Hava Hukuku Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Hava yolu ile Uluslararası Taşımalara İlişkin Bazı Kuralların Birleştirilmesi Hakkında Konvansiyon'un uygulanmasındaki istisnalar nelerdir?

Konvansiyonun uygulanmasında üç istisna vardır.
1. Hava seyrüsefer girişimcileri tarafından belli bir rota üzerinde düzenli hava hizmetleri kurma amacıyla deneme amaçlı uçuşlar yapılıyorsa örneğin, hava yolu şirketleri Kuzey Kutbu üzerinde uçmayı planlıyorlarsa Konvansiyon uluslararası hava taşımasına uygulanmaz.
2. Taşıma hava taşıyıcısının normal iş kapsamı dışında olağanüstü durumlarda yapılıyorsa örneğin hava aracı, balık avı sırasında motor arızası problemi yaşayan bir gemiye yeni bir motor getirirken bir kaza meydana gelmişse Konvansiyon hükümleri uygulanmaz.
3. Uluslararası Posta Konvansiyonuna göre yapılan bir taşımada da Konvansiyon hükümleri uygulanmaz.

Varşova Konvansiyonu hangi taşımalara uygulanmaktadır?

Varşova Konvansiyonu’nun birinci maddesine göre, bu Konvansiyon hava aracı ile ücret karşılığında yapılan bütün uluslararası yolcu, bagaj ve eşya taşımalarına uygulanacaktır. Bir hava taşıma işletmesi tarafından hava aracı ile yapılan ücretsiz taşımalara da aynı ölçüde uygulanacaktır.

Varşova Konvansiyonu'nunda değişiklik yapan Protokoller ve Sözleşmeler nelerdir?

Varşova Konvansiyonu’nda zamanla Protokoller ve Sözleşmelerle değişiklikler ve eklemeler yapılmıştır. Bu protokol ve sözleşmeler: 1955 tarihli Lahey Protokolü, 1971 tarihli Guatemala City Protokolü, 1975 tarihli Montreal Protokolleri ve 1961 tarihli Guadalajara Sözleşmesi’dir. 1966 tarihli Montreal Geçici Anlaşması da Konvansiyon’da değişikliğe sebep olan bir anlaşmadır.

Lahey Protokolü ile Varşova Konvansiyonunda yapılan değişiklikler nelerdir?

Lahey Protokolü ile Varşova Konvansiyonunda yapılan değişiklikler şöyle özetlenebilir. Yolcu senedi ve bagaj kuponu ile ilgili hükümler basitleştirilmiş ve bu belgelerde yer alması gereken kayıtlar sadeleştirilmiştir. Ayrıca her iki belgenin ispat vasıtası olmak bakımından hukuki değeri hakkında hüküm konulmuştur. Uluslararası taşıma tanımına açıklık getirilmiştir. Hava yük senedine ilişkin madde (8.madde) değiştirilerek, içermesi gereken kayıtlar azaltılmış ve metnin yolcu bileti ve bagaj kuponu ile paralel hale gelmesi sağlanmıştır. Taşıyıcının sorumluluğuna ilişkin düzenlemeler muhafaza edilmekle birlikte sorumluluktan kurtulma açısından 20. maddenin 2. fıkrasında taşıyıcı lehine düzenleme getiren hüküm kaldırılarak sorumluluk kapsamı genişletilmiştir. Taşıyıcının sorumluluğunun sınırı yükseltilmiştir (125.000 Poincare Frankı, 250.000 Poincare Frankına yükseltilmiştir). Konvansiyona yeni bir madde eklenerek (25A) taşıyıcının adamlarının da sınırlı sorumluluktan yararlanabilecekleri kabul edilmiştir.

Guadalajara Sözleşmesi ile yapılan temel değişiklik aşağıdakilerden hangisidir?

Guadalajara Sözleşmesi ile akdi taşıyıcı ve fiilî taşıyıcı ayrımı getirilerek taşıma işini yerine getirmeyi taahhüt eden kişinin yanı sıra, taşıma işini fiilen yerine getiren kişiler de taşıyıcı olarak kabul edilmektedir. Böylece fiilî taşıyıcı, Varşova/Lahey Konvansiyonu bakımından akdî taşıyıcının sahip olduğu hak ve borçlara sahip olabilmektedir.

Varşova Konvansiyonu’nda öngörülen taşıma belgeleri nelerdir?

Varşova Konvansiyonu’nda yolcu taşımacılığında yolcu bileti ve bagaj kuponu, yük taşımacılığında hava yük senedi düzenlenmesi öngörülmüştür, bunlar taşıma belgeleridir.

Varşova Konvansiyonu’na göre yolcu biletinde bulunması gereken kayıtlar nelerdir?

Varşova Konvansiyonu’na göre yolcu biletinde bulunması gereken kayıtlar şunlardır:
• Hareket ve varış yerlerini gösteren bilgi
• Bir veya birden fazla kararlaştırılmış duraklama yeri başka bir devletin ülkesinde olmak üzere, hareket ve varış yerleri bir tek akit ülke içinde ise, bu duraklama yerlerinden en az birini gösteren bilgi
• Eğer yolcunun seyahatinin son varış yeri veya durak yeri, hareket ettiği ülkeden başka bir ülke içinde ise, Varşova Konvansiyonu’nun uygulanabileceğini ve Konvansiyonun ölüm ve bedenî zarar ile bagajın kaybı ve hasarı bakımından taşıyıcının sorumluluğunun sınırlı olduğunu belirten kayıt.

Varşova Konvansiyonu’na göre bagaj kuponu yolcu biletinin içinde ya da onunla birleştirilmiş olmadıkça içermesi gereken kayıtlar nelerdir?

Bagaj kuponu yolcu biletinin içinde ya da onunla birleştirilmiş olmadıkça şu kayıtları içermelidir:
• Hareket ve varış yerlerini gösteren bilgi
• Bir veya birden fazla kararlaştırılmış duraklama yeri başka bir devletin ülkesinde
olmak üzere, hareket ve varış yerleri bir tek akit ülke içinde ise, bu duraklama yerlerinden en az birini gösteren bilgi
• Taşımanın bitiş yeri ve duraklama yeri, başladığı ülkeden başka bir ülke içinde ise, Varşova Konvansiyonu’nun uygulanabileceği ve Konvansiyonun bagajın kaybı veya hasarı bakımından taşıyıcının sorumluluğunun sınırlı olduğunu belirten kayıt.

Varşova Konvansiyonu'na göre taşıyıcı nelerden sorumlu tutulmuştur?

Taşıyıcının sorumluluğu sözleşmesel (akdi) bir sorumluluktur. Taşıyıcı haksız fiile göre de
sorumlu olabilir fakat haksız fiil sorumluluğu Konvansiyon kapsamı dışındadır. Buna göre yolcu taşımacılığında taşıyıcı, kaza veya gecikme nedeniyle yolcunun uğradığı zararlardan sorumludur. Bagaj ya da yük taşımacılığında taşıyıcı, olay veya gecikme nedeniyle bagaj ya da yükün kayıp veya hasarından dolayı sorumludur. 

Varşova/Lahey Konvansiyonu’na göre taşıyıcının tazmin etmek zorunda olduğu zararlar nelerdir?

Taşıyıcının tazmin etmek zorunda olduğu zararlar yolcunun ölmesi veya yaralanması veya herhangi bir bedenî zarara uğramasıdır. Kaza sonucunda yolcunun uğradığı bedensel zararlardan bağımsız olarak manevi zararları nedeniyle tazminat talebinde bulunup bulunamayacağı konusu tartışmalıdır. Bu konuda baskın görüş, Varşova/Lahey sistemine göre yolcunun uğradığı bedensel zararlardan bağımsız olarak manevi tazminat talebinde bulunamayacağı yönündedir. Montreal Konvansiyonu görüşmeleri sırasında bu konuda değişiklik yapılması yönünde görüşler ileri sürülse de uzlaşma sağlanamamıştır. V

Taşıyıcının sorumluluğu ne zaman başlamakta, ne zaman bitmektedir?

Taşıyıcının uçağa biniş işlemleriyle başlayan sorumluluğu iniş işlemlerinin sona ermesine kadar devam eder. İniş işlemleri de tanımlanmadığı için doktrin ve mahkeme kararları biniş işlemlerinde olduğu gibi taşıyıcının kontrolünü esas almaktadır. Buna göre, taşıma sözleşmesinin tam ve gereği gibi ifasını takiben, yolcunun taşıyıcının egemenlik alanından çıkarak, kendi serbest iradesi ile hareket edebileceği bir noktaya gelmesi hâlinde iniş işlemlerinin tamamlandığı kabul edilmektedir. Örneğin, yolcunun hava aracını terk etmesinden sonra havaalanı binasına girmesi, hava aracını terk ettikten sonra pasaport
kontrolüne gidilmesi, hava aracı terk edildikten ve güvenlik kontrolünden geçtikten sonra
bagajın beklenmesi sırasında iniş işlemleri sona ermiştir ve taşıyıcı sorumlu değildir.

Taşıyıcının kazadan dolayı sorumluluğunda tazminat talebi kimlere aittir?

aşıyıcının kazadan dolayı sorumluluğunda tazminat talebi yolcuya aittir. Ölüm sebebiyle meydana gelen zararlarda taşıyıcının kimlere karşı sorumlu olduğu Konvansiyonda düzenlenmemiştir. Bu nedenle tazminat talep edebilecek kişiler ulusal hukuka ve genel
hükümlere göre belirlenecektir.

Varşova Konvansiyonu'na göre taşıyıcının sorumluluktan kurtulabilmesi mümkün müdür?

Taşıyıcının belirli hâllerde sorumluluktan kurtulması mümkündür. Bu hâller;

1) Taşıyıcının ispat külfetini yerine getirmesi

2) Taşıyıcı zarara, zarar gören kişinin sebep olduğunu veya zararın artmasında zarar gören kişinin ihmal veya dikkatsizliğinin katkısı bulunduğunu ispat etmesi

3) Bagaj veya yük taşımacılığında zararın belli süreler içinde taşıyıcıya bildirilmemesi

4) Belli bir süre İçinde dava açılmaması

5) Sözleşmede sorumsuzluk kaydı konulması

 taşıyıcının sorumluluğunun devam edebilmesi için sorumluluğa ilişkin davaların kaç yıl içinde açılması gereklidir?

Sorumluluğa ilişkin davaların iki yıllık süre içinde açılması gerekir. İki yıllık süre içinde dava açılmaması halinde tazminat hakkı ortadan kalkacağından taşıyıcının sorumluluğu sona erecektir. İki yıllık süre hava aracının varma yerine ulaşmasından veya ulaşması gereken tarihten veya taşımanın durduğu tarihten itibaren başlar.

Taşıyıcının adamları kimlerdir?

Taşıyıcının adamları, taşıyıcıya bağımlı olarak çalışan, taşıyıcının tabiyetinde bulunan kişiler ile taşıma işinin ifasında kullanılan, taşıyıcı tarafından kendilerine bir iş tevdi edilen, hizmetlerinden yararlanılan kişilerdir.

Taşıyıcının adamlarının fiillerinden sorumlu tutulabilmesi için ne gereklidir?

Taşıyıcının adamlarının fiillerinden sorumlu tutulabilmesi için fiillerin bu kişilerin görevleri içinde hareket ettikleri sırada işlenmesi gerekmektedir. Örneğin temizlik personelinin taşınan yüke ve bagaja temizlik malzemesi dökerek zarar vermesi söz konusu olabilir. Bu durum nedeniyle ortaya çıkan zarardan taşıyıcı sorumlu olacaktır.

Taşıyıcının sınırsız sorumluluğu hangi hallerde ortaya çıkar?

Taşıyıcının bazı hâllerde sınırsız sorumluluğu söz konusu olacaktır. Bu halleri taşıma belgelerinin düzenlenmemesi veya gerekli kayıtları içermemesi, taşıyıcının ya da adamlarının kastı veya ağır kusuru olarak sıralayabiliriz.

Varşova Konvansiyonu’nda yolcunun ölümü veya yaralanması ya da yolcu taşımacılığında gecikme halinde meydana gelen zararlar bakımından taşıyıcının sorumluluğunun üst sınırı nedir?

Varşova Konvansiyonu’nda yolcunun ölümü veya yaralanması ya da yolcu taşımacılığında gecikme halinde meydana gelen zararlar bakımından taşıyıcının sorumluluğunun üst sınırı 125.000 Poincare Frankı olarak belirlenmiştir. Bu miktar 1955 tarihli Lahey Protokolü’nde 250.000 Poincare Frankına çıkarılmıştır. 1971 tarihli Guatemala City Protokolünde bu miktar 1.500.000 Poincare Frankı olarak belirlenmiştir fakat bu protokol yürürlüğe girmemiştir. 1975 tarihli Montreal Protokolleri ile üst sınır 100.000 Özel Çekme Hakkı (ÖÇH) olarak tespit edilmiştir.

Türk Sivil Havacılık Kanunu’na göre bagaj kuponunda hangi bilgiler yer almak zorundadır?

Bagaj kuponunda;

• Taşıyıcının adı veya ticaret unvanı ve adresi,
• Yolcunun adı ve soyadı veya yolcu biletinin tarih ve numarası,
• Bagaj kuponunun tarih ve numarası,
• Bagajın ağırlığı,
• Teslim yeri,
• Yolcu tarafından özel olarak beyan edildiği takdirde, bagajın içeriği ve değeri,
• Taşımanın bu Kanun’da gösterilen sorumluluğun sınırlandırılmasına ilişkin hükümlere bağlı olduğu yer alır.

Montreal Konvansiyonu’nun uygulanma şartları nelerdir?

Montreal Konvansiyonu’nun uygulanma şartları da Varşova Konvansiyonunda olduğu gibi bir taşıma sözleşmesinin varlığı, uluslararası taşımacılık yapılması, taşımanın hava aracı ile yapılması, yolcu, bagaj veya yük taşımasının söz konusu olması ve taşımanın ücret karşılığında yapılmasıdır.