Havacılık Emniyeti Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Havacılık personeli için en önemli duyular nelerdir? 

Havacılık personelinin görevleri açısından en önemli duyular görme, işitme ve dokunmadır.

Havacılıkta insan faktörü çalışmalarının amacı nedir? 

Havacılıkta insan faktörleri çalışmaları ile hedeflenen; personelin çalışma çevresi, operasyonel prosedürler, bireysel ve örgütsel faktörler dikkate alınarak iş performanslarını tüm kaynakları kullanarak en uygun düzeyde muhafaza etmektir.

Işık nedir? 

Görmenin fiziksel uyaranı ışıktır. Işık, bir enerji türü, bir elektromanyetik yayılmadır. Görülebilir alan içindeki yayılmaya ışık denir. 

İnsanda görme sistemi nasıl oluşur? 

İnsanın görme sistemi; gözlerden, beynin çeşitli bölümlerinden ve bunları birbirine bağlayan yollardan oluşur. Göz iki sistemi içerir. Biri imgeyi oluşturur, diğeri imgeyi elektriksel itkilere dönüştürür. 

Göz küresi nedir? 

Göz küreleri (glob; bulbus okuli), orbita boşluğu içinde bağ dokusundan zengin bir yağ
yastığına yerleşmiş görme fonksiyonu ile görevli bir çift organdır. Normalde 22 - 26 mm
yarıçapında bir küre olan gözlerimizin çok az bir kısmı, yaklaşık 1/5’i dışarıdan görülebilir.
Göz küresi, göz çukurunun kemik kenarları tarafından çevrelenmektedir. Gözler alt ve üst
göz kapakları ile dış etkenlerden korunurlar. Kapakların kırpma refleksi ile de gözler dış etkenlerden korunur. Kapaklardan başka gözyaşı bezleri ve onun drenaj sistemleri, orbita içindeki diğer oluşumlar ve kirpikler gözün yardımcı organlarını oluştururlar. 

Görsel algılama nedir? 

Görsel algılama, elektromanyetik enerjinin elektiriksel uyarılara dönüştürülmesi ve sonrasında anlamlandırma için beyindeki görme merkezine iletilmesidir.

Kornea nedir? 

Kornea, odaklanma sürecini başlatmak için gelen ışığı kıran gözün transparan ön bölümüdür. Kornea odaklanmanın büyük bölümünü gerçekleştirir. Optik gücü, gözün toplam 60 diopter gücünün 43 diopterine sahiptir. Kornea yüzeyindeki küresel şekildeki herhangi bir sapma imajın bozulmasına (astigmatizm) neden olur.

Yaşlanma ve görme arasında nasıl bir ilişki vardır? 

İnsanlar yaşlandıkça gözbebeği aralığı azalır, giren ışığın azalmasıyla loş ortamlardaki görüş azalır. Örneğin; gözbebeği açıklığının karanlık ile uyumu 50 yaşta yaklaşık olarak 5mm ve 75 yaşta ise 3mm lik bir ölçülür. 

Renk körlüğü havacılık faaliyetleri için neden önemlidir? 

Renk körlüğü genel olarak renkleri ayırt edememe problemidir.  Pilotlar için  renk körlüğü sorunu olanlar mesleğe alınmazlar. Ancak bakım teknisyenleri için bir seçme süreci bulunmamaktadır. Renk körlüğü problemleri mesleğe başladıktan sonra sorunlara yol açabilir. Söz gelimi, hava aracı bakımında elektrik kabloları gibi küçük ve renk ayrımlarının gerektiği durumlarda teknisyenlerin renk ayırt etme yetenekleri çok önemlidir. Renk ayırmada yetersizlik olması, kısmi ya da tam renk körlüğü gibi durumlarda hava aracı bakım teknisyenleri hata yapabilirler. 

Göz bozukluklarından Miyop ve Hipermetropi'yi açıklayınız. 

Miyopi yakını daha iyi görme durumudur. Uzağı görüş daha bulanıktır. Toplumun %30’unda görülen bir görme kusurudur. Yaş ilerledikçe daha da ileri düzeye geçebilir.
Hipermetropi ise uzağı daha iyi görme durumu için tanımlanmıştır. Yakın görüş bulanıktır. Toplumun %25’inde görülür. Küçük yaşlarda tedaviye başlanırsa yaş ilerlediğinde iyileşebilir.

Göz bozukluğuna neden olan Presbiyopi ve Astigmatizm'i açıklayınız. 

Göz bozukluğuna neden olan Presbiyopi göz lenslerinin elastikliğini kaybetmesi durumudur. Genel olarak farklı uzaklıklara odaklanamama sorunudur. Yaş ilerledikçe herkesi etkiler. Astigmatizm korneanın şekil bozukluğu nedeniyle oluşan bir görme kusurudur. Yakını ve uzağı görememe ile birlikte karşılaşılabilir. 

Duyu organlarından "İşitme'yi" açıklayınız. 

İşitme, görme ile birlikte, çevre hakkında veri toplamak için kullandığımız önemli araçlardan birisidir. Ses basıncındaki küçük değişikliklerin içkulaktaki bir zarı ileri geri hareket
ettirmesiyle gerçekleşir. 

Gürültülü ortamlarda korunmanın ekipmanları nelerdir? 

Gürültülü ortamlardan korunmanın ekipmanları: 

• Tek kullanımlık tıkaçlar,
• Tekrar kullanılabilen tıkaçlar,
• Özel kulaklık ve tıkaçlar.

Korunma ekipmanın kullanımına ilişkin yapılması gerekenler? 

Korunma ekipmanı kullanmak için dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilir:
• Koruyucuyu takmadan önce paketteki talimatlara uymak,
• Seçilen koruyucunun uygun olduğundan emin olmak,
• Koruyucuyu sağlıklı şartlarda muhafaza etmek,
• Hiçbir şeyin kulaklıkları etkilememesi (örn. Gözlük çerçeveleri).

İşitme kaybı belirtileri nelerdir? 

İşitme ile ilgili kayıpları anlamada aşağıdaki belirtiler dikkate alınmalıdır:
• Kulaklarda ses ve çınlama,
• İnsanların konuştuklarını işitmede zorlanma,
• Yüksek ve alçak sesleri kesin işitmede zorlanma,
• Diğer insanlara göre TV ve radyoyu daha yüksek sesle dinleme

Bilgi işlem açısından geri bildirimin faydaları nelerdir? 

Bilgi işlem sürecindeki son aşama geri bildirimdir. Ne beklediğimizi ve neyi elde ettiğimizi teyit etmemizi sağlar. Geri bildirim aşağıdaki konularda fırsat sağlar: 

• Bilgiyi net bir şekilde detaylandırma,
• Gerekliyse ek bilgiyi arama,
• Bilgiyi iyileştirme,
• Faaliyet ve tepkilerimizle ilgili küçük ya da büyük düzeltmeler yapma,
• Ortaya çıkan tehlikeleri tanımlama.

Durumsal farkındalık nedir? 

Durumsal farkındalık, etrafımızda olup bitenlere dikkatimizi vermemizdir. Durumsal farkındalık, çevremizdeki elementlerin zaman ve bulundukları yerlerle birlikte
anlamlarının kavranması ve yakın gelecekteki durumlarının tahmin edilmesidir. 

Durumsal farkındalığın gelişimini engeleyen durumlar nelerdir? 

Durumsal farkındalığın sürüdürülmesinde bazı engeller ile karşılaşılabilir. Bunlar: 
• Yetersiz iletişim
• Yorgunluk ve stres
• İş yükü yükü azlığı ya da çokluğu
• Derecelendirilmiş görevler
• Gruplama
• Zaman baskısı

Havacılıkta durumsal farkındalığın gelişimi için yapılması gerekenler nelerdir? 

Durumsal farkındalığını geliştirmek isteyen havacılık çalışanları ve takımlar şu konulara
dikkat etmelidirler : 
• Sistemin o anki yapısı ve gelecekteki durumu hakkında tam ve doğru bilgiyle işe
başlama,
• Ne yapılmak istendiğinin tam olarak anlaşılması ve uygunluğu,
• Yapılmak istenenin çevreyi ve diğer personeli nasıl etkileyeceğini düşünme,
• Ne yapıldı? Ne oluyor? Ne olabilir gibi sorulara cevap arama.

Hafıza nedir? kaç tip hafıza vardır? 

Hafıza bilgiyi depolama ve geri çağırma yeteneğimizdir ve normal öğrenme sürecimizin bir
parçasıdır. Daha önceden depolanmış verilerden yola çıkarak tepkiler geliştirmemize yardımcı
olur. Duyusal verileri daha önceki tecrübelerimize dayanarak karşılaştırır ve ne yapacağımıza
karar veririz. Üç tip hafıza vardır. Bunlar: 

• Duyusal hafıza
• Kısa süreli hafıza
• Uzun süreli hafıza