Bireysel İş Hukuku Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

İş sözleşmesiyle çalışan gerçek kişiye ne ad verilir?

İşçi.

Kişinin işçi sıfatı taşımasında yaptığı işin niteliği önem taşır mı? Açıklayınız.

Kişinin işçi sıfatı taşımasında belirleyici olan iş sözleşmesi ile çalışmasıdır, yaptığı işin niteliği önem taşımaz.

Kamu sektöründe işçi olarak çalışmak mümkün müdür? Açıklayınız.

Kişinin işçi olması için mutlaka özel sektörde çalışması gerekli olmayıp kamu sektöründe de iş sözleşmesiyle çalışan kişiler de işçi sıfatı taşırlar. Örneğin, Bakanlıklar bünyesinde iş sözleşmesi ile çalışan
çok sayıda işçi bulunmaktadır.

Ülkemizde çırakların hukuki durumu hangi kanun ile düzenlenmiştir?

Ülkemizde çırakların hukuki durumu 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu hükümleri çerçevesinde düzenlenmiştir.

Mesleki Eğitim Kanunu ülkemizdeki bütün çırakları kapsamayıp bu kanun kapsamında bulunan il ve mesleklerde faaliyet gösteren işyerlerinde uygulanır. Mesleki Eğitim Kanunu kapsamı dışında kalanlara hangi kanun hükümleri uygulanır?

Mesleki Eğitim Kanunu kapsamı dışında kalanlara Türk Borçlar Kanunu’nun hükümleri uygulanır.

Çırak nedir? Tanımlayınız.

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu uyarınca çırak, “Çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştirilen kişi” olarak
tanımlanmıştır.

Mesleki Eğitim Kanunu’na göre çırak olabilmek için aranan şartlar nelerdir?

Mesleki Eğitim Kanunu’na göre çırak olabilmek için kişinin en az ortaokul veya imam-hatip ortaokulu mezunu olmak, bünyesi ve sağlığı gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olması gerekir.

Çıraklar, işçi sayılır mı?

Çıraklar, çıraklık sözleşmesi ile çalıştıkları için işçi sıfatı taşımaz.

İşverenin çıraklık sözleşmesinden doğan borcu nedir?

İşverenin çıraklık sözleşmesinden doğan borcu bir meslek veya sanatın öğretilmesidir.

Ücret iş sözleşmesinin temel bir unsuru olmasına rağmen, bir sözleşmenin çıraklık sözleşmesi olarak nitelendirilebilmesi için iş sahibinin çırağa ücret ödeme yükümlülüğü bulunması gerekmez. Mesleki
Eğitim Kanunu'na göre bu duruma istisna teşkil eden durumlar nelerdir?

Mesleki Eğitim Kanunu 25. maddesinde yirmi ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde çırağa asgari ücretin % 30’undan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde % 15’inden aşağı olmamak üzere bir ücret
ödeneceğini hükme bağlamıştır.

İşveren olmanın iki önemli niteliği nedir?

İşveren olmanın iki önemli niteliği vardır;
• İş sözleşmesinin tarafı olma,
• Sözleşmeden kaynaklanan yönetim hakkını en üst düzeyde kullanma.

Bir kişinin işveren vekili sıfatı taşıması için aranan nitelikler nelerdir?

Bir kişinin işveren vekili sıfatı taşıması için iki niteliği bir arada taşıması gerekir;
• İşveren adına hareket etme,
• İşin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alma.

İşveren vekili olan kişi ile işveren arasındaki hukuki ilişkinin niteliği nedir?

İşveren vekili olan kişi ile işveren arasındaki hukuki ilişki bir iş sözleşmesidir. Dolayısıyla işveren
vekili, aynı zamanda işçidir.

Asıl işveren-alt işveren ilişkisi nedir? Tanımlayınız.

İş Kanunu’nun 2. maddesinin 6. fıkrası uyarınca bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işverenalt işveren ilişkisi denir.

İki bağımsız işveren arasındaki hukuki ilişkinin asıl işveren-alt işveren ilişkisi olarak nitelendirilmesi için aranan şartlar nelerdir? Sayınız.

• İşi veren işveren olmalıdır (Asıl işveren).
• İşi alan işveren olmalıdır (Alt işveren).
• İş asıl işverene ait işyerinde görülmelidir.
• Alt işveren işçileri sadece asıl işverene ait işte çalışmalıdır.

• İşin işyerinde yürütülen mal ve hizmet üretimine ilişkin bir iş olması gerekir.
• Alt işverene verilen iş yardımcı bir iş veya teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren asıl işin bir parçası olmalıdır.

Bir işyerini oluşturan maddi olmayan unsurlar nelerdir?

Fikri ve sınai mülkiyet hakları, deneyim, müşteri çevresi gibi unsurlar bir işyerini oluşturan maddi olmayan unsurlardır.

Bir yerin işyeri olarak nitelendirilebilmesi için kâr amacı gütmesi aranan şartlardan biri midir? Açıklayınız.

İşyeri teknik bir amaç çerçevesinde örgütlenen bir birim olup bu amaç mal veya hizmet üretilmesidir. İş Kanunu çerçevesinde işyerinden bahsedebilmek için bu birimin kâr amacı gütmesi önemli değildir.

Bir birimin bağlı yer olarak nitelendirilebilmesi için aranan şartlar nelerdir?

Bir birimin bağlı yer olarak nitelendirilebilmesi için üç şart gereklidir: Hukuki bağlılık, amaçta birlik, yönetimde birlik.

İş Kanunu’na göre araçlar işyerinden sayılır mı? Açıklayınız.

İş Kanunu’na göre tüm araçlar da işyerinden sayılır. Sabit veya hareketli her türlü araç işyerinden
sayılır. İşyerinde kullanılan nakliye aracı, kamyon, otomobil, sabit vinç, greyder, buldozer gibi iş makinaları da araçtır ve işyerinden sayılır.

İş Kanunu kapsamına giren bir işyerini kuran veya devralan bir işveren işyerini hangi süre içinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür?

Bir ay içinde bildirme yükümlülüğü bulunmaktadır.