Günümüz Fıkıh Problemleri Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Eğlencenin öneminden bahsediniz.

Eğlencenin meşruiyeti tartışılırken onun fert ve toplumların kültür ve kimliklerinin şekillenmesindeki rolü de dikkate alınmalıdır. Özellikle iletişim çağını yaşadığımız günümüzde eğlence, milli benlik ve kültürün korunması açısından vazgeçilmez bir önem kazandığı gibi, milli kimlik ve kültürleri tahrip edici bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu konuya özen gösterilmesi gerekmektedir.

İslam alimleri ödüllü ya da ödülsüz müsabakaların ve sportif faaliyetlerin meşruiyetini kaybetmemesi için hangi hususların gerçekleşmesi gerektiğini söylerler?

? Kumara alet edilmemesi. ? Bireylere, topluma ve çevreye zarar vermemesi. ? Bu hüküm, “zarar vermenin yasak olduğu” ? Kişinin yapması gereken görevlerini engellememesi. ? Yasak olan şeylere aracı kılınmaması.

Müsabaka ne anlama gelmektedir?

Müsabaka, ödüllü olsun ya da olmasın yarışma anlamına gelir.

Dini bakımdan müsabakayı anlatınız.

Kaynaklarda müsabakanın ittifakla caiz olduğu bildirilir. Beden ve zihni güçlendirecek birçok faydaya vesile olması müsabakanın meşru olmasının gerekçesi olarak ifade edilir. Sporlarla ilgili olarak kadın ya da erkek ayrımı yapılmaz. Hz. Peygamber döneminde sıkça karşılaştığımız eğlence türlerinin başında çeşitlli yarışlar gelir. Bunlar insanlar arasında güreş, koşu ve atıcılık gibi müsabakalar olduğu gibi, at yarışları türü hayvan müsabakaları şeklinde de gerçekleşmiştir.

Hz. Peygamber, kurban bayramı günlerinden birinde şarkı söyleyip tef çalan iki cariye ile ilgili “Peygamber yanında şeytan mizmarları ha!” diyen Hz. Ebu Bekir’e ne buyurmuştur?

“Bırak onları, her milletin bayramı vardır ve bu gün bizim bayramızdır”.

Hz. Peygamber döneminde hangi spor ve müsabakalar vardı?

? Binicilik ve at yarışları, ? Atıcılık, ? Halter, ? Koşu, ? Güreş.

Hz. Peygamber döneminde hangi etkinlikler eğlence sayılmaktadır?

Evlilik merasimleri, hacca gidiş ve geliş, yolculuktan dönüş, savaş zafer ve sünnet düğünü gibi etkinlikler o denemde eğlence sayılmaktaydı.

Yalın ve güzel haliyle müziğin başladığı yer neresidir?

Yalın ve güzel haliyle müziğin başladığı yer Allah’a en yakın olunan ibadetler ve ibadet yerleridir.

Müslümanlara hangi bayramlar meşru kılınmıştır?

Kurban ve Ramazan bayramları.

Hz. Peygamber evlilik merasimleri ile ilgili hangi cümleyi kullanmıştır?

“Her kim düğün yemeğine davet edilirse davete katılsın” buyurarak Müslümanların birbirinin sevinçli günlerini de paylaşmalarını istemiştir.

Eğlencenin mubah olarak değerlendirilebilmesi için hangi hususlara uygun olması gerekmektedir?

? İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak esaslarını, düşünce ve hayat tarzını ve kurumlarını tahrif edecek ya da küçük düşürecek içeriğe sahip olmaması, ? İnsanların manevi kişiliklerini, namus, şeref ve diğer kişilik haklarını hedef almaması ve insan haklarına aykırı olmaması, ? Eğlencenin bir dinlenme ve rahatlama amacı olmanın ötesine taşınarak hayatın merkezine konmaması ve hayatın eğlencenin etrafında şekillendirilmemesi İnsanların din ve dünya hayatıyla ilgili çalışmalarını ve görevlerini aksatmaya sebep olmaması İçki ve uyuşturucu gibi zararlı ve yasaklanmış şeylerin eğlence ile birleştirilmemesi, ? Eğlencenin kumar yoluyla yapılmaması veya kumara alet edilmemesi, ? İslam’ın kadın erkek ilişkilerinde getirdiği mahremiyet kurallarını ihlal etmemesi.

Dinlenme ve eğlence amaçlı müziği açıklayınız.

İslam dini insanın maddi ve manevi/estetik ihtiyaç ve arzularını meşruiyet çerçevesinde karşılanmasını mubah görmüştür. Bu nedenle birçok alim müziği içerik, icra edildiği ortam ve vesile olduğu hususlar gibi açılardan değerlendirmişlerdir. Bu açıdan müziğin meşru olması için dinin temel inanç, amel ve ahlak ilkelerine aykırı olmaması, haramların işlenmesine yol açmaması, başkalarının hakkını ihlal etmemesi, kişiyi yapması gereken görevlerinden alıkoyması gibi prensiplere riayet edilmesini şart koşmuşlardır.

Alimler resim ve heykel konusunda hangi konuları ayırma gereği duymuşlardır

? Cansız doğal nesnelerin; ağaçların, dağların, yıldızların ve diğer tabiat güzelliklerinin resminin yapılmasında beis yoktur. Ancak bunlar arasında insanların tapınmak amacıyla resmini yaptıkları olursa, bu caiz olmaz. ? İnsanların ürettikleri ya da inşa ettikleri şeylerin resimlerinin yapılmasında sakınca yoktur. ? Ebru, tezhip, çinicilik, halı dokumacılığı gibi soyut resimler ittifakla mubahtır. ? Canlı tasvirlerinin çocukların oyuncağı olmasında bir sakınca yoktur. ? Eğitim öğretim meseleleri, kimlik, pasaport, suçluların tespit ve takibi gibi gerekli görülen durumlarda resim ve fotoğrafta bir sakınca yoktur. Toplumsal ihtiyaca göre bu tür fotoğraflar gereklilik de olabilir. ? Canlıların resimlerinin yapılması konusunda iki farklı görüş vardır. Birincisi, Maliki mezhebinde esas olan görüştür. Buna göre canlıların resimlerini yapmak da haram değildir. İkinci görüş, Hanefiler, Şafiiler ve Hanbelilere aittir. Bunlara göre canlı resimlerini yapmak yasaktır. Bunda resim ile heykel arasında fark yoktur. Resim, eğer saygı duyulmayan bir şekilde kullanılıyorsa alimlerin çoğunluğu buna cevaz vermiştir. Mesela yere serilmiş halı ve kilimlerdeki veya yatak örtülerindeki resimlerde sakınca görülmemektedir. Alimlere göre üç boyutlu olan tasvir haramdır. Ancak bütün organları tam değilse haramlık hükmü kalkar. ? İbadet etmek veya kutsatmak için resim ve heykel yapmak ittifakla haramdır. ? Resmin konusu, ahlak ve adaba aykırı ise, örneğin müstehcenlik içeriyorsa caiz değildir. ? Resim bulunan yerde namaz kılmak mekruhtur. Resim namaz kılanın kıble tarafında ise Hanefi mezhebine göre bu daha sakıncalıdır. ? Tasvir, zamanla Allah’tan başkasına tapınmaya ve putçuluğa götürmektedir. ? Yasağın sebebi, Allah’ın yaratma vasfına benzemeye çalışmaktır. ? Tasvirde müşriklerin tutumuna benzeme vardır. Yani tasvirde bir nevi kutsama vardır. ? Bir rivayete göre, suretin olduğu yere Cebrail girmemiştir. Ancak bunun sadece ona mahsus olduğunu söyleyenler vardır.

Güncel kumar türleri nelerdir?

Piyango, at yarışları, toto, loto, futbol.

Kutlama amaçlı müziği açıklayınız.

İslam’ın ilk günlerinden beri bayram, savaş zaferi, hacdan veya uzak yolculuktan dönüş, düğün ve sünnet şöleni gibi vesilelerle kutlamalar yapılmış ve bu kutlamalarda müzik icra edilmiştir. Bu tür müzikler kutlama amaçlı müzik olarak değerlendirilmiştir. düğün ziyafetinde müzik icra etmenin mubah, üstelik bunun meşru evlilikleri gizli olandan ve zinadan ayırdığı için müstehap olduğu da ifade etmiştir. Hz. Peygamber’in Medîne’ye hicreti esnasında halkın onu karşılarken kutlama amaçlı şarkı söylediği ve onu övdüğü bilinmektedir. Kaynaklar, benzeri bir uygulamadan bahsederler. Buna göre Hz. Peygamber bir savaş dönüşü mescide gelince, bir cariye ya da kız çocuğu, sağ salim dönmesi halinde huzurunda tef çalıp şarkı söylemeye ahd ettiğini ve Peygamberden buna müsaade istediğini naklederler.

Kumarın kelime anlamı nedir? Açıklayınız.

: Kumar kelimesi Türkçe’ ye Arapça “kımar” kelimesinden geçmiştir. Kumar, “sonu belirsiz bir yarışma ya da olayın sonucu üzerine bahse tutuşarak kazanç elde etme” şeklinde tanımlanabilir. Kumarda katılımcıların hepsi para yatırır ve bir kısmı bunu kazanır. Kumarda emek, hizmet ya da üretim yoktur. Bir emek ve iş karşılığı olmaksızın sırf tesadüflere bağlı kalarak başkalarının zararı karşılığında kolaylıkla mal kazanmaktır kumar. Dolayısıyla kumar, kazanan veya kur’ a isabet eden şahsa verilmek üzere katılımcıların her birinin ayrı ayrı bedel koyması yoluyla gerçekleşir.

Eğlence kelimesi Türkçe’ de ne anlama gelmektedir?

Eğlence kelimesi Türkçe’ de vakit geçirmek, oyalanmak ve durup dinlenmek gibi anlamlara gelir. Kavram olarak eğlence “neşeli ve hoşça vakit geçirten şey” demektir.

Eğlence kavramı hangi etkinlikleri kapsamaktadır?

Oyun, yarış, müzik ve folklor gibi hoşça vakit geçirmeye yarayan etkinlikleri kapsamaktadır.

Sırf ses sanatı olarak müziği açıklayınız.

Ses sanatı olması açısından müziğin, hayatın diğer alanlarında da yer bulması gayet doğaldır. Bu açıdan müziği inceleyen bir çok İslam alimi bu tür müziğin mubah olduğunu söylemiştir. Örneğin konuyu geniş şekilde ele alan Gazzali güzel ses dinlemek amacıyla müzik dinlemenin mubah olduğunu söyler. Ona göre içerisinde hikmet ve güzel şeyler olan şiir ve müziğin yasak olmasını gerektirecek bir sebep yoktur. İslam, içerisinde bayağılık, çirkinlik, kötülük ve haram bir unsur bulunmayan şeyleri yasaklamış değildir.

Resim kelimesinin Arapça’ da ki karşılığı nedir?

Resim, Arapça literatürde daha çok “suret” kelimesi il karşılanmıştır.

Zararları bakımından kumarı açıklayınız.

? Kumar bağımlılık yapar. ? Kumar borcu yüzünden cinayetler işlenir. ? Uyku düzeni bozulur. ? Depresyon, alkol ve davranış bozuklukları gelişir. ? Maddi kayıplara yol açar. ? Kin ve düşmanlığa iter.

Hz. Peygamber eğlence anlamında ne etkinlik yapmıştır?

Hz. Aişe’nin rivayetine göre, Hz. Peygamber zaman zaman “tel’a” denilen sulak yerlere çıkmıştır.

Kur’an eğitiminde müziği açıklayınız

Müziğe dair bilgilerin kullanıldığı diğer bir alan Kur’an ve ezanın okunması gibi dini uygulama ve eğitimlerdir. Kur’an’ın okunuşunu güzelleştirmek Hz. Peygamber tarafından tavsiye edilmiştir. Bunun yanında dini içerikli veya insanları hayra v her türlü iyiliğe sevk eden müzik genelde kabul görmüştür. Zira bu tür müzik insanların kalbinde Allah ve peygamber sevgisine yer açmakta, onları iyiliğe teşvik etmekte, kalpleri yumuşatmakta ve günahlardan pişmanlığa götürmektedir.

Suret kelimesi ne anlama gelmektedir?

Arapça’ da “şekil, biçim, görünüş ve resim” anlamına gelmektedir. Bir diğer eş anlamlısı ise timsaldir.

Yarışma ahlakında neler göz önünde bulundurulması gerekmektedir?

Yarışmalar insanların eğitimi, biyolojik ve psikolojik gelişimi ve meşru şekilde eğlenmesi gibi amaçlarla yapılmalıdır. Sırf böbürlenmek ve kibirlenmek için yarışmak doğru değildir. Eğlence için hayvanları dövüştürmek caiz görülmemiştir.

İslam bilginleri müziği hangi kriterlere göre sınıflandırmışlardır?

? Sırf ses sanatı olmazı bakımından müzik, ? Kutlama amaçlı müzik, ? Kur’an eğitiminde müzik, ? Dinlenme ve eğlence amaçlı müzik .

Alimler, kumar kapsamına girmeyen oyunların yapılış şekilleri hakkında hangi bilgileri vermişlerdir?

? Bir kurum veya şahsın, açtığı bir yarışmada kazananlara ödül vermesi kumar değildir. Böyle bir yarışmada para almak ve vermek helaldir. ? Yarışanların sadece bir kısmı para koyar ve “ben kazanırsam bir şey almam, fakat sen kazanırsan şu kadar alırsın” şeklindeki anlaşmalar kumar değildir. ? Karşılıklı olarak yarışan iki kişiye bir üçüncü şahıs eklenip, yarışmayı kazanırsa, ikisinden birinin mükafatı alması ve kaybederse bir şey ödememesi şartıyla yarışma yapılırsa kumar olmaz.

Fıkıh ilminde yarış için kullanılan terim nedir?

Fıkıh ilminde yarış yerine müsabaka kelimesi kullanılmaktadır.

Hıda nedir açıklayınız?

Hz. Peygamber döneminde çeşitli vesilelerle müzik icra edildiği görülmektedir. Bu durumlardan birisi yolculuktur. Hz. Peygamber’den nakledin örnekler, O’nun kabiliyeti olan kimselere yolculukları esnasında şiir ve şarkı söylettiğini ortaya koymaktadır. Bu adete hıda adı verilmektedir.

Yarışmalarda ödül hangi kapsamda verilmektedir?

Yarışmalara ödül konulabilir. Bu konuda alimlerin görüş birliği vardır. ? Ödül, devlet hazinesinden karşılanabilir. ? Haram kılınmış bir konuda yapılan yarışma için ödül verilemez. Zira, bu gibi şeylere ödül vermek, kötülüklerin yaygınlık kazanmasına teşvik olur. Bu doğru bir tutum değildir. Zira gerçekte zararlı bir şeye ödül verilmiş olmaktadır. Yarışmada ödül kumara dönüştürülmemelidir. Bu nedenle ödülü, yarışanların dışında birinin vermesi gerekir. Ya da ödülü yarışanlardan sadece bir kısmı koyar ve rakiplerine “kazanırsanız bu ödülü siz alırsınız, ben kazanırsam sizden bir şey almayız” şeklinde düzenlenirse yine kumar olmaz.

Müziğin tanımını yapınız

“Nağmeler ve nağmeleri daha güzel hale getiren her türlü çalışmayı kapsayan bir sanat”tır.