Hadis Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sosyal Ve Kültürel Hayatta Hadis

1. Soru

İslâm’ın ilim ve amele dayalı kültür ve medeniyet tarihine rengini veren iki ana damar nedir?

Cevap

Kur’ân ve Sünnet.


2. Soru

İslâm’ın prensipler bütünü içinde neler yer alır?

Cevap

Rûhî arınmadan beden temizliğine, devlet yönetiminden aile düzenine, ibadetten alışverişe, eğitimden sağlığa, hukuktan iktisata, mîmârîden estetiğe kadar sosyal hayata dair ne varsa herşey vardır.


3. Soru

Kur’ân-ı Kerîm, hangi temelde dünya hayatını anlamlandırır?

Cevap

Tevhîd, nübüvvet/risalet, adâlet, âhiret temelinde.


4. Soru

İlâhî hakikatleri taşıyarak inen bütün bilgiler, herkesten önce kimin şahsında amele dökülür?

Cevap

Hz. Peygamber’in şahsında ete kemiğe bürünerek amele dökülür.


5. Soru

Dünyanın birbirine çok uzak bölgelerinde, birbirine çok yakın tavırlar sergileyerek yaşayan müslüman milletleri tek bir kimlik altında birleştiren kuvvet, nedir?

Cevap

Hz. Peygamber’in ashâbıyla yolculuğa başlayan, nesilden nesile uygulanarak intikal eden bilgi akışındaki canlılık ve devamlılıktır.


6. Soru

Gerek tarihte, gerekse günümüzde, farklı şartlarda ve farklı coğrafyalarda yaşayan müslümanlar arasındaki kültür birliğini, ortak zihnî tutum ve hayat tarzını sağlayan yegâne şey nedir?

Cevap

Hz. Peygamber’in Sünneti’dir.


7. Soru

Tarih boyu müslümanların içinde yaşadığı müşterek dünya algısı ve toplumsal düzen,neyin ürünüdür?

Cevap

Nebevî Sünnet’in ürünüdür.


8. Soru

Sünnet’in tayin edici karakteri altında çalışan Fıkıh ve İctihad kurumuna işlerlik kazandıranlar kimlerdir?

Cevap

İslâm Alimleridir.


9. Soru

Hadis kitaplarında, rivâyetlerin hangi tür sisteme göre kayda geçmiştir?

Cevap

Ale’r-ricâl, ale’l-ebvâb.


10. Soru

Konularına göre tasnif edilen Musannef, Câmî ve Sünenler; ne tür kaynaklardır?

Cevap

Günlük hayatın pratik ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulmuş, İslâmî yaşantının Kitab ve Sünnet çizgisinde yürüyebilmesini temin için gerekli olan bilgi ve belgeleri ihtiva eden sosyal içerikli bilimsel kaynaklardır.


11. Soru

Müslümanlar için bir kültür bilimin omurgasını ne teşkil eder?

Cevap

Hadis teşkil eder.


12. Soru

Muhaddislerin ilmî mesâîlerinin temelinde,ne yatar?

Cevap

İçinde yaşadıkları toplumun kimlik bunalımına girmesini önleme, tefrikayı engelleme ve câhiliyye ahlâkına geri dönüş tehlikesini giderme gayreti yatmaktadır.


13. Soru

İslâm medeniyeti, yüzyıllar boyu dünyada yaşanan değişimlere karşı nasıl bir yaklaşımla hareket etmiştir?

Cevap

Toplumdan hareketle dîni değil, dinden hareketle toplumu şekillendiren bir yaklaşımla.


14. Soru

Bir toplumda İslâm’ın varlığına kanıt olabilecek en önemli göstergeler nelerdir?

Cevap

Zulüm ve haksızlık yapmamak kadar, haksızlığa uğrayan; malı, canı veya ırzı zorla gaspedilen insanlara (inanç farkına bakmaksızın) yardım eli uzatmak.


15. Soru

Vahyin, hukûkun üstünlüğü ilkesine dayanarak vurgu yaptığı evrensel değerin adı nedir?

Cevap

Adalet’tir.


16. Soru

İslâm toplumu, Allah Resûlü (s.a.v.)’nün peygamberlik ve liderlik vasıfları dışında,başka hangi yönleri de örnek alınmıştır?

Cevap

Bir aile reisi, bir koca, bir baba ve bir dede olarak da örnek alınmıştır.


17. Soru

Hz. Peygamber (s.a.v.);evlilikle ilgili hadislerinden biri hangisidir?

Cevap

Kadın dört sebepten biri için alınır: malı, soyu, güzelliği ve dindarlığı. Sen (diğerlerini geç), dindar olanı seç. (Aksi halde) sıkıntıya düşersin (Buhârî, Nikâh 16, hadis no:4802; Müslim, Radâ’ 15, hadis no: 1466) buyurmuşlardır


18. Soru

Hadis kitaplarının Nikâh, Talâk, Nafakât, Radâ’ (süt hısımlığı), Liân (lânetleşme), Et’ıme (yiyecekler), Eşribe (içecekler), Menâkıb gibi bölümlerinde ne yer alır?

Cevap

Evlenme, boşanma, düğün, zifaf, emzirme gibi konulara dair hadisler


19. Soru

Cenab-ı Hakk’ı hoşnut etmek için bir evde yerine gelmesi gereken, hangi hadisle anlatılmıştır?

Cevap

İçinde Allah’ın zikredildiği bir evle Allah’ın zikredilmediği bir ev arasında, diri ile ölü kadar fark vardır.’’ (Müslim, Salâtü’l-Müsâfirîn 29, hadis no: 779).


20. Soru

Yukardaki hadiste zikirden kasıt nedir?

Cevap

İmam Müslim bu hadisi, zikirden kasdın namaz kılmak olduğu anlatmıştır.


21. Soru

Müslümanın, yürürken, otururken, çalışırken karşılaştığı insanlara güler yüz göstermesi nedir?

Cevap

Sünnettir.


22. Soru

Ticaret ahlâkının, en az ibadet kadar kulluk bilinci gerektirdiğine işaret eden hadislerlerden biri hangisidir?

Cevap

Dürüst tüccâr âhirette nebîler, sıddîkler ve şehidlerle beraberdir (Tirmizî, Büyû’ 4, hadis no: 1209).


23. Soru

Hz. Peygamber (s.a.v.)in oynayıp eğlenme ile ilgili tutumu nedir?

Cevap

Belli bir edep dahilinde eğlenceye izin vermiştir


24. Soru

Anadolu’da hala sürdürülen ve şenliklerde para, şeker gibi şeylerin halkın üzerine saçılması anlamına gelen saçı geleneğinin uygulaması ne zamana kadar gider?

Cevap

Asr-ı saâdette de uygulandığını görmekteyiz.


25. Soru

Sahne sanatlarından özellikle stand-up türünü ilgilendiren hadis-i şerif nasıldır?

Cevap

‘’Yazıklar olsun insanları güldürmek için yalan sözler söyleyene! Yazık ona, yazık ona’’ (Ebû Dâvud, Sünne 88, hadis no: 4990; Ahmed b. Hanbel, Müsned, V, 2, hadis no: 20035).


26. Soru

Hz. Peygamber’in mirasına hizmet eden Kütüb-i Sitte musanniflerinin hepsi hangi soydan geliyordu?

Cevap

Horasan bölgesinden; Ebû Dâvud el-Ezdî hariç, hepsi de Oğuz-Türkmen soyundan geliyorlardı.


27. Soru

Tarihte hadis öğretimine tahsis edilmiş ilköğretim kurumunu Şam’da açan ve başına ünlü muhaddis İbn Asâkir’i (v. 571/1175) geçiren kimdir?

Cevap

Selçuklu Atabeyi Nureddin Mahmud b. Zengî’dir.


28. Soru

Şam’da açılan ve başına ünlü muhaddis İbn Asâkir’in geçirildiği Tarihte hadis öğretimine tahsis edilmiş ilköğ- retim kurumunun adı nedir?

Cevap

Dâru’l-Hadîsi’n-Nûriyye.


29. Soru

Mısır’daki ilmî birikimi İstanbul’a taşıyan Fatih Sultan Mehmed’in hocası ve Şeyhülislâmı kimdir?

Cevap

Molla Gürânî.


30. Soru

Türk-İslâm edebiyatı tarihinde, Hz. Peygamber (s.a.v.)’i konu edinen edebi eserler ne tür eserlerdir?

Cevap

Şiir veya nesir tarzındaki eserlerdir.


31. Soru

Türk-İslâm edebiyatı tarihinde, Hz. Peygamber (s.a.v.)’i konu edinen, duygu yoğunluğunu en üst perdeden yansıtan manzumeler nelerdir?

Cevap

Kasîde, Na’t, Mersiye, Bedîiyye.


32. Soru

Türk-İslâm edebiyatı tarihinde , muhtevâsını belgeye dayalı tarîhî verilerin oluşturduğu bir başka manzum türü olan, mensur (düz yazı) grubuna giren eserler hangileridir?

Cevap

Mevlid, Siyeru’n-nebî, Esmâü’n-nebî, Hilye, Mi’râciyye, Reğâibiyye, Gazavât-nâme, Hicret-nâme, Şefaat-nâme, Mucize-nâme ve Kırk hadis tercümeleri girer.


33. Soru

Türklere müslümanlığı ve İslâm peygamberini anlatan ilk eserler hangileridir?

Cevap

Yusuf Has Hâcib’in Kutadğu Bilig’i, Edip Ahmed Yüknekî’nin Atebetü’lHakâyık’ı, Ahmed Yesevî’nin Dîvân-ı Hikmet’i ve Rabguzî’nin Kısas-ı Enbiyâ’sıdır.


34. Soru

Allah, peygamberler ve hatta velîlerin bile tasvir ve temsillerinin yapılmasından kaçınılmış, böyle bir şeyi imâ edebilecek ayrıntılara bile müsamaha gösterilmemesinin sebebi nedir?

Cevap

Tevhîd ve tenzîh İslâm’ın önemle ve öncelikle üzerinde durduğu itikâdî bir ilke olması.


35. Soru

Tevhîd ve tenzîh İslâm’ın önemle ve öncelikle üzerinde durduğu itikâdî bir ilke olduğundan İslâmsanatı hangi alanlara yönelmiştir?

Cevap

Hüsni hat, tezhip, ebrû ya da minyatür gibi alanlara yönelmiştir


36. Soru

İslâm sanatının şekil ve gaye birliğini sağlayan hakim özelliği ne olmuştur?

Cevap

Perspektiften uzak duruş, üsluplaştırma, simetri, hareket doğurucu şekilcilik ve sonsuzluk fikrine vurgu.


37. Soru

Hadis terminolojisinde Şemâil nedir?

Cevap

Hz. Peygamberin beşerî yönünü, yaşama üslûbunu ve şahsî hayatını konu edinen rivâyetler bütünü için kullanılır.


38. Soru

Hadis terminolojisinde Hilye nedir?

Cevap

Peygamber Efendimizin dış görünüşünü, vücut yapısını ve yaratılış güzelliklerini tarif eden sözlü rivâyetlere denir.


39. Soru

XV. yüzyıldan beri hat üstadlarının farklı yazı çeşitleriyle yazdıkları kıtaların biraraya gelmesiyle oluşan murakka’ların konusu, genellikle nedir?

Cevap

Genellikle hadis-i şeriflerdir.


40. Soru

Varlığını hadislerden alan günlük davranışlar başlıca nelerdir?

Cevap

Yemeğe besmele ile başlamak; sağ elle yemek; ekmek kırıntılarını toplamak; dua/hamd etmeden sofradan kalkmamak; kalkınca elleri yıkamak; tuvalete sol ayakla girmek; temizlikte sol eli kullanmak; pantolon, gömlek, ceket, çorap, ayakkabı giyerken sağdan başlamak; karşılaş- tığımız insanlara selâm vermek; cenaze geçerken ayağa kalkmak; cenaze evine taziyeye gitmek ve yemek götürmek; hasta ziyaretine gitmek; yeni doğan çocuğun kulağına ezan okumak; erkek çocuğunu sünnet ettirmek; ezan okunurken sükunetle dinlemek; Peygamber’in adı anıldığında salevat getirmek gibi.


41. Soru

Güler yüzle karşılamak ile ilgili bir ayet örnek veriniz.

Cevap

Her ne hayır işlerseniz, Allah onu mutlaka bilir. (Bakara 2/215)


42. Soru

Güler yüzle karşılamak ile ilgili bir hadis örnek veriniz.

Cevap

(Musannif Ebû Îsâ et-Tirmizî rahimehullah dedi ki:) Bize el-Hüseyn b. Ali b. el-Esved el-Bağdâdî (el-Kûfî, ö. 254) tahdîs yoluyla bildirdi (ve şöyle dedi:), bize Amr b. Muhammed el-Ankazî (el-Kûfî, ö. 199) tahdîs etti (ve şöyle dedi:), bize İsrâil (b. Yûnus b. Ebî İshâk el-Kûfî, ö. 160)’in tahdîs ettiğine göre, ona Sâlih b. Rüstüm Ebû Âmir el-Hazzâz, ona Ebû İmrân el-Cevnî, ona Abdullah b. es-Sâmit, ona da Ebû Zerr radiyallâhü anh’ın bildirdiğine göre Resûlullah sallallâhü aleyhi ve sellem şöyle buyurmuşlardır: Hiçbiriniz iyilik (ma’rûf) sayılan herhangi bir şeyi sakın küçük görmesin! Yapacak bir şey bulamasa, kardeşini güler yüzle karşılasın! Et satın aldığında ya da tencerede (et) pişirdiğinde suyunu çoğalt ve komşun için de ondan bir kepçe al!. Musannif Ebû Îsâ şöyle der: Bu hadis hasen sahih bir hadistir ve onu Şu’be (el-Basrî, ö. 160) de Ebû İmrân el-Cevnî’den rivâyet etmiştir. (Tirmizî, Et’ıme 30, hadis no: 1833)


43. Soru

Güler yüzle karşılamak ile ilgili hadislerden başlıca öğrendiklerimiz nelerdir?

Cevap

• Adına ma‘rûf denilen iyilik duygusu ve uygulaması, İslâm dîninde fevkalâde önemli bir yer tutar. Hiçbir iyilik küçük görülmemelidir. Geleni güler yüzle karşılamak başlı başına bir iyiliktir. • Müslümanlar birbirini sevmeli, birbiriyle kaynaşmalıdır. Sevgi dolu bir gönlün habercisi olan tebessüm, insanlardan esirgenmemelidir. • Gülümsemek, Sevgi medeniyetini inşa eden en basit ama en gerekli yapı taşlarından biridir.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi