu kimdir?

Cevap

Kötü olan ruhlar arasında en başta geleni Angra Mainyu’dur.


35. Soru

Bir kişiye bir çeşit dine giriş töreni yapıldığı yaş kaçtır? Törende neler yapılır?

Cevap

Mecusilikte her çocuk 15 yaşına geldiğinde kendisi için bir çeşit dine giriş (inisiyasyon) töreni sayılabilecek bir tören düzenlenir. Navcot olarak adlandırılan bu törende çocuklar dualarla dini elbiseler giyinip, kutsal kuşak Kusti’yi takarlar. Üç kez bele dolanan ve önden ve arkadan bağlanan bu kuşağı erkek ve kadın dindar Mecusiler her zaman bağlarlar.


36. Soru

Sâbiîler için kurtuluş nasıl mümkündür?

Cevap

Sâbiîlere göre kurtuluş yalnızca ruh için geçerlidir; zira beden bu süfli dünyaya aittir. Ruhun kurtuluşu ise beden hapishanesinden ve dünyadan kurtulmasına bağlıdır. Kurtuluş için ruhun gerekli olan şeyleri yapması, yani doğru inanç ve ibadetlere bağlanması gerekir.


37. Soru

Uthria ve Malkia kimlere denir? Görevleri nedir?

Cevap

Uthria (zenginler) ve Malkia (krallar) diye adlandırılan bu varlıkların görevi, Malka d Nhura’yı takdis ve tesbih etmektir. Işık alemi ve bu alemin varlıkları kötülükten tamamıyla münezzehtirler. Bu alem yokluk, eksiklik, fanilik ve yanlışlık gibi sıfatlardan da tamamıyla uzaktır.


38. Soru

Dualizmin sistematize edildiği dönem hangisidir?

Cevap

Mecusi düalizminin sistematize edilmesi Sasaniler dönemde olmuştur. Pehlevice Mecusi metni Bundahişn bu düalizme dayalı var oluşu açık bir şekilde anlatır.


39. Soru

Gayomart kimdir?Adem ve Havva ile ilişkisi nedir?

Cevap

İnsanın yaratılışı konusunda Mecusilik, Ahura Mazda’nın önce ilk prototip insan olan Gayomart’ı yarattığını düşünür. Gayomart, Ahura Mazda ile Spendarmat’ın yani yeryüzünün oğlu olarak tanımlanır. Daha sonar öldürülen Gayomart’ın tohumları/zürriyeti yeryüzüne dökülmüş ve bundan Adem’le Havva’ya tekabül eden ilk insan çifti olan Maşye ile Maşyâna doğmuştur.


40. Soru

Mecusilikte dünyanın gidişatı için kaç evre ele alınır? Bunlar nelerdir?

Cevap

Mecusilikte dünyanın gidişatı, var oluştan kıyamete kadar süre açısından birbirine eşit dört devre ayrılır. Toplam 12.000 yıllık bu dört devirden sonuncusunda Zerdüşt peygamber olarak yeryüzüne gönderilmiştir. Zerdüşt, Gathalarda kendisini Manthra, yani peygamber olarak tanımlamıştır. Aynı nitelemeyi Zerdüşt sonrası yaşayan bazı Mecusi ileri gelenleri de kendileri için yapmışlardır. Dolayısıyla Mecusilikte peygamberliğin Zerdüşt sonrası da devam edeceğine inanılmaktadır. Dördüncü dönem ahir zamana tekabül etmektedir.


41. Soru

Sâbiîler ibadetlerini nerede ve nasıl gerçekleştirir?

Cevap

Sâbiîler ibadetlerini evlerinde ve belirli durumlarda Mandi adı verilen bir yapının önünde bulunan havuzda ve havuz kenarında yaparlar. âbiî ibadetleri arasında en önemli olanı boy abdesti ya da vaftizdir. Sâbiîlikte ayin yemekleri törenleri de önemli yer tutar. Bunlardan en önemli olanı masiqta adı verilen törendir. Ölüm olayı dışında ata ruhlarını anma, rahipliğe giriş töreni ve mabedin temizlenmesi gibi sebeplerle de ayin yemeği merasimleri düzenlenir. Sâbiîler günün belirli saatlerinde (Ginza’ya göre 3 kez gündüz, 2 kez gece) yüce Işık Kralı’na dua ederler.


42. Soru

Mecusiliğin önemli ibadetler arasında neler sayılabilir?

Cevap

Beş vakit dua Mecusiliğin günlük ibadetleri arasında oldukça önemlidir. Dua öncesi İslâmdaki abdeste benzer bir temizlenme ibadeti yapılır. Bunun için öncelikle yüz, sonra eller ve ayaklar yıkanır; bu arada kutsal kuşak (kutsi) çözülür. Dua esnasında yeniden bu kuşak bağlanır.


43. Soru

Yıllık kutlanan bayramlarından en önemlisi hangisidir? Nasıl kutlanır?

Cevap

Yıllık olarak kutlanan 7 büyük bayramdan en önemlisi No Ruz (Nevruz) adı verilen yeni yıl bayramıdır. No Ruz tabiatın dirilişi anısına kutlanan bir çeşit bahar bayramıdır. Güneş takviminin ilk ayı olan Fervardin’in ilk gününde (21 Mart) bahardaki gündüz-gece eşitliği döneminde kutlanmaya başlanan Nevruz efsanevi İran kralı Cemşid’le ya da Zerdüşt’le ilişkili olarak görülür. Nevruz ateşin efendisi Aşa Vahişta’ya atfedilmiştir.


44. Soru

Hz. Yahya olayından sonra Nasura ile Yahudiler arasında geçen olaylar nelerdir?

Cevap

Yahudiler, başta 365 ileri gelen olmak üzere binlerce Nasurayı (Sâbiîlerin atalarını) katlettiler. Katliamdan kurtulanlar ise, zamanın Arsakid kralı himayesinde kuzey Mezopotamya’ya doğru kaçtılar. Sâbiî kutsal kitapları bunların sayısının 60.000 civarında olduğunu vurgular.


45. Soru

Saoşyant kimdir?

Cevap

Zamanın sonlarına doğru gelecek olan kurtarıcının adı Saoşyant’tır. Zerdüşt’ün soyundan olan ve bir bakireden doğacağına inanılan Saoşyant’la yeryüzünde iyiliğin egemenliği tekrar tesis edilecektir.


46. Soru

Mecusilikte önemli rahipler hangi grupta yer alır?

Cevap

Mecusilikte çeşitli rahiplik sınıfları var olmuştur. Bunlardan en önemlisi Mecuş ya da Meci denilen rahip grubudur.


47. Soru

Sâbiîler büyük önder olarak kimi benimserler?

Cevap

Sâbiîler tarafından büyük bir önder ve bir ışık peygamberi olarak adlandırılan kişi Hz. Yahya’dır.


48. Soru

Sâbiîlerin en iyi dönemleri ne zamana tekabül eder?

Cevap

Mecusiliğin İran’da resmi din olarak kabul edildiği MS 3. yy’ın ilk yarısına kadar Sâbiîler bu bölgede altın çağlarını yaşadılar. 7. yy’da Irak’ın Müslümanlarca fethedilmesi üzerine, diğer yöre halkı gibi Sâbiîler de zimmi statüsüyle İslâm hakimiyeti altına girdiler


49. Soru

Karanlık âlemi nasıl bir âlemdir?

Cevap

Işık aleminin hayat prensibinden oluşmasına karşılık, karanlık alemi yokluk, eksiklik ve düzensizliği sembolize eden kaos ya da Kara Sudan oluşmuştur. Yönlerden güneyde olduğuna inanılan alemin başında zaman zaman Ur ya da Büyük Canavar diye de adlandırılan Malka d Hşuka (Karanlık Kralı) bulunur. Malka d Hşuka, karanlık alemindeki sayısız kötü varlığın yaratıcısı ve yayıcısı olarak nitelenir.


50. Soru

Aşa Vahişta kimdir ve bu kişinin ateşle ilgisi nedir?

Cevap

Mecusilikte önemli bir kült objesi olan ateşle ilgili inanışlar ve uygulamalar oldukça önemlidir. Yedinci yaratılışla özdeşleştirilen ve ilahi varlıklardan Aşa Vahişta tarafından korunduğuna inanılan ateş, tanrı tarafından yaratılan saf, temiz ve iyi bir varlık olarak görülür. Bu nedenle erken dönemlerden itibaren ateş Mecusi tapınaklarında önemli bir yer tutar.


51. Soru

Sâbiî isminin Kur’an’da kullanılıyor olması neye işaret etmektedir?

Cevap

Sâbiî isminin Kur’an’da kullanılıyor olması bu dini grubun, Kur’an’ın nazil olduğu dönem Arap toplumunca biliniyor olduğuna işaret etmektedir.


52. Soru

Ginza’nın özellikleri nelerdir?

Cevap

İki ana kısma (Sağ Ginza ve Sol Ginza) ayrılan ve hazine anlamına gelen Ginza yaklaşık 600 sayfadan oluşur. Adem’in Kitabı diye de adlandırılan bu kutsal kitap, çeşitli dualar, teoloji, mitoloji, ölüm ve ölüm sonrası hayat ve benzeri konuları ihtiva eder.


53. Soru

Evrenin yaratılışında önemli olan unsurlar nelerdir?

Cevap

Evrenin yaratılışı açısından özellikle Yuşamin, Abatur ve Ptahil’in düşüşleri çok önemlidir. İkinci Hayat, Üçüncü Hayat ve Dördüncü Hayat olarak da adlandırılan bu üç varlık, ışık alemiyle karanlık alemi arasında bir bakıma temas kurma ve aracılık yapma görevini üstlenirler.


54. Soru

Sâbiî öğretilerinde düalizmin yeri nedir?

Cevap

Baştan sona Sâbiî öğretilerine metafizik ve içinde yaşanılan evren düzleminde kabul edilen bir düalizm egemendir. Yalnızca ahlaki düzlemde bir düalizmden farklı olan bu anlayış Gnostik Düalizm olarak da nitelenebilir. Bu dualizme göre bir tarafta ışık ve nur alemi, diğer tarafta ise karanlık alemi bulunur. Işık aleminin başında Yüce Hayat, Kudretli Ruh ve Yüceliğin Efendisi gibi isimler de verilen Malka d Nhura (Işık Kralı) bulunur.


55. Soru

Sâbiîlerin kutsal kitapları kaç grupta toplanır?

Cevap

Sâbiîlerin kutsal kitapları yazılı metinler ve sır metinleri şeklinde iki ana grupta toplanabilir.


56. Soru

‘Riş ama’ kimdir ve ‘Ganzibra’ kime denir?

Cevap

Rahiplikteki en üst tabakaya Riş ama adı verilir. Bu görev yalnızca dini anlamda değil siyasal anlamda da Sâbiî toplumunun liderliğini ifade etmektedir. Ganzibra’lık ise yöresel baş rahiplik görevine tekabül etmektedir.


57. Soru

Sâbiîlerin temel kitapları nedir?

Cevap

Sâbiî kutsal kitapları arasında en önemli yeri oluşturan temel kitaplar Ginza, Draşya d Yahya ve Kolasta’dır.


58. Soru

Ateş mecusilikte neden önemlidir?

Cevap

Mecusilikte ateş bir tapınma objesi ya da bir tanrı değildir; tanrısal saflığın, temizliğin ve iyiliğin bir sembolüdür. Bu nedenle Mecusilikte ateşle ilgili temizlik kurallarına riayet etmek oldukça önemlidir. Örneğin ateşe çöp ve benzeri kirli/pis şeyler atılmaz, ateş kirletilmez. Ateşte kullanılan yakıtların temiz ve kuru olmasına özel bir itina gösterilir.


59. Soru

Diğer önemli rahip grupları arasında hangileri vardır?

Cevap

Rahipler hiyerarşisi içinde Erbad (Herbad), Mobad (Magbad) ve Bagnapad gibi rahip grupları da dikkati çekmektedir.


60. Soru

Draşya d Yahya’nın ve Kolasta’nın özellikleri nelerdir?

Cevap

Draşya d Yahya (Yahya’nın Öğretileri) adından da anlaşılacağı gibi, büyük ölçüde Yahya’yı ve öğretilerini konu alan bir kitaptır. Kolasta (Kolleksiyon ya da Övgü) ise gusül, ayin yemekleri ve benzeri ibadetlerle ilgili dua ve uygulamaları konu alan bir günlük ibadet kitabıdır.


61. Soru

Sâbiî nerede yaşarlar?

Cevap

Sâbiîler, genellikle güney Irak’ta Fırat ile Dicle’nin birleştiği bataklık bölgelerle Basra ile Bağdat gibi büyük şehirlerde ve İran’da Karun nehri boyunca yer alan yerleşim birimlerinde yaşarlar. Ayrıca başta İsveç, Danimarka, ABD, Avustralya ve Kanada olmak üzere birçok Batı ülkesinde yaşamlarını sürdüren irili ufaklı Sabii cemaatleri bulunmaktadır. Sabiilerin dünya genelindeki nüfuslarının 80 ila 100 bin civarında olduğu tahmin edilmektedir.


62. Soru

Sâbiîlik nerede, ne zaman filizlenmiştir?

Cevap

Her ne kadar Sâbiîler, kendi dinlerinin Hz. Adem’le birlikte başlayan bir ilkdin olduğunu iddia etseler de Sâbiîliğin tarihçesi gerçekte günümüzden yaklaşık iki bin yıl önce başlar. Sâbiîlik MÖ son iki yüzyıl içerisinde Filistin- Ürdün bölgesinde mevcut olan heterodoks Yahudi akımları içerisinde filizlenmiştir.


63. Soru

Hz. Yahya ile Yahudiler arasında neler yaşanmıştır?

Cevap

Hz. İsa’nın çağdaşı olan Yahya, Yahudi toplumunun bir üyesi olarak doğmuştu. Ancak sonradan bir peygamber olarak Yahudiliğe karşı çıkmış ve Kudüs dışında kendi cemaatini kurmuştu. Yahya’nın faaliyetleri resmi Yahudilik taraftarlarını telaşlandırmıştı. Birçok eziyet ve işkenceden sonra Hz. Yahya, başı kesilmek suretiyle idam edildi ve taraftarları sıkı takibat ve katliama tabi tutuldu.


64. Soru

Yazılı metinleri kaça ayrılır?

Cevap

Yazılı metinler kendi aralarında temel kutsal kitaplar, esoterik (gizli) özelliğe sahip metinler, divan, şerh ve tefsirler, astrolojik metinler ve büyü ve sihir yazmaları şeklinde çeşitli gruplara ayrılabilir.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi