Yargı Örgütü Ve Tebligat Hukuku Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Uyuşmazlık Yargısı

1. Soru

Uyuşmazlık Mahkemeleri ne zaman kurulmuştur?

Cevap

09.07.1945 tarih ve 4788 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi Kurulması Hakkında Kanun’un kabulü ile adli ve idari yargı yerleri arasında hukuk işlerinden doğan görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili olmak üzere Uyuşmazlık Mahkemesi kurulmuştur.


2. Soru

Uyuşmazlık yargısı neyi konu alır?

Cevap

Uyuşmazlık yargısı, adli ve idari yargı mercileri arasında ortaya çıkan görev (yargı yolu) ve hüküm uyuşmazlıklarının giderilmesini konu alan yargısal faaliyet çeşididir.


3. Soru

Uyuşmazlık yargısı nasıl bir işlev görür?

Cevap

Bu yargı kolu, farklı yargı kollarına dâhil iki ayrı yargı yeri (hukuk mahkemesi ile idare mahkemesi) arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarının ortadan kaldırılmasına yönelik bir işlev yürütür.


4. Soru

Uyuşmazlık mahkemesi ilk hangi anayasa ile düzenlenmiştir?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesi, anayasal çerçevede ilk defa 1961 Anayasası ile düzenlenmiş; 1982 Anayasası da 158. maddesinde bu mahkemenin kuruluşu, görevi ve işleyişi ile ilgili bir hükme yer vermiştir.


5. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesi kimlerden oluşur?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesi, bir başkan ile altı asıl, altı yedek üyeden kurulur.


6. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesinde başsavcılar hangi görevleri yerine getirirler?

Cevap

Yargıtay ve Danıştay, başsavcıları veya görevlendirecekleri yardımcıları, gerekli gördüklerinde veya Mahkemece gerekli görülen durumlarda yazılı olarak düşüncelerini bildirirler veya toplantılarda sözlü açıklamalarda bulunurlar, oya katılmazlar (2247 s. K. m. 6). Bu çerçevede, ilgili başsavcılar, görev konusunun Uyuşmazlık Mahkemesinde görüşülmesini isteme, yazılı olarak görüşlerini belirtme gereken durumlarda sözlü açıklamalarda bulunma yolu ile Uyuşmazlık Mahkemesinin işleyişine katkıda bulunurlar.


7. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesinin görevleri nelerdir?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesinin görevi, adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev (yargı yolu/yargı kolu) uyuşmazlıklarını ve hüküm uyuşmazlıklarını inceleyerek, kesin bir biçimde çözüme kavuşturmaktır (Anayasa m. 158). Buna göre, Uyuşmazlık Mahkemesinde, hukuk mahkemeleri ile idare mahkemeleri (veya Danıştay, vergi mahkemeleri) arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıkları çözümlenir.


8. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesinin görev alanı nedir?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesinin görev alanı; adlî ve idari yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını karara bağlamak olduğundan, bu yargı düzenlerine girmeyen yargı mercileri arasındaki uyuşmazlıklar, Uyuşmazlık Mahkemesince çözümlenmez.


9. Soru

Görev uyuşmazlıkları türleri nedir?

Cevap

Görev (yargı yolu) uyuşmazlıkları da, “olumlu görev uyuşmazlığı” ve “olumsuz
görev uyuşmazlığı” olmak üzere ikiye ayrılır.


10. Soru

Olumlu görev uyuşmazlığı nedir?

Cevap

Olumlu görev uyuşmazlığı, başka bir yargı düzeninin görevi içine girdiği gerekçesi ile görevsizlik itirazının mahkemece reddi üzerine, görev alanı korunmak istenen yargı düzeni içinde yer alan Başsavcının, görev konusunun incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinden istenmesi” olarak tanımlanabilir.


11. Soru

Olumlu görev uyuşmazlığı ne zaman çıkar?

Cevap

Olumlu görev uyuşmazlığı, adlî ve idari yargıya bağlı ayrı iki yargı merciine açılan ve tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davalarda bu yargı mercilerinin her ikisinin kendilerini görevli sayan kararlar vermiş olmaları, görev kararlarına karşı itiraz
yolunun açık olduğu ceza davalarında ise, bu kararların kesinleşmiş bulunması durumunda ortaya çıkar.


12. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesi üyelerini kim seçer?

Cevap

Uyuşmazlık mahkemesi üyeleri, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Yargıtay Ceza Genel Kurulu, Danıştay Genel Kurulu, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Genel Kurulu ve Askeri Yargıtay Genel Kurulu tarafından seçilir.


13. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesi başkanının görev süresi ne kadardır?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesi’nin başkanının, başkanvekilinin ve üyelerinin görev süreleri, dört yıldır (2247 s. K. m. 4). Görev süresi bitenler yeniden seçilebilirler.


14. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesinin yönetimi ve temsili kime aittir?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesi’nin yönetimi ve temsili başkana aittir (2247 s. K. m. 3/I). Bölümler ve Genel Kurul, Uyuşmazlık Mahkemesi başkanının başkanlığı altında toplanır (2247 s. K. m. 2/V).


15. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesinde başkanlık sekreterliğini kim yapar?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesi başkanının isteği ve inhası üzerine, Adalet Bakanlığınca atanacak bir görevli, Başkanlık Sekreterliği görevini yerine getirir.


16. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesinin kalem ve yazı işleri kim tarafından yürütülür?

Cevap

Başkanın isteği ve inhası üzerine, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Adalet Bakanlığınca atanacak ikişer kâtipten oluşacak büro tarafından da Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kalem ve yazı işleri yürütülür.


17. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesi çalışmaya hangi tarihlerde ara verir?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesi her yıl bir eylülde başlamak üzere, 21 Temmuz’dan 31 Ağustos’a kadar çalışmaya ara verir.


18. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesinin hangi kararları Resmi Gazete'de yayımlanır?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesinin kararları kesindir.Başkanın uygun göreceği kararlar Resmî Gazete’de yayımlanır.


19. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesi başkanı hangi işlerin adli tatilden görülmesi için gerekli tedbirleri alır?

Cevap

Başkan, mahkemeye gelen işlerden, tedbirli olanlarla yürütmenin durdurulması istemli bulunanlar gibi acele nitelikte olanların adli tatilden önce bitirilmesi için gerekli tedbirleri alır.


20. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesinde incelemeler nasıl yapılır?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesinde incelemeler dosya üzerinde yapılır ve bu kanunda belli edilenler dışında çoğunlukla karar verilir.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v