Bilişim Hukuku Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Bilişim teknolojilerindeki gelişmeler hangi alanlarda dönüşüme yol açmıştır? 

Bilişim teknolojilerindeki gelişmeler sosyal, siyasal, ekonomik ve hukuk alanlarında dönüşüme yol açmıştır. 

Bugün dünyada kaç kişinin internet kullandığı tahmin edilmektedir? 

Bugün dünyada üç milyarın üzerinde kişinin internet kullandığı tahmin edilmektedir.

İnternetin yaygın bir şekilde kullanılmasının hangi tür haklara etkisi olmuştur?

İnternetin yaygın olarak kullanımı düşünceyi açıklama özgürlüğü, örgütlenme hakkı, özel hayatın gizliliği hakkı gibi pek çok geleneksel hakka etkisi olmuştur. 

İnternete erişim hakkı neleri kapsamalıdır? 

İnternete erişim hakkı bir yandan herkesin ağa ulaşacak araçlara sahip olmasını, bir yandan da bu erişimin güvenli ve özgür olması gereksinimi kapsamalıdır. 

İnternete erişim hakkı hangi tarihte temel bir insan hakkı olarak tanımlanmıştır? 

İnternete erişim hakkını Birleşmiş Milletler 2011 yılında temel bir insan hakkı olarak tanımlamıştır. 

Bilişim ile doğrudan ilgili ilk hukuksal düzenleme hangi tarihte, nerede ve hangi konuda yapılmıştır? 

Bilişim ile doğrudan ilgili ilk hukuksal düzenleme 1970 yılında Almanya2nın Hessen eyaletinde kişisel verilerin korunmasına ilişkin olarak gerçekleştirilmiştir. 

Kişisel verilerin korunması kavramı hangi hakla yakından ilişkilidir? 

Kişisel verilerin korunması kavramı özel yaşamın gizliliği hakkı ile yakından ilgilidir.

Kişisel verilerin korunması neyi hedefler? 

Kişisel verilerin korunması, veri işleme teknolojileri ile temel hak ve özgürlükleri arasında denge kurmayı hedefler.

Kişisel veri nedir? 

Kişisel veri en genel tanımıyla belirli ya da belirlenebilir bir kişiye ilişkin her türlü bilgidir. 

Bir verinin kişisel veri olması için gereken unsurlar nelerdir? 

Bir verinin kişisel veri olması için verinin bir kişiye ilişkin olması ve bu kişinin de belirli ya da belirlenebilir nitelikte olması gerekir. 

Kişisel veri tanımında geçen her türlü bilgi kavramıyla kastedilen nedir?

Kişisel veri tanımında her türlü bilgi kavramıyla kastedilen sayı, yazı, ses ya da görüntüden oluşan bilgidir. 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi özel yaşamın gizliliği hakkını ne şekilde dile getirir?  

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi özel yaşamın gizliliği hakkını "bir kişinin kendi kişiliğini gerçekleştirmesi için, özellikle duygusal alanda diğer insanlarla ilişki kurma ve geliştirme hakkını da belirli bir düzeyde içermektedir" şeklinde dile getirir. 

Kişisel veri olarak kabul edilecek bilgilere ne tür örnekler verilebilir? 

Bir kişinin adresi, telefon numarası, pasaport numarası, resmi, ses kaydı, genetik bilgileri, cinsel tercihleri, dini inançları, sabıka kaydı, hobileri, ziyaret ettiği internet siteleri kişisel veri kapsamındaki bilgilere örnek oluşturur. 

Ne tür işlemler kişisel verilerde işleme olarak tanımlanır?

Toplama, kaydetme, düzenleme, saklama, uyarlama veya değiştirme, geri alma, danışma, kullanma, ileti ile açığa çıkarma, yayma veya başka bir şekilde oluşturma, sıraya koyma veya birleştirme, engelleme, silme veya yok etme gibi otomatik olan veya olmayan araçlarla kişisel veri üzerinde uygulanan her türlü işlem veya işlem dizisi kişisel verilerde işleme olarak tanımlanır. 

Kişisel verilerin korunması hakkı ne tür konularla ilgilidir? 

Kişisel verilerin korunması hakkı kişisel çıkarların korunması, insan onuru ve temel özgürlükleri gibi konularla ilgilidir.

Düşünceyi açıklama özgürlüğü nedir? 

Düşünceyi açıklama özgürlüğü, "insanın serbestçe düşünce ve bilgilere ulaşabilmesi, edindiği düşünce ve kanaatlerden dolayı kınanması ve bunları tek başına ya da başkalarıyla birlikte (dernek, toplantı, sendika vb) serbestçe açıklayabilmesi, savunabilmesi, başkalarına aktarabilmesi ve yayabilmesidir". 

Hassas verilere ne tür örnekler verilebilir? 

Kişilerin ırkları, etnik kökenleri cinsel tercihleri, dini inançları hassas verilere örnek oluşturur. 

Kişisel verilerin kaliteli olması ilkesi hangi unsurları kapsar? 

Kişisel verilerin kaliteli olması ilkesi şu unsurları kapsar;

1. Hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun işleme

2. Belirli, açık ve meşru amaçlar için toplama

3. Toplanma ve sonrasında işlenme amaçlarına uygun, ilgili olma ve aşırı olmama

4. Doğru ve eğer gerekli ise güncel olarak tutulma

5. Amacın gerektirdiğinden daha uzun süre tutulmama

Veri güvenliği ilkesi kapsamında kişisel veriler ilişkin ne tür önlemler alınması öngörülür? 

Veri ilkesi kapsamında kişisel verilerin;

1. Kazara veya hukuka ykırı tahribine

2. Kaybolmasına

3. Değiştirilmesine

4. Yetkisiz yayımı veya erişimine ve bunlara benzer diğer güvenlik açıklarına karşı teknik ve örgütsel önlemler alınması öngörülür. 

Kişisel verilerde ilgili kişinin katılımı ve denetimine yönelik ilkeler kapsamında hak ve yükümlülüklere ilişkin ne tür örnekler verilebilir? 

Kişisel verilerde ilgili kişinin katılımı ve denetimine yönelik ilkeler kapsamında hak ve yükümlülüklere ilişkin şu örnekler verilebilir,

1. İlgilinin bilgilendirilmesi

2. İlgilinin kendisine ilişkin bilgilere erişim hakkı

3. İlgilinin kendisine ilişkin bilgileri düzeltme hakkı

4. İlgilinin veri işlemeye itiraz hakkı

5. İlgilinin otomatik kararların konusu olmama hakkı

İnternet’e erişim hakkı bir yandan herkesin ağa ulaşacak araçlara sahip olmasını gerektirirken, diğer yandan bu erişimin güvenli ve özgür olması gereksinimini ortaya koymaktadır. İnternet’e erişim hakkına ilişkin yakın zamanda gerçekleşen hangi iki gelişme bu konudaki çalışmaların artarak devam edeceği yönünde dikkat çekici sinyaller vermektedir?

2011 yılında Birleşmiş Milletler İnternet’e erişimi temel bir insan hakkı olarak tanımlamış, Avrupa Konseyi ise İnternet’in evrenselliğini, bütünlüğünü ve açıklığını korumaya ve geliştirmeye yönelik bir tavsiye kararı yayınlamıştır. Her iki metin de günümüzde İnternet’in insan hakları alanında sağladığı olanaklardan yararlanmanın dünya genelinde devletlerin iş birliği içerisinde hareket etmesini gerektirdiğini ve teknik açıdan bu alanın bütünlüğünü koruyucu politikaların geliştirilmesinin önemini ortaya koymaktadır. 

İnternet’in önümüzdeki dönemde denetim ve sınırlama ile değil, insan hak ve özgürlükleri ile anılmaya devam etmesinin koşulu nedir?

İnternet’in önümüzdeki dönemde denetim ve sınırlama ile değil, insan hak ve özgürlükleri ile anılmaya devam etmesi ise temel insan haklarını merkeze alan bir bakış açısının uluslararası iş birliği içerisinde kabul edilmesine bağlıdır.

Bilişim ile doğrudan ilgili ilk hukuksal düzenleme hangi yılında nerede yapılmıştır?

Bilişim ile doğrudan ilgili ilk hukuksal düzenleme 1970 yılında Almanya’nın Hessen eyaletinde kişisel verilerin korunmasına ilişkin olarak gerçekleştirilmiştir.

Kişisel verilerin korunmasının çağımızın en dikkat çekici hak alanlarından biri olmasının temel nedeni nedir?

Bilişim teknolojilerindeki hızlı gelişim her geçen gün artan kaynak ve kanallardan kişisel bilgilerin toplanmasını, kayıt edilmesini, birbiri ile ilişkilendirilmesini, başkalarına aktarılmasını olanaklı kılmaktadır. Bu durum, kişisel verilerin korunmasının çağımızın en dikkat çekici hak alanlarından biri olmasının nedenidir.

Kişisel verilerin korunması hakkı, hangi teknolojilerindeki gelişmeler ile ortaya çıkan bir insan hakkıdır?

Kişisel verilerin korunması hakkı, bilişim teknolojilerindeki gelişmeler ile ortaya çıkan bir insan hakkıdır

Kişisel verinin ne olduğunu belirlerken aklımızda tutmamız gereken ilk husus ve konuya ilişkin ilkelerin benimsenmesindeki temel amaç nedir?

Kişisel verinin ne olduğunu belirlerken aklımızda tutmamız gereken ilk husus, konuya ilişkin ilkelerin benimsenmesindeki temel amacın kişi hak ve özgürlüklerinin korunması olduğudur.

Kişisel veri nedir?

Kişisel veri, en genel tanımıyla, belirli ya da belirlenebilir bir kişiye ilişkin her türlü bilgidir. O halde kişisel veriden söz edebilmek için, verinin (i) bir kişiye ilişkin ve (ii) bu kişinin de belirli ya da belirlenebilir nitelikte olması gerekir.

Kişisel verilerin işlenmesi nedir?

Kişisel verilerin, üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlem bu kapsamdadır. Konuya ilişkin ulusal ve uluslararası metinlerde bu işlemler sınırlı sayım ile belirlenmemiş, aksine örnekleme yoluna gidilmiştir. Örneğin konuya ilişkin AB Yönergesinde (95/46/AT) “toplama, kaydetme, düzenleme, saklama, uyarlama veya değiştirme, geri alma, danışma, kullanma, ileti ile açığa çıkarma, yayma veya başka bir şekilde oluşturma, sıraya koyma veya birleştirme, engelleme, silme veya yok etme gibi otomatik olan veya olmayan araçlarla kişisel veri üzerinde uygulanan her türlü işlem veya işlem dizisi” işleme olarak tanımlanmıştır.

Kişisel verilerin korunması hukukunun ortaya çıkışında temelde yer alan üç etken nedir?

Kişisel verilerin korunması hukukunun ortaya çıkışında temelde üç etkenin bulunduğu söylenebilir: çeşitli örgütlerce kişisel verilere duyulan gereksinim, teknolojideki gelişmeler, gözetim teknolojilerindeki gelişmeler nedeniyle duyulan kaygı.

Kişisel verilerin korunması, kendisinden daha köklü bir tarihe sahip başka hak alanları ile yakından ilişkilidir. Bunların başında gelen hak nedir?

Kişisel verilerin korunması, kendisinden daha köklü bir tarihe sahip başka hak alanları ile yakından ilişkilidir. Bunların başında özel yaşamın gizliliği hakkı gelir.

Kişisel verilerin korunması ile amaçlanan nedir?

Kişisel verilerin korunması, günümüz bilişim teknolojileri karşısında kişisel bilgileri sınırsız bir şekilde toplanan, kullanılan, devredilen bireyin korunmasını amaçlamaktadır.

Kişisel verilerin korunması hakkı, çoğunlukla özel yaşamın gizliliği hakkı kapsamında değerlendirilmektedir; ancak günümüzde ayrı bir alan haline gelmiştir. Tarihsel süreç içerisinde yaşanan ayrışmanın nedeni nedir?

Kişisel verilerin korunması hakkı, çoğunlukla özel yaşamın gizliliği hakkı kapsamında değerlendirilmektedir. Ancak gelişen teknoloji, özel yaşamın gizliliği hakkına geleneksel yaklaşımla ve bu alanda benimsenen ilkelerle verilerimiz korunmasında yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle tarihsel süreç içerisinde kendisinden daha köklü bir hak alanı olan özel yaşamın gizliliği hakkından ayrılmaya başlamıştır. Bu anlamda kişisel verilerin korunmasının özel yaşamın gizliliği hakkının özellik taşıyan bir türü olduğu ve kendine özgü bazı gereklilikleri nedeniyle ayrı bir alan olarak algılanmaya başlandığını söyleyebiliriz.

Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nda özel yaşamın gizliliği ile kişisel verilerin korunması farklı maddelerde ayrı ayrı hüküm altına alınmıştır. Şartın 8. maddesinde yer alan “Kişisel verilerin korunması” kenar başlığındaki düzenlemenin içeriği nedir?

Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’nda özel yaşamın gizliliği ile kişisel verilerin korunması farklı maddelerde ayrı ayrı hüküm altına alınmıştır. Nitekim Şartın 8. maddesi “Kişisel verilerin korunması” kenar başlığı ile şu düzenlemeyi içermektedir: “(1) Herkes, kendisini ilgilendiren kişisel verilerinin korunması hakkına sahiptir. (2) Bu veriler, adil bir şekilde, belirli amaçlar için ve ilgili kişinin rızasına veya yasa ile öngörülmüş diğer meşru bir temele dayanarak tutulur. Herkes, kendisi hakkında toplanmış verilere erişme ve düzelttirme hakkına sahiptir. (3) Bu kurallara uyulması, bağımsız bir makam tarafından denetlenir”.

Kişinin özel yaşam alanına müdahalenin koşulu nedir?

Kişinin özel yaşam alanına müdahale, ağırlıklı bir kamu yararının varlığı halinde söz konusu olabilir ve bu durumda da belirli ilkelere uygun hareket etmek bir zorunluluktur.

Prosser’a göre özel yaşamın gizliliği hakkındaki dört tür haksız fiiller nelerdir?

1-Kişinin özel yaşamına ilişkin utanç verici durumların kamuya açıklanması

2-Kişinin topluma yanlış tanıtılması

3-Kişinin adının veya resminin çıkar sağlamak amacıyla kullanılması

4-Kişinin sükunetinin, yalnızlığının, gizlerinin ve özel yaşamının ihlali

Prosser’a göre özel yaşamın gizliliği hakkının dört tür haksız fiile karşı koruduğu dört tür çıkar nedir?

1-Kişinin şeref ve onuru

2-Kişinin şeref ve onuru

3-Kişinin adından ve resminden doğan maddi çıkarları

4-Kişinin manevi bütünlüğü

Düşünceyi açıklama özgürlüğü nedir?

Düşünceyi açıklama özgürlüğü, “insanın serbestçe düşünce ve bilgilere ulaşabilmesi, edindiği düşünce ve kanaatlerden dolayı kınanması ve bunları tek başına ya da başkalarıyla birlikte (dernek, toplantı, sendika vb.) çeşitli yollarla (söz, basın, sinema, tiyatro vb.) serbestçe açıklayabilmesi, savunabilmesi, başkalarına aktarabilmesi ve yayabilmesi anlamına gelir”

Hem düşünceyi açıklama özgürlüğü, hem de özel yaşamın gizliliği hakkı ekseninde tartışılan, genel olarak, bir kişi ya da grubun görüş ve düşüncelerini kimliğini ortaya çıkarmadan açıklaması ve yayması olarak tanımlanımlanan kavram nedir?

Anonimlik genel olarak, bir kişi ya da grubun görüş ve düşüncelerini kimliğini ortaya çıkarmadan açıklaması ve yayması olarak tanımlanabilir.

Özel haberleşmenin gizliliği ile amaçlanan nedir?

Özel haberleşmenin gizliliği ile kişilerin telefon, telgraf, mektup, elektronik posta gibi araçlarla gerçekleştirdikleri özel iletişiminin gizliliğini ve güvenilirliğini korumak hedeflenmektedir.

Kişisel verilerin korunmasına ilişkin pek çok hukuksal metinde, işleme sırasında belirli bir niteliğin karşılaması gerektiğine yönelik ilkeler belirlenmiştir. “Verilerin kaliteli olması ilkesi” olarak da ifade edilebilecek bu gerekliliğin içeriğini alt başlıklar nelerdir?

• Hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun işleme

• Belirli, açık ve meşru amaçlar için toplanma

• Toplanma ve sonrasında işlenme amaçlarına uygun, ilgili olma, aşırı olmama

• Doğru ve eğer gerekli ise güncel olarak tutulma

• Amacın gerektirdiğinden daha uzun süre tutulmama

İlgili kişinin katılım ve denetimine yönelik ilkeler çok çeşitlidir. Bu kapsamda kişiye bazı haklar tanındığı, veri işleyenlere ise yükümlülük yüklendiği görülür. Bu hak ve yükümlülüklere verilebilecek örnekler nelerdir?

• İlgilinin bilgilendirilmesi

• İlgilinin kendisine ilişkin bilgilere erişim hakkı

• İlgilinin kendisine ilişkin bilgileri düzeltme hakkı

• İlgilinin veri işlemeye itiraz hakkı

• İlgilinin otomatik kararların konusu olmama hakkı

BM Rehber İlkeleri gibi pek çok uluslararası metinde ve ulusal düzenlemelerde hassas verilerin özel olarak korunması yaklaşımı benimsenmiştir. Bu kategoride yer alan veri türleri bazı farklılıklar gösterse de genel olarak ilgili kişinin hangi bilgilerini içermektedir?

BM Rehber İlkeleri gibi pek çok uluslararası metinde ve ulusal düzenlemelerde hassas verilerin özel olarak korunması yaklaşımı benimsenmiştir. Bu kategoride yer alan veri türleri bazı farklılıklar gösterse de genel olarak ilgili kişinin, • ırksal veya etnik kökenine, • siyasal görüşüne, • dinsel ya da felsefi inancına, • sendika üyeliğine, • sağlık ya da cinsel yaşamına ilişkin bilgiler bu kategoride sayılmaktadır.