Medya Hukuku Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Türkiye'de bilişim suçlarına ilişkin ilk yasal düzenleme ne zaman yapılmıştır?

Türkiye’de bilgisayar suçlarına ilişkin ilk yasal düzenleme 1991 yılında 3576 Sayılı Kanun’la, Türk Ceza Kanunu’nun ikinci kitabına eklenen “Bilişim Alanında
Suçlar” başlıklı ve dört madde ile girmiştir.

Hangi özelliklere sahip olması interneti kuvvetli bir araç yapmıştır?

İnternette enformasyon çok hızlı ve yaygındır. İnternetteki enformasyon kaynakları;  yazılı ifadeler, fotoğraflar, çizimler, resimler, müzikler, video görüntüleri, ses kayıtları şeklinde olabilmektedir. Bu unsurlara erişmek ise zaman ve mekandan bağımsızdır. Tüm bunlar, interneti güçlü bir araç yapmaktadır. 

Dijital yayım kavramı, nasıl ortaya çıkmıştır?

İnternetle içeriğin dijitalleşmesi, analog içeriğin (basılı kitaplar, dergiler vb) dijitalleştirilmesi yanında, içeriğin dijital biçimde üretilmesini de içermektedir. Dijital içeriğin dağıtımının dijital biçimde yapılması, diğer deyişle internet üzerinden her kullanıcıya ulaştırılması, dijital yayım kavramını ortaya çıkarmıştır. 

Bilişim suçu nedir?

Bilgisayar, çevre birimleri, pos makinesi, cep telefonu gibi her türlü teknolojinin kullanılması ile işlenen suçlara bilişim suçları denmektedir. 

Bilişim suçları hangi şekillerde ortaya çıkabilmektedir?

Bilişim suçları; araç olarak, hedef olarak ve tesadüfen olmak üzere üç şekilde ortaya çıkabilmektedir. 

İnternetten yapılan dolandırıcılık faaliyetleri hangi tür bilişim suçu şekline örnek olabilir?

İnternetten yapılan dolandırıcılık faaliyetleri, bilgisayarın araç olarak kullanıldığı bilişim suçlarına örnektir. 

Bir bilgisayar yazılımını izinsiz kullanmaya hangi bilim suçları örnek gösterilebilir?

Lisans sözleşmesine aykırı kullanma, Lisans haklarına aykırı çoğaltma, Lisans haklarına aykırı kiralama davranışları; bir bilgisayar yazılımını izinsiz kullanmaya örnek gösterilebilir. 

Bilişim suçları türleri nelerdir?

Bilişim suçları türleri; hakaret, küfür, kredi kartı yolsuzlukları, sahte belge basımı, bilgilerin çalınması ve buna bağlı olarak devam edebilecek suçları kapsamakla birlikte bunlarla sınırlı değildir.Günden güne bilişimin yaygınlaşması ve çeşitlenmesiyle değişiklikler göstermektedir.

Bankacılıkla ilgili bilişim suçları nasıl oluşmaktadır?

İnternet bankacılığı ve internet üzerinden alışverişlerde başkasına ait banka veya kredi kartlarının kart sahibinin rızasına aykırı olarak kullanılması suretiyle hukuka aykırı yarar elde edilmesi hâlinde banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçu oluşmaktadır.

Eser sahibi, hangi manevi haklara sahiptir?

Eser sahiplerinin manevi hakları; eseri istediği zaman ve tarzda kamuya sunma hakkı, eserin içeriği hakkında bilgi verme hakkı, eser sahibinin adını gösterme hakkı, eserde değişiklik yapılmasını yasaklama hakkı ve eserin bütünlüğünü koruma hakkıdır. Bu haklar eserin yaratıcılarına ve onların mirasçılarına ait olup başkalarına devredilemez.

Eser sahibinin mali hakları nelerdir?

Eser sahibinin mali hakları; işleme, çoğaltma, yayma, temsil (sunum), radyo ile yayın ve pay ve takip haklarıdır.

Hak nedir?

Hak, bireyin, diğer insanların kendi hayatlarını yaşama şekline müdahale etmeden, kendi yaşamına yön verme özgürlüğüdür. Hukuk düzeninin kişilere tanımış olduğu yetkilerdir.

Sahip olunan haklar, kişiler için hangi açılardan önemlidir?

İnsan sosyal bir varlık olarak toplu yaşamak zorundadır ve bu ortamda, kendi arzularıyla diğerlerinin gereksinim ve arzularının  çatışmasını önlemek için herkesin sınırları çizilmiş ve “haklar” tanımlanmıştır. Bu haklar; kişilere, fırsat eşitliği sağlaması açısından önemlidir. İnsanlar aile, geçim koşulları ve fiziksel güç olarak eşit yapıda bulunmadıklarından, toplumda güçlü ve zayıflar bulunduğundan hukuk, güçlüleri engelleyici ve zayıfları koruyucu kurallar getirmiştir. 

Anayasamıza göre haklar kaça ayrılmıştır? Bunlar nelerdir?

Anayasamızın “herkesin maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkı vardır” düzenlemesini alırsak, öncelikle kişi haklarını, maddi ve manevi haklar diye ikiye ayırabiliriz.

Maddi kişilik haklarında nelerden bahsedebiliriz?

Maddi kişilik hakları, bedensel haklar ve mülkiyet hakları olarak ikiye ayrılmaktadır. Bedensel haklarda, yaşama hakkı en temel hak olarak alınmıştır. Kimseye eziyet edilemez ve herkes kişi hürriyetine ve güvenliğine sahiptir. Mülkiyet hakları ile de kişinin mülk sahibi olma hakkının  olduğu belirtilmektedir. 

Manevi kişilik hakları nelerdir?

Manevi kişilik hakları ile Anayasa’da; manevi varlığını geliştirme özgürlüğü, din ve
vicdan özgürlüğü, haberleşme özgürlüğü, özel yaşamın gizliliği akla gelmektedir.

Kişinin kamuya açık alanı ile ne kast edilmektedir?

Kamuya açık alanda kişi özel hayatını yaşarken bunu gizleme gereğini duymamaktadır. Fakat bu alan yayıncıların rahatlıkla müdahale edebileceği bir alan değildir. Bu alana çok sınırlı olarak müdahale edilebilir. Bu alan ile ilgili olarak; kişinin alışverişe çıkmasını, çocuğu ile maça gitmesini, sinemaya gitmesini, lokantada yemek yemesini, dostlarıyla bir çay bahçesinde veya gece barda bir şeyler içmesini, oturduğu sitede denize veya havuza girmesini örnek verebiliriz. Bu alandaki faaliyetler ve davranışlar sürekli olarak izlenemez. İzlendiği zaman ilgili kişi rahatsız ediliyorsa yahut izni alınmadan kaydediliyorsa, fotoğrafları çekiliyorsa hukuka aykırı olmaktadır. 

Kişinin sır alanı ile ne kast edilmektedir?

Kişinin sır alanı, diğer kişilerin bilgisinden uzak tutulan alandır. Aile hayatı, özel dostluklar, ikili ilişkiler ve duygusal hayatı bu alana girer. Aile ve duygusal alan ve bu alanda yer alan unsurların gizliliğine her türlü müdahale hukuka aykırıdır. 

İnternet yayıncılığı bağlamında içerik sağlayıcının yükümlü olduğu konular nelerdir?

İçerik sağlayıcı, internet ortamında kullanıma sunduğu her türlü içerikten sorumludur. İçerik sağlayıcı, bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten sorumlu değildir. Ancak, sunuş biçiminden, bağlantı sağladığı içeriği benimsediği ve kullanıcının söz konusu içeriğe ulaşmasını amaçladığı açıkça belli ise genel hükümlere göre sorumludur.

Eserler bağlamında internet, niçin yasal yükümlülüklerle çerçevelenmiştir?

İnternet yayıncılığı, diğer iletişim araçlarında olduğu gibi eser sahibi olarak tanımlanan bir kişi ya da kurum tarafından üretilen içeriğin, bir tasarım şekliyle internet kullanıcılarının tüketimine sunulması olarak bir yayın ortamı oluşturmaktadır. Bu nedenle, diğer iletişim araçlarındaki gibi çeşitli yasal hükümlerle çerçevelenmiş bulunmaktadır.