İktisada Giriş 1 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Üretim, Maliyetler Ve Firma Davranışı

1. Soru

Talep eğrisinde kayma ne demektir?

Cevap

Talep eğrisinde kayma durumu, talep eğrisinin paralel olarak sağa veya sola doğru bir bütün olarak yer değiştirmesidir.


2. Soru

Talep eğrisindeki kaymaların nedeni nedir?

Cevap

Talep eğrisindeki kaymaların nedeni, malın fiyatı dışındaki talebi etkileyen faktörlerde meydana gelen değişmelerdir.


3. Soru

Piyasa arz şedülü nedir?

Cevap

Piyasa arz şedülü, belirli bir zaman diliminde farklı fiyat düzeylerinde piyasada etkileşimde bulunan tüm üreticilerin arz etmeye hazır oldukları mal miktarlarını gösteren tablodur. Aslında piyasa arz şedülü, değişik fiyat düzeylerinde üreticilerin tamamının arz etmek istedikleri mal miktarlarının yatay olarak toplanmasıdır.


4. Soru

Arzı etkileyen faktörler nelerdir? Bunların fonksiyonel gösterimi nasıldır?

Cevap

Firmaların bir maldan daha çok veya az arz etmelerine neden olan faktörler; • Malın fiyatı (Px), • Girdi fiyatları (PI ), • İlgili malların fiyatları (Po), • Teknoloji (tec), • Beklentiler (e), • Firma sayısı (n) ve • Kamu politikaları (pol) şeklinde sıralanabilir. Bu durum fonksiyonel bir formda ifade edilirse aşağıdaki şekilde yazılabilir: X malı arzı=Qsx= f(Px ; Pı, Po, tec, s, e, n, pol) Diğer koşulların değişmediği ve sabit kaldığı varsayımı gereği, yukarıda sunulan arz fonksiyonunda fiyat dışındaki değişkenlerin üzerlerine değişmedikleri göstermek için tire konulmuştur. X malı arzı=Qsx= f(Px) Bu fonksiyona göre x malı arzı sadece x malı fiyatından etkilenmektedir. Dolayısıyla fonksiyonel formu daha basit hale getirilerek aşağıdaki şekilde yazılabilir:


5. Soru

Piyasa talep eğrisi nedir?

Cevap

Piyasa talep eğrisi, bireysel tüketici talep eğrilerinin yatay olarak toplanmasıdır. Bir malı tüketen piyasadaki tüm tüketicilerin toplam talebini gösteren eğridir.


6. Soru

Talep eğrisi üzerindeki bir noktadan aşağıya doğru bir hareketin nedeni nedir?

Cevap

Talep eğrisi üzerindeki bir hareketin nedeni o malın fiyatında meydana gelen değişmedir. Aşağıya doğru bir hareket olması ise o malın fiyatının düşmesinden kaynaklanır.


7. Soru

Tamamlayıcı mal nedir?

Cevap

Tamamlayıcı mal, birbiri yerine kullanılamayan ancak birlikte kullanıldığında bir ihtiyacı gideren mallardır. Örneğin, otomobil lastiği ve otomobil, otomobil-benzin, çay-şeker vs.


8. Soru

Piyasa nedir?

Cevap

Piyasa, tüketicilerin ve üreticilerin arasında gerçekleşen ekonomik işlemleri yani birbirleriyle mal ve hizmet için alışverişte bulunmalarını ve karşılıklı bilgi edinmelerini kolaylaştırıcı düzenlemelerdir.


9. Soru

Talep edilen miktar, gerçekte satın alınan miktar ile aynı olmak zorunda mıdır?

Cevap

Talep edilen miktar, gerçekte satın alınan miktar ile aynı olmak zorunda değildir. Bazı zamanlarda, talep edilen miktar satın alınabilir mal ve hizmet miktarından fazla veya az olabilir. Örneğin talep edilen miktar satın alınabilir mal ve hizmet miktarından fazla olduğunda satın alınan miktar, talep edilen miktardan az olur.


10. Soru

Talep eğrisi nedir?

Cevap

Talep eğrisi, diğer şeyler değişmez iken, talep edilen mal miktarı ile malın fiyatı arasındaki ilişkiyi yansıtır. Fiyat ile talep arasındaki ters yönlü ilişkiden dolayı negatife eğimli bir eğridir.


11. Soru

Talep edilen miktarın talep eğrisi üzerindeki ifadesi ve anlamı nedir?

Cevap

Talep edilen miktar talep eğrisi üzerindeki bir noktadır, yani belirli bir fiyat düzeyindeki tüketicilerin satın almaya hazır olduğu miktardır.


12. Soru

Talep edilen miktar nedir ne anlama gelir?

Cevap

Belirli bir zamanda belirli bir fiyatta tüketicilerin satın almaya hazır oldukları mal ve hizmet miktarıdır.


13. Soru

Talep nedir?

Cevap

Talep, belirli bir zaman diliminde farklı fiyat düzeylerinde satın alınmak istenilen mal ve hizmet miktarıdır.


14. Soru

İkame mal nedir?

Cevap

Aynı ya da birbirine çok yakın istek ve ihtiyacımızı gideren, birbiri yerine kullanılabilen mallara ikame mallar denir.


15. Soru

Bir firmanın mal ve hizmet arz edebilmesi için gerekli koşullar nelerdir?

Cevap

Bir firmanın mal ve hizmet arz edebilmesi için gerekli koşullar şöyle sıralanabilir: • Firmanın mal ve hizmet arz edebilmek için gerekli kaynak ve teknolojiye sahip olması, • Gerçekleştireceği mal ve hizmet arzından kâr elde edebilecek olması, • Mal ve hizmet üretmeyi planlaması, • Ürettiği malları satabilecek olması.


16. Soru

Arz kanunu nedir?

Cevap

Arz kanunu; diğer şeyler sabitken, yüksek fiyat düzeylerinde malın arz edilen miktarının yüksek olmasını; düşük fiyat düzeylerinde ise malın arz edilen miktarının düşük olmasını ifade eder. Yani bu kanun bize arz edilen mal miktarının fiyatla aynı yönlü bir ilişki içinde olduğunu göstermektedir.


17. Soru

Normal mal nedir?

Cevap

Normal mal, gelir arttıkça talebi artan ve gelir azaldıkça talebi azalan mallardır.


18. Soru

Düşük mal nedir?

Cevap

Düşük mal, gelir arttıkça talebi azalan ve gelir azaldıkça talebi artan, bu mallardır.


19. Soru

Bir malın ikamesinin fiyatı arttığında söz konusu malın talebi ve talep eğrisi nasıl değişir?

Cevap

İkame mallar aynı ya da benzer ihtiyacı gideren mallar olduklarından tüketiciler daha ucuz olanı tercih edeceklerdir. Dolayısıyla; bir malın talep eğrisi, diğer şeyler sabitken onun ikamesi olan malın fiyatında bir artış meydana gelmesi durumunda sağa kayacak yani o mala olan talep artacaktır.


20. Soru

Piyasa talep şedülü nedir?

Cevap

Piyasa talep şedülü, belirli bir zaman diliminde farklı fiyat düzeylerinde piyasada etkileşimde bulunan tüm tüketicilerin talep ettikleri ya da satın almaya hazır oldukları mal miktarlarını gösteren tablodur. Aslında piyasa talep şedülü değişik fiyat düzeyinde tüketicilerin tamamının talep ettiği ya da satın almaya hazır olduğu mal miktarlarının yatay olarak toplanmasıdır.


21. Soru

Bireysel talep eğrisi nedir?

Cevap

Bireysel talep eğrisi, tek bir tüketiciye ait farklı fiyat ve talep miktarlarını gösteren eğridir.


22. Soru

Piyasayı temizleyen fiyat nedir?

Cevap

Piyasa dengesinin sağlandığı noktadaki denge fiyatı, piyasayı temizleyen fiyattır. Bu noktada aşırı arz (artık) veya aşırı talep (kıtlık) söz konusu değildir.


23. Soru

Arz eğrisi nedir?

Cevap

Arz eğrisi, diğer şeyler değişmez iken arz edilen mal miktarı ile malın fiyatı arasındaki ilişkiyi gösterir. Arz edilen miktar ile fiyat aynı yönde değiştiği için pozitif eğimli bir eğridir.


24. Soru

Talep şedülü, nedir?

Cevap

Talep şedülü, tüketicinin talebini etkileyen diğer şeyler değişmez iken, belirli bir zaman diliminde mal ve hizmet talep eden tüketicilerin değişik fiyat düzeylerinde satın almak istedikleri mal ve hizmet miktarını yansıtan tablodur.


25. Soru

Talep eğrisi üzerinde bir noktadan başka bir noktaya hareketin nedeni ve anlamı nedir?

Cevap

Talep eğrisi üzerindeki bir nokta, o noktaya karşılık gelen fiyat düzeyinde talep edilen mal miktarını ortaya koyar. Talep eğrisi üzerindeki bir hareket, fiyat düzeyindeki bir değişmeden kaynaklanır ve o da talep edilen mal miktarının değiştiğini gösterir.


26. Soru

Arz ve talep eğrilerinin eş anlı ve aynı yönlü sağa kaymaları durumunda denge fiyatı ve denge miktarı ne olur?

Cevap

Bu durumda her iki eğri de aynı anda ve aynı oranda sağa kayacağından denge fiyatının ne olacağı belirsiz iken denge miktarı artacaktır.


27. Soru

Arz şedülü nedir?

Cevap

Arz şedülü, üreticinin arzını etkileyen diğer faktörler değişmez iken, belirli bir zaman diliminde farklı fiyat düzeylerinde üreticinin arz etmeye hazır olduğu mal miktarını yansıtan tablodur.


28. Soru

Aşırı arz (artık) nedir?

Cevap

Aşırı arz (artık), veri fiyat düzeyinde arz edilen miktarın talep edilen miktardan fazla olma durumudur. Aşırı arz ya da artığın ortaya çıkması üreticiler tarafından piyasaya sunulan malların bir kısmının alıcı bulamadığı yani satılamadığı anlamına gelmektedir.


29. Soru

Aşırı talep (kıtlık) nedir?

Cevap

Aşırı talep (kıtlık), veri fiyat düzeyinde talep edilen miktarın arz edilen miktardan fazla olma durumudur. Aşırı talep ya da kıtlık durumunun varlığında, tüketiciler satın almak istedikleri miktarda mal satın alamazlar.


30. Soru

Arz sabit iken talebin artması durumunda denge fiyatı ve denge miktarı nasıl değişir?

Cevap

Mal arzının sabit olması, bir başka deyişle arz eğrisinin değişmediği ve mal talebinin arttığı yani talep eğrisinin sağa kaydığı bir durumda denge fiyatı ve denge miktarı artacaktır.


31. Soru

Talep sabit iken arzın azalması durumunda denge fiyatı ve denge miktarı nasıl değişir?

Cevap

Mal talebinin sabit olması, bir başka deyişle talep eğrisinin değişmediği ve mal arzının azalması yani arz eğrisinin sola kaydığı bir durumda denge fiyatı artarken denge miktarı düşecektir.


32. Soru

Talep eğrisinde kaymaya neden olan faktörler nelerdir?

Cevap

Talep eğrisinde kaymaya neden olan faktörler şöyle sıralanabilir: • Tüketicinin geliri, • İlişkili malların fiyatları (ikame ve tamamlayıcı mallar), • Tüketicinin zevk ve tercihleri, • Tüketicilerin beklentileri, • Tüketici sayısı.


33. Soru

Bir malın fiyatında meydana gelen bir artışın mala ait talep eğrisi üzerindeki etkisi nedir?

Cevap

Malın fiyatındaki artış tüketicinin o maldan daha az talep etmesine neden olacaktır. Bu durum aynı talep eğrisi üzerinde mevcut fiyat ve talep miktarından daha yukarıdaki bir fiyat ve daha düşük bir talep miktarını gösteren noktaya hareket edilmesine neden olacaktır.


34. Soru

Talebi etkileyen faktörlerin taleple ilişkisinin fonksiyonel formda gösterimi nasıldır?

Cevap

Bir malın fiyatı (Px), o malın talep edilen miktarını etkileyen en önemli faktördür. Diğer koşullar sabitken, diye ifade edilen diğer değişkenler, tüketicinin geliri (I), ilişkili malların fiyatları [ikame (Ps) ve tamamlayıcı mallar (Pc)], tüketicinin zevkleri (s), tüketicilerin beklentileri (e), tüketici sayısı (n) şeklinde sıralandığında fonksiyon aşağıdaki şekilde gösterilir: X malı talebi=Qdx= f(Px ; T, Pc, Ps, s, e, n) Diğer koşullar sabit varsayımı gereği, yukarıda sunulan talep fonksiyonunda fiyat dışındaki değişkenlerin üzerlerine, değişmedikleri varsayımını göstermek için tire konulmuştur. Bu fonksiyona göre x malı talebi sadece x malı fiyatından etkilenmektedir. Dolayısıyla fonksiyonel formu daha basit halde aşağıdaki şekilde yazılabilir: X malı talebi=Qdx= f(Px)


35. Soru

Talebie etkileyen faktörler nelerdir?

Cevap

Talebi etkileyen faktörler şöyle sıralanabilir: • Malın fiyatı, • Tüketicinin geliri, • İlişkili malların fiyatları (ikame ve tamamlayıcı mallar), • Tüketicinin zevk ve tercihleri, • Tüketicilerin beklentileri, • Tüketici sayısı.


36. Soru

Yüksek fiyat düzeylerinde arz edilen mal miktarının yüksek olmasının altında yatan neden nedir?

Cevap

Bunun nedeni üretimde geçerli olan artan fırsat maliyetidir. Fırsat maliyeti artan malın üretilmesinin sebebi, diğer malın fiyatı sabit iken onun fiyatının artıyor olmasıdır. Vazgeçilen malın fiyatı değişmez iken, fiyatı artan maldan daha fazla üretmek firmanın kâr maksimizasyon amacı ile uyumlu olacaktır. Fiyatın fırsat maliyetinin üzerinde olduğu durumda firma üretimini artıracaktır. Dolayısıyla fiyat artışı arz edilen mal miktarını artırır.


37. Soru

Talep bir şeye duyulan eğilim, istek ve arzu olarak ifade edilmektedir. Ancak bir şeyi istemek onun iktisadi anlamda talep edildiği anlamına gelir mi?

Cevap

Bir şeyi istemek onun iktisadi anlamda talep edildiği anlamına gelmez. Çünkü iktisadi açıdan, bir mala ilişkin talepten bahsedebilmek için üç koşul yerine gelmelidir: • O mala karşı istek olmalı, • O malı satın alma planı olmalı, • O malı satın alabilecek alım gücü olmalı. Kısaca talep fiilen satın alınmak istenen miktardır.


38. Soru

Talep eğrisinin bir bütün olarak eski konumuna göre sağa kayması ne anlama gelir?

Cevap

Talep eğrisinin bütün olarak sağa kayması talebin artması anlamına gelir. Sola kayması ise talebin azalması anlamına gelir.


39. Soru

Tüketicinin gelirinde meydana gelen bir değişmenin talep üzerindeki etkisi nedir?

Cevap

Diğer koşullar değişmez iken, tüketicilerin gelirlerinde meydana gelen bir artış, onların alım gücünü artırır, yani mallara olan talebi artırır. Fiyat sabit iken tüketicinin gelirinin artması sonucu talep artmakta yani talep eğrisi sağa kaymaktadır. Gelir azaldığında da talep azalmakta ve talep eğrisi sola kaymaktadır.


40. Soru

Denge fiyatı ve denge miktarı nedir?

Cevap

Arz ve talep analizinde denge, talep ve arzın birbirine denk olduğu bir yerdir. Bu noktada; denge fiyat ve miktarı belirlenir. Denge fiyatı, talep edilen miktarın arz edilen miktara eşit olduğu noktada oluşan fiyattır. Denge miktarı ise denge fiyatında alınan ve satılan mal ve hizmet miktarının birbirine eşit olduğu noktayı gösteren yerdir.


41. Soru

Arz edilen miktar nedir ne anlama gelir?

Cevap

Arz edilen miktar; belirli bir zamanda, belirli bir fiyatta üreticilerin satmaya hazır oldukları mal ve hizmet miktardır. Arz edilen miktar, gerçekte satılan miktar ile aynı olmak zorunda değildir. Bazı zamanlarda, arz edilen miktar, satışı yapılan mal ve hizmet miktarından fazladır ve böylece satılan miktar arz edilen miktardan az olur.


42. Soru

Arz nedir?

Cevap

Arz, belirli bir zaman diliminde farklı fiyat düzeylerinde firmaların piyasaya sunmaya istekli oldukları mal ve hizmet miktarıdır.


43. Soru

İkame etkisi nedir?

Cevap

İkame etkisi; diğer şeyler sabit iken tüketicinin, fiyatı artan mal yerine onun ikamesi olan malı kullanması olarak tanımlanır. Bu durumu şöyle açıklayabiliriz: Bir malın fiyatı yükseldiğinde, malın nispi (göreceli) fiyatı artar. Bir başka deyişle, malın fiyatı arttığında fırsat maliyeti artmış olur. Bir malın ikamesinin varlığında, tüketiciler fiyatı yükselen malı daha az satın alırken, onun ikamesi olan, fiyatı değişmeyen ve görece daha ucuz hale gelen malı daha fazla satın alırlar. Bu durum fiyat değişiminin ortaya çıkardığı ikame etkisidir.


44. Soru

Gelir etkisi nedir?

Cevap

Gelir etkisi; diğer şeyler sabit iken, malın fiyatının artması sonucu, tüketicinin reel gelirinin azalması durumudur. Bir malın fiyatı yükseldiğinde, fiyatın gelire göre nispi oranı artar. Yani gelir değişmezken, malın fiyatında bir artışın meydana gelmesi tüketicilere eskisi kadar mal satın alma imkânı vermez. Dolayısıyla, tüketiciler fiyatı yükselen maldan daha az satın alırlar. Bu durum fiyat değişiminin ortaya çıkardığı gelir etkisidir.


45. Soru

Talep kanunu nedir?

Cevap

Diğer şeyler sabitken, yüksek fiyat düzeylerinde talep edilen mal ve hizmet miktarının az olması; düşük fiyat düzeylerinde ise talep edilen mal ve hizmet miktarının yüksek olmasıdır. Kısaca talep kanunu fiyat ile talep edilen miktar arasındaki ters yönlü ilişkiyi ifade eder.


46. Soru

Talep edilen mal ve hizmet miktarının fiyatla ters yönlü bir ilişki içinde olmasının nedeni nedir?

Cevap

Talep edilen mal ve hizmet miktarının fiyatla ters yönlü bir ilişki içinde olmasının iki nedeni vardır. Bunlar; • İkame ve • Gelir etkileridir.


47. Soru

Arz eğrisinin kaymasına neden olan faktörler nelerdir?

Cevap

Arz eğrisindeki kaymaların nedeni malın fiyatı dışındaki arzı etkileyen faktörlerde meydana gelen değişmelerdir. Bunlar; • Girdi fiyatları, • İlgili malların fiyatları, • Teknoloji, • Beklentiler, • Firma sayısı ve • Kamu politikalarında meydana gelen değişmelerdir.


48. Soru

Piyasa arz eğrisi nedir?

Cevap

Piyasa arz eğrisi, bireysel üretici arz eğrilerinin yatay olarak toplanması ile elde edilen eğridir.


49. Soru

Piyasa dengesi neyi ifade etmektedir?

Cevap

Piyasalar aracılığıyla, arz ve talebin karşılıklı etkileşimi sonucu piyasa denge miktarına ulaşılır. Denge noktasında; talep fazlalığı yani kıtlık, arz fazlalığı yani artık oluşmaz. Bu nokta, fiyatların değişmesi yönünde bir baskının olmadığı, piyasaların temizlendiği arz = talep eşitliğinin sağlandığı noktadır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v