Ücret ve Ödül Yönetimi Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Beklenti kuramları hangileridir?

Beklenti kuramları birbirini tamamlayan iki farklı kuramdan oluşmaktadır. Bunlardan biri Vroom’un diğeri, Lawler ve Porter’in beklenti kuramıdır.

Motivasyon kavramı nasıl tanımlanır?

Ödüllendirme sistemlerinin en önemli hedefi çalışanların motivasyonunu artırarak onları daha yüksek bir performans ortaya koyma konusunda isteklendirmektir. Bir kavram olarak “motivasyon” kişiyi belli bir davranışı ortaya koyma konusunda harekete geçiren ve bu davranışı sürdürmeye de istekli olmasını sağlayan içsel bir güç olarak tanımlanabilir. Bu güç bazen bir düşünme biçimi, umut, arzu veya inanç olurken kimi zaman da belli ihtiyaç ve korkulardan kaynaklanabilmektedir.

Özendirici unsurlar ve ödül yönetimi ayrımı nasıldır?

İşletmelerdeki insan kaynakları yönetimi uygulamaları açısından çalışanlara kök ücretler dışında yapılan ek ödemeler, sağlanan haklar ve olanaklar gibi çeşitli özendiriciler genellikle ücret paketleri içerisinde kabul edilirken, ödül yönetimi farklı bir kategoride değerlendirilmektedir.

Ödüllendirme sistemlerinin hedefleri nelerdir?

Ödüllendirme sistemleri bir yandan nitelikli adayların işletmelere kazandırılmasını hedeflerken diğer yandan da mevcut nitelikli çalışanların işten ayrılma niyetlerini de azaltmayı amaçlar. Yapılan araştırmalar işten ayrılmaların üçte birinin ücretle ilgili memnuniyetsizliklerden kaynaklandığını göstermektedir. İyi bir ödüllendirme sistemi çalışanların elde tutulması açısından bazen ücret politikalarından daha etkili olabilmektedir. Çalışanların elde tutulmaları yanında etkin ödüllendirme sistemlerinin bir diğer özelliği de uygun niteliklere sahip olmayan veya işletmenin çevresel koşullarında yaşanan değişimlere paralel olarak kendini yeterince geliştiremeyen çalışanların işletmeden ayrılmaları sonucunu doğurmasıdır. İşletmeler sadece kendi hedeflerine katkı sağlayan davranışları ve çalışanları ödüllendiren bir sistem kurduğunda gerekli katkıyı sağlayamayan çalışanlar işten ayrılmayı gündeme almak zorunda kalabileceklerdir.

Süreç kuramları nelerdir?

1. Beklenti kuramları 2. Pekiştirme kuramları 3. Eşitlik kuramı 4. Amaç belirleme kuramı.

İletişim araçları nelerdir?

Bu araçlar; 1. Yazılı veya sözlü doğrudan iletişim araçları olabileceği gibi, 2. Sosyal haklar, liderlik, örnek olma, performans hedefleri belirleme, ücretlendirme kriterleri koyma gibi dolaylı kanallar da iletişim aracı olarak kullanılabilir. Çalışanlar hangi tür davranışların performans puanlarını artırdığını bilirlerse o tür davranışlara yoğunlaşacaklardır.

Ödüllendirmenin amacı var mıdır?

Ödüllendirme sadece çalışanların belli hedeflere ulaşmaları halinde elde edecekleri bazı özendiriciler sunularak daha yüksek bir motivasyonla çalışmak için özendirilmelerini kapsamamaktadır. İşletmelerde ödüllendirme sistemlerinden farklı amaçlarla yararlanılmaktadır.

Lawler ve Porter’in beklenti modeli nasıl açıklanabilir?

Lawler ve Porter’in beklenti modeli de Vroom’un modelinin biraz daha geliştirilmiş biçimidir. Bu modele Vroom’un modelindeki beklenti, değer (valens) ve araçsallık kavramlarına ek olarak kişilerin özellikleri, rol algılamaları, performans, ödül türleri ve tatmin olma gibi kavramlar dahil edilmiştir. Buna göre çalışanlar belli beklentilere ulaşma konusunda belli ihtimaller çerçevesinde çeşitli davranışlarda bulunup bulunmamaya karar verirlerken, bu çalışanların kişisel bilgi ve becerileri ve işletme içerisinde tam olarak hangi işi gerçekleştirmeleri gerektiğine yönelik rol algılamaları da etkili olmaktadır. Bütün bu unsurlar doğru biçimde bir araya geldiğinde ortaya yüksek bir performans çıkacaktır.

Ödüllendirme sistemleri açısından amaç belirleme kuramı ile beklenti kuramı nasıl kıyaslanabilir?

Amaç belirleme kuramı, ödüllendirme sistemleri açısından beklenti kuramlarıyla benzer özellikler taşıyor gibi görünse de arada amaçların karmaşıklık derecesi konusunda temel bir farklılık bulunmaktadır. Amaç belirleme kuramına göre amaçlar ne kadar erişilmesi zor olurlarsa kişinin motivasyonu da o kadar yüksek olacaktır. Dolayısıyla amaç belirleme kuramına göre beklenti kuramlarının aksine amaçların ve bu amaçlarla ilişkili ödüllendirmelerin karmaşıklık düzeyinin artması çalışanların motivasyonunu artırıcı bir sonuç da ortaya çıkarabilir. Gerçekten de son yıllarda büyük işletmeler tarafından bilişim teknolojilerindeki gelişmelerin de katkılarıyla oldukça karmaşık performans değerleme, ücretlendirme ve ödüllendirme sistemleri uygulandığı görülmektedir.

Amaç belirleme kuramının en önemli vurgusu nasıl açıklanabilir?

Amaç belirleme kuramının en önemli vurgusu öncelikle ortada açık-seçik belli amaçlar bulunması gerektiğidir. Belirgin biçimde tanımlanmış hedefler bulunması çalışanların motivasyonunu artırmaktadır. Bu amaçlar çalışanlarla birlikte belirlenirse daha da güdüleyici olacaklardır. Amaçlara ulaşma konusunda geribildirim alanlar almayanlara göre daha fazla motive olmaktadırlar. Son olarak, ulaşılması zor amaçlar ulaşılması kolay amaçlara göre daha motive edici olmaktadır. Buna göre ödüllendirme sistemlerinin açık ve belirgin kriterlere dayanması önemlidir. Bu kriterlerin ve hedeflere ulaşıldığında elde edilecek ödüllerin çalışanlarla birlikte belirlenmesi de motivasyonu artırıcı bir faktör olacaktır. Ödüllendirme sistemlerinin etkili bir geribildirim sistemi olarak veya geribildirim sistemleriyle birlikte kullanılmaları önemlidir.

Örgütlerin “görünmeyen yön”ü nedir?

İşletmeler sadece araç-gereç, malzeme-makine ve belli talimatlar dâhilinde bunları kullanan insanlardan oluşan bir ortam değildir. Örgütlerin bir de görünmeyen yönleri bulunmaktadır. Bu görünmeyen yön; bütün çalışanların bildiği, paylaştığı ve uyduğu, ama hiçbir yerde yazılı olmayan birtakım değer, inanç, tutum ve varsayımlardan oluşan “kurum kültür”üdür. Kurum kültürü ile ilgili yapılan araştırmalar işletmelerin belirli türdeki kurum kültürlerini işletmelerine benimsetebildikleri takdirde ekonomik anlamda rekabet avantajı elde edebileceklerini göstermektedir.

İşletmeler açısından en önemli maliyet faktörlerinden biri nedir?

İşçilik maliyetleridir.

İşletme vizyon ve değerleri çalışanlar tarafından nasıl paylaşılır?

Her işletmenin varlık nedenini oluşturan hedefleri ve her türlü faaliyetinde temel referans olarak aldığı bazı değerleri vardır. Bu vizyon ve değerlerin hayata geçirilmesinin en önemli yolu da işletme sahiplerinin veya yöneticilerinin belirlediği bu hedeflerin ve değerlerin çalışanlarca da benimsemesidir.

Ödüllendirme sistemi nasıl örneklendirilebilir?

Ödüllendirme sistemlerinin tasarımında da benzer bir durum söz konusudur. Yönetimin belirlediği ödüllendirme stratejisi ve öne çıkardığı ödüllendirme kriterleri aslında çalışanlara yönelik bir mesaj da içermektedir. Çalışanlar kısa sürede bu mesajı alacak ve ona göre davranmaya başlayacaklardır. Örneğin faaliyetlerini belli bir iş ahlakı ve sosyal sorumluluk anlayışı çerçevesinde yürütme vizyonuna sahip bir çalışanların iş ahlakına uygun davranışlarının ödüllendirilmesi, o işletmede ahlaki davranışların çalışanlarca da paylaşılması sonucunu doğuracaktır.

Çalışanları ödüllendirmenin en önemli yönetsel araçlarından biri nedir?

Katılımcı bir yönetim anlayışı sergilemektir. Özellikle Türkiye’deki işletmelerde çalışanlar ve yöneticiler arasında güç mesafesinin yüksek olmasından kaynaklanan iletişim problemleri yaşanmaktadır. Güç mesafesi yöneten ve yönetilenler arasındaki güç farkını ifade eden bir kavramdır. Aslında bütün yönetim sistemlerinde astlar ve üstler arasında bir güç farkı bulunmaktadır. Ancak bu fark bazı kültürlerde daha fazla hissedilmektedir. Güç mesafesi yüksek toplumlarda çalışanların yöneticileriyle iletişim kurabilmeleri zorlaşır. Çoğu zaman güç mesafesinin büyüklüğü yöneticilerin işlerine de gelebilir.

Ödüllendirmenin bireysel olup olmamasına göre ödül türleri hangileridir?

• Bireysel ödüllendirme • Takım bazlı ödüllendirme • Örgütsel ödüllendirme.

Katılımcı yönetim anlayışıyla paralel bir başka ödüllendirici yönetim anlayışı nedir?

Çalışanların güçlendirilmesidir. İşletme yönetimi alanında son yıllarda ortaya çıkan bütün yeni yaklaşımların odak noktası çalışanların önemine yapılan vurgudur. En önemli üretim faktörü, insan kaynağı, insan değeri, entelektüel sermaye gibi sıfatlarla anılmaya başlayan insan; örgütsel öğrenme, toplam kalite yönetimi, ekip çalışması gibi önemli yönetim yaklaşımlarının temel unsurudur. Bu unsurun kendi yetki ve sorumluluk alanı çerçevesinde, örgüt adına inisiyatif ve karar alabilen ve bunu uygulayabilen nitelikte olması beklenmektedir.

Ödüllendirme sistemleri nasıl tasarlanmalıdır?

Belli niteliklere sahip adaylar bu niteliklerinin fark edilmesini ve ödüllendirilmesini önemsemektedirler. Bu nedenle ödüllendirme sistemlerinin farklı niteliklere sahip adayları cezbedecek zenginlikte tasarlanması gerekmektedir.

Motivasyon konulu araştırmaların neler oluşmuştur?

Motivasyon konusunda yapılan bilimsel çalışmaların ortak vurgusu motivasyon ve performansın bir arada bulunduğudur. Çalışanların motivasyonu arttıkça performansları da artmaktadır. Sanayi devriminin ardından ortaya çıkan fabrika tipi çalışma ortamlarında yöneticiler önceleri çalışanlarını motive edebilmek için sadece ücret, beslenme, barınma gibi temel ihtilaçlara odaklanmışlardır. Daha sonra yapılan bazı araştırmalar, çalışanların bu temel ihtiyaçları dışında bazı sosyal güdülerle de motive olabildiklerini ortaya koymuştur.

Ödüllendirmenin diğer önemli amaçları nasıl sıralanabilir?

İşletmenin vizyon ve değerlerinin çalışanlarca paylaşılması • Nitelikli çalışanların işletmeye kazandırılması ve elde tutulması • Mevcut çalışanların motivasyon ve performansının artırılması • Çalışanların bilgi ve yeteneklerinin geliştirilmesi • Kurum kültürünün desteklenmesi • Örgüt yapısının oluşturulması ve güçlendirilmesi • Ücretlerden kaynaklanan maliyetlerin kontrol edilmesi.

Farklı kurum kültürü türleri nelerdir?

Performans kültürü • Yenilik kültürü • Takım çalışması kültürü • Kalite kültürü • Girişimcilik kültürü • Rekabetçilik kültürü • İşbirliği kültürü • Bürokrasi kültürü • İnsan odaklı kültür • Müşteri odaklı kültür.

Kapsam kuramları olarak da bilinen kuramların en önemlileri hangileridir?

1. İhtiyaçlar hiyerarşisi kuramı 2. Başarma ihtiyacı kuramı.

Ödüllendirmenin herkesin bilgisine açık olup olmamasına göre ödül türleri hangileridir?

• Açık ödüller • Gizli ödüller.

Ödüllendirmenin planlı olup olmamasına göre ödül türleri hangileridir?

Planlı ödüller • Sürpriz ödüller.

Psikolojik beklentilerin karşılanıp karşılanmamasına göre ödül türleri hangileridir?

• İçsel ödüller • Dışsal ödüller.

Maslow’un “İhtiyaçlar Hiyerarşisi” kuramının kaç grup altında sınıflandırılabilir?

1. Fizyolojik ihtiyaçlar 2. Güvenlik ihtiyacı 3. Ait olma ve sevgi ihtiyacı 4. Saygı görme ihtiyacı 5. Kendini gerçekleştirme ihtiyacı.

Herzberg’in Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine dayalı olarak geliştirdiği kuramı çift faktör kuramının kapsamı nedir?

Herzberg’e göre, Maslow’un hiyerarşisinde yer alan ihtiyaçların tümü her insan için motive edici değildir. Çünkü işsizlik sigortası gibi sistemlere sahip veya ekonominin gelişmişliği nedeniyle iş bulmanın zor olmadığı gelişmiş ülkelerde belli bir gelir seviyesini korumak zor olmadığı için Maslow’un hiyerarşisindeki ilk üç basamağı oluşturan ihtiyaçların karşılanması çok zor olmayacaktır. Bir başka açıdan bakıldığında ilk üç basamak gelir düzeyi düşük mavi yakalı çalışanlar yani işçiler için motive edici olabilecekken daha yüksek gelire sahip mühendisler veya beyaz yakalılar olarak bilinen ofis çalışanları için motive edici olmayacaktır.

İçsel ödüller nasıl açıklanabilir?

tamamen o davranışı gerçekleştirmenin kendisinde bulunan bir özellikten kaynaklanması durumunu ifade etmektedir. Çalışanlar bazen belli bir işi sadece o işi yapmaktan büyük zevk aldıkları için büyük bir motivasyonla yapıyor olabilirler. Böyle durumlarda o kişileri motive etmek için başkaca ödüller vermeye gerek yoktur.

Bir işletmenin yapısı nasıl oluşmaktadır?

Bir işletmenin yapısı belli sayıda insanın, belli bir yerde, belli pazarlara ürün/hizmet sunmak üzere, belli faaliyetleri yerine getirecek şekilde bir araya gelmesiyle oluşmaktadır.

Beklenti kuramları hangi varsayıma dayanmaktadır?

Beklenti kuramları genel olarak insanların belli davranışlar gösterdiklerinde hangi sonuçlarla karşılaşacaklarını ve bu sonuçların kendileri için hangi ölçüde değerli olduklarını bildikleri varsayımına dayanmaktadır. Dolayısıyla bu beklentilere bağlı olarak bir davranış tercihi gündeme gelecektir.

Kapsam kuramları neyi varsaymaktadır?

Kapsam kuramları genel olarak insanları tek-tip beklentilere sahip bireyler olarak kabul etmekte ve herkesin benzer süreçlerle motive olabileceğini varsaymaktadır. Bu yaklaşımların bir diğer özelliği de genellikle tek-tip işletme yapıları ve üretim süreçlerini açıklayabilecek yaklaşımlar olmalarıdır. Oysa özellikle bilgi toplumuna geçtiğimiz yüzyılda insan motivasyonunu çok farklı dışsal etmenlerle açıklamaya çalışmak daha mantıklı görünmektedir.

Ödül yönetimi kavramının kapsamında neler bulunmaktadır?

İşletmedeki işlerin önem sıralarına göre değerlenmesi • İşler için ödenecek ücret miktarlarının belirlenmesi • Performans ölçüm sistemlerinin kurulması ve yönetilmesi • Çalışanların performanslarının bireysel veya kurumsal ölçekte hangi ölçütlere göre ödüllendirileceğinin belirlenmesi çabalarını kapsamaktadır.

Dar ve geniş kapsamlı ödüllendirme kavramları nasıl açıklanabilir?

Ödüllendirme kavramı işletmeler açısından dar kapsamlı veya geniş kapsamlı olarak iki şekilde tanımlanabilir. Geniş kapsamlı olarak bakıldığında işletmelerde bazı ücret veya temel ücret olarak bilinen ve çalışanlara her koşulda alacakları taahhüt edilen ücretin dışındaki her türlü ödeme ve katkılar ödüllendirme olarak nitelendirilebilir. Buna kısa ve uzun vadeli değişken ücretler ve sağlık sigortaları, emeklilik programları, araba, cep telefonu vb. katkılar da dâhildir. Dar anlamda ise ödüller; sadece periyodik olmayan ödeme ve katkıları kapsamaktadır.

Çalışma ortamının koşullarının, çalışanların performansına etki ettiği nasıl ve hangi tarihte anlaşılmıştır?

Örgütsel davranış alanında 1930’lu yıllardan itibaren işletmelerin verimliliğinin artırılmasında üretim sistemlerine yönelik fiziksel düzenlemelerin yeterli olmayabileceği, çalışma ortamının psikolojik koşullarının da çalışanların performansına etki edebildiği ortaya çıkmıştır. Böylelikle iş ilişkisi içerisinde çalışanların ücret dışında bazı beklentilerinin gündeme gelmesi söz konusu olmuştur.

İnsan motivasyonu alanında yapılan kuramsal çalışmalar kaça ayrılır?

1. Motivasyonun içsel kaynaklarını açıklamaya çalışan kapsam kuramları 2. Motivasyonun dışsal kaynaklarını açıklamaya çalışan süreç kuramları.

İşletme yöneticileri iletişim kanallarını hangi amaçla kullanmaktadır?

İşletme yöneticileri çalışanlarına çeşitli mesajlar vermek için farklı iletişim kanalları kullanırlar.

Atkinson insanların temel ihtiyaçlarını nasıl belirlemiştir?

Atkinson’a göre, insanların motivasyonu başarılı olma istekleri ve başarısızlıktan korkmalarının, belli koşullar altında başarılı olma ya da olmama beklentilerinin, başarılı olmaya özendiren unsurlara verilen değer ile başarısız olmanın sonuçlarına verilen değerin bir bileşiminden oluşmaktadır. Dışsal motivasyona yönelik kuramların başlıcaları Vroom, Lawler ve Porter’in beklenti kuramları; Pavlov ve Skinner’in pekiştirme kuramları; dağıtım adaleti, işlem adaleti ve etkileşim adaletinden oluşan eşitlik kuramı ve Locke’un geliştirdiği amaç belirleme kuramıdır.

McClelland ve Atkinson’ın temel yaklaşımları arasındaki farklılık nedir?

Her iki yaklaşım arasındaki temel farklılık McClelland’ın başarma ihtiyacını öne çıkarmasına karşılık Atkinson’un başarısızlığa yönelik korkuları da modele dâhil etmeye çalışmasıdır. Başarma ihtiyacına yönelik yaklaşımların ödüllendirme açısından en önemli sonucu insanların dışsal bir ödül olmadan da sırf kendilerine karşı olan saygılarının bir gereği olarak da başarılı olmak için gayret gösterebildikleridir. Bu anlamda yöneticilerin bir ödüllendirme stratejisi olarak çalışanların başarısız olmalarına neden olabilecek çevresel koşulları ortadan kaldırmaya çalışmaları yararlı olabilir. Başarma ihtiyacı kuramının bir diğer sonucu da insanların kendi başarılarından haz almakta olduklarıdır. Bu nedenle çalışanların başarıları sahiplenebilmeleri için belli ölçülerde sorumluluklar taşımalarının, sorumluluklarıyla orantılı yetkilerle donatılmalarının sağlanması ödüllendirici olabilecektir.

Vroom’un beklenti kuramı nasıl açıklanabilir?

Vroom’un beklenti kuramına göre insan açısından motivasyonun gücü belli sonuçlara ulaşma beklentisi ile o sonuçlara ulaşmanın insan gözündeki değerinin (valens) bir çarpımıdır. Burada beklenti bir ihtimali ifade etmektedir. İhtimaller her zaman gerçekleşmeyebilirler. Ancak bazen sonuçlara verilen değerin yüksekliği ihtimalin düşük olması durumunda bile motive edici olabilir. Vroom’un kuramının bir başka önemli kavramı da araçsallıktır. Buna göre beklentiler her zaman ilk akla gelen sonuçlar olmayabilir. Bazı sonuçlar ikinci derecedeki başka sonuçlara ulaşmanın araçları durumundadırlar.

Çalışanlara ücretlerinin yanı sıra verilen olanaklar nelerdir?

Çalışanların ücret dışında bazı beklentilerinin gündeme gelmesi doğrultusunda, çalışanlara ücretlerin yanı sıra şu olanaklar verilmektedir. 1. Yapılan bazı ek ödemeler 2. Sosyal haklar 3. Olanaklar ve ödüller.

Ödüller ne olarak görülmelidir?

Ödüller insanların belli bir çabanın karşılığı olarak elde ettiklerinde mutlu olacakları mükâfatlardır.

Dışsal ödül türleri hangileridir?

Doğrudan ödemeler • Dolaylı ödemeler • Parasal olmayan ödemeler.

Örgüt yapısı nasıl nitelendirilebilir?

İşletmeler çevresel koşullara uyum sağlamak için kurum kültürleri gibi soyut unsurlar yanında örgüt yapıları gibi daha somut unsurlarla da ilgilenmek zorundadırlar.

Bu iki ihtiyaçlar hiyerarşisi modeli, ödüllendirme açısından değerlendirildiğinde hangi sonuç ortaya çıkmaktadır?

İşletmelerdeki ödüllendirme sistemleri gelir seviyesi daha düşük olan mavi yakalı çalışanlar için alt basamaklardaki ihtiyaçları hedefleyen ödül türlerinden oluşmalıdır. Gelir düzeyi daha yüksek olan beyaz yakalı çalışanlar, mühendisler veya yöneticiler içinse hiyerarşinin üst basamaklarındaki ihtiyaçlara yönelik ödüllendirme stratejileri daha etkili olacaktır.

Ödüllendirme sistemlerinden, nitelikli çalışanlar söz konusu olduğunda nasıl yararlanılabilir?

Bilgi çağında yaşadığımız pek çok gelişme işletmeleri eskisinden farklı davranmaya zorlamaktadır. Kitle iletişim araçlarının ve özellikle de internetin yaygınlaşması iş arayanların işletmeler hakkında çok daha çabuk ve doğru bilgiler edinmelerini kolaylaştırmaktadır. Diğer yandan X kuşağı olarak da anılan bilgi çağı insanlarının en önemli özelliklerinden biri de önceki nesillerden farklı olarak çalıştıkları işletmelere olan bağlılıklarının giderek azalmasıdır. Geleneksel anlayış giderek bireylerin kendi menfaatlerini her şeyin üzerinde tuttukları bir toplumsal anlayışa doğru evrilmektedir. Bu gelişmeler özellikle nitelikli adayların işletmelere kazandırılması ve elde tutulması konusunda işletmeler arasında yetenek savaşları yaşanmasına neden olmaktadır. Yetenek savaşlarında en nitelikli adayları işletmelere çekmenin araçlarından biri de etkin ödüllendirme sistemleridir.

Maslow, insan ihtiyaçlarını nasıl sıralandırır?

En altta en basit ama en güçlü ihtiyaçlar bulunmakta, yukarıya doğru karmaşıklaşan ihtiyaçların şiddeti ise azalmaktadır. Maslow’a göre bu ihtiyaçlar karşılanmadan insan motive olamaz. İhtiyaçların karşılanmasına ise en alttan başlanmak zorundadır. Bir alttaki ihtiyaç karşılanmadan bir üstteki ihtiyaç gündeme gelmez. Örneğin açlıktan ölmek üzere olan bir insan geleceğini veya sosyal çevresini düşünmez.

Ödül yönetimi ya da ödüllendirme kavramı nasıl tanımlanır?

Ödül yönetimi veya ödüllendirme kavramı, çalışanların uzun vadede işletme hedeflerine en etkin biçimde katkı sağlamak üzere kendilerinden beklenenleri ve karşılığında alacakları ödülleri belli bir strateji, politika ve süreç çerçevesinde ortaya koyan ödüllendirme sistemlerinin adil, eşit ve sürekli bir yapıda kurulması ve devam ettirilmesidir.

Ücretlerden kaynaklanan maliyetler nasıl kontrol edilmektedir?

Çalışanlara ödenen ücretlerin toplam maliyetler içerisindeki payı bazı sektörlerde çok yüksek oranlara ulaşabilmektedir. Ücret sistemlerinin doğru kurulamaması çoğu zaman işletmeleri önemli zararlarla karşı karşıya getirebilmektedir. Bunun en önemli nedenlerinden biri ücret sistemlerinin çoğu zaman esneklikten yoksun oluşudur. İşletmenin performansının yüksek olduğu dönemlerde yaptığınız ücret artışlarını işler iyi gitmediği dönemlerde geri almanız genellikle mümkün olmaz.

Ödüllendirme amacına göre ödül türleri hangileridir?

• Ekonomik ödüller • Sosyo-politik ödüller • Yönetsel ödüller.

Ödüllendirmenin parasal olup olmamasına göre ödül türleri hangileridir?

• Doğrudan ödüllendirme • Dolaylı ödüllendirme.

İçsel özendiriciliği olan ödüller hangileridir?

• Jest ve mimikler • Takdir davranışları • Yazılı veya sözlü teşekkür ifadeleri • Hediyeler • İzinler • Yazılı veya görsel medyada yer alma • Kararlara katılım • Sorumluluk artışı • Yetki devri • Kişisel gelişim olanakları • İnisiyatif kullanabilme • İş tasarımı • İş güvencesi • Sosyal gruplara katılım • Sosyal uğraşlar.

Süreç kuramları neyi varsaymaktadır?

Süreç kuramları ihtiyaçları insanı güdüleyen faktörlerden sadece birisi olarak görmekte ve bunun dışında da bazı dışsal motive edici faktörler olabileceğini varsaymaktadır.

Pekiştirme kuramlarının açılımı nedir?

Pavlov ve Skinner adlı araştırmacıların hayvanlar üzerinde yaptıkları deneylerin sonucunda geliştirdikleri pekiştirme kuramları belirli davranışları özendirmenin iki farklı yönteminden bahsetmektedirler: ödüllendirme ve cezalandırma. Eğer yöneticiler belli davranışların yaygınlaşmasını istiyorlarsa o davranışları içsel veya dışsal ödüller vererek teşvik ederler. Eğer bir davranışın gösterilmesini istemiyorlarsa da cezalandırma yoluna giderler.

Ödüllendirme sistemlerinin en önemli amacı nedir?

Ödüllendirme sistemlerinin en önemli amacı çalışanların motivasyonunun artırılmasıdır.

Yöneticilerin çalışanlarını üretim faktörlerinden biri olarak görmeye başlanması nasıl ve hangi tarihte gerçekleşmiştir?

İşletme yönetmenin bir bilim olarak ele alınmaya başlandığı 1900’lü yılların başlarından itibaren yöneticiler çalışanları öncelikle diğer üretim faktörlerinden biri olarak kabul etmişler ve çalışanlarla ilişkilerini mekanik bir disiplin içerisinde kurgulamışlardır.

“Ödüllendirme” terimi nasıl kullanılmaya başlamıştır?

Ücretin tek başına motive edici özelliğinin azalması sonucunda, bir çalışanı işletmeye bağlayacak ücret dışı bazı özendiricilere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu özendiriciler ödüllendirme kavramı altında yer alır.

İşletmeler açısından hangi örgüt yapıları en çok kullanılmaktadır?

İşletmeler açısından en çok kullanılan iki örgüt yapısı bulunmaktadır: Dikey örgüt yapıları ve yatay örgüt yapıları. Dikey örgüt yapıları daha hiyerarşik ve bürokratik yapılarken, yatay örgüt yapıları daha eşitlikçi ve demokratik yapılardır. Dikey yapılar genellikle kamu örgütleri ve büyük örgütler için daha uygunken yatay örgüt yapıları takım bazlı çalışan küçük ve dinamik örgütler için daha avantajlıdır. Dikey örgütlerde bireysel ödüllendirme daha etkili sonuçlar ortaya çıkartırken yatay örgütlerde takım olarak ödüllendirme sistemleri daha etkili olmaktadır.

Amaç belirleme kuramının işletmeler açısından en önemli yönü nedir?

Çalışanların amaçlarıyla işletmenin amaçlarının uyumlaştırılmasıdır. Çünkü insanlar pek çok konuda pek çok farklı amaca sahip olabilirler. Bu amaçlar işletmeyle veya çalışma hayatıyla doğrudan ilişkili olabileceği gibi farklı içeriklerde de olabilir. Bu nedenle işletmeler öncelikle çalışanların amaçlarının işletme amaçlarıyla ilişkilendirilmesi üzerinde durmalıdırlar. Doğru amaçlar belirlenmesi ve bu amaçlara ulaşılması durumunda elde edilecek doğru ödüllerin seçilmesi çalışan amaçlarını işletme amaçlarıyla örtüştürecek ve motivasyonu artıracaktır. İşletme yönetimi alanında amaçların en etkin biçimde belirlenmesinin önemi üzerine amaçlara göre yönetim adıyla bir yönetim yaklaşımı da geliştirilmiştir.

Ödüllendirme sistemleri açısından hangi model önemli görülmektedir?

Ödüllendirme sistemleri açısından Lawler ve Porter modelinin en önemli katkısı çalışanların kendi ödülleri kadar başkalarının aldığı ödülleri de değerlendirmeye aldıklarını vurgulamasıdır. Yine çalışanların içsel ve dışsal ödüllere farklı derecelerde değerler atfedebilecekleri de dikkatten uzak tutulmamalıdır. Son olarak bu model döngüsel yapısıyla performans ve ödül arasındaki ilişkinin dinamik bir yapıya sahip olduğunu, bu nedenle modelin değişkenlerinin sürekli gözden geçirilip farklı işletmelere uygun modellerin geliştirilmesi gereğine de vurgu yapmaktadır.

Ödüllendirme sistemleri açısından bakıldığında pekiştirme kuramlarının en önemli katkısı nedir?

Amaç belirleme kuramı Edwin Locke tarafından geliştirilmiş bir kuramdır. Bu kurama göre kişilerin belli davranışları gösterme konusundaki motivasyonun şiddeti taşıdıkları amaçlara göre değişmektedir.

En basit tanımla ödül nedir?

Ödüller, insanların belli sonuçlar karşılığında bekledikleri maddi veya maddi olmayan karşılıklardır.

McClelland’ın modelinde insan ihtiyaçları kaç başlık altında incelenmektedir?

1. İlişki kurma ihtiyacı 2. Güç kurma ihtiyacı 3. Başarı ihtiyacı.

İşletmelerin yapısında hangi unsurlar yer almaktadır?

1. İşletmelerin büyüklüğü ve yaşları 2. Temel süreçleri 3. İçinde faaliyet gösterdikleri çevre 4. Strateji ve hedefleri 5. Bilgi yönetim sistemleri 6. Çalışan personelin nitelikleri.

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi, çalışanlar açısından nasıl yorumlanır?

• Temel fizyolojik ihtiyaçlar ücret ile • Güvenlik ihtiyacı sendika veya sigorta ile • Ait olma ve sevgi gibi sosyal ihtiyaçlar kurum kültürü veya örgütsel bağlılık ile • Saygı görme ihtiyacı ödüllendirilme ve terfi alma ile • Kendini gerçekleştirme ise işin kendisine olan bağlılık, başarı ve yenilikçilik ile eşleştirilebilir.

Ödüllendirme sistemlerinin en önemli kuramsal dayanağı nedir?

İnsan motivasyonu alanında yapılmış kuramsal çalışmalar oluşturmaktadır.

Herzberg bakış açısıyla Maslow’un modelindeki ihtiyaçları kaç gruba ayırmaktadır?

Bunlar, hijyen faktörler ve motive edici faktörlerdir. Buna göre Maslow modelinde ilk üç sıradaki ihtiyaçlar giderildiklerinde, motive edici olmayan ama giderilmediklerinde motivasyonu engelleyen hijyen faktörlerdir. Üst sıradaki iki ihtiyaç ise giderildiklerinde motive eden ve giderilmediklerinde motivasyonu engelleyen motive edici faktörledir.

Ödüllendirme sistemleri açısından Vroom modeli ne ifade eder?

Çalışanların motive edilebilmeleri için öncelikle ödüller kullanılarak beklentilerin değerlerinin artırılması gerekmektedir. İkinci olarak belli sonuçlara ulaşma ihtimallerini artıracak tedbirler de alınmalıdır. Bu ihtimal sonuçlara ulaşma ile ödüller arasındaki mesafenin kısa olarak algılanmasıyla artacaktır. Bu nedenle karmaşık ödül sistemleri yerine performans ile ilişkilendirilmiş basit ödüllendirme sistemleri tercih edilmelidir.

İhtiyaçlar hiyerarşisi kuramların amaçları nelerdir?

Genellikle insanların en temel evrensel ihtiyaçlarını belirleme ve sınıflandırma amacıyla geliştirilmişlerdir.

Ödüllendirme sistemlerinin nasıl bir yapısı bulunmaktadır?

Ödüllendirme sistemleri ise daha esnek bir yapıya sahiptirler. Genellikle belirli başarıların ödüllendirildiği bu sistemlerde temel ücretle ilgili bir değişiklik olmadığından işletmenin performansının azaldığı dönemlerde ödüller de azalacaktır. Böylelikle çalışanlara yapılan ödemelerden kaynaklanan maliyetler kontrol altına alınabilecektir. Hatta kimi zaman doğrudan çalışanların performansına bağlı olarak değil de hammadde maliyetlerindeki bir düşme gibi çevresel koşullardan kaynaklanan performans artışlarında çalışanlar için bir ödüllendirme söz konusu olmadığından bu durum daha da avantajlı hale gelebilecektir.

Diğer içsel ödüller hangileridir?

• Eğitim olanakları sunma • İş tasarımı • İş güvencesi • Sosyalleşme olanakları sunma.

Dışsal ödüller nasıl açıklanabilir?

Herhangi bir davranışı gerçekleştirmek için işin veya davranışın kendisi dışında bir başka faktörün motive edici olması durumunu ifade etmektedir. Bu durumda çalışanlara belli davranışları yerine getirmeleri karşılığında belli ücret ve ödüllerin karşılık olarak vaat edilmesi gerekmektedir. Bu durumda işin kendisi çalışanı motive etmek için yeterli olmamaktadır.

İçsel ödül türleri hangileridir?

İçsel ödüller çalışanların; • Yeterlilik • Başarı • Sorumluluk • Önemli olma • Üretkenlik • İşe yarama • Kişisel gelişme sağlama gibi psikolojik beklentilerine yönelik manevi ödüllerdir.

İçsel ve dışsal ödüllerin işletmelerde çalışanlara yönelik olarak doğru kullanımı neden önemlidir?

Genellikle içsel motivasyonu hedefleyen ödüller işletmeler açısından daha az maliyetli ödüllerdir. Dışsal ödüllendirmeler ise daha karmaşık ve maliyetli olabilmektedirler. Bu nedenle uygulamada hangi çalışanın içsel hangi çalışanın dışsal ödüllerle daha fazla motive olduğunun doğru tespit edilmesi gerekmektedir. Yapılan araştırmalar içsel motivasyonlara sahip insanların dışsal ödüllerle karşılaştıktan bir süre sonra artık içsel ödüllerle motive olamadıklarını göstermektedir.

Üretim sistemlerine yönelik fiziksel düzenlemelerin yeterli olmayabileceği psikolojik koşullarının da çalışanların performansına etki edebildiğini ortaya
koymuştur. Bu durum neyi ortaya çıkarmıştır? 

İş ilişkisi içerisinde çalışanların ücret dışında bazı beklentilerinin ve ücretlerin yanı sıra yapılan bazı ek ödemeleri, sosyal hakları, olanakları ve ödülleri kapsamaktadır.

Çalışma ortamında ödüllendirme ne anlama gelmektedir?

Çalışanların uzun vadede işletme hedeflerine en etkin biçimde katkı sağlamak üzere kendilerinden beklenenleri ve karşılığında alacakları ödülleri belli bir strateji, politika ve süreç çerçevesinde ortaya koyan ödüllendirme sistemlerinin adil, eşit ve sürekli bir yapıda kurulması ve devam ettirilmesidir.

Ödüllendirmenin sadece parasal nitelikte olmadığı bilinmektedir. Buna göre ödüllendirme başka ne şekilde olabilir?

Ödüller her zaman parasal nitelikte olmak zorunda değildir. Bazen
yönetici tarafından dile getirilen bir takdir cümlesi, memnuniyet içeren dostça bir gülümseme veya beden diliyle ortaya konan samimi bir jest bile ödüllendirici olabilmektedir.

Ödüllendirme kavramı işletmeler açısından kaç şekilde tanımlanmakta ve bunlar nelerdir?

Ödüllendirme kavramı işletmeler açısından dar kapsamlı veya geniş kapsamlı olarak iki şekilde tanımlanabilir. Geniş kapsamlı olarak bakıldığında işletmelerde baz ücret veya temel ücret olarak bilinen
ve çalışanlara her koşulda alacakları taahhüt edilen ücretin dışındaki her türlü ödeme ve katkılar ödüllendirme olarak nitelendirilebilir. Buna kısa ve uzun vadeli değişken ücretler ve sağlık sigortaları, emeklilik programları, araba, cep telefonu vb. katkılar da dahildir. Dar anlamda ise ödüller sadece
periyodik olmayan ödeme ve katkıları kapsamaktadır

Bir şirketteki ödüllendirmede uzun vadeli değişken ücret ne anlama gelmektedir?

Uzun vadeli değişken ücret ödeme dönemi bir yıllık vadeyi aşan nakit ya da nakit eşleniği olan ödemelerdir.

Ödüllendirme amaçları nelerdir?

İşletme Vizyon ve Değerlerinin Çalışanlarca Paylaşılması

Nitelikli Çalışanların İşletmeye Kazandırılması ve Elde Tutulması

Mevcut Çalışanların Motivasyon ve Performansının Artırılması

Çalışanların Bilgi ve Yeteneklerinin Geliştirilmesi

Kurum Kültürünün Desteklenmesi

Örgüt Yapısının Oluşturulması ve Güçlendirilmesi

Ücretlerden Kaynaklanan Maliyetlerin Kontrol Edilmesi

İşletme vizyon ve değerlerinin çalışanlarca paylaşılması ne anlama gelmektedir?

Ödüllendirme sistemlerinin tasarımında da benzer bir durum söz konusudur. Yönetimin belirlediği ödüllendirme stratejisi ve öne çıkardığı ödüllendirme kriterleri aslında çalışanlara yönelik bir mesaj da içermektedir. Çalışanlar kısa sürede bu mesajı alacak ve ona göre davranmaya başlayacaklardır. Örneğin faaliyetlerini belli bir iş ahlakı ve sosyal sorumluluk anlayışı çerçevesinde yürütme vizyonuna sahip bir
çalışanların iş ahlakına uygun davranışlarının ödüllendirilmesi, o işletmede ahlaki davranışların çalışanlarca da paylaşılması sonucunu doğuracaktır.

Kurum kültürü ne anlama gelmektedir?

Örgütlerin bir de görünmeyen yönleri bulunmakta ve bu görünmeyen yön;
bütün çalışanların bildiği, paylaştığı ve uyduğu, ama hiçbir yerde yazılı olmayan birtakım değer, inanç, tutum ve varsayımlardan oluşan kurum kültürüdür.

İşletmeler açısından en çok kullanılan örgüt yapıları nelerdir?

İşletmeler açısından en çok kullanılan iki örgüt yapısı bulunmaktadır: Dikey örgüt yapıları ve yatay örgüt yapılarıdır.

İşletmeler açısından en çok kullanılan iki örgüt yapısından olan dikey ve yatay örgüt yapıları ne anlama gelmektedir?

Dikey örgüt yapıları daha hiyerarşik ve bürokratik yapılarken, yatay örgüt yapıları daha eşitlikçi ve demokratik yapılardır. Dikey yapılar genellikle kamu örgütleri ve büyük örgütler için daha uygunken yatay örgüt yapıları takım bazlı çalışan küçük ve dinamik örgütler için daha avantajlıdır. Dikey
örgütlerde bireysel ödüllendirme daha etkili sonuçlar ortaya çıkartırken yatay örgütlerde takım olarak ödüllendirme sistemleri daha etkili olmaktadır.

Ödüllendirme sistemlerinin en önemli amacı nedir?

Ödüllendirme sistemlerinin en önemli amacı çalışanların motivasyonunun artırılmasıdır. Kimileri için insanın içinden gelen bazı dürtüler motive edici olurken kimileri için de dışsal bazı faktörler harekete geçirici olmaktadır. Bu faktörlerin ayrıntılı olarak tanımlanması geliştirilecek ödül sistemlerinin hangi güdüleri hedefleyeceğine karar verebilmek açısından önemlidir

Kapsam kuramları neleri içermektedir?

İnsanları belli davranışları gerçekleştirme konusunda hangi faktörlerin harekete geçirdiği konusunda yapılan ilk çalışmalar daha çok bütün insanların ortak güdüleri olan ihtiyaçları bulmaya odaklanmıştır. Her insanın en temel ihtiyaçlarını belirlemeye dönük bu çalışmalar genellikle her insanın içinden gelen birtakım ihtiyaçları temel almaktadır. Tüm bunlar kapsam kuramları olarak ele alınmaktadır. 

Kapsam kuramları olarak bilinen bu kuramların en önemlileri nelerdir?

Kapsam kuramları olarak da bilinen bu kuramların en önemlileri
ihtiyaçlar hiyerarşisi ve başarma ihtiyacı kuramlarıdır.

İhtiyaçlar hiyerarşisi kuramları hangi amaçla geliştirilmişlerdir?

İhtiyaçlar hiyerarşisi kuramları genellikle insanların en temel evrensel
ihtiyaçlarını belirleme ve sınıflandırma amacıyla geliştirilmişlerdir

Maslow’a göre insan ihtiyaçları kaç grup altında toplanabilir, bunlar nelerdir?

Maslow’a göre, insan ihtiyaçları beş grup altında sınıflandırılabilir.

Fizyolojik, güvenlik, ait olma ve sevgi, takdir ve saygı, kendini tanımlama olarak belirtilmektedir. 

Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisi düşünüldüğünde mavi ve beyaz yakalılar için ne tür ödüllendirme stratejileri etkili olabilir?

İşletmelerdeki ödüllendirme sistemleri gelir seviyesi daha düşük olan mavi yakalı çalışanlar için alt basamaklardaki ihtiyaçları hedefleyen ödül türlerinden oluşmalıdır. Gelir düzeyi daha yüksek olan beyaz yakalı çalışanlar, mühendisler veya yöneticiler içinse hiyerarşinin üst basamaklarındaki ihtiyaçlara yönelik ödüllendirme stratejileri daha etkili olacaktır.

Maslow ve Herzberg’in ihtiyaçlar hiyerarşisi yaklaşımlarından hangisi Türkiye şartları açısından çalışanları ödüllendirme stratejilerinin belirlenmesinde daha fazla katkı sağlayabilir?

Türkiye ekonomik olarak gelişmekte olan ülkeler arasında kabul edilmektedir. Bu nedenle gelişmiş ülkelerdeki çalışanları yansıtan Herzberg’in kuramından çok Maslow’un kuramı daha açıklayıcı olabilir. Ancak yine de gelir düzeyi yüksek beyaz yakalı çalışanlar için Herzberg’in modeli de katkı sağlayabilir.

Beklenti kuramları kaç farklı kuramı içermektedir?

Beklenti kuramları birbirini tamamlayan iki farklı kuramdan oluşmaktadır. Bunlardan biri Vroom’un diğeri, Lawler ve Porter’in beklenti kuramıdır.

Vroom'un motivasyon modeli hangi aşamaları içermektedir?

Gayret, performans, birinci düzeyde sonuç, ikinci düzeyde sonuç, tatmin olma olarak 5 farklı düzeydedir.

İçsel ödüller ne anlam ifade etmektedir?

İçsel ödüller, herhangi bir davranışı gerçekleştirmenin ödülünün tamamen o davranışı gerçekleştirmenin kendisinde bulunan bir özellikten kaynaklanması durumunu ifade etmektedir. Çalışanlar bazen belli bir işi sadece o işi yapmaktan büyük zevk aldıkları için büyük bir motivasyonla yapıyor olabilirler. Böyle durumlarda o kişileri motive etmek için başkaca ödüller vermeye gerek yoktur.