Özel Vergi Hukuku 2 Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Harç ile vergi arasındaki farklılıklar ve ortak noktalar nelerdir?

• Vergiler ve harçlar kamu giderlerini karşılamak için alınırlar. • Vergiler ve harçlar, kanunla konulabilir, kaldırılabilir veya değiştirilebilir. • Vergiler, kişinin kamu hizmetinden yararlanıp yararlanmadığına bakılmaksızın mali gücüne göre alınırken harç alınabilmesi için kişinin kamu hizmetinden yararlanması gerekir. • Ödenen vergi karşılığında verilen kamu hizmeti ve miktarı belli değildir. Harçlar da ise kamu hizmeti ve bundan ne kadar yararlanıldığı bilinebilmektedir. • Harçlar da vergiler gibi zora dayanır. • Hizmetten faydalanmaya başlayabilmek için harcın bir kısmının veya tamamının ödenmesi gerekirken diğer kamu hizmetlerinden faydalanabilmek için verginin ödenmiş olması şart değildir. • Harçta yükümlü faydalandığı hizmetin bazen tamamını bazen de bir kısmını ödemektedir.

Yargı harcının konusu nedir?

Yargı harçları genel olarak kişilerin özel hukukunu ilgilendiren gerek özel hukuk ilişkilerinden gerekse kamu hukukunda kamu ile ilişkilerden kaynaklanan yargı işlemlerinden alınmaktadır. Yargı harçları, Kanuna bağlı (1) Sayılı Tarifede yer almaktadır.

Hakem kararları yargı harcına tabi midir?

Taraflar, sözleşme veya sözleşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamı veya bir kısmının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması hususunda tahkim sözleşmesi yapabilir. Hakem kararlarının uygulanabilmesi için mahkeme başkanı veya hâkim tarafından verilen şerhlerden hakem kararının mahiyetine göre karar ve ilam harcı alınır.

Yargı harçlarında mükellef kimdir?

Genel olarak yargı harçlarını davayı açan veya harca konu olan işlemin yapılmasını isteyen kişiler ödemekle mükelleftir. Vasinin hesabının görülmesi dolayısıyla alınacak harçlar, vesayet altındaki şahsa izafeten vasiden alınır.

Kişi hizmetten yararlanmak için bir talepte bulunmamasına rağmen re’sen işlem yapıldığında bu işlemlere ait harçlar kimden alınır?

Harcın ortaya çıkması için kişinin harca tabi bir hizmetten yararlanması yeterlidir. Genel kuralın dışında, kişi hizmetten yararlanmak için bir talepte bulunmamasına rağmen re’sen işlem yapıldığında bu işlemlere ait harçlar, aksine hüküm yoksa lehine işlem yapılan kişilerden alınacaktır.

Celse (duruşma) harcını, nasıl ortaya çıkmaktadır?

Celse harcı, yargılamaya konu olan ve aynı zamanda harca tabi olan işlemlerden farklı olarak hizmetten faydalanmaktan ziyade, hizmetin aksamasına sebep olmaktan dolayı ortaya çıkmaktadır. Bu konuda mükellef hizmetten yararlanan değil hizmete engel olan veya daha fazla kamu gideri yapılmasına sebep olan kişidir.

Celse (duruşma) harcını, hangi durumlarda kimlerin ödeyeceği konusunu açıklayınız.

Yargılama işlemleri sırasında yargılama, tarafların talep ve kabulü üzerine ertelenmiş ise celse harcı taraflardan alınacaktır. Taraflar, daha önce yapılması mümkün olduğu hâlde yapmamış olması nedeniyle duruşmanın ertelenmesine sebep vermiş ise o zaman celse harcı buna sebep veren taraftan alınacaktır. Eğer ertelemeye taraflar yerine vekillerin kendi kusurları ile sebebiyet verilmiş ise o zaman celse harcı davaya taraf olanlardan değil tarafların vekillerinden alınacaktır. Bu harç iki celse (duruşma) içerisinde ödenmez ise harç, bir misli fazlasıyla alınacaktır. Eğer bu harç ödenmez ise bu sefer celse harcına karar veren mahkemece Maliye Bakanlığına yazı ile cebren alınması gündeme gelecektir.

Yargı harçlarında ne tür istisna uygulamaları bulunmaktadır?

1. Ticari senetlere ait takipler hariç, değeri 50 Türk lirasını geçmeyen dava ve takipler, 2. Vasi tayini ve azli, hâkimin reddi talebinin kabulü ve hâkimin reddine ait kararlar, 3. Ayda 100 Türk lirasını geçmeyen nafakalara ait dava ve takipler, İcra ve iflas dairelerinin kusuru yüzünden yanlış yapılmış olan işlemlerin ıslahı ve iptaline dair icra mahkemesi kararlarıyla, bu iptal veya ıslah dolayısıyla yeniden yapılacak işlemler, 4. Ticaret sicilinde re’sen yapılan düzeltmeler, 5. İcra mahkemelerinin cezaya ilişkin kararlarıyla bu kararların temyizi işlemleri, 6. İcra ve İflas Kanunu’nun 270 inci maddesi gereğince kiralayanın hapis hakkının geçici muhafazası için icra dairesinden isteyeceği yardım üzerine yapılacak defter tutma işlemleri, 7. Yetkili makamların isteyecekleri ilam ve çeşitli evrak suretleri, 8. Kamu adına Cumhuriyet savcıları tarafından hukuk mahkemelerine açılan davalar ve kanun yolu başvuruları ile ceza mahkemelerinden verilen kararlara karşı kanun yolu başvuruları.

Yargı harçlarından muaf olanlar kimlerdir?

Yargı harçlarına özel olarak, erler ve ihtiyaçları Devlet tarafından üstlenilen veya karşılanan onbaşı ve çavuşlar adliye işlemlerinden ötürü harçtan muaf tutulmuşlardır. Ayrıca İş Kanunu’na tabi işçilerin ve çırakların iş mahkemelerindeki dava ve bu mahkemelerden almış oldukları ilamların takiplerinde harçtan muafiyetleri bulunmaktadır. Bu muafiyet, gündelikleri veya aylık ücretleri 16 yaşını doldurmuş işçiler için belirlenen asgari ücreti geçmeyen işçiler ve çıraklar hakkında uygulanmaktadır.

Yargı harçları nasıl belirlenmektedir?

Yargı harçları hem işleme esas değer üzerinden belli bir oranda (ad volarem/nispi) alındığı gibi işlem bazında belirli bir ölçüde (spesifik/maktu) de alınabilmektedir. Harçlar Kanunu’na ekli tarifede hem TL hem de oran ile ifade edilen harçlara yer verilmektedir.

Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlere örnek veriniz.

Müdahalenin kaldırılması tescil ve tapu kayıt iptali gibi taşınmazın kendisi ile ilgili davalarda taşınmazın değeri dikkate alınır. Taşınmazın kendisini ilgilendiren davalarda ecrimisil (haksız kullanım tazminatı) ve tazminat gibi taleplerde de bulunulduğu takdirde harç, taşınmazın değeri ile talep olunan tazminat ve ecrimisil tutarı üzerinden alınır. Taşınmazın tahliyesi davalarında, yazılı sözleşme olsun veya olmasın bir yıllık kira bedeli üzerinden karar ve ilam harcı alınacaktır. Bir taşınmazın veya bir geminin tahliye ve teslimine dair olan icra takiplerinde tahsil harcı, bir yıllık kira bedeli, yoksa bu süreye göre takdir edilecek bir bedel üzerinden hesaplanacaktır. Bir taşınır malın teslimine dair olan icra takiplerinde tahsil harcı, taşınır malın ilamda veya takip talebinde gösterilen değeri, bu yoksa takdir edilecek değer üzerinden hesaplanacaktır.

Belli bir oranda ya da işlem bazında belirli bir ölçüde alınabilecek yargı harçlarına örnek veriniz.

Mahkemece yargılama işlemleri kendiliğinden tamamlanmadan, yargılamanın ilk duruşmasında tarafların davadan feragat veya davayı kabul etmeleri veya sulh olmaları hâlinde karar ve ilam harcının üçte biri, daha sonra olursa üçte ikisi alınacaktır. Hangi sebeple olursa olsun, icra takibinden vazgeçilmesi hâlinde vazgeçilen miktara ait tahsil harcının yarısı alınacaktır ancak dosyada haczedilen mal satılıp paraya çevrildikten sonra vazgeçilirse tahsil harcı tam olarak alınacaktır.

Yargı harçları nasıl tahsil edilmektedir?

Yargı harçları harca konu olan işlemleri yapan mahkeme veya daire tarafından makbuz karşılığında tahsil edilir. (1) Sayılı Tarifede yazılı maktu harçlar ilgili bulunduğu işlemin yapılmasından önce peşin olarak ödenir. Mahiyetleri icabı işin sonunda hesap edilip alınması gerekenler, harç alacağının doğması tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenir. Diğer taraftan oran olarak hesaplanan, karar ve ilam harçlarının dörtte biri peşin, geri kalanı kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir. İcra takiplerinde tahsil harcı alacağın alacaklıya ödenmesi sırasında, ödeme yapılmayan hâllerde harç alacağının doğması tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenecektir. Harç alacağı icranın yerine getirilmesiyle doğar. (1) Sayılı Tarifenin (D) bölümünde yazılı depozito, defter tutma ve miras işlerine ait harçlar da işin sonundan itibaren 15 gün içinde ödenir.

Noter harcının konusu nedir?

Her çeşit senet, sözleşme ve kâğıtların tanzimi, saklanmak üzere noterlere tevdi edilen değeri belli emanetlerin saklanması, gayrimenkul ve menkullerin idaresi, konşimento yazılması, her nevi tebliğ, ihbar, ihtar ve protestoların tanzimi, vekâletname tanzimi, defter tasdiki, ilgililere veya ibraz edenlere verilecek her türlü mukavele, senet, yazılı kâğıt ve kayıt suretlerinin çıkartılması gibi işlemler noter harcının konusunu oluşturmaktadır.

Noter harçlarının mükellefi kimdir?

Noter harçlarını, harca mevzu olan işlemin yapılmasını isteyen kişiler ödemekle mükelleftirler.

Noter harcından muaf olan kişi ve kurumlar nelerdir?

Kamu hukuku ile ilgili işlerde yetkili makamların isteyecekleri suretlerden harç alınmaz. Yabancı devletlerin Türkiye’de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları ile elçilik ve konsolosluklarına mensup olan ve o memleketin uyrukluğunda bulunan memurları ve Türkiye’de resmî bir göreve memur edilenlerin bu sıfatlarından dolayı yapacakları harca mevzu işlemler, karşılıklı olmak şartıyla harçtan muaftır.

Noter harcından istisna edilen işlemler nelerdir?

Anonim, eshamlı komandit ve limitet şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev’i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemler ile esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri, bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilere, bunların teminatlarına ve geri ödenmelerine ilişkin işlemler noter harcından istisna edilmiştir.

Vergi yargısı harçları kimler tarafından ödenir?

Vergi yargısının taraflarından birisi vergi mükellefi, sorumlusu veya hakkında ceza uygulananlar iken karşı tarafı vergilendirme işlemi yapmaya yetkili kamu idaresi olacaktır. Vergi yargısı harçları, harca mevzu olan işlemlerden dolayı Vergi Mahkemeleri, Bölge İdare Mahkemeleri ve Danıştay’a başvuranlar tarafından ödenir.

Vergi yargısı harçları nasıl ve nereye ödenir?

Vergi yargısı harçlarından başvurma harcı dava dilekçesi verilmesi sırasında makbuz karşılığında ödenir. Nispi ve maktu harçlar ise başvuruda bulunana gönderilecek ihbarname üzerine, ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde ilgili vergi dairesine ödenir. Vergi mahkemelerince verilen nihai kararlar üzerinden alınan nispi ve maktu harçlar (başvurma harcı hariç) Bölge İdare Mahkemelerince veya Danıştay’ca mükellef lehine karar verilmesi hâlinde mükellefçe kazanılan miktar üzerinden, kesin kararın tebliği tarihinden itibaren bir yıl içinde geri verilir veya istek üzerine vergi borcuna mahsup edilir.

Tapu ve kadastro harcının konusu nedir?

Harçlar Kanunu’na bağlı (4) Sayılı Tarifede yazılı olan tapu ve kadastro işlemleri, tapu ve kadastro harçlarına tabidir. Bu işlemlerden bazıları şunlardır: • Kayıt harici kalmış olan taşınmazların tescili • Deniz, göl ve nehir kıyılarında izinli ve izinsiz doldurma suretiyle sahip olunan yerlerin tescili • Terekeye dâhil taşınmaz malların kanuni ve atanmış mirasçılar arasında her bir taşınmazın bütün olarak veya bölünerek yapılacak taksimi • Taşınmaz malların ve sınırlı ayni hakların, intikalinde alınmamak kaydıyla bağışlanmasından rücularda ve vasiyetlerin infazında veya piyango ve ikramiye suretiyle edinilmesi • Taşınmazların ve mülkiyetten gayri ayni hakların bağışlanması • Kanuni mirasçılar dışında intifa hakkından, kuru mülkiyet sahibi lehine ivazsız feragat edilmesi ve süreli intifa haklarında süre dolarak intifa hakkının sona ermesi • Dalyan ve voli mahallerinin tescil, intikal, hibe, vasiyet, temlik ve sair tasarrufi muameleleri • Adi veya hasılat kira sözleşmelerinin tapu siciline şerhi • Teferruatın tapu siciline kaydı • Satış vaadi sözleşmeleri ile irtifak hakkı tesisi vaadi sözleşmelerinin tapu siciline şerhi • Arsa ve arazi üzerine inşa olunacak bina ve sair tesislerin tescili.

Tapu ve kadastro harçlarının mükellefi kimlerdir?

Tapu ve kadastro harçlarını kanuna ekli tarifede belirtilen kişiler ödemek zorundadır. Diğer taraftan tarifede kimin ödeyeceği belirtilmeyen işlemlerde işleme taraf olan kişiler harcın kimin tarafından ödeneceğini aralarında kararlaştırabilir. Eğer böyle bir karar yok ise o zaman harcı şu kişiler ödemekle yükümlü olacaktır: • Mülkiyet ve mülkiyetten ayrı olarak ayni hakları iktisap edenler, iktisap eden kişiler birden fazla ise harçları hisseleri oranınca öder, • İpotek tesisinde ipoteği tesis edenler, • Kadastro işlerinde adlarına tescil yapılanlar, • Miras sebebiyle çıplak mülkiyetin mirasçı adına tescilinde, çıplak mülkiyet sahibi olanlar, • Rücularda rücu eden taraf, • Bunlar dışında kalan işlemlerde lehine işlem yapılmış olanlar tapu harcını ödemek zorundadır.

Tapu ve kadastro harçlarında İstisna konusu işlemleri ana başlıklar itibariyle özetleyeniz.

Tapu ve kadastro harçlarında istisna uygulamasının iki ana konuda ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Buna göre kamu ile ilgili; • Kamudan kaynaklanan veya kamunun sorumluluğu altında olan işlemler ile • Teşvik veya desteklemeye konu işlemler istisnanın konularını oluşturmaktadır. Teşvik veya desteklemeye konu işlemler arasında en çok konut edindirmeye ilişkin istisnalar ön plana çıkmakla birlikte, sporun, arkeolojik çalışmaların, organize sanayinin ve kamuya yararlı sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesinin de istisna amaçları içerisinde yer aldığını görmekteyiz.

Tapu ve kadastro harçlarında hangi ölçülere göre harç alınmaktadır?

Tapu ve kadastro harçları, (4) Sayılı Tarifede yazılı işlemlerden, işlemlerin nevi ve mahiyetine göre, değer esası üzerinden nispi veya maktu olarak alınır. Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (4) Sayılı Tarifede yazılı değerler esastır. Taşınmaz devir ve edinimlerinde tapu ve kadastro harcı, emlak vergisi değerinden az olmamak üzere, beyan edilen devir ve iktisap bedeli üzerinden hesaplanır. Farklı işlemler aynı zamanda yapılırsa bile her işlemden ayrı ayrı harç alınır. Çıplak (kuru) mülkiyet ve intifa (yararlanma) haklarına ait harçların hesabında, kayıtlı değerin üçte biri çıplak mülkiyete, üçte ikisi de intifa hakkına ayrılır. Tapu sicilinde kayıtlı arsa ve arazi üzerinde yeniden inşa olunacak bina ve sair tesislerin tescilinde veya her nevi vasıf değişikliklerinde tashih harcı alınır.

Tapu ve kadastro harcı nereye ne şekilde ödenir?

Tapu ve kadastro harçları, makbuz karşılığında ödenir. Tapu ve kadastro harçları, işlemin yapıldığı yerin vergi dairesine ödenir. Maliye Bakanlığınca yetki verilmesi hâlinde ilgili kuruluşlar tarafından da tahsil olunabilir.

Konsolosluk harcına tabi iş ve işlemler nelerdir? Örnek veriniz.

Türkiye Cumhuriyeti muvazzaf ve fahri konsoloslukları tarafından yapılacak konsolosluk işlemlerinden bu Kanuna bağlı (5) Sayılı Tarifede yazılı olanları, konsolosluk harçlarına tabidir. Tarifeye göre harca tabi iş ve işlemler şu şekildedir: • Terekenin tahrir, tesbit, idare ve tasfiyesi, • Tereke, mahallin memurları tarafından tahrir, tesbit, idare ve tasfiye olunduğu takdirde konsoloslukça yapılan denetimi, • Sulhname hazırlanması, • Yurt dışında konsolosluklara ve büyükelçiliklere emaneten bırakılan kıymetli eşyanın ilgililere teslimi, • Türkiye’ye ihraç edilecek mallara ilişkin listelerin konsolosluklarca tasdiki, • Gemilere konsolosluklarca verilecek bayrak şahadetnameleri, • Ticaret eşyası manifestolarının tasdiki, • Sıhhiye patentası verilmesi veya vizesi.

Konsolosluk harcından istisna edilmiş işlemler nelerdir?

• Doğum ve ölüm ilmuhaberleri, • Konsoloslukların yetkilerine giren askeri işlemlere ait her türlü kâğıtların düzenlenmesi veya onaylanması, • Öğrenci müfettişliği bulunmayan yerlerde müfettişlik görevi yapan konsoloslukların bu işlere ilişkin olarak düzenleyecekleri ve onaylayacakları kâğıtlar, • Yabancı memleketlere tedavi maksadıyla gidenlere ait işlemler, • Türkiye’deki kurum ve kuruluşlara hibe olarak yardım amacıyla gönderilecek mal, malzeme, araç ve gereçler için konsolosluklarda düzenlenecek hibe senetleri • konsolosluk harçlarından istisna edilmiştir.

Konsolosluk harçlarının miktarı nasıl tespit edilir? Ödemesi nasıl yapılır?

Konsolosluk harçları, (5) Sayılı Tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır. Konsoloslar tarafından Noterlik Kanunu uyarınca yapılacak noter işlemlerinde (2) Sayılı Tarifede yazılı nispetler uygulanır. Konsolosluk harçları, ilgili işlemin sona ermesinden önce peşin olarak makbuz karşılığında ödenir.

Pasaport, ikamet tezkeresi, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik harçlarının konusu nedir?

Harçlar Kanunu’na bağlı (6) Sayılı Tarifede yazılı olan, pasaport, ikamet tezkeresi, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik işlemleri harca tabidir. Buna göre; • Umuma mahsus münferit ve müşterek pasaportlar ile yabancılara mahsus damgalı pasaportlar, • Giriş, transit vizeleri, • Yabancıların Türkiye’den çıkışlarında istekleri üzerine verilecek münferit pasaportlara ait dönüş vizeleri, • Yabancılara verilecek ikamet tezkeresi ve Dışişleri Bakanlığı tasdiki, • Yabancılara verilecek çalışma izin belgeleri bu harcın konusunu teşkil etmektedir.

Pasaport, ikamet tezkeresi ve tasdik harçlarının miktarı nasıl belirlenmekte ve nereye ne zaman ödenmektedir?

Pasaport, ikamet tezkeresi ve tasdik harçları, (6) Sayılı Tarifede yazılı işlemlerden, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır. Pasaport, ikamet tezkeresi, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik harçları makbuz karşılığında veya basılı damga konulması suretiyle peşin olarak alınır.

Gemi ve liman harçlarının konusunu nedir? Bu işlemlere örnek veriniz.

Gemi ve liman işlemlerinden, Harçlar Kanunu’na bağlı (7) Sayılı Tarifede yazılı olanları, gemi ve liman harçlarına tabidir. Buna göre; • Gemi tasdiknameleri • Gemi siciline kayıtlı gemilerin ivaz karşılığında temlikinde veya muvazaa yoluyla yapılan tescillerin düzeltilmesi • Sicilde kayıtlı gemilerin, ölünceye kadar bakma akdi ile temliki • Denize elverişlilik belgesi • Ölçme belgesi • Yola elverişlilik belgesi • Ulaştırma Bakanlığınca verilen bayrak şahadetnameleri • Gemi jurnallerinin liman idarelerinde tasdiki • Yeterlik belgesi • Türk denizci kütüğüne kayıt suretleri • Gemi adamı cüzdanı

Gemi ve liman harçlarının miktarı nasıl tespit edilir? Ödemesi nasıl yapılır?

Gemi ve liman harçları, (7) Sayılı Tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır. Gemi ve liman harçlarının tamamı makbuz karşılığı peşin olarak ödenmedikçe, harca mevzu olan işlem yapılmaz. Liman başkanlığı bulunmayan iskelelere uğrayan gemilerden yola elverişlilik belgesi harcı ilk uğradığı liman başkanlığı bulunan limanda tahsil edilir. Muhtelif işlemlerin aynı zamanda yapılması hâlinde her işlemden ayrı ayrı harç alınır.

İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçlarının konusu nedir?

İmtiyazname, ruhsatname ve diplomalardan Harçlar Kanunu’na bağlı (8) Sayılı Tarifede yazılı olanları harca tabidir. Bunlardan bazıları şunlardır: • İmalat ruhsatları • Müstahzar ruhsatnameleri • Patent ve faydalı modeller • Endüstriyel tasarımlar • Markalar • Coğrafi işaretler Eczane açma ruhsatnamesi • Mimarlık ve mühendislik ruhsatnameleri • Uzman tabiplik vesikaları • Uzman kimyagerlik vesikaları • Dişçilere ait mezuniyet vesikaları • Veterinerlere ait mezuniyet vesikaları • Ebe, hemşire, sünnetçilere verilecek ruhsatnameler • Gözlükçülük ruhsatnameleri

İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçlarının miktarı nasıl belirlenir? Ne zaman nereye ödenir?

İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları, makbuz karşılığında peşin ödenir. İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları, (8) Sayılı Tarifede yazılı belgelerden, belgenin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır. Yıllık harçlar, her yıl ocak ayının başında yıllık olarak tahakkuk ettirilmiş sayılır. Tahakkuk ettirilen harçlar ayrıca mükellefe tebliğ olunmaz ve ocak ayı içerisinde ödenir. Denetim kuruluşları yetkilendirme belgesi harçları, kurumlar vergisi beyannamesi verme süresi içerisinde verilen bildirim üzerine, bağımsız denetim faaliyetlerinden elde edilen gayrisafi iş hasılatı esas alınarak tahakkuk ettirilir, tahakkuk ettirilen harçlar ayrıca mükellefe tebliğ edilmez ve mayıs ayı içerisinde ödenir. Elektrik üretimi lisans harçları her yıl kurumlar vergisi beyannamesi verme süresi içerisinde verilen bildirim üzerine, elektrik üretim faaliyetlerinden elde edilen gayrisafi iş hasılatı esas alınarak tahakkuk ettirilir, tahakkuk ettirilen harçlar ayrıca mükellefe tebliğ edilmez ve mayıs ayı içerisinde ödenir.

Trafik harçlarının konusu nedir? Bu harca konu işlemler nelerdir?

Trafik işlemlerinden Harçlar Kanunu’na bağlı (9) Sayılı Tarifede yazılı olanları, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden trafik harçlarına tabidir. Sürücü belgesi, sürücü belgesi vizesi, Karayolları Trafik Kanunu gereğince verilecek izin ve işletme belgeleri, Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmelik hükümlerine göre verilecek geçici trafik belgeleri, karayolu uygunluk belgesi verilmeyen araçlara verilen izin belgesi, trafik harçlarının konusunu teşkil etmektedir.

Trafik harçlarının mükellefi kimlerdir?

Trafik harçlarını, harca mevzu olan işlemin yapılmasını isteyen kişiler, makbuz karşılığı ödemekle mükelleftir.

Trafik harçlarında muafiyet uygulanmakta mıdır?

Askerî ehliyetnameyi haiz askerî şoförlerden muayene ve imtihan komisyonlarınca yapılacak imtihanı müteakip kazananların, askerî şoför ehliyetnameleri, imtihanları ve ehliyetname vizeleri, Trafik harcından muaftır.

Harç ve vergiler hangi yönlerden birbirinden ayrılır?

• Vergiler, kişinin kamu hizmetinden yararlanıp yararlanmadığına bakılmaksızın mali gücüne göre alınırken harç alınabilmesi için kişinin kamu hizmetinden yararlanması gerekir.
• Ödenen vergi karşılığında verilen kamu hizmeti ve miktarı belli değildir. Harçlarda ise kamu hizmeti ve bundan ne kadar yararlanıldığı bilinebilmektedir.
• Hizmetten faydalanmaya başlayabilmek için harcın bir kısmının veya tamamının ödenmesi gerekirken diğer kamu hizmetlerinden faydalanabilmek için verginin ödenmiş olması şart değildir.
• Harçta yükümlü faydalandığı hizmetin bazen tamamını bazen de bir kısmını ödemektedir.

Hangi konular yargı harcından muaf tutulmuştur?

Aşağıda yazılı konular yargı harcından istisna edilmiştir:
• Ticari senetlere ait takipler hariç, değeri 50 Türk lirasını geçmeyen dava ve takipler,
• Vasi tayini ve azli, hâkimin reddi talebinin kabulü ve hâkimin reddine ait kararlar,
• Ayda 100 Türk lirasını geçmeyen nafakalara ait dava ve takipler(birden fazla kişiler lehine nafakaya hükmedilmesine dair ilamlarda her kişi lehine hükmedilen miktar ayrı olarak dikkate alınır),
• İcra ve iflas dairelerinin kusuru yüzünden yanlış yapılmış olan işlemlerin ıslahı ve iptaline dair icra mahkemesi kararlarıyla, bu iptal veya ıslah dolayısıyla yeniden yapılacak işlemler,
• Ticaret sicilinde re’ sen yapılan düzeltmeler,
• İcra mahkemelerinin cezaya ilişkin kararlarıyla bu kararların temyizi işlemleri,
• İcra ve İflas Kanunu’ nun 270 inci maddesi gereğince kiralayanın hapis hakkının geçici muhafazası için icra dairesinden isteyeceği yardım üzerine yapılacak defter tutma işlemleri,
• Yetkili makamların isteyecekleri ilam ve çeşitli evrak suretleri,
• Kamu adına Cumhuriyet savcıları tarafından hukuk mahkemelerine açılan davalar ve kanun yolu başvuruları ile ceza mahkemelerinden verilen kararlara karşı kanun yolu başvuruları, Yargı harçlarında mükellef dava açan veya harca konu olan işlemin yapılmasını isteyen kişilerdir.
• Genel bütçeye dâhil idarelerin, bu Kanu’ nun 1 (yargı harçları) ve 3 (vergi yargısı harçları) sayılı tarifelerine giren bütün işlemleri ancak yargılamada taraflardan birisinin genel bütçeye dâhil idare, diğerinin ise genel bütçeye dâhil idare dışında
birisi olması hâlinde harcın haklılık oranına göre kimin tarafına yüklenileceğine karar verildiğinde genel bütçeye dâhil idarenin haklılığı oranında karşı taraftan tahsiline karar verilir.

Yargı harçlarından muaf tutulan kişiler kimlerdir?

Yargı harçlarına özel olarak, erler ve ihtiyaçları Devlet tarafından üstlenilen veya karşılanan onbaşı ve çavuşlar adliye işlemlerinden ötürü harçtan muaf tutulmuşlardır. Genel olarak, özel kanunlarla harçtan muaf tutulan kişilerden harç alınmaz. İş Kanunu’ na tabi işçilerin ve çırakların iş mahkemelerindeki dava ve bu mahkemelerden almış oldukları ilamların takiplerinde harçtan muafiyet, gündelikleri veya aylık ücretleri 16 yaşını doldurmuş işçiler için belirlenen asgari ücreti geçmeyen işçiler ve  çıraklar hakkında uygulanır.

Noter harcından hangi işlemler istisna tutulmuştur?

Anonim, eshamlı komandit ve limitet şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev’ i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemler ile esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri (Bu kooperatifler ile Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma Anonim Şirketitarafından bankalardan kullandırılacak kredileriçin verilecek kefaletler dâhil) bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilere, bunların teminatlarına ve geri ödenmelerine ilişkin işlemler noter harcından istisna edilmiştir.

Noter harcından muafiyeti olanlar kimlerdir?

Yabancı devletlerin Türkiye’ de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları ile elçilik ve konsolosluklarına mensup olan ve o memleketin uyrukluğunda bulunan memurları ve Türkiye’ de resmî bir göreve memur edilenlerin bu sıfatlarından dolayı yapacakları harca mevzu işlemler, karşılıklı olmak şartıyla harçtan muaftır. Özel kanunlarla harçtan muaf tutulan kişilerle istisna edilen işlemlerden harç alınmaz

Noter harçlarında harcın konusunu neler oluşturur?

Her çeşit senet, sözleşme ve kâğıtların tanzimi, saklanmak üzere noterlere tevdi edilen değeri belli emanetlerin saklanması, gayrimenkul ve menkullerin idaresi, konşimento yazılması, her nevi tebliğ, ihbar, ihtar ve protestoların tanzimi, vekâletname tanzimi, defter tasdiki, ilgililere veya ibraz edenlere verilecek her türlü mukavele, senet, yazılı kâğıt ve kayıt suretlerinin çıkartılması, mukavelename, senet veya yazılı kâğıtların veya bir şeyin veya bir yerin hâl ve şeklinin ilgili şahısların hüviyet ve ifadelerinin tespiti, piyango, seçim ve toplantılarda hazır bulunulması, önceki işin mahiyet ve değeri değişmemek şartıyla düzeltilmesi, sözleşmenin feshi, umumi ibra, umumi makbuz, tahkimname, ölüme bağlı tasarruf senet ve mukaveleleri, ölünceye kadar bakma akdi, vakıf, aile vakıfları, evlat edinme, karı-koca haklarının idaresi, babalığı tanıma senetleri, miras taksim mukaveleleri, mirasçılık belgesi, ifraz mukaveleleri ve bunlardan rücu ve bunların feshi ve bunların teferruatına dair senet, mukavele ve kâğıtların düzenlenmesi ile noter tarafından re’ sen tutanak düzenlenmesine dair noter işlemleri Harçlar Kanunu’ na bağlı (2) Sayılı Tarifede yazılı olanları noter harçlarına tabidir.

Vergi yargısı harçları türüne göre hangi sürede ödenmelidir?

Vergi yargısı harçlarından “başvurma harcı” dava dilekçesi verilmesi sırasında makbuz karşılığında ödenir. Nispi ve maktu harçlar ise başvuruda bulunana gönderilecek ihbarname üzerine, ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde ilgili vergi dairesine ödenir. Vergi mahkemelerince verilen nihai kararlar üzerinden alınan nispi ve maktu harçlar (başvurma harcı hariç) Bölge İdare Mahkemelerince veya Danıştayca mükellef lehine karar verilmesi hâlinde mükellefçe kazanılan miktar üzerinden, kesin kararın tebliği tarihinden itibaren bir yıl içinde geri verilir veya istek üzerine vergi borcuna mahsup edilir.

Tapu ve kadastro harcını kimler ödenemekle mükelleftir?

Tapu ve kadastro harçlarını kanuna ekli tarifede belirtilen kişiler ödemek zorundadır. Diğer taraftan tarifede kimin ödeyeceği belirtilmeyen işlemlerde işleme taraf olan kişiler harcın kimin tarafından ödeneceğini aralarında kararlaştırabilir. Eğer böyle bir karar yok ise o zaman harcı şu kişiler ödemekle yükümlü olacaktır:
• Mülkiyet ve mülkiyetten ayrı olarak ayni hakları iktisap edenler, iktisap eden kişiler birden fazla ise harçları hisseleri oranınca öder,
• İpotek tesisinde ipoteği tesis edenler,
• Kadastro işlerinde adlarına tescil yapılanlar,
• Miras sebebiyle çıplak mülkiyetin mirasçı adına tescilinde, çıplak mülkiyet sahibi olanlar,
• Rücularda rücu eden taraf,
• Bunlar dışında kalan işlemlerde lehine işlem yapılmış olanlar tapu harcını ödemek zorundadır.

Konsolosluk harcından istisna tutulan işlemler nelerdir?

• Yabancı memleketlere tedavi maksadıyla gidenlere ait işlemler,
• Yabancı memleketlerde öğrenim ve inceleme için bulunan öğrencilerle, resmî bir göreve veya Devletçe tedavi veya hava değişimine gönderilmesi sebebiyle bulunduğu sırada ölen
  a. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve hükumet üyeleri
  b. Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar,
  c. Askerî ve sivil memurlar, subaylar ve erlerin
d. Türk mürettebatının terekeleriyle ilgili bütün işlemleri,
• Doğum ve ölüm ilmuhaberleri,
• Konsoloslukların yetkilerine giren askeri işlemlere ait her türlü kâğıtların düzenlenmesi veya onaylanması,
• Öğrenci müfettişliği bulunmayan yerlerde müfettişlik görevi yapan konsoloslukların bu işlere ilişkin olarak düzenleyecekleri ve onaylayacakları kâğıtlar ,
• Türkiye’ deki kurum ve kuruluşlara hibe olarak yardım amacıyla gönderilecek mal, malzeme, araç ve gereçler için konsolosluklarda düzenlenecek hibe senetleri konsolosluk harçlarından istisna edilmiştir.

Pasaport, ikamet tezkeresi, çalışma izni, çalışma izni muafiyeti, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik işlemleri harçlarının konusu nelerdir?

Bu kanuna bağlı (6) Sayılı Tarifede yazılı olan, pasaport, ikamet tezkeresi, çalışma izni, çalışma izni muafiyeti, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik işlemleri harca tabidir. Buna göre;
• Umuma mahsus münferit ve müşterek pasaportlar ile yabancılara mahsus damgalı pasaportlar,
• Giriş, transit vizeleri,
• Yabancıların Türkiye’ den çıkışlarında istekleri üzerine verilecek münferit pasaportlara ait dönüş vizeleri,
• Yabancılara verilecek ikamet tezkeresi ve Dışişleri Bakanlığı tasdiki,
• Yabancılara verilecek çalışma izin belgeleri bu harcın konusunu teşkil etmektedir.

Kimlere ikamet tezkeresi harçsız olarak verilmektedir?

Aşağıda yazılı yabancılara ikamet tezkeresi harçsız olarak verilir:
• Türk okullarında veya fakültelerinde okuyan öğrenciler,
• Münhasıran basın ve yayın kuruluşları için muhabirlik yapanlar,
• Devlet, il özel idareleri, belediyeler, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunlara bağlı resmi müesseseler tarafından istihdam edilen profesör ve uzmanlarla iş sahibi olmayan eşleri ve çocukları,
• Mali durumlarının bozuk olduğuna, ikamet tezkeresi vermeye yetkili makamlarca kanaat getirilen yoksullar,
• Türk aslından olup Türk kültürüne bağlı ecnebi uyruklular,
• Uzun dönem ikamet izni bulunanlar,
• İnsan ticareti suçunun mağduru olanlar,
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca süresiz çalışma izni verilenler

Hangi pasaportların verilmesi işlemi haçtan istisa tutulmuştur

Pasaport Kanunu hükümlerine uygun olarak verilecek:
• Diplomatik pasaportlar, hususi pasaportlar ve hizmet pasaportları,
• Yabancı memleketlere münhasıran öğrenim için gideceklere gerek Türkiye’ den çıkarken ve gerekse yabancı memleketlerde öğrenimlerini tamamlayıncaya kadar verilecek pasaportlar,
• Yabancı memleketlerde yoksul kalmış oldukları sabit olan Türk vatandaşlarına, Türkiye Cumhuriyeti konsoloslukları tarafından münhasıran Türkiye’ ye dönüş yolculuğu için muteber olmak ve veriliş tarihinden itibaren en fazla üç ay içinde kullanılmak üzere verilecek pasaportlar,
• Seyahatleri Türkiye için kültürel, ticari veya sosyal bir fayda sağlayacak mahiyette bulunduğu sabit olanlarla,Millî Eğitim Bakanlığının izni ile ilmi incelemelerde bulunmak veya yabancı memleketlerde yapılacak, spor temas ve müsabakalarına katılmak üzere toplu hâlde gezi yapacak öğretmen, öğrenci ve sporculara verilecek pasaportlar,
• Yabancı memleketlerde, Türk konsoloslukları tarafından düzenlenen veya tasdik olunan evrakın Dışişleri Bakanlığınca tasdiki,
• Türkiye’ deki yabancı konsolosluk müstahdemleriyle bu konsoloslukların meslekten olan memurları yanında ikamet etmek suretiyle hizmetlerinde bulunan yabancılara verilecek ikamet tezkereleri (karşılıklı olmak şartıyla),
• Dışişleri Bakanlığınca mütekabiliyet esası göz önünde tutularak belirtilecek ülkeler uyruklarına verilecek ikamet teskereleri, çalışma izni, çalışma izni muafiyeti.
• Tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış olanlara verilecek pasaportlar. harçtan istisna tutulmuştur.

Hangi belgeler gemi ve liman harçlarından istisna tutulmuştur?

• İlgililerin kusurları olmaksızın gemi sicil memurları tarafından yapılan hatalarla ilgili düzeltmeler ile mahkemeler, icra ve iflas daireleri ve diğer resmi dairelerce istenecek suretler,
• Mücbir sebeplerden dolayı limana uğrayan ticaret gemileri ile her nevi deniz ürünleri avında kullanıldıkları müddetçe av, havuz, depo gibi özel tertibatı bulunan milli balık ve sünger gemilerine verilecek yola elverişlilik belgeleri,
• Turist nakleden ve başkaca ticari işlemde bulunmayan turist gemileriyle ilmi mevzularda kullanılan gemilerin yola elverişlilik belgeleri harçtan istisna edilmiştir.

Harç ve vergilerin ortak özellikleri nelerdir?

Harçlar ve vergiler aşağıda sayılan yönlerden ortak özellikler gösterir;

• Vergiler ve harçlar kamu giderlerini karşılamak için alınırlar.
• Harçlar da vergiler gibi zora dayanır.
  
  

Vergi yargısı harçları genel kural olarak kimler tarafından ödenir?

Vergi yargısı harçları, harca konu olan işlemlerden dolayı vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştaya başvuranlar tarafından ödenir.

Konsolosluk harcına tabi işlemler nelerdir?

Konsolosluk harcına tabi iş ve işlemler şu şekildedir:
• Terekenin tahrir, tesbit, idare ve tasfiyesi,
• Tereke, mahallin memurları tarafından tahrir, tesbit, idare ve tasfiye olunduğu takdirde konsoloslukça yapılan denetimi,
• Sulhname hazırlanması,
• Yurt dışında konsolosluklara ve büyükelçiliklere emaneten bırakılan kıymetli eşyanın ilgililere teslimi,
• Türkiye’ ye ihraç edilecek mallara ilişkin listelerin konsolosluklarca tasdiki,
• Gemilere konsolosluklarca verilecek bayrak şahadetnameleri,
• Ticaret eşyası manifestolarının tasdiki,
• Sıhhiye patentası verilmesi veya vizesi,
• Gemi jurnalinin tasdiki,
• Vizeye tabi olan yabancı hava ticaret ve gezinti gemilerinin vizeleri,
• Bulunulan yabancı memleketteki yerli makamlarla, o memleketteki yabancı makamlar tarafından verilip Türk makamlarına veya Türk makamları tarafından verilip bulunulan yabancı memleketteki yerli ve yabancı makamlara ibraz edilecek olan yazılı kâğıt ve suretlerdeki imza ve mühürlerin veya tasdike müteallik imza ve mühürlerin metne şamil olmamak üzere tasdiki,
• İmza ve mühürlerin metne şamil olmak üzere tasdiki,
• Yabancı memlekette usulüne uygun olarak yetkili makamlar tarafından tanzim olunan yazı, kâğıt ve suretlerin o memlekette yürürlükte bulunan kanunlara uygun olduğunun tasdiki,
• İdari hususlara ait beyanname, ilmühaber, tutanaklar ve şerhler,
• Türk kanunlarının bir veya birkaç maddesinin aynının verilmesi ve bunların tercümesinin tasdiki,
• Terekenin mühürlenmesi,
• Bilirkişi tayini ve bilirkişi raporlarının tasdiki,
• Konsolosluk ile noter harçlarına ilişkin tarifelerde bahsedilmeyen hukuk işlerine ait diğer yazılı kâğıtlar ve kararlar,
• Yazılı kâğıt ve işlemlerin konsoloshane haricinde düzenlenmesi ve icrası

Elçilik ve konsolosluklarda yapılacak konsolosluk işlemleri için alınacak posta ve haberleşme ücretleri kim tarafından belirlenir?

Elçilik ve konsolosluklarda yapılacak konsolosluk işlemleri için zorunlu gider olarak alınacak posta ve haberleşme ücretleri, her ülkenin mahallî şartları da dikkate alınarak Dışişleri ve Hazine ve Maliye Bakanlıklarınca birlikte belirlenir.

Pasaport, ikamet tezkeresi ve tasdik harçlarının miktarı ve ödenme süresi nasıl belirlenmiştir?

Pasaport, ikamet tezkeresi ve tasdik harçları, (6) Sayılı Tarifede yazılı işlemlerden, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır. Sürelerinin sona ermeleri sebebiyle yenilenen ikamet tezkerelerinden tam harç alınır. Kaybolan ikamet tezkerelerinin yenilenmesi ile on sekiz yaşını bitirmeyen çocuklara verilecek ikamet tezkerelerinden esas harcın yarısı alınır. Pasaport, ikamet tezkeresi, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik harçları makbuz karşılığında veya basılı damga konulması suretiyle peşin olarak alınır.

Hangi işlemler gemi ve liman harçlarının konusunu oluşturur?

Gemi ve liman işlemlerinden, bu Kanuna bağlı (7) Sayılı Tarifede yazılı olanları, gemi ve liman harçlarına tabidir. Buna göre;
• Gemi tasdiknameleri
• Gemi siciline kayıtlı gemilerin ivaz karşılığında temlikinde veya muvazaa yoluyla yapılan tescillerin düzeltilmesi
• Sicilde kayıtlı gemilerin, ölünceye kadar bakma akdi ile temliki
• Gemi sicilinde kayıtlı gemiler üzerine bedel karşılığında mukavele ile intifa hakkı tesisi
• Gemi siciline kayıtlı gemiler üzerinde tesis olunacak ipotekler
• Kira mukavelelerinin gemi siciline şerhi
• Harç mevzuuna giren işlemlerin terkini
• Gemi sicilinde yapılan kayıt düzeltmeleri
• İstek üzerine verilen ve gemi siciline atıf yapılmış olan belge suretleri ile sicil kayıt suretleri
• Denize elverişlilik belgesi
• Ölçme belgesi
• Yola elverişlilik belgesi
• Ulaştırma Bakanlığınca verilen bayrak şahadetnameleri
• Gemi jurnallerinin liman idarelerinde tasdiki
• Yeterlik belgesi
• Türk denizci kütüğüne kayıt suretleri
• Gemi adamı cüzdanı
• Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşme kapsamında verilen eğitim sertifikaları
• Kısa mesafe telsiz belgeleri
• Gemi sörvey belgeleri
• Özel yat kayıt belgesi
• Transitlog belgesi

Trafik harçlarının konusu hangi belgelerden oluşur?

Sürücü belgesi, sürücü belgesi vizesi, Karayolları Trafik Kanunu gereğince verilecek izin ve işletme belgeleri, Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmelik hükümlerine göre verilecek geçici trafik belgeleri, karayolu uygunluk belgesi verilmeyen araçlara verilen izin belgesi, trafik harçlarının konusunu teşkil etmektedir.