İslam Sanatları Tarihi Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sır altı ve sır üstü tekniklerinin bir arada kullanılmasıyla çok renkli bir satıh elde etmeye yarayan tekniğe ne denir?

Mînâî (Heft-reng) denir.

Türk çini sanatında yaygın olarak kullanılan en eski çini bezeme tekniği hangisidir?

Çini mozaik tekniğidir

Perdahlı çini tekniği nasıl hazırlanır?

Gümüş ve bakır oksidin kırmızı veya sarı toprak boyayla birlikte, sülfür karışımı ve sirkeyle halledilerek hazırlanır.

Çağdaş yayınlarda cuerda seca adıyla anılan, eski kaynaklarda ise lakabî denen renkli sır tekniği, ilk defa ne zaman ortaya çıkmıştır?

Timurlular döneminde ortaya çıkmıştır.

Mihrapları çini mozaik tekniğinin en iyi uygulandığı bazı Selçuklu eserleri hangileridir?

Konya Alâeddin Camii (1220), Ankara Ahî Şerafeddin (Arslanhane) Camii (XIII. yüzyılın başı) Sivas Gökmedrese (Sahibiye)Mescidi (1271).

XVI. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlılar’da tamamlamış en yaygın çini tekniği hangisidir?

Sır Altı Tekniği’dir.

Renkli sır tekniğinde üretilmiş çinilere Anadolu’da ilk olarak hangi eserde rastlanmaktadır?

Bursa Yeşilcami’de (1419) ve Çelebi Mehmed Türbesi’nde (1421) .

Çini sanatında kullanılan renk hangisidir?

Fîrûze (turkuvaz).

Osmanlı çinicilik sanatı tarihteki en yüksek seviyesine ne zaman erişmiştir?

XVI. yüzyılın ikinci yarısında erişmiştir.

XVIII. yüzyıldan günümüze, ülkemizin çini ihtiyacını neresi karşılamaktadır?

Kütahya merkezli çini atölyeleri karşılamaktadır.

Çini veya seramik yapımında kullanılan malzemeler nelerdir?

Hamur , Boya , Sır.

Osmanlı’nın son devir çinilerine en güzel örnek hangisidir?

Hafız Emin Usta’nın elinden çıkan Eyüp’teki Sultan Reşat Türbesi (1914) çinileridir.

Evânî yapımında kullanılan çini tekniği hangisidir?

Mertabanî’dir.

Mînâî (Heft-reng) tekniğinin en çok görüldüğü yerler nerelerdir?

Basra, Rakka ve Kâşân’dır.

Eski Malatya Ulucamii’nin (1224) kubbesi, eyvanı ve orta avlusunun duvarlarında görülen muhteşem çini mozaiklerde en çok dikkat çeken usta kimdir?

Yâkub b. Ebûbekir elMalatî’dir.

Çini mozaik sanatında Selçuklular’ın ulaştığı yüksek seviyeyi gösteren eser hangisidir?

Konya Karatay Medresesi (1251).

Anadolu’da en eski sayılabilecek çini eserler hangileridir?

Siirt Ulucamii ve Minaresi (XII. yüzyıl), Divriği Kale Camii’nin (1180) taçkapısı ya da Konya II. Kılıçarslan Türbesi (1155-1192) sayılabilir.

Kâşî/çini sanatı Türkler’de ilk hangi devletten itibaren başlamıştır?

İlk Müslüman Türk devletini kuran Karahanlılar’dan itibaren.

Perdahlı çinilerin en erken tarihli örneklerine hangi devirde , nerede rastlanmıştır?

Abbâsîler devrinde (IX. yüzyıl) Sâmerrâ’da rastlanmıştır.

Beylikler dönemi mimarisinde de çini kullanımına örnek eserler hangileridir?

Beyşehir’deki Eşrefoğlu Camii (1299) ve bitişiğindeki türbe (1301), Beylikler döneminin en gösterişli çini süslemelerine sahiptir. Birgi Ulucamii (1313) mihrabında, Selçuk Îsâ Bey Camii (1374) kubbe geçişinde, Konya Hasbey Dârülhuffâzı (1421) mihrabında ve kubbeye geçişte çini mozaiğin, Selçuklu dönemi özelliklerini devam ettirdiği görülmektedir. Ancak Karaman İbrâhim Bey İmareti’nin (1433) bugün İstanbul Çinili Köşk Müzesi’nde sergilenen renkli sırlı çini mihrabı.

Tümü killi topraktan yapılan veya yüksek oranda kil ihtiva eden ham maddelerden üretilmiş, yüzeyi parlakça ve en sert seramik grubuna ne ad verilir?

Porselen adı verilmektedir.

Mimari yüzeyde günümüze kadar ulaşan çini kullanımı ilk olarak hangi eserde görülmüştür?

Kayrevan’daki Sîdî Ukbe Camii’nin (670-862) mihrabında görülmektedir.

Levha halindeki çini üretiminin ilk defa nerede gerçekleşmiştir?

Sâmerrâ’da.

Çini mozaik sanatının Osmanlı’da son defa görüldüğü yapılar hangileridir?

ursa Murâdiye Camii ve Medresesi’nde (1425) mütevazı miktarda da olsa, tek renk sırlı levha, renkli sır ve çini mozaik tekniklerinin bir arada kullanıldığı görülmektedir. Edirne Şah Melek Camii’nden (1429) sonra İstanbul’da Fatih Sultan Mehmed’in Çinili Köşk’ü (1472) ve Mahmud Paşa Türbesi (1473).

Kâşî/çini sanatı Türkler’de hangi devlette yaygın hale gelmiştir?

Anadolu Selçukluları zamanında.

Eski kaynaklarda çiniye ne ad verilmektedir?

Sırç veya kâşî denilir.

Killi topraktan pişirilerek yapılan kullanım eşyasına ne denir?

Keramik denir.

Killi topraktan pişirilerek yapılan , duvar kaplama malzemesine ne denir?

Çini veya seramik denir.

Çelebi Mehmed’in yaptırmış olduğu çinileriyle meşhur Bursa’nın en iddialı yapılarından birisi olan Yeşilcami ve türbede Tebrizli ustalarla birlikte en çok dikkat çeken usta kimdir?

Ali b. İlyâs Ali’dir.

Çini sanatında asıl heyecan verici gelişmeler hangi çinilerde yaşanmıştır?

İznik çinilerinde yaşanmıştır.