Uluslararası İktisat Politikası Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Genel iktisat politikasının amacı nedir?

İç ve dış ekonomik dengeyi aynı anda sağlamaktır.

İç ekonomik denge nasıl sağlanır ?

İç ekonomik denge, ekonominin tam istihdam düzeyine ulaştırılması ve enflasyonun kabul edilebilir bir düzeyde tutulmasıyla sağlanmaktadır.

Dış ekonomik dengeye nasıl ulaşılır?

Dış ekonomik dengeye ödemeler bilançosu dengesinin sağlanması, yani ülkeye giren ve çıkan döviz miktarının eşitlenmesi ile ulaşılmaktadır.

Uluslararası iktisat politikasının kapsamı nedir?

Hükümetlerin ticaret ve üretim faktörleri akışlarının hacmine, yönüne ve kapsamına yönelik müdahaleleri içermektedir.

Uluslararası ticaret politikasının kapsamı nedir?

Hükümetlerin uluslararası ticaretin hacmine, yönüne ve kapsamına yönelik müdahalelerini içeren politikadır

Ülke refahının artışı için en iyi politika nedir?

İşbölümü ve uzmanlaşmaya dayanan serbest dış ticaret.

Üretim sapma maliyeti nedir?

Üretim faktörlerinin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunan malların üretiminden karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunmayan malların üretimine aktarılmasıyla ortaya çıkan maliyettir.

Tüketim sapma maliyeti nedir?

Tüketicilerin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunmayan malları dünya fiyatından daha yüksek içi fiyattan satın almak durumunda kalmalarından kaynaklanan maliyettir.

Otarşi nedir?

Uluslararası ticaretin olmadığı, kendi kendine yeten bir ekonomiyi tanımlayan bir terimdir.

Fayda-maliyet analizinde yer almayan,, ölçülmesi zor olan ve ek kazanımlar adıyla da anılan kazançlara ne ad verilir?

Cevap: Dinamik kazançlar.

İçsel ölçek ekonomileri ve dışsal ölçek ekonomileri arasındaki fark nedir?

İçsel ölçek ekonomileri, firmanın kendisinden kaynaklanan maliyet tasarruflarıdır. Dışsal ölçek ekonomileri ise firmanın mensubu olduğu endüstriden kaynaklanan maliyet tasarruflarıdır. Endüstride üretim ölçeğinin artması firmalara maliyet tasarrufu sağlıyorsa, firmaların dışsal ölçek ekonomilerinden yararlandığı kabul edilmektedir.

Üretim ve tüketim sapma maliyetlerinin yarattığı refah kaybına ek olarak yeni bir refah kaybı nasıl ortaya çıkmaktadır?

İthalat tarifeleri yerine ithalat kotaları ile kısıtlandığında hükûmetler ithalat kısıtlamasından herhangi bir gelir elde etmezler. İthalat tarifesinde ortaya çıkan ve hazineye gelir olarak kaydedilen tutar, ithalat kotası uygulamasında ithalatçının kazancını oluşturmaktadır. İthalat kotası uygulamasında hükûmet ithalatçılara ithalat lisansı alma zorunluluğu getirmektedir. İlgili malın ithalatını, ithalat lisansını almış olan ithalatçı gerçekleştirmekte ve böylece ithalat kısıtlamasından doğan kazancı ithalatçı elde etmektedir. Bu durum, ilgili malın ithalatçıları arasında bir rekabet ortamı yaratmakta ve çoğu zaman ithalatçılar ithalat lisansını alabilmek için farklı ek maliyetlere katlanmaktadır. Böylece ekonomi için üretim sapma maliyeti ve tüketim sapma maliyetinin yarattığı refah kaybına ek olarak yeni bir refah kaybı ortaya çıkmaktadır.

Korumacı dış ticaret politikası tezleri nelerdir?

? Dış ticaret dengesinin iyileştirilmesi ? Dış ticaret hadlerinin iyileştirilmesi ? Piyasa başarısızlıklarına müdahale: Dışsallıklar ? İşsizliğin azaltılması ? Korunan endüstride istihdamın artırılması ? Hazineye gelir sağlanması ? Ulusal güvenlik / savunma tezi ? Dampinge karşı korunma ? Dış sübvansiyona karşı korunma ? Bebek endüstri tezi ? Stratejik dış ticaret politikası

Dış ticaret dengesi nedir?

Ülkenin mal ihracatı ile ithalatı arasındaki farka dış ticaret dengesi denir.

Dünya Ticaret Örgütü’nün kuruluş amacı nedir?

Dünya Ticaret Örgütü uluslararası ticaretin serbestleşmesini amaçlayan ve bu amaç doğrultusunda düzenlemeler yapmak için kurulmuş uluslararası bir kuruluştur.

Dış ticaret hadlerinin iyileştirilmesinin ne gibi sonuçları olur?

Bunun temel amacı ülke refahımı artırmaktır. Mesela hükümetler korumacı dış ticaret politikası araçlarından biri olan ithalat tarifeleri aracılığıyla dış ticaret hadlerini iyileştirebilir ve böylece ülke refahını artırabilir. Fakat bu durum ithalat yapılan ülkelerin ticaret haddini bozar ve refahını düşürür.

Büyük ülke tanımı nedir?

Dünya ticaret hacminde büyük paya sahip olan ülkelere verilen isimdir

Büyük ülkelerin ekonomiye ne gibi etkileri olur?

Bir büyük ülke herhangi bir malın ithalatını sınırlarsa ilgili ülke o malın en büyük ithalatçısı olduğu için malın dünya talebi azalır ve fiyatı düşer.

Optimum tarife oranı nedir?

Dış ticaret haddi etkisinin ti,caret hacmi etkisinden fazla gerçekleşmesini sağlayan ve böylece tarife uygulayan ülkenin refahını arttıran tarife oranıdır.

İki ülke ve iki mal varsayımı altında, ithalat tarifesinin büyük ülkenin dış ticaret haddini iyileştirmesinin nedenleri nelerdir?

? Büyük ülke olan A ülkesinin X malının tek üreticisi olmasından veya dünya X malı üretiminin çok büyük bir bölümünü karşılıyor olmasından kaynaklanmaktadır. Bu durum, A ülkesinin X malı üretiminde monopolcü güce sahip olduğunu göstermektedir. X malı üretiminde monopolcü güce sahip olan A ülkesi, X malı ihracatını kısıtladığında, X malı dünya arzı azalmakta ve böylece X malının dünya fiyat artmaktadır. ? Büyük ülke olan A ülkesinin Y malının tek tüketicisi olmasından veya dünya Y malı talebinin çok büyük bir bölümünü yaratıyor olmasından kaynaklanmaktadır. Bu durum, A ülkesinin Y malı tüketiminde monopsoncu güce sahip olduğuna işaret etmektedir. Y malı tüketiminde monopsoncu güce sahip olan A ? ülkesi, Y malı ithalatını kısıtladığında, Y malı dünya talebi azalmakta ve bu nedenle Y malının dünya fiyatı düşmektedir.

Dışsallıklar ne anlama gelmektedir?

Bir karar biriminin bir başka karar birimine sağladığı fiyatlandırılmayan fayda veya yüklediği fiyatlandırılmayan maliyettir.

Hazineye gelir sağlanması nasıl bir korumacı role sahiptir?

Gelir ve varlık üzerinden vergi toplamakta zorlanan ülkelerde tüketim üzerinden alınan vergiler kamu harcamalarının en önemli finansman kaynağıdır. Bu ülkeler genellikle yerli malların tüketimi üzerinden alınan vergilerin yanı sıra ithal malların tüketiminden de gümrük vergisi tahsil etmeyi arzular. Böylece kamu harcamalarının finansmanında kullanılmak üzere hazineye giren gelir artar.

Damping nedir?

Firmanın ürettiği malı ihraç ettiği pazarda, iç pazarda sattığı fiyattan daha düşük fiyata satmasıdır. Damping bir fiyat farklılaştırmasıdır.

Anti-damping vergisi nedir?

Malın ihraç fiyatı ile iç fiyatı arasındaki farka karşılık gelmektedir.

Telafi edici vergi nedir?

Üretim sürecinde sübvanse edilmiş olan mala, sübvansiyon değerinde ithalat tarifesi uygulanmasıdır.

Bebek endüstri tezi nedir?

18 yüzyılın sonlarına doğru A. Hamilton ve F. List tarafından geliştirilmiş, 20 yüzyılda özellikle Latin Amerika ülkeleri tarafından benimsenmiştir. Tez, mevcut durumda ithalata dayalı bir endüstrinin uzun dönemde karşılaştırmalı üstünlük elde edeceği varsayımına dayanmaktadır. İlgili endüstrinin karşılaştırmalı üstünlük potansiyeline sahip olduğu düşünülmektedir.

Stratejik ticaret politikası nasıl bir korumacı role sahiptir?

Son yıllarda ticaret ve finans alanında küreselleşmenin giderek hız kazanmış olması, ülkelerin rekabet gücü kavramını gündeme getirmiştir. Bu bağlamda, ülkelerin rekabet güçlerini arttıracak hükûmet politikaları tartışılmaya başlanmıştır. Gelişmiş ülkelerde uluslararası işlemlerin artan önemi ile birlikte ekonomik yapı da değişime uğramış ve hizmetler sektörü ekonominin belkemiğini oluşturmaya başlamıştır. Hizmetler sektöründeki nispi büyüme ve imalat sanayindeki işgücü oranının düşmesi, sanayileşmenin yerini sanayisizleşmenin almaya başladığı yönündeki düşünceleri güçlendirmiştir. Gelişmiş ülkeler bu süreçte imalat sanayi ürünlerinin ihracatçısı konumundan ithalatçısı konumuna gelmiştir. Gelişmiş ülkelerdeki sana- yisizleşme sürecini önlemek üzere hükûmetlerin stratejik ticaret ve sanayi politikaları uygulayarak yüksek ücretli ve yüksek işgücü katma değerine sahip olan endüstrileri veya ileri teknoloji endüstrilerini teşvik etmeleri gerektiği öne sürülmektedir. Bu politikaların başarılı olması durumunda ülkelere karşılaştırmalı üstünlükler sağlayacak yeni malların üretilmesi mümkün olacak ve ülkeler bu yeni ürünlerle küresel pazarda rekabet gücü elde edecektir.

Korumacı uluslararası ticaret politikasının araçları nelerdir?

? İthalat tarifeleri ? Tarife dışı kısıtlamalar

İthalat tarifeleri nasıl tanımlanmaktadır?

İthal edilen mallar üzerinden tahsil edilecek vergileri belirleyenlisteler ya da ithal edilen mallar üzerinden alınan vergiler olarak tanımlanabilir.

Tarife dışı kısıtlamalar nelerdir?

? İthalat kotaları ? İhracat sübvansiyonları ? Gönüllü ihracat kısıtlamaları ? Kamu alımlarına ilişkin düzenlemeler ? Yerli katkı zorunluluğu ? Ürün standartları ? Anti-damping ve telafi edici vergi ? uygulamaları ? Emek standartları

İthalat kotası nedir?

İthalat kotası, belli bir belli bir zaman diliminde ithal edilebilecek mal miktarına uygulanan fiziki kısıtlamalardır. Bu kotalar serbest ticaret koşullarında ithal edilebilecek mal miktarını kıstlamaktadır.

İhracat sübvansiyonu nedir?

İhracat sübvansiyonu, ihracat yapan firmaya devlet tarafından yapılan doğrudan ödeme veya verilen destektir.

İhracat sübvansiyonları çeşitleri nelerdir?

? Spesifik (birim başına belli tutar) ? Ad-valorem (ihraç tutarının belli bir oranı)

Gönüllü ihracat kısıtlaması nedir?

Gönüllü ihracat kısıtlaması ithalatçı ülkenin ihracatçı ülkeyi ihracat miktarını sınırlamak için ikna etmesiyle uygulanan tarife dışı bir kısıtlamadır. Gönüllü ihracat kısıtlaması anlaşmalarıyla ihracatçılardan, monopol gücüne sahip firmalar gibi satışlarını azaltmaları ve fiyatları yükseltmeleri beklenmektedir.

Gönüllü ihracat kısıtlamasının ekonomik etkilerinin ithalat kotalarının ekonomik etkilerinden farkı nedir?

İthalat miktarı kısıtlaması ithalat kotasında ithalatçı ülke tarafından ithalat lisansları aracılığıyla yapılırken gönüllü ihracat kısıtlamasında bu kısıtlama bizzat ihracatçı ülke tarafından ihracat lisansları aracılığıyla yapılmaktadır. Diğer bir önemli farklılık ise ihracatın kısıtlanmasından doğan kazancın kim tarafından elde edileceği noktasında ortaya çıkmaktadır. Ayrıca ithalatın kısıtlanmasından doğan kazanç ithalat lisansına sahip olan ithalatçıya aitken gönüllü ihracat kısıtlamasında aynı alana karşılık gelen ihracatın kısıtlanmasından doğan kazanç ihracat lisansına sahip olan ihracatçıya aittir.

Kamu alımlarına ilişkin düzenlemeler ne gibi bir kısıtlama oluşturur?

Kamu alımları yapan hükûmetler ihracatçılar açısından önemli birer tüketicidir. Ancak hükûmetler, kamu alımlarında yerli malları ithal mallara tercih edebilmektedir. Hükûmetler bu tercihi çeşitli yönetsel düzenlemelere veya yasalara dayanarak uygulamaktadır. Ancak bu tercih de serbest ticareti kısıtladığı için negatif refah etkileri yaratmaktadır. Buna rağmen günümüzde çoğu ülkede kamu alımlarında yerli mallar tercih edilmektedir.

Dış kaynak kullanımı nedir?

Yerli üreticilerin girdileri üretici ülke dışından sağlamalarıdır.

Üretimi paylaşma nedir?

Üretimin bir kısmının ülke dışında gerçekleştirilmesidir

Yerli katkı zorunluluğunun sıklıkla uygulandığı bağlam nedir?

Bu zorunluluk özellikle gelişmekte olan ülkelerde otomobil endüstrisinde uygulanmaktadır.

Ürün standartlarının kapsamı nedir?

Ürün standartları genellikle sağlık, hijyen, güvenlik ve çevre standartlarından oluşmaktadır.

Damping hangi iki koşula bağlıdır?

? Aksak rekabet piyasasının varlığı ? Piyasaların bölümlenmiş olması

Emek standardının geliştirilmesinde hangi iki hususa dikkat edilmelidir?

? Küçük ülkelerle birlikte, arz ve talep yönüyle dünya ticaretini etkileme gücüne sahip olan büyük ülkelerin ithalatta emek standartlarına uyum koşulunu aramaları. ? İlgili standartların ihracatçı ülkelerde çalışma koşullarını iyileştirmeyip aksine üretimi informal sektöre kaydırma olasılığı.

Uluslararası ticaret politikasının bir aracı olan ithalat tarifesinin iç ve dış ekonomik denge üzerindeki etkileri nelerdir?

İç ekonomik denge ve dış ekonomik dengeyi aynı anda sağlayarak genel ekonomik dengeyi sağlamayı amaçlayan bir hükûmetin yerli üreticiyi korumak amacıyla uyguladığı ithalat tarifesi ilgili malın yurt içi üretimini ve istihdamı arttırırken, tüketicilerin ilgili malı daha yüksek fiyatla satın almalarına neden olacaktır. Diğer taraftan ithalat tarifesi, ülkenin ödemeler bilançosu fazlası vermesi veya ödemeler bilançosu açığının kapatılması sonucunu doğuracaktır. Görüldüğü gibi,
uluslararası iktisat politikasının en önemli politikalarından biri olan uluslararası ticaret politikasının bir aracı olan ithalat tarifesi, sadece ülkenin dış ekonomik dengesini değil, iç ekonomik dengesini de etkileyebilmektedir.

Hükûmetler dış ekonomik dengeyi sağlamak üzere harcama kaydırıcı politikaları uygularken hangi politika araçlarını kullanmaktadır?

Harcama kaydırıcı politikalar, toplam talebin yerli ve ithal mallar arasında kaydırılmasını sağlayan ithalat tarifeleri, ithalat kotaları, döviz kontrolleri, devalüasyon, revalüasyon, ithalat veya ihracat sübvansiyonları ya da vergileri şeklinde doğrudan dış açıklar üzerinde etkili olan politika araçlarıdır.

Hükumetlerin serbest dış ticaret politikasını benimsemelerinin altında yatan temel sebepler nelerdir?

Uluslararası ticaret teorisi analizlerinden hatırlanacağı gibi, işbölümü ve uzmanlaşmaya dayanan serbest dış ticaret ülke refahının artışı için en iyi politikadır. Hükûmetler serbest dış ticaret politikasını ekonomik etkinliği arttırdığı, dinamik
kazançlar yarattığı ve rant arayışını sona erdirdiği için benimsemektedir.

Üretim sapma maliyeti nasıl ortaya çıkmaktadır? Kısaca açıklayınız.

Üretim sapma maliyeti;üretim faktörlerinin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunan malların üretiminden karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunmayan malların üretimine aktarılmasıyla ortaya çıkmaktadır.

"Korumacı dış ticaret politikasının benimsendiği bir ekonomide rekabet ........ ve firmaların elde ettiği kâr ......."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları tamamlayacak uygun ifadeler nelerdir?

Korumacı dış ticaret politikasının benimsendiği bir ekonomide rekabet azalır ve firmaların elde ettiği kâr artar.

İçsel ve dışsal ölçek ekonomileri arasındaki farklılıklar nelerdir? Açıklayınız.

Ölçek ekonomileri: Üretim hacminin genişlemesi nedeniyle ortalama üretim maliyetlerinin düşmesinden kaynaklanan ölçek ekonomileri, içsel ölçek ekonomileri ve dışsal ölçek ekonomileri olarak ikiye ayrılmaktadır. İçsel ölçek ekonomileri, firmanın kendisinden kaynaklanan maliyet tasarruflarıdır. Dışsal ölçek ekonomileri ise firmanın mensubu olduğu endüstriden kaynaklanan maliyet tasarruflarıdır. Endüstride üretim ölçeğinin artması firmalara maliyet tasarrufu sağlıyorsa, firmaların dışsal ölçek ekonomilerinden yararlandığı kabul edilmektedir.

Serbest dış ticaret politikasının tam anlamıyla benimsendiği tek ülke hangisidir?

Hong Kong korumacı dış ticaret politikası araçlarından hiçbirinin kullanılmadığı, serbest dış ticaret politikasının tam anlamıyla benimsendiği tek örnektir.

Ödemeler bilançosu açığı sorunu ile karşı karşıya kalan bir ülkenin, geçici olarak dış ticaretini kısıtlamasına olanak tanıyan kurum hangisidir?

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), ödemeler bilançosu açığı sorunu ile karşı karşıya kalan bir ülkenin, geçici olarak dış ticaretini kısıtlamasına olanak tanımaktadır.

Günümüzde en çok uygulanan tarife dışı kısıtlamalar nelerdir?

Günümüzde en çok uygulanan tarife dışı kısıtlamalar, ithalat kotaları, ihracat sübvansiyonları, gönüllü ihracat kısıtlamaları, kamu alımlarına ilişkin düzenlemeler, yerli katkı zorunluluğu, ürün standartları, anti-damping ve telafi edici vergi uygulamaları ile emek standartlarıdır.

"Yerli üreticilerin üretici ülke dışından girdi sağlamaları ......................., üretimin bir bölümünü ülke dışında gerçekleştirmeleri ise ................... olarak nitelendirilmektedir."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları tamamlayacak uygun ifadeler nelerdir?

Yerli üreticilerin üretici ülke dışından girdi sağlamaları dış kaynak kullanımı (outsourcing), üretimin bir bölümünü ülke dışında gerçekleştirmeleri ise üretimi paylaşma olarak nitelendirilmektedir.

Gelişmekte olan ülkelerde uygulanan yerli katkı zorunluluğunun özellikle hangi endüstri için uygulandığı görülmektedir?

Yerli katkı zorunluluğunun özellikle gelişmekte olan ülkelerde otomobil endüstrisinde uygulandığı görülmektedir.

Bir uluslararası ticaret politikası aracı olarak başvurulan dampingin uygulanma koşulları nelerdir?

Damping: İki koşulun varlığına bağlıdır: Bu koşullardan ilki, aksak rekabet piyasasının varlığıdır. Bilindiği gibi, aksak rekabet piyasasında firmalar fiyat kabullenici değil, fiyat belirleyicidir. İkinci koşul ise piyasaların bölümlenmiş olmasıdır. Bölümlenmiş piyasalarda yerli tüketiciler ihraç mallarına kolayca erişemezler.

Bir uluslararası ticaret politikası aracı olarak başvurulan telafi edici vergi hangi tür ithal mallara uygulanmaktadır?

Telafi edici vergi, ülkesinde sübvansiyonla üretilmiş olan ve bu nedenle haksız rekabet yaratan ithal mala uygulanmaktadır. Telafi edici vergi uygulamaları da DTÖ kuralları ile düzenlenmiştir.

İthalatçı ülkenin ihracatçı ülkeyi ihracat miktarını sınırlamak için ikna etmesiyle uygulanan tarife dışı kısıtlama nedir?

Gönüllü ihracat kısıtlamaları (VERs) ithalatçı ülkenin ihracatçı ülkeyi ihracat miktarını sınırlamak için ikna etmesiyle uygulanan bir tarife dışı kısıtlamadır.

İhracat sübvansiyonu uygulamasıyla yut içi ve dünya fiyatları nasıl etkilenmektedir? İhracat sübvansiyonunun uygulanmasıyla ihraç piyasasında ortaya çıkarabilecek tehlike nedir?

İhracat sübvansiyonu yurt içi fiyatı yükseltirken, arz artışı nispi dünya fiyatlarını düşürür. Ortaya çıkan fiyat farklılaşması nedeniyle ihraç piyasasında damping oluşabilir.

Stratejik ticaret politikasının ile bebek endüstri tezinin ayrıştığı temel farklılıklar nelerdir?

Stratejik ticaret politikasının bebek endüstri tezine çok benzediği anlaşılmaktadır. Aralarındaki en temel farklılık, bebek endüstri tezinin gelişmekte olan ülkeler için, stratejik ticaret politikasının ise gelişmiş ülkeler için geçerli olmasıdır. Bebek endüstri tezi ile stratejik ticaret politikası arasındaki diğer bir farklılık ise stratejik ticaret politikasının daha çok büyük riskler taşıyan ileri teknoloji endüstrilerinin teşviki için benimsenmesi gerektiğidir. Nitekim uygulamadan örnekler de bu saptamayı doğrulamaktadır.

İthalata dayalı bir endüstrinin uzun dönemde karşılaştırmalı üstünlük elde edeceği varsayımına dayanan "bebek endüstri tezi"hangi iki iktisatçı tarafından geliştirilmiştir?

Bebek endüstri tezi, 18 yüzyılın sonlarına doğru A. Hamilton ve F. List tarafından geliştirilmiş, 20 yüzyılda özellikle Latin Amerika ülkeleri tarafından benimsenmiştir. Tez, mevcut durumda ithalata dayalı bir endüstrinin uzun dönemde
karşılaştırmalı üstünlük elde edeceği varsayımına dayanmaktadır.

Ülke refahının artışı, ithalat tarifesinin dış ticaret haddi etkisinin ticaret hacmi etkisinden büyük olmasına bağlıdır. Ülkede refah artışı sağlayacak olan bu tarife nasıl adlandırılmaktadır?

Ülke refahının artışı, ithalat tarifesinin dış ticaret haddi etkisinin ticaret hacmi etkisinden büyük olmasına bağlıdır. Ülkede refah artışı sağlayacak olan bu tarife oranı, optimum tarife oranı olarak adlandırılmaktadır.

Piyasa başarısızlıklarının temel nedenleri nelerdir?

Piyasa başarısızlıklarının temel nedenleri, dışsallıklar, kamu malları, eksik bilgi, aksak rekabet ve gelir dağılımında adaletsizliktir.