Hadis Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kur’ân–ı Kerim nasıl bir kitap olarak tanımlanmaktadır?

Kur’ân-ı Kerîm, Yüce Allah’ın doğru yolu göstermek üzere bütün insanlığa gönderdiği ve korunmasını kendi üzerine aldığı (Hicr 15/9) İlâhî kitap olarak tanımlanmaktadır.

Kaynağı büyük ölçüde hadisler olan ve geleneksel anlayışta genellikle hadis ile eş anlamlı olarak kullanılan nedir?

Sünnet ‘tir.

Sünnet neye dayanmaktadır?

Hadis kitapları yanında, çeşitli siyer kaynakları, sözlü gelenek ve İslâm toplumu tarafından canlı biçimde yaşatılarak sürdürülen fiilî geleneğe dayanmaktadır.

Bir beşer olarak Kur’ân’ın ilk muhatabı ve uygulayıcısı kimdir?

Hz. Peygamber’dir

Kur’ân ve Sünnet’i anlamanın ve aralarındaki ilişkiyi en doğru şekilde kurmanın yolu nedir?

Tefsir, hadis ve fıkıh bilginlerinin ortaya koyduğu usûller ve esaslara göre hareket etmektir.

Kur’ân’ın kendi kendini açıkladığı ve Hz. Peygamber’in Kur’ân’ı yaşanır hâle getirdiği ilkesi ihmâl edildiği takdirde nasıl bir tehlike ortaya çıkar?

Herkesin kendi anlayışına göre âyetleri ilkesiz ve bireysel bir yaklaşımla istediği tarafa çekme tehlikesi ortaya çıkar.

Hz. Peygamber’in görevi nedir?

Vahyi Cebrail vasıtasıyla aldığı şekliyle iletmenin yanında, öncelikle kendi şahsında olmak üzere uygulama, etrafındaki kişilere gösterip uygulamalarını sağlama ve Kur’ân’ın öngördüğü esaslar çerçevesinde örnek bir toplum inşâ etmeye yönelikti.

Tahrif edilmemiş ilâhî hakîkatlerde hiçbir ihtilâfın bulunmayışı neyin neticesidir?

Tevhid inancının neticesidir.

Kur’ân-ı Kerîm bize dünyevî ve uhrevî her konuda evrensel ve yegâne hayat modeli olarak kimi sunmaktadır?

Hz. Peygamber’i.

Sadece Kur’ân âyetlerinden hareketle kurgulanan bir din nasıl sorunlar oluşturur?

Kaos üretir ve modellik etme özelliğine sahip olamaz.

Vahiy yoluyla indirilen İlâhî emirlerin tebliğinin gözle görülür hâle gelmesi ve dinî terminolojinin anlam zenginliğini kazanması ne ile mümkündür?

Allah Resûlü’nün varlığı ve rehberliği ile mümkündür.

Hadislerin büyük ölçüde yazılı vesîkalarda toplanıp tasnif edildiği tarih nedir?

Hicrî II. ve III. Yüzyıllar

Günümüzde dinî düşünce ve uygulama konusundaki kargaşanın en önemli sebepleri nelerdir?

Hz. Peygamber’in dinin anlaşılmasındaki vazgeçilmez rolünü göz ardı eden, kendilerine Ehl-i Kur’ân diyenlerin anlayışı ve herhangi bir usûle dayanmadan sadece Kur’ân’ı referans alma gibi yaklaşımlardır.

Yüzü aşkın âyeti kerîmede Hz. Peygamber’in ve Sünnetinin önemine yapılan vurgu neyi ortaya koymaktadır?

Kur’ân Sünnet bütünlüğünü.

Kim Resûl’e itaat ederse, muhakkak Allah’a itaat etmiş olur,( Nisâ 4/8). âyette işaret edilen itaat neyi içermektedir?

Kur’ân konusunu içerdiği gibi sünnet konusunu da içermektedir.

Ancak beşer cinsinden birine uymayı ifade etmekte olup, bu yönüyle itaatten ayrılan nedir?

İttiba.

Kur’ân’a göre Allah’ın sevgisine ulaşmak ve onu sevebilmek ne ile mümkündür?

Allah Resûlünü sevmekle mümkündür.

Yüce Allah, insanlara ideâl örnek olarak kimi göstermiştir?

Allah Resûlü’nü.

Hâyır! Rabbine and olsun ki, onlar aralarında ihtilâf ettikleri meselelerde seni hakem tayin etmedikçe iman etmiş olmazlar , (Nisâ 4/65) ayeti ve buna benzer ayetlerde ifade edilen denir?

Hz. Peygamber’in kararlarına rızâ göstermek, gönül huzuru ile bu kararların gereğini yerine getirmektir.

Allah Teâlâ kendisi istediği şeyleri helâl ve haram kıldığı gibi , bu yetkiyi kime de vermişti?

Allah Resûlü’ne.

Allah Teâlâ kendisi istediği şeyleri helâl ve haram kıldığı gibi bu fiilleri Resûlü’ne de nisbet etmiş ve bu yetkiyi ona da verdiğini hangi ayettlerde göstermiştir?

Onlara temiz şeyleri helâl pis şeyleri haram kılar, (A‘râf 7/157) , Allah’ın ve Resûlü’nün haram kıldığını haram saymazlar( Tevbe 9/29).

Kur’ân Sünnet bütünlüğünü açıkça gösteren ve Allah Resûlü’nün dini doğru anlamak ve yaşamak için örnek alma/itaat zorunluluğunu ifade eden bir diğer husus nedir?

Kur’ân dışında da Hz. Peygamber’e vahiy geldiğine delâlet eden âyetlerdir.

Vahyin inmeye başladığı ilk andan itibaren Müslümanların en önemli meselesi ne olmuştur?

Kur’ân’ın anlaşılıp uygulanması.

Âyetlerin Hz. Peygamber’in bizzat kendisi ve İslâm toplumu tarafından tam olarak ve kalıcı biçimde uygulanması için vahiy nasıl indirilmiştir?

Belirli bir süreçte indirilmiştir.

Kur’ân, Allah Resûlü’nün tebliğ sorumluluğunu hangi emirle beyan etmiştir?

Ey Resûl! Rabbinden sana indirileni (tam olarak) tebliğ et’’ ( Mâide 5/67).

Allah Resûlü Kur’ân’ın sadece tebliğ edicisi/ulaştırıcısı değil aynı zamanda neyidir?

Beyân edicisi (mübeyyin), açıklayıcısıdır.

Aralarında anlam bakımından zıtlık olduğu düşünülen âyetlerin anlaşılması konusunda açıklayıcı hükümler ortaya koyan nedir?

Sünnet’tir.

Hadis ile meşgul olurken neyi gözetmek son derece önemlidir?

Edeb’i.

Hadis okuyan kişinin, hadis öğrenirken veya mütalâa ederken nelere dikkat etmesi gerekir?

Hâlis bir niyete sâhip olmalı, abdestli olmalı, hadis tahsilinden önce Kur’ân’ı ezberlemelidir.

Allah’ın kulunu sevmesine örnek ayet veriniz?

İman edip sâlih amel işleyenler için Rahmân (Allah, yer ve göktekiler nezdinde) bir sevgi yaratacaktır. (Meryem 19/96) ,De ki! Allah’ı seviyorsanız bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. Allah çok bağışlayan ve merhamet edendir. (Âli İmrân 3/31)

Allah’ın kulunu sevmesine örnek hadis veriniz?

(Müellif dedi ki:) Bize Kuteybe tahdîs yoluyla bildirdi, (O da dedi ki:) bize Abdülazîz b. Muhammed, Süheyl b. Ebû Sâlih, babası, Ebû Hureyre vasıtasıyla tahdîs etti ki Allah Resûlü -sallallâhü aleyi ve sellem- şöyle buyurmuştur: Allah bir kulu sevdiği vakit, Cebrâil’e: ‘Ben filân kimseyi sevdim, sen de onu sev’ diye emreder. Râvi dedi ki: (Cebrâil) gökte nidâ eder. Sonra da o kişi için yeryüzü ahâlisi arasında bir sevgi iner. İşte bu Allah’ın: ‘İman edip sâlih amel işleyenler için Rahmân (Allah, yer ve göktekiler nezdinde) bir sevgi yaratacaktır’ âyetinin anlamıdır. Allah bir kula buğzettiği vakit, Cebrâil’e: ‘Ben filân kimseye buğzettim’ der. (Cebrâil) gökte nidâ eder. Sonra da o kişi için yeryüzüne bir nefret iner. Ebû Îsâ (et-Tirmizî) dedi ki: Bu hasen sahîh bir hadistir. Hadisi (ayrıca) Abdurrahmân b. Abdullah b. Dînâr, babasından o da, Ebû Sâlih’ten, o da, Ebû Hureyre vasıtasıyla Peygamber’den -sallallâhü aleyhi ve sellembenzer şekilde rivâyet etmiştir. (Tirmizî, Tefsîru’lKur’ân 20, hadis no: 3457)

İslâm dininin insanlığı ulaştırmak istediği en yüce hedef nedir?

Allah Teâlâ’nın rızâsını ve sevgisini kazanmaktır.

31.soruda seçilen hadisten öğrendiklerimiz nelerdir?

• Âyetlerle hadisler arasında tam bir uyum vardır. İlim ehlinin vazifesi bu bütünlüğü tespit edip ortaya koymaktır. Allah Teâlâ’nın gönüllerine sevgi lutfedeceği kimseler iman ile sâlih ameli birleştirenler olacaktır. • Mü’minler arasında sevilen bir kişi, Allah katında da sevilir. İhlâslı, samimi kişilerin nefretini kazanmış kişi Allah katında da sevilmez. • Allah Teâlâ’nın kulunu sevmesi gizli kalmaz; meleklerin ve sâlih kimselerin sevmesiyle bu sevgi ortaya çıkar. • Allah Teâlâ sevdiği kulunu meleklere ve sâlih insanlara da sevdirir. Bütün sevgilerin kaynağı Allah’tır. • İnsanlar İslâm toplumundaki değerlendirmelere bakarak (efkâr-ı umûmiyye) Yüce Allah’ın katındaki durumlarının ne olduğunu tahmin edebilirler. • Farzlar yanında nâfile ibadetlere de devam etmek, kişiyi Allah Teâlâ katında sevilen biri hâline getirir.