Anayasa 2 Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Anayasayı Değiştirme Sorunu

1. Soru

Kemal Gözler’e göre kaç tür anayasa yapma modeli vardır?

Cevap

Anayasa yapımında uygulanan farklı modelleri, Kemal Gözler’i izleyerek, monarşik ve demokratik yöntemler olarak ikiye ayırmak mümkündür.


2. Soru

Misak yöntemi ne anlama gelmektedir?

Cevap

Monarkın yeni anayasayı feodal beyler veya halkın temsilcisi olan bir parlamentoyla hazırlaması misak yöntemi anlamına gelmektedir.


3. Soru

Kurucu iktidarlarda anayasa yapma yetkisi millet adına kimdedir?

Cevap

Millet adına bu yetki, kurucu meclis veya konvansiyon olarak adlandırılan bir organdadır.


4. Soru

Anayasa yapma modelleri arasında ferman ve misak yönteminin ne gibi bir farkı vardır?

Cevap

Ferman yönteminde monark, tek taraflı iradesinin ürünü olan anayasayı geri alma, bu lütfundan vazgeçme yetkisine de sahiptir. Misak yönteminde ise anayasayı tek başına geri alma veya ortadan kaldırma yetkisine sahip değildir.


5. Soru

Tali kurucu iktidar anayasa değişiminde hangi biçimde ortaya çıkabilir?

Cevap

Tali kurucu iktidar, anayasanın hükümlerini ilga etmek, anayasaya yeni hükümler eklemek veya mevcut hükümler üzerinde değişiklikler yapmak biçiminde ortaya çıkabilir.


6. Soru

Osmanlı-Türk anayasalarının hangi anayasa modelini benimsemişlerdir?

Cevap

Osmanlı-Türk anayasaları incelendiğinde, biri hariç olmak üzere -1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu bunların hepsinin katı anayasa modelini benimsedikleri görülmektedir.


7. Soru

Asli kurucu iktidar ne demektir?

Cevap

Asli kurucu iktidar, herhangi bir hukuk kuralı ile sınırlı olmaksızın tümüyle yeni bir anayasa yapma iktidarı olarak tanımlanabilir.


8. Soru

Müşteriye sunulan hizmet ve müşterinin bu hizmet karşılığındaki tatminkâr durumu arasında nasıl bir bağlantı söz konusudur?

Cevap

1958 Fransız, 1947 İtalyan, 1976 Portekiz, 1924 ve 1961 Türkiye Cumhuriyeti Anayasaları.


9. Soru

Anayasa değişikliği sürecinin 1. Aşaması ne zaman tamamlanmış olur?

Cevap

Meclisin iradesi, 1. görüşmenin 2. aşamasına geçmek yönünde ise teklifin içerdiği maddeler tek tek incelenebilecek demektir. Bu aşamada milletvekilleri, teklifin maddeleri üzerinde değişiklik önergesi verebilirler. Teklifin içerdiği maddelerin tek tek incelenmesi ve bunlar üzerinde değişiklik önergelerinin verilmesi sağlandıktan sonra anayasa değişikliği sürecinin 1. görüşmesi tamamlanmış olur.


10. Soru

Tali kurucu iktidar nedir?

Cevap

Tali kurucu iktidar, bir ülkenin yürürlükteki anayasasını, o anayasada öngörülen kurallara uygun olarak değiştirmeyi ifade eder.


11. Soru

Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için hangi şart aranır?

Cevap

Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir.


12. Soru

Tali kurucu iktidar ne anlama gelir?

Cevap

Tali kurucu iktidar, bir ülkenin yürürlükte bulunan anayasasını o anayasada öngörülen kurallara uygun olarak değiştirmek anlamına gelmektedir.


13. Soru

Kurucu iktidarın kaç türü vardır?

Cevap

Kurucu iktidarın asli kurucu iktidar ve tali kurucu iktidar olmak üzere iki türü bulunmaktadır.


14. Soru

Kurucu iktidar nedir ve neyi ifade eder?

Cevap

Bir devletin anayasasını yapma iktidarına, kurucu iktidar veya kuruculuk fonksiyonu denmektedir. Buna karşılık, kurulmuş iktidar, anayasanın öngördüğü kurallar çerçevesinde yasama, yürütme ve yargı fonksiyonlarının yerine getirilmesini ifade etmektedir.


15. Soru

Anayasa yapma modellerinde monarşik yöntemin kaç türü vardır?

Cevap

Monarşik yöntemin, ferman ve misak olmak üzere iki türü mevcuttur.


16. Soru

Serinleme süresi (cooling off period) ne demektir?

Cevap

Milletvekillerinin parlamentoda görüşülen konular üzerinde daha serinkanlı olarak düşünmelerini teşvik etmek amacıyla kabul edilen sürelere, anayasa hukuku literatüründe serinleme süresi (cooling off period) denmektedir.


17. Soru

Asli kurucu iktidar ve tali kurucu iktidar arasında anayasa temelinde nasıl bir fark vardır?

Cevap

Asli kurucu iktidarın hukuken sınırsız olmasına karşılık, tali kurucu iktidar, yürürlükteki anayasayla sınırlanmıştır.


18. Soru

Anayasa yapımında monarşik yöntem hangi dönemlerde uygulanmıştır?

Cevap

Monarşik yöntem, devlet hayatında en üstün gücün hükümdar olduğu dönemlerde uygulanmıştır.


19. Soru

Fransız kamu hukukundan esinlenen yazarlara göre, asli kurucu iktidarın veya asli kuruculuk fonksiyonunun ortaya çıkmasının koşulu nedir?

Cevap

Hukuk boşluğu.


20. Soru

Dünya anayasaları dikkate alındığında hangi anayasalar devlet şeklinin cumhuriyet olduğunu düzenleyen hükümlerin değiştirilmesini yasaklamışlardır?

Cevap

Hizmetin kalitesini değerlendirirken, her şeyden önce müşteri beklentilerini göz önünde bulundurmak gerekir.


21. Soru

Anayasa değişikliği sürecinde 2. görüşmenin ikinci aşamasında neler yapılır?

Cevap

2. aşamada ise anayasa değişikliği teklifinin tümü milletvekillerinin oyuna sunulur. Bu oylamada TBMM üye tamsayısının en az beşte üçünün teklife olumlu oy vermesi halinde değişiklik, meclis tarafından kabul edilmiş olur ve onaylanmak üzere cumhurbaşkanına sunulur.


22. Soru

Asli kurucu iktidarı belirleyen asıl faktör nedir?

Cevap

Asli kurucu iktidarı belirleyen asıl faktör, bu iktidarı sınırlayacak herhangi bir hukuk kuralının mevcut olmamasıdır. Asli kurucu iktidar, hukuken sınırsız, sosyolojik olarak ise sınırlı bir olgudur.


23. Soru

Anayasa yapmada demokratik yöntemlerden olan kurucu iktidar nedir?

Cevap

Milli egemenlik anlayışından kaynaklanan anayasa yapma modeli, kurucu İktidar olarak adlandırılmaktadır.


24. Soru

Asli kurucu iktidar nedir?

Cevap

Asli kurucu iktidar, herhangi bir hukuk kuralı ile sınırlı olmaksızın tümüyle yeni bir anayasa yapma iktidarı olarak tanımlanmaktadır


25. Soru

1982 TC Anayasanın ilk üç maddesinde hangi durumda değişiklik yapılabilir?

Cevap

4. maddenin değiştirilmesi de yasaklanmadığına göre, bu madde, değiştirildikten veya ilga edildikten sonra ilk üç madde üzerinde değişiklik yapılabilir.


26. Soru

Cumhurbaşkanının anayasa değişikliğini onay yetkisi ne ifade eder?

Cevap

Türkiye Büyük Millet Meclisinde üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edilen bir anayasa değişikliği üzerinde cumhurbaşkanının sahip olduğu yetkilerden biri değişikliği onaylamaktır. Böylece cumhurbaşkanı, kendisine sunulan anayasa değişikliğini onaylayarak bu değişikliğin yürürlüğe girmesini sağlamaktadır.


27. Soru

Hukuk boşluğu hangi durumlarda ortaya çıkar?

Cevap

Bağımsızlığın kazanılması, devrim, ihtilal gibi köklü siyasal değişimlerin yaşandığı olağanüstü şartlarda ortaya çıkabilir.


28. Soru

Anayasa değişiminde süre yasağı ne anlama gelir?

Cevap

Süre yasağı, anayasanın yürürlüğe girmesini takiben belirli bir süre geçmedikçe anayasanın herhangi bir hükmünde hiçbir değişikliğin yapılamayacağını ifade etmektedir.


29. Soru

Cumhurbaşkanının anayasa değişikliğini meclise iade yetkisi ne ifade eder?

Cevap

TBMM üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edilen bir anayasa değişikliği üzerinde cumhurbaşkanının ikinci yetkisi, değişiklik metnini, bir kez daha görüşülmek üzere meclise iade etmektir. İade edilen metnin, TBMM üye tamsayısının en az beşte üçü tarafından kabul edilmesi gerekir. İade edilen metin, TBMM üye tamsayısının beşte üçü tarafından kabul edildiği takdirde, cumhurbaşkanı bu tür bir değişikliği doğrudan doğruya onaylayarak yürürlüğe koyamaz; anayasayı değiştiren kanunu halkın oyuna sunmak zorundadır. İade edilen metin, TBMM’nde üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edildiği takdirde cumhurbaşkanı, değişiklik kanununu onaylayarak yürürlüğe koyabileceği gibi halkoyuna sunma yetkisine de sahiptir.


30. Soru

Anayasa yapma modellerinde demokratik yöntemin kaç türü vardır?

Cevap

Demokratik yöntemin ise kurucu iktidar ve kurucu referandum olmak üzere iki alt tipi bulunmaktadır.


31. Soru

Demokratik yöntemlerden olan kurucu referandum modeli nedir ve neye dayanır?

Cevap

Halk egemenliğinden kaynaklanan anayasa yapma modeli ise kurucu referandum olarak adlandırılmaktadır. Kurucu referandum modeli, yeni bir anayasa yapma iktidarının tek başına halkın temsilcileri vasıtasıyla kullanılmasının sakıncalı olabileceği görüşüne dayanmaktadır.


32. Soru

Tali kurucu iktidar hangi şekillerde ortaya çıkar? 

Cevap

Tali kurucu iktidar, anayasanın hükümlerini ilga etmek, anayasaya yeni hükümler eklemek veya mevcut hükümler üzerinde değişiklikler yapmak şeklinde ortaya çıkar


33. Soru

Tali kurucu iktidarın biçimsel olarak sınırlanması ne anama gelmektedir?

Cevap

Katı anayasaların hepsi, içerdikleri hükümlerin değiştirilmesi konusunda özel yöntem kurallarına yer verirler. Bu, tali kurucu iktidarın biçimsel olarak sınırlanması anlamına gelir.


34. Soru

Yüksek Mahkemenin şekil denetimi yaptığı görüntüsünü veren; özünde ise esas denetimi niteliği taşıyan kararı hangisidir?

Cevap

Yüksek Mahkemenin şekil denetimi yaptığı görüntüsünü veren; özünde ise esas denetimi niteliği taşıyan kararı şöyledir: Değişiklik teklifi, değişmezlik ilkesiyle çatışmıyorsa, Anayasada gösterilen şekil şartlarına uygun olarak yöntemi içinde yürüyecek ve şayet çatışıyorsa, hiç yapılamayacak, yapılmış ise yöntemi içinde yürütülemeyecek, yürütülmüş ise kabul edilip kanunlaşamayacaktır. Özetlemek gerekirse: Anayasa, Anayasanın üstünlüğünü ve bağlayıcılığını sürdürmek ve Anayasaca saptanan şekil şartları ve yöntemi dışında değiştirilmesini önlemek amacıyla hükümler düzenlemiştir. Anayasanın değişik 147. maddesiyle ‘Anayasa değişikliklerinin Anayasada gösterilen şekil şartlarına uygunluğunu denetleme’ yetkisinin Anayasayı yargısal denetim yoluyla korumakla görevli Anayasa Mahkemesine tanımakla güdülen erek de budur.


35. Soru

Anayasa yapma modellerinden biri olan Monarşik yöntem, hangi dönemlerde uygulanmıştır?

Cevap

Monarşik yöntem, devlet hayatında en üstün gücün hükümdar olduğu dönemlerde uygulanmıştır


36. Soru

Kanun-i Esasi hangi nedenlerden ötürü karı bir anayasadır?

Cevap

1876 Kanun-i Esasi’ye göre anayasa değişikliğini teklif yetkisi Heyet-i Mebusan veya Heyet-i Ayan’a sunulmuştur. Kanun-i Esasi, anayasa değişikliği tekliflerinin kabul edilmesi için bu tekliflerin Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayanda her iki Meclisin üye tamsayılarının üçte ikisi tarafından benimsenmesi kuralına yer vermektedir. Nihayet Anayasa, her iki Mecliste kabul edilen anayasa değişikliklerinin yürürlüğe girmesi için padişahın onay iradesini de aramaktadır. Bütün bu nedenlerle Kanun-i Esasi katı bir anayasadır.


37. Soru

Hukuk boşluğu oluşmaksızın genel seçimlerle belirlenen parlamentolar tarafından hazırlanan anayasalara hangi örnekleri verebiliriz?

Cevap

İspanya’nın 1978, İsveç’in 1975, Finlandiya’nın 2000 ve Macaristan’ın 2011 Anayasaları.


38. Soru

Hukukun genel teorisi içinde aynı basamakta yer alan hukuk kuralları arasında, içerikleri yönünden bir çelişki olduğu takdirde bu çelişki hangi kurala göre çözülmektedir?

Cevap

Hukukun genel teorisi içinde aynı basamakta yer alan hukuk kuralları arasında, içerikleri yönünden bir çelişki olduğu takdirde bu çelişki, özel norm genel normu bertaraf eder (lex specialis derogat legi generali) veya sonraki norm önceki normu bertaraf eder (lex posterior derogat legi priori) kuralına göre çözülmektedir.


39. Soru

TBMM İçtüzüğünün 93. maddesinin içeriğine göre iki görüşme arasındaki süre ne kadar olmalıdır?

Cevap

Bu hükme göre, anayasa değişikliği teklifleri, Genel Kurulda iki defa görüşülür. İkinci görüşmeye, birinci görüşmenin bitiminden kırk sekiz saat geçmeden başlanamaz.


40. Soru

Tali kuruculuk fonksiyonu hangi irade ile sınırlıdır?

Cevap

Tali kuruculuk fonksiyonu, asli kurucu iktidarın iradesi ile sınırlıdır


41. Soru

Tali kurucu iktidar yetkisinin biçimsel olarak sınırlanması hangi durumlarda ortaya çıkar?

Cevap

Tali kurucu iktidar yetkisinin biçimsel olarak sınırlanması, anayasa değişikliği sürecinin teklif, görüşme, kabul ve onay safhalarında ortaya çıkabilir.


42. Soru

175. maddenin ilk metni, anayasa değişikliği tekliflerinin TBMM’nde ivedilikle görüşülmesini yasaklaması ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bu, anayasa değişikliği tekliflerinin TBMM’nde bir kez görüşülerek kabul edilemeyeceği, bu değişikliklerin Meclis’te en az iki kez görüşülerek kabul edilebileceği anlamına gelmektedir.


43. Soru

Misak yöntemi nedir?

Cevap

Monarkın yeni anayasayı feodal beyler veya halkın temsilcisi olan bir parlamentoyla
hazırlaması misak yöntemi anlamına gelmektedir


44. Soru

Ferman yöntemi ne anlama gelmektedir?

Cevap

Ferman yöntemi, sınırsız yetkilere sahip olan bir monarkın bu yetkileri sınırlamak amacıyla tebaasına bir anayasa sunması anlamına gelmektedir.


45. Soru

1982 anayasası Anayasa Mahkemesinin sınırlarını hangi ifadelerle belirtmiştir?

Cevap

1982 Anayasası, Anayasa Mahkemesinin yetkilerini düzenleyen 148. maddede, Yüksek Mahkemenin anayasa değişiklikleri üzerinde sadece şekil denetimi yapabileceğini belirtmekle yetinmemiş; bu şekil denetimini de teklif ve oylama çoğunluğu, ivedilikle görüşme yasağı şeklinde üç unsurla sınırlamıştır. Bu hükme göre: Anayasa Mahkemesi (…) Anayasa değişikliklerini (…) sadece şekil bakımından inceler ve denetler. (…) Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın, öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı; Anayasa değişikliklerinde ise, teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlıdır.


46. Soru

Tali kuruculuk fonksiyonu ne anlama gelmektedir?

Cevap

Tali kuruculuk fonksiyonu, bir ülkenin yürürlükte bulunan anayasasını o anayasada öngörülen kurallara uygun olarak değiştirmek anlamına gelmektedir


47. Soru

Dönem yasağı ne ifade etmektedir?

Cevap

Dönem yasağı ise anayasanın herhangi bir hükmünün belirli dönemlerde değiştirilemeyeceğini ifade etmektedir.


48. Soru

Anayasa değişikliği sürecinde 2. görüşmenin ilk aşamasında neler yapılır?

Cevap

İlk aşamada maddelere ilişkin değişiklik önergeleri incelenir. Meclis İçtüzüğüne göre, 1. görüşmede hakkında değişiklik önergesi verilmeyen maddeler için 2. görüşmede önerge verilemez. Değişiklik önergelerinin görüşülüp oylanmasıyla 2. görüşmenin ilk aşaması tamamlanır.


49. Soru

Milletvekillerinin parlamentoda görüşülen konular üzerinde daha serinkanlı olarak düşünmelerini teşvik etmek amacıyla kabul edilen sürelere, anayasa hukuku literatüründe ne ad verilmektedir?

Cevap

Serinleme süresi (cooling off period) denmektedir 


50. Soru

Anayasa değişikliğinin yürürlüğe girmesinde onay yetkisi kime tanınabilir?

Cevap

Onay yetkisi devlet başkanı ile halka tanınabilir.


51. Soru

Ferman yöntemi ile hazırlanan anayasalara hangilerini örnek gösterebiliriz?

Cevap

Fransız 1814 Charte’ı ve 1931 Etiyopya Anayasası, 1848 İtalyan Anayasası, 1889 Japon Anayasası, 1911 Monako Anayasası, 1876 Kanun-u Esasisi, bu yöntem izlenerek hazırlanan anayasaların örnekleridir. Fransız 1814 Charte’ı ve 1931 Etiyopya Anayasası, 1848 İtalyan Anayasası, 1889 Japon Anayasası, 1911 Monako Anayasası, 1876 Kanun-u Esasisi, bu yöntem izlenerek hazırlanan anayasaların örnekleridir.


52. Soru

1808 tarihli Sened-i İttifak, ne tip bir anayasa yapım modeline örnek teşkil etmektedir?

Cevap

Misak 


53. Soru

1961 Anayasasına göre, anayasa değişiklik teklifi için TBMM'de sağlanması gereken oy çokluğu kuralı nedir?

Cevap

1961 Anayasası, anayasa değişikliklerinin usulünü düzenleyen 155. maddede değişiklik teklifinin TBMM üye tam sayısının üçte birine ait olduğu kuralına yer vermiştir 


54. Soru

Değişik 175. maddenin 4. ve 5. fıkralarında yer alan beşte üç ve üçte iki ifadeleri nasıl anlaşılmalıdır?

Cevap

Değişik 175. maddenin 4. ve 5. fıkralarında yer alan beşte üç ve üçte iki ifadeleri, iki ayrı karar yeter sayısı öngörüldüğü anlamına gelmemekte; bir anayasa değişikliğinin mecliste hangi oranda evet oyu ile kabul edildiğine bağlı olarak, onay aşamasında izlenecek yöntemin ne olduğunu belirlemektedir.


55. Soru

Değişik 175. maddeye göre anayasa değişiklik teklifi nasıldır?

Cevap

Değişik 175. madde, tıpkı ilk metinde olduğu gibi anayasa değişikliği teklifinde bulunma yetkisini, TBMM üye tamsayısının üçte birine tanımıştır.


56. Soru

Misak yöntemi ile yapılan anayasalara hangi örnekleri verebiliriz?

Cevap

1850 Prusya Anayasası, İngiltere’de 1215 tarihli Magna Carta Libertatum ve 1689 tarihli Bill of Rigths; Fransa’da 1830 Charte’ı ve Osmanlı’da 1808 tarihli Sened-i İttifak, misak yönteminin örnekleridir.


57. Soru

Kurucu meclis veya konvansiyon modeli, ilk kez hangi Anayasanın yapım sürecinde uygulanmıştır?

Cevap

Konvansiyon modeli ilk kez 1787 ABD Anayasasının yapımı sürecinde uygulanmıştır


58. Soru

Cumhurbaşkanı hangi durumda anayasa değişikliği kanunun halkoyuna sunabilir?

Cevap

Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu Kanunu halkoyuna sunabilir.


59. Soru

Anayasanın, 175. maddesinin 1. fıkrasına göre anayasa değişikliğinin kabulü için geçerli durum nedir?

Cevap

Anayasanın, 175. maddesinin 1. fıkrasına göre, bir anayasa değişikliği teklifinin kabulü için TBMM üye tamsayısının en az beşte üçünün evet oyu gerekmektedir ve değişiklik tekliflerinin TBMM’nde kabul edilmesi için bu oran yeterlidir.


60. Soru

Anayasa yapmada demokratik yöntemler neye dayanır?

Cevap

Anayasa yapmanın demokratik yöntemleri, asli kurucu iktidar yetkisinin asıl sahibinin milletin veya halkın kendisi olduğu inancına dayanır.


61. Soru

Meclis İçtüzüğünün 93. ve 94. maddelerinde düzenlenen Anayasa değişikliği sürecinin 1. ve 2. görüşmelerinde TBMM’nin hangi işlemleri yapmaya yetkili olduğu kaç aşamadan oluşmaktadır?

Cevap

Bu maddeler incelendiğinde, 1. ve 2. görüşmenin her ikisinin de ikişer aşamadan oluştuğu anlaşılmaktadır.


62. Soru

Cumhurbaşkanının anayasa değişikliğini doğrudan doğruya onaylamak suretiyle yürürlüğe koyamamasını sağlayan anayasa koruyucusu, bu kuralla ne anlatmak istemiştir?

Cevap

Anayasa koyucu, bu tür bir kurala yer vermekle bir yandan anayasa değişikliklerinin kabulünde TBMM üye tamsayısının beşte üçünün iradesini yeterli görmüş; diğer yandan da üye tamsayısının beşte üçü tarafından kabul edilen bir metnin, sadece cumhurbaşkanının onayıyla yürürlük bulmasına izin vermemiştir.


63. Soru

Cumhurbaşkanının anayasa değişikliğini halkoyuna sunma yetkisi ne ifade eder?

Cevap

TBMM, bir anayasa değişikliğini, üye tamsayısının üçte ikisi ile kabul ettiği takdirde cumhurbaşkanının bu değişikliği meclise iade etmeksizin doğrudan doğruya halkoyuna sunma yetkisi de mevcuttur. Halkoyuna sunulan anayasa değişikliği, geçerli oyların % 50’den bir fazlasının evet oyu ile kabul edilmiş sayılır. Halkoylaması sonuçları, YSK tarafından Resmi Gazete’de yayımlandığında değişiklik yürürlüğe girmiş olur.


64. Soru

Değişik 175. madde, 5. fıkrasında, TBMM üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edilen anayasa değişiklikleri üzerinde cumhurbaşkanına hangi yetkileri sunar?

Cevap

Değişik 175. madde, 5. fıkrasında, TBMM üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edilen anayasa değişiklikleri üzerinde cumhurbaşkanına –değişikliği onaylamak, meclise iade etmek, halkoyuna sunmak gibi- üç yetki sunmaktadır.


65. Soru

Anayasa değişikliğinin içeriği yönünden sınırlanması hangi suretle gerçekleştirilmektedir?

Cevap

Anayasa değişikliğinin içeriği yönünden sınırlanması, anayasanın bazı hükümlerine değişmezlik izafe etmek suretiyle gerçekleştirilmektedir.


66. Soru

Tali kurucu iktidar nedir?

Cevap

Tali kurucu iktidar, bir ülkenin yürürlükteki anayasasını, o anayasada öngörülen kurallara uygun olarak değiştirmeyi ifade eder


67. Soru

Bir devletin anayasasını yapma iktidarına ne ad verilmektedir?

Cevap

Bir devletin anayasasını yapma iktidarına, kurucu iktidar veya kuruculuk fonksiyonu denmektedir


68. Soru

Anayasa değişikliklerinin anayasaya uygunluk yönünden yargı denetimine tâbi olup olamayacağı hangi iki açıdan değerlendirilir?

Cevap

Bunlardan biri, anayasa değişikliklerinin, şekil kurallarına uygunluğunun denetlenmesidir; diğeri ise anayasa değişikliklerinin içerik, yani esas yönünden anayasaya uygunluğunun denetlenmesidir.


69. Soru

1982 Anayasasının 175. maddesinin ilk metnine göre, anayasa değişikliği tekliflerinin TBMM’de kabulü için gerekli olan oy çokluğu nedir? 

Cevap

1982 Anayasasının 175. maddesinin ilk metni, anayasa değişikliği tekliflerinin TBMM’de kabulü için üye tam sayısının üçte ikisinin olumlu oyu şartına yer vermiştir


70. Soru

Ferman yöntemi nedir?

Cevap

Ferman yöntemi, sınırsız yetkilere sahip olan bir monarkın bu yetkileri sınırlamak amacıyla tebaasına bir anayasa sunması anlamına gelmektedir


71. Soru

Hangi durumda tali kurucu iktidar anayasa değişim yasağını aşma imkânına sahip olur?

Cevap

Anayasanın bir veya birkaç hükmünün değiştirilmesini yasaklayan madde, kendisinin değiştirilmesini de yasaklamamışsa o takdirde tali kurucu iktidarın bu yasağı aşma imkânı mevcuttur. Tali kurucu iktidar, değişmezlik yasağını düzenleyen maddeyi değiştirdikten sonra bu maddenin değişmezlik izafe ettiği hükümleri değiştirebilir.


72. Soru

Bir hukuk normunun hukuka aykırı olabilmesi için gerekli olan koşul nedir?

Cevap

Bir hukuk normunun hukuka aykırı olabilmesi için normlar hiyerarşisinde kendisinden önceki basamakta yer alan başka bir norma aykırı olması gerekir


73. Soru

Anayasa değişiminde zaman sınırlamasındaki amaç nedir?

Cevap

Bu yasağın amacı, anayasanın belirli bir süre boyunca değiştirilmeksizin istikrarlı olarak uygulanmasını sağlamaktır.


74. Soru

Asli kurucu iktidarın ancak hukuk boşluğu yaratan köklü siyasal dönüşümlerin yaşandığı bir ortamda ortaya çıkabileceği görüşü, büyük ölçüde hangi ülkenin literatüründen kaynaklanmaktadır? 

Cevap

Fransız kamu hukuku literatüründen kaynaklanmaktadır


75. Soru

Görüşme aşamasıyla ilgili olarak TBMM’nde yapılacak iki görüşme arasında ne kadar bir fasıla verileceği düzenlemesi hangi maddede düzenlenmiştir?

Cevap

Bu, Anayasanın 175. maddesinde değil; TBMM İçtüzüğünün 93. maddesinde düzenlenmiştir.


76. Soru

Asli kurucu iktidarı belirleyen asıl faktör nedir?

Cevap

Asli kurucu iktidarı sınırlayacak herhangi bir hukuk kuralının mevcut olmamasıdır


77. Soru

Anayasa değişikliğinde 1. Görüşmenin ilk aşamasında ne yapılır?

Cevap

1. görüşmenin ilk aşamasında anayasa değişikliği teklifinin tümü okunarak teklifin maddelerine geçilip geçilmeyeceği konusunda oylama yapılır. Bu oylamada meclisin iradesi, maddelere geçilmesi yönünde ise 1. görüşmenin 2. aşamasına başlanarak teklifin içerdiği maddeler tek tek görüşülür.


78. Soru

Milli egemenlik anlayışından kaynaklanan anayasa yapma modeline ne ad verilir?

Cevap

Kurucu iktidar 


79. Soru

1982 Anayasasının 175. maddesinin ilk metninin anayasa değişikliğinin kabulü için teklifi nedir?

Cevap

1982 Anayasasının 175. maddesinin ilk metni, anayasa değişikliği tekliflerinin TBMM’de kabulü için üye tamsayısının üçte ikisinin olumlu oyu şartına yer vermiştir.


80. Soru

Halk egemenliğinden kaynaklanan anayasa yapma modeline ne ad verilir? 

Cevap

Kurucu referandum 


81. Soru

Biçimsel sınırlar dikkate alındığında,bir anayasanın katı olmasını sağlayan faktör nedir?

Cevap

Anayasa hükümlerinin değiştirilmesinde izlenen yöntemle adi kanunların
değiştirilmesinde izlenen yöntemin birbirinden farklı olmasıdır


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi