Genel Havacılık Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Mevzuat nedir? Türk mevzuat sisteminin yapısı hangi kurallardan oluşmaktadır?

Mevzuat kavramı, yürürlükteki hukuk kurallarının bütünü şeklinde tanımlanmaktadır. Türk mevzuat sisteminin yapısı anayasa, uluslararası antlaşma, kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük ve yönetmeliklerden oluşmaktadır.

Hukuk düzeni içindeki kuralların hiyerarşik yapılanması ne şekildedir?

Hukuk düzeni içerisinde anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik normları yukarıdan aşağıya doğru olan hiyerarşik bir sıra içerisinde yer alırlar ve bu hiyerarşik yapıda alttaki bir norm üsttekine uygun olarak hazırlanmak zorundadır. Yani bir yasanın veya yasaların geçerliliği anayasaya uygun olup olmamalarına bağlıdır. Bu silsile, hukuk düzeninin en alt basamağında yer alan düzenleme türlerine kadar devam etmektedir.

Uluslararası antlaşma nedir?

Uluslararası antlaşmalar iki ya da daha fazla devlet tarafından akdedilmiş olan ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kabulünün ardından Cumhurbaşkanı tarafından onaylanıp, resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren bağlayıcı hukuk kurallarıdır.

"Türkiye’deki genel havacılık mevzuatları" kavramı ne ifade etmektedir? Türkiye'deki en temel genel havacılık mevzuatı nedir?

Türkiye’deki genel havacılık mevzuatları, yürürlükteki genel havacılık ile ilgili hukuk kurallarını ifade etmektedir. Türk mevzuat sisteminde; genel havacılık faaliyetleri ile ilgili yürürlükte olan çeşitli yönetmelikler genel havacılık mevzuatlarını oluşturmaktadır. Türkiye’de genel havacılık faaliyetleri ile ilgili yürürlükte olan en temel yönetmelik Genel Havacılık Yönetmeliği’dir (SHY-6B).

Genel Havacılık Yönetmeliği hangi iki kanunun kapsamı altındadır?

Genel Havacılık Yönetmeliği (SHY-6B), 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 20’nci maddesi ile 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 4’üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Genel Havacılık Yönetmeliği’nin (SHY-6B) amacı, kapsamı ve dayanağı incelendiğinde, bu yönetmeliğin hukuk düzeninin hiyerarşik normuna uygun olarak iki kanunun kapsamı altında olduğu görülebilir. Bu kanunlar 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve  Görevleri Hakkında Kanunu’dur. Bu kanunlara göre Türkiye’de sivil havacılık faaliyetleri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı adına Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından düzenlenmekte ve yürütülmektedir. Yani başka bir deyişle, Türkiye’deki genel havacılık faaliyetlerini de kapsayan sivil havacılık faaliyetlerinin düzenlenmesi ve yürütülmesi kapsamındaki ulusal havacılık otoritesi SHGM’dir.

Genel Havacılık Yönetmeliği’nin yapısı nasıldır ve kaç bölümden oluşmaktadır?

Genel Havacılık Yönetmeliği yapısında, 5 adet ana bölüm ve 2 ek içinde toplam 34 adet
madde mevcuttur. Bu 5 ana bölümün altında farklı sayılarda maddeler ve alt maddeler
bulunabilmektedir. Genel Havacılık Yönetmeliği’ndeki toplam 34 adet maddeyi içeren 5
adet ana bölüm;
• Birinci Bölüm: Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar (1 – 4. maddeler),
• İkinci Bölüm: Hava İşleri ve İzinlendirme Süreci (5 – 12. maddeler),
• Üçüncü Bölüm: İşleticilerde Aranacak Genel Nitelikler (13 – 19. maddeler),
• Dördüncü Bölüm: Genel Havacılık Faaliyeti (20 – 28. maddeler) ve
• Beşinci Bölüm: Çeşitli ve Son Hükümler (29 – 34. Maddeler) şeklindedir.
Genel Havacılık Yönetmeliği’ndeki 2 ek ise; Genel Havacılık İşletme İzni Talep Dosyasında Bulunması Gereken Bilgi ve Belgeler (EK-1) ve İşletme El kitabına Ait Genel
Esaslar’dan (EK-2) oluşmaktadır.

Genel Havacılık Yönetmeliği’nin birinci ana bölümünde tanımlanan kavramların anlamı nedir?

Türk mevzuatlarındaki yönetmeliklerin içinde amaç, kapsam, dayanak, uygulama,
yürürlük ve son hükümler gibi bazı temel kavramlar bulunmaktadır. Genel Havacılık
Yönetmeliği’nin birinci ana bölümünde tanımlanan kavramların sahip olduğu anlamlar
aşağıdaki gibi açıklanabilir.
• Amaç: Yönetmeliğin yazılış ve uygulanış nedeni açıklanır.
• Kapsam: Yönetmeliğin kapsamı, hangi konular ile ilgili olduğu açıklanır.
• Dayanak: Yönetmeliğin hazırlanmasında kullanılan kanun belirtilir.
• Uygulama: Yönetmeliğin alanları, nerelerde kullanılacağı açıklanır.
• Yürürlük: Yönetmelik gereğinin yapılır olması durumunu açıklar.
• Son Hükümler: Güncel yönetmeliğe göre daha önceki yönetmelikte değişen kısımlar, bölümler belirtilir

Genel Havacılık Yönetmeliği'nin amacı nedir?

Ticari hava taşımacılığı kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı ile ücret karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın yapılacak hava işi ve eğitim faaliyetlerinin icrasını sağlamak için her türlü hava aracını kullanarak uçuş yapan genel havacılık işletmelerinin ruhsatlandırma sürecine ve ruhsatın sürdürülebilirliğine ilişkin esasları düzenlemektir (MADDE 1).

Türkiye'deki Genel Havacılık İşletmelerinin gerçekleştirdiği faaliyetler nelerdir?

2014 yıl sonu itibarıyla SHGM kayıtlarına göre, Türkiye’de aktif olarak toplam 322 hava aracı ile faaliyette bulunan 65 adet genel havacılık işletmesi bulunmaktadır. Bu işletmelerin içinde Türk Hava Kurumu Genel Başkanlığı, Türk Hava Yolları A.O., Başbakanlık, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü gibi kamu kuruluşları bulunduğu gibi, özel işletmeler de bulunmaktadır. Bu kamu kurumları genel havacılık faaliyetlerini kendi mevzuatları çerçevesinde tanımlandığı şekilde yerine getirmektedir. Gerçek ve/veya tüzel kişilerin oluşturduğu genel havacılık işletmeleri; ticari hava taşımacılığı kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı, hava işleri, eğitim veya amatör, sportif havacılık faaliyetleri şeklindeki genel havacılık faaliyetlerini gerçekleştirmektedir.

Bir işletmenin ya da kişinin genel havacılık işletme ruhsatı alabilmesi için gerekenler nelerdir? 

Bir işletmenin ya da kişinin genel havacılık işletme ruhsatı alabilmesi için birtakım gereklilikler bulunmaktadır. Bu gereklilikler; SHY 6B’nin ikinci bölümünü oluşturan Genel Havacılık İşletme Ruhsatı İzinlendirme Sürecinin tamamlanması ve talep dosyasının hazırlanmasıdır. Uygun niteliklerin sağlanması, talep dosyasının hazırlanması ve izinlendirme sürecinin tamamlanması sonucunda SHGM’den gerekli izinler ve işletme ruhsatı alınabilmektedir.

Genel Havacılık izinlendirme sürecinin aşamaları nelerdir?

İzinlendirme süreci ise; izin başvurusu, talep dosyası, talebin incelenmesi, koordinasyon, işletme ruhsatı verilmesi, komisyon inceleme esasları aşamalarından oluşmaktadır. Genel havacılık işletmelerinin işletme ruhsatı izinlendirme süreci hakkındaki detaylı bilgiler SHY-6B’nin 7. ve 12. maddeleri arasında verilmiştir. Genel havacılık işletme izni talep dosyasında bulunması gereken bilgi ve belgeler yönetmeliğin 1 no’lu ekinde belirtilmiştir.

Genel havacılık işletmelerinin işletme ruhsatı alabilmesi için sahip olması gereken
nitelikler nelerdir?

Genel havacılık işletmelerinin işletme ruhsatı alabilmesi için sahip olması gereken veya aranacak genel nitelikler bulunmaktadır. Bu nitelikler SHY-6B’nin üçüncü ana bölümünde; “İşleticilerde Aranacak Genel Nitelikler” başlığı altında 13. ve 19. maddeler arasında belirtilmiştir. Bu nitelikler genel anlamda uygun organizasyon yapısı, uygun hava araçlarının tescili ve filo yapısı, sigorta yükümlülüğünün yerine getirilmesi, uygun hava aracı ekipmanı bulundurulması, yetkin lisanslı bakım personeli bulundurulması, işletme el kitabı hazırlanması şeklinde sıralanmaktadır. Genel havacılık işletme el kitabına ait genel esaslar SHY 6-B’nin 2 no’lu ekinde belirtilmiştir.

Genel havacılık eğitim faaliyetleri kimler tarafından yerine getirilebilmektedir? 

Eğitim faaliyetleri; genel havacılık işletme ruhsatı almış olan uçuş eğitim organizasyonları, havacılık kulüpleri ve Türk Hava Kurumu tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu uçuş eğitim faaliyetlerinin yanı sıra amatör, sportif havacılık faaliyetleri kapsamında ücretsiz veya belirli ücret karşılığında gerçekleştirilen eğitim faaliyetleri de bulunmaktadır.

Ülkemizde uçuş eğitim faaliyetleri gerçekleştiren yüksek öğretim kurumları hangileridir?

Eskişehir Teknik Üniversitesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi gibi yükseköğretim kurumları üniversite eğitimi kapsamında uçuş eğitim faaliyetlerini ücretsiz olarak gerçekleştirmektedir. Bahsedilen yükseköğretim kurumlarının uçuş eğitimlerinin yanı sıra, ülkemizde toplam 33 yükseköğretim kurumu, 12 program altında sivil havacılık alanında 2 yıllık ön lisans ve 4 yıllık lisans eğitimi vermektedir.

Sportif havacılık faaliyetleri nedir?

Sportif havacılık faaliyetleri; Türk Hava Kurumu (THK), Sportif Havacılık Kulüpleri (SHK) ve Sportif Havacılık Kuruluşları tarafından gerçekleştirilen havacılık faaliyetleridir.

Sportif Havacılık Kulüpleri (SHK) nedir?

SHK, dernekler yasasına uygun olarak kurulmuş, havacılığın bir veya birkaç branşında bu yönerge uygulama esaslarına göre faaliyet gösteren ve THK tarafından desteklenen kulüplerdir.

Sportif Havacılık Kuruluşları nedir?

Sportif Havacılık Kuruluşları ise, SHY-6C’nin 3. maddesinde çok hafif hava araçlarının uçmaları, uçurulmaları, uçucularının eğitimlerinin yaptırılması amacıyla kurulan kuruluşlar şeklinde tanımlanmıştır. Bu yönetmeliğin 15. maddesine göre Sportif Havacılık Kuruluşlarının kurulması ve işletilmesi Ulaştırma Bakanlığı’nın iznine tabi olup, “Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği’nde (SHY-6A) belirtilen işletme ruhsatının alınması gerekmektedir.

Türkiye’nin havacılık federasyonu yükümlülüğü hangi kurumdadır?

THK, Uluslararası Hava Sporları Federasyonu (FAI) üyesi olup, Türkiye’nin havacılık federasyonu yükümlülüğünü taşımaktadır. THK, FAI’nin temsilcisi olup, ülkemizdeki tek yetkili kurumdur. THK, amatör ve sportif havacılığın bütün dallarında eğitim vermektedir.

THK'nın hava ambulans hizmetinin kapsamı nedir?

THK, hava taksi hizmeti kapsamında Sağlık Bakanlığı ile protokol yaparak organ nakli hizmetleri vermektedir. Envanterinde bulunan bazı uçaklarla 24 saat esasına göre göreve hazır beklemektedir. Talep bekleyen uçaklar ile sağlık görevlilerinin denetiminde hazırlanan organlar alınmakta ve istenen bölgeye/hastaneye ulaştırılmaktadır.

THK'nın sportif havacılık kulüplerini destekleme görevinin kapsamı nedir?

THK, sportif havacılığı yaymak ve ilerletmek için ortak bir ilgi/amaç içerisinde olan sporcuları ve SHK’ları temsil eden ana birimdir. SHK kurulmasını desteklemekte, eğitim programlarının ve yönergelerinin hazırlanmasında yardımcı olmakta, SHK’ların standartlarını belirlemekte, çalışma programlarını onaylamakta, koordine etmekte ve kontrolünü yapmaktadır.