Spor Ekonomisi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Arz ve talep eğrisi nedir?

Talep eğrisi farklı fiyat düzeylerinde tüketicilerin satın almak istedikleri mal ve hizmetleri göstermektedir. Arz eğrisi ise üreticilerin farklı fiyat düzeylerinde üretmek istedikleri mal ve hizmet miktarını göstermektedir. Piyasada bu arz edilen miktar ile talep edilen miktar karşılaştığında ne olur? Bu soruya verilecek cevap arz miktarının ya da talep miktarının güçlü olmasına bağlı olarak değişir. Arz ve talebi belli bir piyasa fiyatında eşitleyen güç piyasa gücüdür.

Spor tüketiminin genel ekonomik modeli nedir?

Tüketicinin zevk ve tercihleri, sahip olduğu zaman ve gelirle ilişkili olarak davranış biçiminin şekillenmesine neden olmakta, Bu davranış biçimi ilgili aktiviteye yine gelir ve zamanla doğru orantılı olarak katılım sıklığını ve yoğunluğunu belirlemektedir. Dolayısıyla sıklık ve yoğunluk durumu ise tüketicinin ilgili aktiviteye ilişkin olarak gerçekleştirdiği harcama düzeyinin belirlenmesinde etkili olmaktadır.

Fiyat ile talep miktarı arasında nasıl bir ilişki vardır?

Fiyat ile talep arasında ters orantılı bir ilişki vardır. Daha açık bir şekilde ifade etmek gerekirse, bir ürünün fiyatı arttıkça ürüne olan talep azalır; ya da bir ürünün fiyatı düştükçe o ürüne olan talep artar. Bu nedenle bu ilişkiyi bir grafikle ile ifade ettiğimizde, talep eğrisi negatif eğimli olacaktır.

Rasyonel karar alma sürecinde, fayda ve maliyet arasında nasıl bir ilişki kurulmalıdır?

Rasyonel karar alma ya da gerçekçi olunması konusunda, hareket noktası bu karara ilişkin katlanılan maliyet ve sağlanan faydadır.  Örneğin %1 ek harcama ile yeni bir stadyumun yapılmasına harcama yapmanın maliyeti ile bir caddenin tamirinin yapılmasının fayda maliyeti birbirinden oldukça farklıdır. Rasyonel bir modelde, eğer fayda maliyetten fazla ise, bu harcama yapılmalıdır. Eğer yapılacak yatırımdan sağlanacak fayda maliyetlerden az ise, yatırım yapılmamalıdır.

AR-GE faaliyetlerinin firmaların kârlarına nasıl bir etkisi olmaktadır?

Firma uzun dönemde piyasada üretim faaliyetlerini sürdürmek istiyorsa, araştırma ve geliştirme (AR-GE) maliyetlerine katlanmalıdır. AR-GE faaliyetleri kısa dönemde firmanın kârını olumsuz etkilemektedir. Fakat uzun dönemde piyasaya yön veren ürün ve hizmetler ancak bu şekilde bütçe ayıran firmalardan gelmektedir. Dolayısıyla AR-GE faaliyetleri firmaların uzun dönem kârlılığını olumlu yönde etkilemektedir.

Firma Teorilerinin Sınırlılıkları nelerdir?

Firmalar uzun dönemli karar alırlarken bazı durumlarda aldıkları kararlar uzun dönemli kâr elde etme amacını sınırlandırmaktadır. Bu sınırlamalar içsel ve dışsal kısıtlamalardan kaynaklanabilir. Örneğin; tüm spor organizasyonlarında karşılaşılan temel kısıtlılıklardan biri, ulaşılabilir kaynaklar üzerine getirilen sınırlamalardır. Örneğin bir spor kulübü, en popüler ve başarılı sporcuların tümüyle anlaşma imzalamak isteyebilir. Çünkü bu durum bu sporcuların taraftarlarının oyunları izlemesi yani katılımın maksimum olması anlamına dolayısıyla bilet hasılatının yüksek olması anlamına gelir. Ancak, bu durumu sınırlayan temel olgu takımın bütçe kısıtıdır. Ya da bazı durumlarda çevresel kısıtlar firmanın uzun dönem kâr maksimizasyonunu sınırlar, örneğin; birinci ligde yer alan bir futbol takımı 5 oyuncu transferi yapmak için bütçeye sahipken 5 yetenekli oyuncuyu bulamazsa bu durumda da takımın uzun dönemde başarılı olma durumu tartışmaya açıktır. Bu şekilde ortaya çıkan kısıtlara, çevresel kısıtlar denir.

‘Normal mal’ ile ‘düşük mal’ arasında ne gibi bir fark vardır?

Gelir düzeyi ile talep edilen mal ya da hizmetler arasında bir ilişki vardır. Gelir düzeyi arttıkça talebi artan mal ya da hizmetlere ‘normal mal’ denir. Diğer taraftan gelir artarken talebi azalan mal ya da hizmetlere ise ‘düşük (Giffen) mal’ denir.

Talep Tablosu ve Talep Eğrisi nedir?

Diğer değişkenler sabitken, belli bir zaman diliminde tüketicilerin değişik fiyat düzeylerinde satın almaya hazır oldukları mal ve hizmet miktarını özetleyen tablodur.

X malının, talep fonksiyonunu Q_dx = f (P_x,P_c,P_s,I,E,N,Z) şeklinde gösterdiğimizde, eşitliğin sağ tarafında yer alan değişkenlerin sembolleri neleri ifade etmektedir?

P_x = X malının kendi fiyatı

P_c = Tamamlayıcı malların fiyatı

P_s = İkâme malların fiyatı

I = Tüketicinin geliri

E = Tüketicinin beklentileri

N = Tüketicilerin sayısı

Z = Zevk ve tercihler

Spor endüstrisinde spor mal ve hizmet talebini etkileyen sosyoekonomik faktörler nelerdir?

Bu sosyoekonomik etmenler şunlardır: yaş, eğitim, gelir, ırk, cinsiyet, konut şekli (apartman dairesi ya da müstakil), çalışma saatleri, boş zaman ve park veya yeşil alanlara yakınlık durumu.

Piyasa ne demektir? Piyasa yapısını belirleyen temel kriterler nelerdir?

Piyasa, arz ve talebin karşılaştığı ve buna bağlı olarak mal veya hizmetin fiyatının belirlendiği yerler olarak tanımlanmaktadır. Piyasa yapısı, yapının içerisinde var olan firmaları da yakından ilgilendirmektedir. Piyasada yer alan firmaların maliyetleri, kârları ve üretim kararları gibi değişkenler bulundukları piyasanın niteliğine göre farklılık göstermektedir. Temelde piyasa yapısını belirleyen temel kriterler aşağıdaki biçimde tanımlanabilir. Bunlar; 1. Firma sayısı, 2. Piyasaya giriş ve çıkışlarda karşılaşılan engeller, 3. Alıcı sayısı şeklinde sıralanabilir.

Metin Spor endüstrisi bakımından talep ve arz nedir?

Metin Talep ve arz kavramı ve bu kavramları etkileyen öğelerin öğrenilmesi spor endüstrisine konu olan bir mal ya da hizmetin geliştirilmesi açısından oldukça önem taşımaktadır. Bu nedenle, ekonominin temel önemli iki kavramı olan talep ve arzı spor endüstrisi ile ilişkilendireceğiz. Spor endüstrisi birçok mal ve hizmetin yer aldığı bir sektördür. Örneğin bir spor ayakkabısının fiyatlanması ya da iki profesyonel takımın performansına ilişkin biletlerin ne olacağı konusundaki kararda yardımcı bize yardımcı olan model serbest piyasa ekonomisinde arztalep modelidir.

Makro ekonomi ve mikroekonomi arasındaki ilişki ve farklılıkları nelerdir?

Elektronik Makroekonominin araştırma alanları arasında, enflasyon, işsizlik, büyüme ve cari açık gibi toplumun bütün kesimlerini ilgilendiren konular yer alırken, mikro ekonomi kişilerin tüketim tercihlerini etkileyen nedenler, herhangi bir spor karşılaşmasına katılımı belirleyen değişkenlerle ilgilenir oysa spora ilişkin yapılması planlanan altyapı harcamaları makroekonominin araştırma konusu kapsamında yer almaktadır. Mikroekonomi ve makroekonomi ayrımında önemli bir öğe birey ya da firma için doğru olan stratejinin her zaman toplum için doğru olmayacağı durumudur. Yani mikroekonomik açıdan doğru olan makroekonomik açıdan doğru olmayabilir. Örneğin, ücretlerde meydana gelen düşüş ilgili firma maliyetlerinin düşürmesi ve buna bağlı olarak süreç, firmanın daha fazla işçi istihdamı ile sonuçlanabilir. Ancak bütün ekonomi genelinde ücretlerin düşmesi ekonomide talebin düşmesine yol açacaktır. Bu durum ise ekonomide üretimin azalmasına ve makro ekonomik dengelerin bozulmasına yol açacaktır.

İnsanlar hangi amaçlarla sporla ilgili konularda yer almaktadır?

İnsanlar farklı amaçlar nedeniyle sporla ilgili konularda yer almaktadırlar. Herhangi bir sosyal sınıfa dahil olmak ya da gönüllü olarak yer almak, skoru belli olmayan sportif müsabakalardan keyif almak gibi tercihler, bireylerin spor ve sportif konuların içerisinde ya izleyici olarak ya da birebir bulunmasına neden olmaktadır.

Spor ekonomisine ilişkin olarak basit bir ekonomik model kurmaya çalışınız?

Model olarak günlük yaşantımızdan örnek vermemiz gerekirse, örneğin; bir şehrin karayollarını gösteren harita model olarak ifade edilebilir. Bu harita sayesinde gideceğimiz yol konusunda doğru tercihlerde bulunabiliriz. Ancak bu harita birçok açıdan gerçek durumu tam olarak yansıtmak konusunda yetersizdir. Bu haritayı kullanmak isteyen kişinin haritada belirtilen işaretlerin neleri temsil etttiği konusunda da bilgiye sahip olması gerekir. Tıpkı talep fonksiyonuyla ortaya konan modelde talep edilen miktar ile talep miktarı arasındaki farkı bilmesi gerektiği gibi. Talep edilen miktar ile talep miktarı söylenirken sanki aynı şeymiş gibi gelirken, aslında haritadaki mavi çizginin ifade ettiği nehir ile kırmızı çizginin ifade ettiği yol gibi farklı şeyleri ifade etmektedir. Talep konusun içerisinde bu ayrım detaylı olarak değerlendirilecektir.

Spor endüstrisi içinde talep edilen ve arz edilen temel mal ve hizmetleri sınıflandırabiliriz?

Spor endüstrisi içinde talep edilen ve arz edilen temel mal ve hizmetleri sınıflandırabiliriz. Örneğin spor katılımcıları; sportif performans olarak tanımlanan gösterileri izlemek üzere talep edenler ve bu performansların organize edilmesi yani arz edilmesi, direkt bu performanslarda yer almak şeklinde sportif ürün talep edenler, spor olaylarının medya kanalıyla izleyenlere ulaştırılması ve spor-medya kesişiminde oluşan sportif mal ve hizmetlere olan arz ve talep.

Makroekonomi nedir?

Makroekonomi ise bir bütün olarak ekonominin işleyişi ile ilgilenmektedir. Makroekonominin araştırma alanları arasında, enflasyon, işsizlik, büyüme ve cari açık gibi toplumun bütün kesimlerini ilgilendiren konular yer alır.

Firmalar uzun dönemli karar alırken bazı durumlarda aldıkları kararlar uzun dönemli kar’ elde etme amacını sınırlandırmaktadır. Bu sınırlamalar nelerdir?

Bu sınırlamalar içsel ve dışsal kısıtlamalardan kaynaklanabilir. Örneğin; tüm spor organizasyonlarında karşılaşılan temel kısıtlılıklardan biri, ulaşılabilir kaynaklar üzerine getirilen sınırlamalardır. Örneğin bir spor kulübü, en popüler ve başarılı sporcuların tümüyle anlaşma imzalamak isteyebilir. Çünkü bu durum bu sporcuların taraftarlarının oyunları izlemesi yani katılımın maksimum olması anlamına dolayısıyla bilet hasılatının yüksek olması anlamına gelir. Ancak, bu durumu sınırlayan temel olgu takımın bütçe kısıtıdır. Ya da bazı durumlarda çevresel kısıtlar firmanın uzun dönem kâr maksimizasyonunu sınırlar, örneğin; birinci ligde yer alan bir futbol takımı 5 oyuncu transferi yapmak için bütçeye sahipken 5 yetenekli oyuncuyu bulamazsa bu durumda da takımın uzun dönemde başarıl olma durumu tartışmaya açıktır. Bu şekilde ortaya çıkan kısıtlara, çevresel kısıtlar denir.

‘Tamamlayıcı mal-hizmet’ ve ‘ikâme mal-hizmet’ kavramları neyi ifade etmektedir?

Tüketimi söz konusu olan mal ya da hizmetle birlikte tüketildiğinde tüketicinin faydasını arttıran mal ve hizmetlere ‘tamamlayıcı mal-hizmet’ denir. Diğer taraftan tüketimi söz konusu olan mal ya da hizmetle rakip olan mal ve hizmetlere ise ‘ikâme mal-hizmet’ denir.

Spor Ekonomisine Konu Olan Mal ve Hizmetlerin Talebini Belirleyen Diğer Faktörler nelerdir?

Spor endüstrisinde spor mal ve hizmet talebini etkileyen birçok başka faktör vardır. Diğer piyasalarda yer alan mal ve hizmetlerin talebini belirleyen değişkenler dışında spor endüstrisinde yer alan mal ve hizmetlerin talebini belirleyen sosyo-ekonomik değişkenler sınıflandırılabilir. Bunlar; yaş, eğitim, gelir, ırk, cinsiyet, konut şekli (Apartman dairesi ya da müstakil), çalışma saatleri, boş zaman, park veya yeşil alanlara yakınlık durumu gibi değişkenler spora özgü mal ve hizmet ve direkt olarak bireysel katılım talebini etkilemektedir. Bu değişkenlerin yanı sıra sportif mal ve hizmet talebini belirleyen diğer değişkenlere; ? Aktivite için seyahat zamanı ? Performansın kalitesi ? İlgili performansa gösterilen ilgi de talebi etkileyen faktörler arasındadır. Burada yapılan sınıflamada aslında hem tüketicinin direkt katılımcı olarak spor talebini etkileyen öğeleri hem de spor ekonomisine konu olan mal ve hizmet piyasalarına ilişkin talebini belirleyen ögeleri sınıflandırılır. Bu durumda kişi talep eden olarak katılımcı şeklinde tanımlanmıştır. Örneğin spor performanslarına izleyici olarak katılmaya ilişkin talebi belirleyen değişkenler; performansın bilet fiyatının yanı sıra, takımın kalitesi ve skorun belirsizliğidir.

Mikroekonomi nedir?

Mikroekonomi; Bireylerin davranışları, firma davranışları gibi ekonomik sistem içerisinde yer alan küçük birimlerin davranışlarını incelemektedir.

Arz Yasası, fiyat ile üretim miktarı arasındaki ilişkiyi nasıl açıklar?

Arz yasası, fiyatlar ile üretim miktarı (yani arz miktarı) arasındaki doğrusal ilişkiyi açıklar. Örneğin, arzın belirleyicisi olarak sadece X malının fiyatının geçerli olduğunu diğer değişkenlerin sabit olduğunu kabul etmiş olalım. Dolayısıyla X malının fiyatı bağımsız değişken bu fiyata bağlı olarak değişen arz miktarı ise bağımlı değişken durumundadır. Bu iki değişken arasındaki ilişkinin yönü doğrusaldır. Yani fiyatlar arttıkça üretime konu olan arz miktarı artacak ya da tam aksi durumda fiyatlar azaldıkça üretime konu olan arz miktarı düşecektir. Bu açıklama arz eğrisinin - talebin aksine - doğru yönlü pozitif bir eğri olacağın işaret etmektedir.

Piyasadaki firma sayısının arz miktarını nasıl etkilediğini açıklayınız?

Piyasadaki firma sayısı da arz miktarını belirler. Firma sayısında meydana gelen artışlar üretime konu olan mal ve hizmet miktarını arttırdığından arz miktarı artar. Aynı biçimde tersi de doğrudur. Ancak firma sayısı olduğu kadar piyasa yapısı da üretim miktarının şekillenmesinde belirleyicidir.

Firmalar uzun dönemli karar alırlarken ne çeşit sınırlamalara (kısıtlamalara) maruz kalabilirler?

Firmalar şu sınırlamalara maruz kalabilirler:

• Ulaşılabilir kaynaklar üzerine getirilen sınırlamalar
• Çevresel sınırlamalar
• Devlet yasaları ya da düzenlemeleriyle çevresel sınırlandırmalar
• Kamuoyunun izlenimine ilişkin sınırlamalar
• Teknoloji, karşılıklı yükümlülükler ve yönetim politikalarına ilişkin sınırlamalar

‘İkâme etkisi’ ve ‘gelir etkisi’ kavramları neleri ifade etmektedir?

Bu kavramları şu şekilde tanımlayabiliriz:

İkâme Etkisi: Diğer değişkenler sabitken bir malın fiyatı yükseldiğinde, diğer mallara kıyasla bu malın fiyatı artar. Tüketiciler bu mal yerine fiyatı düşük olan malları ikâme ederler. Bu durumda fiyatı yükselen malın talebi azalır. Bu durum “ikâme etkisi” olarak tanımlanır.

Gelir Etkisi: Diğer değişkenler sabitken, bir malın fiyatı arttığı zaman, gelir sabit olduğundan gelirin satın alma gücü azalır. Bu durumda ilk duruma göre talep edilen mal miktarı azalır. Bu etki “gelir etkisi” olarak tanımlanır.

Bir ekonomik organizasyon yapısı içerisinde kaynakların etkin kullanımı için hangi üç temel sorunun cevaplanması gerekmektedir?

Bir ekonomik organizasyon yapısı içerisinde kaynakların etkin kullanımı için üç temel sorunun cevaplanması gerekmektedir ve bu sorular şunlardır:

1. Hangi mallar ve hizmetler üretilecek?
2. Nasıl üretilecek?
3. Kimler için üretilecek?

Üretim maliyetlerinin arz miktarını nasıl etkilediğini açıklayınız?

Arzı etkileyen temel bağımsız değişkenlerden birisi üretim maliyetleri ya da girdi fiyatlarıdır. Üretimde girdi maliyetlerinin yüksek olması özellikle firmaların kâr marjlarını azalttığı için firmalar üretim miktarlarını bu nedenle azaltacaklardır. Üretim ve girdi maliyetlerinde azalma ise aksine firmaların kâr marjlarını olumlu etkilediğinden üretim miktarları artacaktır. Spor endüstrisinde üretim ve girdi maliyetlerini azaltmak için tekelci rekabet piyasa koşullarının hâkim olduğu bu endüstride firmalar üretim için birim maliyetlerin düşük olduğu ülkeleri tercih ederler.

Piyasa yapısını belirleyen ana kriterler nelerdir?

Piyasa yapısını belirleyen temel kriterler şunlardır:

1. Firma sayısı
2. Piyasaya giriş ve çıkışlarda karşılaşılan engeller
3. Alıcı sayısı

Arz miktarını etkileyen değişkenler nelerdir?

? Arz miktarını etkileyen değişkenler ? Üretim maliyetleri ? Diğer malların fiyatları, ? Teknoloji düzeyinden meydana gelen değişiklikler ? Beklentiler ? Vergiler ? Sübvansiyonlar ? Endüstrideki firma sayısı, ? Piyasadaki firma sayısı

Bir ürünün piyasada dengeye oturmasına (yani fiyat mekanizmasının oluşmasına) ne sebep olur?

Piyasada dengenin yani fiyat mekanizmasının oluşmasında etkili olan iki temel faktör arz ve taleptir. Talep eğrisi farklı fiyat düzeylerinde tüketicilerin satın almak istedikleri mal ve hizmetleri göstermektedir. Arz eğrisi ise üreticilerin farklı fiyat düzeylerinde üretmek istedikleri mal ve hizmet miktarını göstermektedir. Piyasada bu arz edilen miktar ile talep edilen miktar karşılaştığında bu ürünün piyasa fiyatı oluşmuş olur. Tabii ki bu eğrilerin çakıştığı nokta, arz miktarının ya da talep miktarının güçlü olmasına bağlı olarak değişir. Arz ve talebi belli bir piyasa fiyatında eşitleyen güç piyasa gücüdür. Bu noktanın üstündeki fiyatlar arz fazlasına; altındaki fiyatlar ise talep fazlasına neden olacaktır.

Mikroekonomi ile makroekonomiyi ve aralarındaki farkları nasıl açıklayabiliriz?

Mikroekonomi; bireylerin davranışları, firma davranışları gibi ekonomik sistem içerisinde yer alan küçük birimlerin davranışlarını incelemektedir. Ancak makroekonomi ise bir bütün olarak ekonominin işleyişi ile ilgilenmektedir. Makroekonominin araştırma alanları arasında, enflasyon, işsizlik, büyüme ve cari açık gibi toplumun bütün kesimlerini ilgilendiren konular yer alır. Diğer taraftan mikroekonomi kişilerin tüketim tercihlerini etkileyen nedenler, herhangi bir spor karşılaşmasına katılımı belirleyen değişkenlerle ilgilenir. Fakat spora ilişkin yapılması planlanan altyapı harcamaları makroekonominin araştırma konusu kapsamında yer almaktadır.

‘Normal kâr’ ve ‘normalüstü kâr’ kavramlarını nasıl tanımlayabiliriz?

Firmanın üretim faaliyetleri sonucu kârlı olup olmaması durumunu belirleyen iki temel kâr kavramı vardır:

• Normalüstü kâr (ekonomik kâr): Firma elde ettiği gelirden giderlerinin çıkardığında geriye kalan pozitif bakiye bu firma için normalüstü kâr yani ekonomik kârdır.
• Normal kâr: Bu gelir- gider dengesi sonucu elde ettiği kâr sıfır ve firmanın alternatif fırsat maliyetlerine eşitse, bu durumda firma yine üretim sürecine devam edebilecek durumdadır - yani kâr elde ediyor demektir. Ancak elde edilen kâr, bu durumda normal kâr olarak ifade edilir.

Bir mal ya da hizmetin talebini etkileyen fiyat dışındaki diğer faktörler nelerdir?

Bu faktörleri şöyle sıralayabiliriz:

• Tüketicinin geliri
• İlişkili malların fiyatları
• Bekleyişler
• Zevk
• Tercihler

Sportif mal ve hizmet talebini etkileyen sosyoekonomik faktörler dışındaki üç temel etmen nedir?

Sportif mal ve hizmet talebini belirleyen diğer değişkenler şunlardır:

• Aktivite için seyahat zamanı
• Performansın kalitesi
• İlgili performansa gösterilen ilgi

X malının, arz fonksiyonunu Q_sx = (P_x,P_g,P_y,T,E,T_G,S_G,N_F) şeklinde gösterdiğimizde eşitliğin sağ tarafında yer alan değişkenlerin sembolleri neleri ifade etmektedir?

P_x = X malının kendi fiyatı

P_g = Üretim maliyetleri ya da girdi fiyatları

P_y = Diğer malların fiyatları

T = Teknoloji

E = Beklentiler

T_G = Vergiler

S_G = Sübvansiyonlar

N_F = Firma sayısı

‘Marjinal fayda’ kavramı neyi ifade etmektedir?

Marjinal fayda; tüketilen son birim mal ya da hizmetin toplam fayda da oluşturduğu artıştır. Formülize etmek gerekirse; MU = ?TU /?q olarak gösterilir.

Spor endüstrisinde üretim maliyetleri (girdi fiyatları) ile arz arasında nasıl bir ilişki söz konusudur?

Arzı etkileyen temel bağımsız değişkenlerden birisi üretim maliyetleri ya da girdi fiyatlarıdır. Üretimde girdi maliyetlerinin yüksek olması özellikle firmaların kâr marjlarını azalttığı için firmalar üretim miktarlarını bu nedenle azaltacaklardır. Üretim ve girdi maliyetlerinde azalma ise aksine firmaların kâr marjlarını olumlu etkilediğinden üretim miktarları artacaktır. Spor endüstrisinde üretim ve girdi maliyetlerini azaltmak için tekelci rekabet piyasa koşullarının hâkim olduğu bu endüstride firmalar üretim için birim maliyetlerin düşük olduğu ülkeleri tercih ederler.